Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 1/7 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Wzór chemiczny: Inne nazwy: Producent: Dystrybutor: Glikol etylenowy C2H6O2 etano-1,2-diol 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Substancja stwarzająca zagroŝenie: Nr Nr Symbol Zwroty Nazwa chemiczna % wag. CAS WE ostrzegawczy zagroŝenia (R)* glikol etylenowy 100 107-21-1 203-473-3 Xn 22 Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T= toksyczny, C= Ŝrący, Xn= szkodliwy, Xi= draŝniący, E= wybuchowy, O= utleniający, F + = skrajnie łatwopalny, F= wysoce łatwopalny, N= niebezpieczny dla środowiska *Pełne znaczenie zwrotów zagroŝenia R z punktu 2 ujęto w punkcie 16 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Xn ZagroŜenie poŝarowe: Glikol etylenowy jest substancją palną. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe i są cięŝsze od powietrza. ZagroŜenie toksykologiczne: Działa szkodliwie po połknięciu. Glikol etylenowy na organizm człowieka działa przede wszystkim narkotycznie. Powoduje silne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, rdzenia kręgowego, nerek i wątroby. ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC DraŜni błony śluzowe i oczy. Glikol etylenowy nie wykazuje działania szkodliwego w środowisku naturalnym. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŝonego glikolem etylenowym środowiska. Następstwa wdychania: 1. UłoŜyć poszkodowaną osobę w pozycji leŝącej. 2. W przypadku wystąpienia takiej potrzeby wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską. Następstwa połknięcia: 1. Przepłukać usta, a następnie podać duŝo wody do wypicia. Nie wywoływać wymiotów. 2. Zapewnić spokój, leŝenie i ciepło. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską. SkaŜenie oczu: 1. Przemywać skaŝone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe). 2. W przypadku konieczności zapewnić pomoc okulisty. SkaŜenie skóry: 1. Zdjąć skaŝone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŝoną skórę, przemyć duŝą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem. 2. Zasięgnąć porady dermatologa, gdy wystąpi podraŝnienie skóry. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 2/7 Szczególne zagroŝenia: Środki gaśnicze: Zalecenia szczegółowe: Sprzęt ochronny straŝaków: Produkty spalania: Ciecz palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe i są cięŝsze od powietrza. Zbiorniki i inne opakowania naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Opary glikolu strącać rozproszonymi strumieniami wody. gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka. Mały poŝar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duŝy poŝar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącego się glikolu etylenowego. Powoduje to rozrzucanie palącej się substancji, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk poŝaru. Zbiorniki naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą. W miarę moŝliwości usunąć z zagroŝonego obszaru. Ubrania odporne na działanie wysokich temperatur. NiezaleŜne aparaty izolujące drogi oddechowe. Stosować eksplozymetr. Produktami spalania jest ditlenek węgla i woda. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO SRODOWISKA Zalecenia ogólne: Środki ochrony osobistej: Zalecenia szczegółowe: W przypadku wydostania się glikolu etylenowego do środowiska, osoby postronne przebywające na zagroŝonym awarią obszarze naleŝy natychmiast ewakuować. Awaria musi być jak najszybciej zlokalizowana i zlikwidowana. OdzieŜ ochronna, ochrony dróg oddechowych z filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A oraz filtrem cząsteczkowym P2, szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne. W przypadku niemoŝności zlikwidowania następstw awarii własnymi siłami i środkami, przeprowadzenie akcji naleŝy powierzyć zewnętrznym, wyspecjalizowanym słuŝbom ratowniczym. Chronić kanalizację. W przypadku wydostania się glikolu etylenowego do wód powierzchniowych, ostrzec uŝytkowników. Zbieranie rozlanego glikolu dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.). Zabezpieczenie środowiska: Jak najszybciej zebrać rozlaną substancję. Starać się nie dopuścić do skaŝenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska. Metody utylizacji: Niszczyć na drodze spalania zgodnie z wymogami przepisów prawa krajowego. 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE Zapobieganie zatruciom: Zapobieganie Podczas stosowania glikolu etylenowego nie jeść, nie pić, nie zaŝywać leków, unikać kontaktów z glikolem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej odpowiedni do pracy z glikolem etylenowym, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci. Stosować szczególne zasady ochrony przeciwpoŝarowej. Chronić
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 3/7 poŝarom/wybuchom: Magazynowanie: Metody postępowania z odpadami: zbiorniki przed ciepłem i nagrzaniem. W oryginalnych, właściwie oznakowanych zbiornikach, pojemnikach i opakowaniach jednostkowych, w magazynie cieczy łatwopalnych wyposaŝonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, na twardym podłoŝu. Unikać kontaktów z palnymi i utleniającymi substancjami. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400. Za odpad moŝna uznać glikol etylenowy, który w Ŝadnej postaci nie nadaje się do technicznego zagospodarowania. Substancja palna. Likwidacja na drodze spalania, w wyznaczonych miejscach lub instalacjach. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Drogi oddechowe: Maski ochronne z filtrem gazowym B i filtrem cząsteczkowym P2, aparaty oddechowe. Ręce: Rękawice ochronne z tworzywa nitrylowego. Oczy: Okulary ochronne w szczelnej obudowie. Skóra i ciało: Ubrania ochronne ze zbitej tkaniny. Fartuchy ochronne. Ogólne środki ochrony: Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z glikolem etylenowym. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Nie wdychać par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Natychmiast usuwać rozlewy glikolu etylenowego. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769). CAS Składnik NDS (mg/m 3 ) NDSCh (mg/m 3 ) 107-21-1 Glikol etylenowy 15 50 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Masa cząsteczkowa: 62,07 g/mol Postać fizyczna, barwa, zapach, inne: W warunkach normalnych glikol etylenowy jest bezbarwną, oleistą cieczą, o słodkawym smaku i charakterystycznym zapachu. Higroskopijny. Gęstość: 1,113 g/cm³ (20ºC) Temperatura topnienia: -12ºC Temperatura wrzenia: 197,4ºC Temperatura zapłonu: 111ºC Temperatura samozapalenia: 410ºC Gęstość par względem powietrza: 2,14 PręŜność par: 0,06 hpa w 20ºC Współczynnik załamania światła n20º/d: 1,4318. Koncentracja par w stanie nasycenia/20ºc: 0,15 g/m³
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 4/7 Mieszalność z wodą i innymi substancjami: Glikol etylenowy miesza się z wodą, alkoholami, aldehydami, eterami, węglowodorami aromatycznymi, pirydyną. Zakres tworzenia z powietrzem tworzą mieszanin wybuchowych: 1,8-12,8% obj. Lepkość /20ºC: 21 mpas Stała dielektryczna/25ºc: 3,77 Inne: Glikol etylenowy otrzymywany jest z chlorku lub tlenku etylenu przez przyłączenie cząsteczki wody. Stosowany jest głównie jako rozpuszczalnik w przemyśle organicznym, jako czynnik obniŝający temperaturę zamarzania wody w chłodnicach (w tym jako płyn w chłodnicach samochodowych) i w układach hamulcowych. 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność i reaktywność: Właściwości korozyjne: Substancja chemicznie stabilna w długim okresie czasu. Pary glikolu etylenowego z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Glikol etylenowy reaguje z silnymi środkami utleniającymi, np. tritlenkiem chromu, kwasem nadchlorowym, chloroformem w obecności silnych zasad. Brak 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia: Oczy Tak Skóra Tak SpoŜycie Tak Wdychanie Tak Informacje ogólne: Glikol etylenowy jest trucizną naczyniową i protoplazmatyczną. Na organizm człowieka działa przede wszystkim narkotycznie. Powoduje silne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, rdzenia kręgowego, nerek i wątroby. DraŜni błony śluzowe i oczy. Związek ten jest szczególnie toksyczny po spoŝyciu. Glikol etylenowy wykazuje toksyczność w stosunku do całego organizmu. W przypadku zatrucia, niezbędne jest niezwłoczne przekazanie poszkodowanej osoby w ręce lekarzy specjalistów. Dane toksykologiczne: LDL0 (doustnie, człowiek) = 786 mg/kg, LD50 (doustnie, szczur) = 4700 mg/kg. Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe, spoŝycie): Wdychanie: Pojawia się kaszel, kichanie i niewielkie skrócenie oddechu. Mogą rozwinąć się objawy podobne do tych, które powstają po spoŝyciu tej substancji. Zatrucia drogą oddechową prowadzą do obrzęku płuc i niewydolności oddechowej. Kontakt ze skórą: MoŜe wystąpić zaczerwienienie i podraŝnienie. Glikol etylenowy jest wchłaniany przez nieuszkodzoną skórę i wówczas mogą pojawić się objawy podobne do tych, które powstają po spoŝyciu tej substancji. Kontakt z oczami: MoŜe wystąpić podraŝnienie i zaczerwienienie. Połknięcie: Początkowo poszkodowana osoba będzie wyglądać tak, jakby była w stanie upojenia alkoholowego. Później następuje okres krótkiej poprawy, lecz później stopniowo moŝe wystąpić śpiączka i skrócenie oddechu. Objawami zatrucia doustnego są bóle i zawroty głowy, uczucie upojenia i senność, objawy podraŝnienia przewodu pokarmowego z bólami Ŝołądka, wymiotami, biegunką. Przy silnych zatruciach dochodzi do utraty przytomności, delirium, śpiączki. W okresie 6-12 godzin po spoŝyciu tych środków moŝe pojawić się niedomoga nerek. Powikłania: PodraŜnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wątrobą i nerkami.
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 5/7 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Glikol etylenowy w środowisku ulega całkowitej biodegradacji. Unikać przedostawania się produktu do środowiska. Przed odprowadzeniem do kanalizacji wielokrotnie rozcieńczyć wodą. Stopień zagroŝenia wód: Minimalny. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Zawartość opakowania wg: rodzaju 07 01 04 inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste. Opakowania wg: rodzaju 15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych rodzaju 15 01 04 opakowania z metalu rodzaju 15 01 07 opakowania ze szkła Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Glikol etylenowy nie jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna w myśl przepisów porozumień przewoźników ADR/RID/IMDG-code/IATA/ICAO i nie podlega ograniczeniom wynikającym z tych przepisów. 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym: Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych: Xn Produkt szkodliwy. R 22 S 2 Kartę wykonano zgodnie z: Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia Działa szkodliwie po połknięciu. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Chronić przed dziećmi. Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP).
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 6/7 Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769). Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: Xn Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 PN-EN 166:2002 (U) PN-EN 374-3:2004 (U) PN-EN 466:1998 Glikol etylenowy Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych Produkt szkodliwy Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1; Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 7/7 do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37- 46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *