1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA

Transkrypt

1 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 1/7 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Mrówczan etylu Wzór chemiczny: C 3 H 6 O 2 Inne nazwy: ester etylowy kwasu mrówkowego Producent: Dystrybutor: 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Substancja stwarzająca zagroŝenie: Symbol Zwroty zagroŝenia % wag. Nr CAS Nr WE Nazwa chemiczna ostrzegawczy (R)* mrówczan etylu F, Xn 11-20/22-36/37 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. F Xn ZagroŜenie poŝarowe: Ciecz wysoce łatwo palna. Z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe. Pary są cięŝsze od powietrza gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń. ZagroŜenie toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4.PIERWSZA POMOC Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu. Działa draŝniąco na oczy i drogi oddechowe. Mrówczan etylu ma działanie narkotyczne. Jego pary działają draŝniąco na błony śluzowe oczu i dróg oddechowych. Działa silnie draŝniąco na gardło. Substancja słabo szkodliwa dla Ŝycia lądowego i wodnego. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŝonego mrówczanem etylu środowiska. UłoŜyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Następstwa wdychania: 1. W przypadku wystąpienia takiej potrzeby wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen najlepiej jeśli tego dokona osoba przeszkolona. 2. Zapewnić pomoc lekarską. SkaŜenie oczu: 1. Przemywać skaŝone oczy strumieniem letniej wody przez minut, przy wywiniętych powiekach. 2. Zapewnić pomoc okulisty. Następstwa połknięcia: 1. W razie zatrucia doustnego przepłukać usta wodą, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne, o ile nie upłynęło zbyt wiele czasu od momentu zatrucia. Natychmiast przepłukać Ŝołądek wodą. 2. Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, miejsce leŝące i ciepło. SkaŜenie skóry: 1. Zdjąć skaŝone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŝoną skórę, przemyć duŝą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem.

2 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 2/7 2. W przypadku gdy podraŝnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU Szczególne zagroŝenia: Substancja wysoce łatwo palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Środki gaśnicze: gaśnice CO 2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC, gaśnice pianowe lub gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka, woda rozproszona. Zalecenia szczegółowe: Pojemniki i zbiorniki z mrówczanem etylu naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Mały poŝar gasić gaśnicą śniegową (CO 2 ) lub proszkową (ABC albo BC), duŝy poŝar gasić pianą lub rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się cieczy. Powoduje to jej rozrzucanie, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk poŝaru. Zbiorniki naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę moŝliwości usunąć z zagroŝonego obszaru. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne: Środki ochrony osobistej: Działania ratownicze mogą być wykonywane wyłącznie zespołowo (w grupie co najmniej 3-osobowej). Po akcji uŝywany sprzęt przemyć wodą z detergentem, a następnie alkoholem denaturowanym. Większe operacje oczyszczające mogą wykonywać tylko wyspecjalizowane ekipy wyposaŝone w kompletny sprzęt ochronny. Unikać kontaktu z uwalniającą się cieczą. Stosować ubrania ochronne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku wyraźnie wyczuwalnego zapachu mrówczanu etylu ochrony dróg oddechowych. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2, filtr par organicznych i rozpuszczalników oznaczony kolorem brązowym i literą A). Zalecenia szczegółowe: Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i uŝywania narzędzi iskrzących), zabezpieczyć zbiorniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skaŝenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebrane duŝe ilości cieczy odpompować. Pozostałości zbierać mechanicznie lub za pomocą suchych, palnych sorbentów (siano, trociny, torf itp.). Zabezpieczenie środowiska: Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skaŝenia wód powiadomić odpowiednie władze. 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE Zapobieganie zatruciom: Podczas stosowania mrówczanu etylu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z cieczą, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach jak dla

3 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 3/7 Zapobieganie poŝarom/wybuchom: Magazynowanie: materiałów łatwo palnych, poza zasięgiem dzieci. Wyeliminować źródła zapłonu nie wykonywać prac z otwartym ogniem, chronić zbiorniki przed nagrzaniem. Mrówczan etylu naleŝy magazynować w przewiewnych pomieszczeniach niewystawionych na działanie światła słonecznego. Przechowywany jest w beczkach Ŝelaznych ocynkowanych, szczelnych, zamkniętych zakrętką z elastyczną uszczelką, w balonach szklanych, butelkach szklanych ze szkła oranŝowego, opakowanych w wiklinowe kosze, puszkach metalowych. Opakowania napełniać do 90% ich objętości. Pomieszczenia magazynowe muszą być wyposaŝone w urządzenia gaśnicze. Niezbędna jest sprawna wentylacja. Personel magazynowy naleŝy odpowiednio przeszkolić i wyposaŝyć w niezbędne ochrony osobiste. Magazyn musi być wyposaŝony w urządzenia i sprzęt przeciwpoŝarowy. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Ogólne niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania mrówczanu etylu. Sprawna wentylacja. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Ręce: Rękawice z tworzywa odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych. Oczy: Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych). Drogi oddechowe: Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z parami mrówczanu etylu (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A). Skóra i ciało: Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. Ogólne środki ochrony: Ochrony zbiorowe: Higiena pracy: Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliŝu stanowisk pracy. Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zaŝywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagroŝeniom: Tam gdzie występuje moŝliwość pojawienia się niebezpiecznych stęŝeń par lub aerozoli pochodzących z mrówczanu etylu, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz.1769). NDS 250 mg/m 3, NDSCh 500 mg/m WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Masa cząsteczkowa: 74,08 g/mol

4 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 4/7 Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych mrówczan etylu jest bezbarwną, lotną cieczą, o przyjemnym zapachu. Gęstość: 0,921 mol (20 o C) Gęstość par względem powietrza: 2,56 Temperatura topnienia: -80 o C Temperatura wrzenia: 54 o C Temperatura zapłonu: -34 o C Temperatura samozapalenia: 430 o C Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: 2,7-16,5% obj. PręŜność par: 256 hpa (w 25 o C) Koncentracja par w stanie nasycenia: 774 g/m 3 /20 o C Współczynnik załamania światła (20 o C, 589 nm): 1,3597 Stała dielektryczna/20 o C: 0,91 Rozpuszczalność w wodzie: Mrówczan etylu stosunkowo nieźle rozpuszcza się w wodzie (118 g/l w 20 o C), dobrze w alkoholu i eterze. Wartość ph (5 g/l H 2 O/20 o C): 4,1 Inne: Mrówczan etylu otrzymywany jest w wyniku estryfikacji alkoholu etylowego kwasem mrówkowym w obecności kwasu, na przykład siarkowego. Mrówczan etylu stosowany jest jako rozpuszczalnik nitrocelulozy, lakierów, kamfory, celuloidu, w przemyśle perfumeryjnym, a takŝe jako półprodukt do syntezy związków organicznych, w których wymagane jest wprowadzenie grupy karboksylowej. 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność i reaktywność: Właściwości korozyjne W warunkach normalnych mrówczan etylu jest chemicznie stabilny. Reaguje z silnymi utleniaczami. Brak. 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia człowieka: Wdychanie, spoŝycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. Informacja ogólna: Mrówczan etylu na organizmy Ŝywe działa słabo niekorzystnie. Działa szkodliwie w przypadku dostania się do przewodu pokarmowego. Wywołuje podraŝnienie skóry i błon śluzowych. Doprowadza do depresji ośrodkowej. Dane toksykologiczne: LD 50 (doustnie, szczur) = 1850 mg/kg. Działanie miejscowe: Wdychanie par i aerozoli: W łagodnych przypadkach pojawia się kaszel, podraŝnienie ust i gardła, czasami ból w klatce piersiowej. W groźniejszych przypadkach dezorientacja, senność i utrata przytomności; mogą pojawić się drgawki. Rzadkim powikłaniem jest skrócenie oddechu z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Po 1-2 dniach moŝe rozwinąć się zapalenie oskrzeli. Połknięcie: SpoŜycie, jeśli się zdarzy, prowadzi do nudności, wymiotów oraz bólów brzucha. Następnie mogą powstać zaburzenia psychiczne i kłopoty ze świadomością. Powikłaniem jest niedomoga nerek. Kontakt ze skórą: Wystąpią zaczerwienienie, podraŝnienie, pęcherze. W przypadku wchłonięcia przez skórę większej ilości mrówczanu etylu, wystąpią objawy takie jak w przypadku spoŝycia. Kontakt z oczami: MoŜe pojawić się podraŝnienie i zaczerwienienie. Skutki zdrowotne naraŝenia ostrego wskutek spoŝycia: Wystąpi podraŝnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znuŝenie, senność, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia równowagi, nudności.

5 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 5/7 Skutki zdrowotne naraŝenia przewlekłego: Osoby, które są chronicznie naraŝone na oddychanie powietrzem z zawartością mrówczanu etylu, mogą uskarŝać się na podraŝnienia błon śluzowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wysuszenie i pękanie skóry, alergie. 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Stopień szkodliwego działania na organizmy wodne: mały. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Zawartość opakowania wg: rodzaju inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste. Opakowania wg: rodzaju opakowania z tworzyw sztucznych rodzaju opakowania z metalu rodzaju opakowania ze szkła Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer UN (ONZ): 1190 Klasa RID/ADR/IMO: 3 Kod klasyfikacyjny: F1 Ilości ograniczone: LQ4 Grupa pakowania: II Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 33 Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 3: 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZPRISÓW PRAWNYCH Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym: Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:

6 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 6/7 F Produkt wysoce łatwo palny. Xn Produkt szkodliwy. R 11 R 20/22 R 36/37 S 2 S 9 S 16 S 24 S 26 S 33 Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia Produkt wysoce łatwo palny. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu. Działa draŝniąco na oczy i drogi oddechowe. Kartę wykonano zgodnie z: Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Chronić przed dziećmi. Przechowywać pojemnik w miejscu dobrze wentylowanym. Nie przechowywać w pobliŝu źródeł zapłonu nie palić tytoniu. Unikać zanieczyszczenia skóry. Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast duŝą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. Zastosować środki ostroŝności zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym. Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz.1769). Ustawą z dnia r. o odpadach, (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).

7 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 7/7 Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: F Xn Normy na sprzęt ochronny: Mrówczan etylu Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych Produkt wysoce łatwo palny. Produkt szkodliwy. PN-EN 141:2002 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; PN-EN 344:1996 Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1; PN-EN 166:2002 (U) Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; PN-EN 374-3:2004 (U) Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; PN-EN 466:1998 OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia. Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58) , ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *