I/ PRAKTYKA ZAWODOWA 1. Od kiedy praktyka zawodowa może być dokumentowana w oświadczeniach? Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, wprowadziło oświadczenie w miejsc dotychczasowych książek praktyk. Rozporządzenie weszło w życie dnia 25 września 2014 r., wobec czego wpisy w zakresie praktyk powinny zostać dokonane w oświadczeniu po dniu 25 września 2014 r. Wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 5a do Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, który jest dostępny na stronie: http://www.izbaarchitektow.pl/pokaz.php?id=209. 2. Czy trzeba rejestrować oświadczenia, tak jak to było w poprzednio obowiązujących książkach praktyk? Na mocy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1278) dotychczas funkcjonujące książki praktyk, które dokumentowały przebieg odbytych praktyk zawodowych, zostały zastąpione oświadczeniami potwierdzającymi odbycie praktyki zawodowej. Nowe przepisy w/w Rozporządzenia nie zawierają w swojej treści obowiązku rejestrowania oświadczeń potwierdzających odbycie praktyki zawodowej, tym samym, brak jest podstaw prawnych do takiej rejestracji. 3. Czy kandydat ubiegający się o uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej ma możliwość zgłoszenia praktyki zawodowej odbytej na budowie w Polsce w roku 2012 na załączonym oświadczeniu i zestawieniu? Książka praktyk wydana około 10 lat temu zaginęła. Na mocy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1278) dotychczas funkcjonujące książki praktyk, które dokumentowały przebieg odbytych praktyk zawodowych, zostały zastąpione oświadczeniami potwierdzającymi odbycie praktyki zawodowej. Praktyka zawodowa po wejściu w życie Ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych Dz. U. z 10 czerwca 2014 r. poz. 768. (od 10.08.2014r.) jest dokumentowana w oświadczeniu, którego wzór określa załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia. Zgodnie z 3 ust. 7 pkt 1 Rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r., dokumentem potwierdzającym odbycie: praktyki, o której mowa w art. 14 ust. 4-4b ustawy Prawo budowlane, jest oświadczenie potwierdzające odbycie praktyki zawodowej, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. 1
W związku z powyższym, w przypadku zaginięcia książki praktyki zawodowej, dokumentującej przebieg odbytej w poprzednich latach praktyki, możliwe jest udokumentowanie praktyki poprzez złożenie oświadczenia, którego wzór określa załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia wraz z Załącznikiem do oświadczenia potwierdzającego odbycie praktyki zawodowej (tj. zbiorczym zestawieniem odbytej praktyki zawodowej). Należy jednocześnie pamiętać, że warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest m.in. potwierdzenie jej odbycia przez osobę wpisaną na listę członków izby, posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane zgodnie z 3 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. oraz, że zaświadczenie o przynależności do właściwej izby, osoby kierującej praktyką, powinno być aktualne w okresie odbywania praktyki. 4. Czy jest narzucona forma zatrudnienia (umowa o dzieło, zlecenie, o pracę) do udokumentowania praktyki niezbędnej do uzyskania uprawnień? Każda forma świadczenia pracy (etat, część etatu, umowy zlecenia, umowy o dzieło, i inne) jest podstawą do dokumentowania praktyki niezbędnej do uzyskania uprawnień, w stosunku do każdego rodzaju nadawanych przez Izbę Architektów RP uprawnień. Rozporządzenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie ani żaden inny obowiązujący przepis prawa nie ogranicza wymogów odnośnie formy wykonywania pracy. Natomiast załącznik nr 1 do ww. Rozporządzenia pt. Zbiorcze zestawienie odbytej praktyki zawodowej w rubryce forma wykonywanej praktyki wprost przewiduje, iż może to być umowa zlecenia, umowa o dzieło lub część etatu. Stąd też, za dopuszczalną podstawę dokumentowania praktyki należy uznać każdą formę świadczenia pracy w rozumieniu umowy cywilno-prawnej. 5. Czy okres pracy tj. rok na budowie i rok w biurze jest liczony tak samo bez względu na rodzaj umowy? W ramach praktyki zawodowej możliwe jest wykonywanie praktyki w zakresie 1 pełnego etatu pracy (8 h dziennie), przy czym bez znaczenia pozostaje forma odbywania praktyki. W każdym przypadku jednakże niemożliwe jest odbycie praktyki zawodowej w wymiarze przekraczającym 1 pełny etat czasu pracy. Praktyka zawodowa przy projektowaniu powinna polegać na bezpośrednim i zgodnym z regulacjami wewnętrznymi Izby Architektów RP uczestnictwie w pracach projektowych przy sporządzaniu projektów budowlanych oraz spełniać pozostałe wymogi rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju. Różnorodność tematyczna, stopień złożoności opracowań projektowych oraz zakres wykonywanych czynności decydują o uznaniu praktyki za odpowiednią. Natomiast, praktyka zawodowa na budowie powinna polegać na pełnieniu funkcji technicznej przy wykonywaniu robót budowlanych o różnorodnym charakterze, pozwalających na zapoznanie się z możliwie pełnym cyklem realizacji inwestycji oraz 2
warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie, w szczególności przy wznoszeniu budynku lub jego części oraz powinna spełniać pozostałe wymogi rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju. Do praktyki zawodowej na budowie zalicza się: 1) wykonywanie czynności inspekcyjno-kontrolnych w organach nadzoru budowlanego; 2) pracę w organach administracji rządowej albo jednostek samorządu terytorialnego, realizujących zadania zarządcy drogi publicznej, polegającą na wykonywaniu czynności na terenie budowy i obejmującą konieczność fachowej oceny zjawisk lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych; 3) pracę u zarządcy infrastruktury kolejowej lub w podmiocie odpowiedzialnym za utrzymanie infrastruktury kolejowej we właściwym stanie technicznym działającym na zlecenie zarządcy infrastruktury kolejowej, polegającą na wykonywaniu czynności na terenie budowy lub czynności inspekcyjnokontrolnych i obejmującą konieczność fachowej oceny zjawisk, stanu technicznego budowli i urządzeń budowlanych lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych. Dwa lata pracy przy wykonywaniu czynności, o których mowa w pkt 1-3 powyżej, uznaje się za rok praktyki zawodowej na budowie. 6. Jakie uprawnienia powinny posiadać osoby nadzorujące praktykę zawodową projektową i na budowie do każdego rodzaju uprawnień w specjalności architektonicznej nadawanych przez Izbę? Zgodnie z przepisem art. 14 ust 4 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.): Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1278) w przepisie 3 ust. 1 i ust. 2 wskazuje: 1) Praktyka zawodowa, o której mowa w art. 14 ust. 4 ustawy, odbywana jest po uzyskaniu dyplomu ukończenia wyższej uczelni lub po uzyskaniu tytułu zawodowego technika lub mistrza albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika oraz jest potwierdzona przez osobę wpisaną na listę członków izby, posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane. 2) Zakres praktyki zawodowej powinien być zgodny z zakresem specjalności uprawnień budowlanych, o które ubiega się wnioskodawca. 3
Z powyższego wynika, iż ustawodawca nie wymaga od każdego opiekuna praktyk posiadania uprawnień w nieograniczonym zakresie, ale tylko i wyłącznie wówczas, gdy osoba odbywająca praktykę ubiega się o nadanie uprawnień budowlanych w nieograniczonym zakresie. Z kolei, stosownie do 5 ust. 7 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej (Załącznik do uchwały nr O-38-IV-2014 Krajowej Rady Izby Architektów RP z dnia 16 października 2014 r. tekst jednolity, ze zm. O-42-IV-2014): Praktyka zawodowa, o której mowa w ust. 3, 4 i 5 wymaga potwierdzenia przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków samorządu zawodowego architektów lub inżynierów budownictwa. Biorąc pod uwagę powyższe regulacje prawne, wskazać należy, iż rodzaj i zakres uprawnień budowlanych opiekuna lub patrona praktyk zawodowych będzie zdeterminowany rodzajem i zakresem uprawnień, o których nadanie ubiega się osoba przystępująca do praktyki zawodowej. 7. Czy po uzyskaniu uprawnień w ograniczonym zakresie, będzie konieczne ponowne odbywanie trzech lat praktyk przed przystąpieniem do egzaminu na uprawnienia bez ograniczeń, czy też można będzie przystąpić do tego egzaminu niezwłocznie po ukończeniu studiów II stopnia? Zgodnie z art. 14 ust. 5 Prawa budowlanego z dnia 7 lipca 1994 r. (tj. z dnia 2 października 2013 r., z późn. zm.): do osób ubiegających się o uprawnienia budowlane bez ograniczeń, posiadających uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalności, nie stosuje się przepisów ust. 3 pkt 1 lit. b i c, pkt 3 lit. b lub pkt 5 lit. b i c. W związku z powyższym, brak jest obowiązku odbycia ponownej praktyki przez osoby ubiegające się o nadanie uprawnień budowlanych bez ograniczeń, posiadających uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalności pod warunkiem, że osoba nadzorująca pierwotną praktykę posiada uprawnienia do projektowania bez ograniczeń. 8. Czy odbywając praktykę za granicą, będę musiał wypełnić oświadczenie potwierdzające odbycie praktyki zawodowej? Zgodnie z 4 rozporządzenia z dnia 11 września 2014r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. 2014r., poz. 1278) odbycie praktyki zawodowej za granicą potwierdza się dokumentem wydanym przez kierownika jednostki, w której odbywała się praktyka zawodowa, potwierdzonym przez osobę, pod kierunkiem której była odbywana praktyka, posiadającą uprawnienia odpowiadające swoim zakresem uprawnieniom, o których mowa w art. 14 ust. 1 ustawy prawo budowlane. Dokument ten powinien zawierać: 1) wskazanie robót budowlanych i obiektów budowlanych, przy których projektowaniu bezpośrednio uczestniczyła lub pełniła funkcję techniczną na budowie osoba odbywająca praktykę zawodową, z określeniem charakteru wykonywanych czynności oraz z określeniem: rodzaju, przeznaczenia i konstrukcji danego obiektu oraz, odpowiednio do wnioskowanej specjalności 4
uprawnień budowlanych, inne charakterystyczne parametry techniczne lub użytkowe danego obiektu, a także lokalizację inwestycji i nazwę inwestora; 2) potwierdzenie okresu odbywania praktyki zawodowej z podaniem terminów rozpoczęcia i ukończenia praktyki; 3) ogólną ocenę teoretycznej i praktycznej wiedzy z zakresu wnioskowanej specjalności, dokonaną przez osobę, pod nadzorem której odbywana była praktyka. Tak więc, nie musi Pan/Pani uzupełniać książki wydanej w Polsce, wystarczające jest potwierdzenie na piśmie odbytej praktyki. Załączone dokumenty powinny być przetłumaczone na język polski. II/ STUDIA 1. Czy mogę ubiegać się o nadanie uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń kończąc studia I stopnia (inżynierskie) na kierunku budownictwo i uzyskując tytuł inżynier budownictwa oraz studia II stopnia (magisterskie) na kierunku architektura i uzyskując tytuł magister inżynier architekt? Przy ubieganiu się o uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń oraz do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń wymagane jest uzyskanie tytułu zawodowego magister inżynier architekt. Kontynuacja przez daną osobę studiów architektonicznych w formie studiów II stopnia i uzyskanie tytułu magistra będzie uprawniało do przystąpienia do postępowania kwalifikacyjnego o nadanie uprawnień architektonicznych, z tym zastrzeżeniem, że studia I stopnia ukończyła dana osoba również na kierunku architektury i urbanistyki lub uzupełniła, na etapie studiów II stopnia, różnice wynikające z programu nauczania. III/ EGZAMIN NA UPRAWNIENIA BUDOWLANE W SPECJALNOŚCI ARCHITEKTONICZNEJ 1. Czy jeżeli mam zdany egzamin pisemny na uprawnienia bez ograniczeń i pozostał mi do zdania egzamin ustny, to mój wniosek o nadanie uprawnień będzie jeszcze raz weryfikowany (wykształcenie, praktyka, dodatkowe dokumenty)? Zgodnie z art. 12 ust. 4i Ustawy Prawo Budowlane: Pozytywny wynik części pisemnej egzaminu jest ważny przez okres 3 lat od dnia jego uzyskania, a więc od dnia egzaminu. W związku z tym, jeżeli ma Pan/Pani ważny egzamin pisemny, wówczas nie będzie Pan/Pani musiał-a przechodzić ponownej weryfikacji dokumentów, tylko 5
powinien Pan/Pani zdać egzamin ustny. Jeżeli natomiast upłynęły 3 lata od pozytywnego wyniku egzaminu pisemnego, egzamin ten nie jest ważny i podlega Pan ponownej procedurze kwalifikacyjnej. IV/ ZAKRES UPRAWNIEŃ 1. Jestem uprawnionym architektem, jednak nie jestem wpisany do Izby Architektów, czy w takim przypadku mogę wykonywać i podpisywać świadectwa energetyczne? Zgodnie z art. 5 ust. 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 2013r., poz. 1409 z późn. zm.) świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową może sporządzać osoba, która: 1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 2) ukończyła, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, co najmniej: a) studia magisterskie albo b) studia inżynierskie na kierunkach: architektura, budownictwo, inżynieria środowiska, energetyka lub pokrewnych; 3) nie była karana za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe; 4) posiada uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej albo odbyła szkolenie i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem właściwym do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Zgodnie z powyższym, sam fakt posiadania uprawnień (w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej) jest wystarczający oczywiście przy spełnieniu innych powyższych przesłanek tj. pełna zdolność do czynności prawnych, niekaralność etc. by legitymować się prawem do sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej. 2. Posiadam uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w specjalności architektonicznej. Jak mogę poszerzyć swoje uprawnienia o uprawnienia wykonawcze? W celu rozszerzenia posiadanych uprawnień w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń na uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń, należy złożyć we właściwej Okręgowej Izby Architektów RP wniosek o przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego w danym zakresie. 6
Wniosek, będący załącznikiem nr 4 do Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej jest dostępny na stronie: http://www.izbaarchitektow.pl/pokaz.php?id=209 3. Posiadam tytuł inżyniera architekta. Jak mogę uzyskać uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie? Zgodnie z art. 14. ust. 3.pkt 4) Ustawy Prawo budowlane, może Pan ubiegać się o uprawnienia w specjalności architektonicznej do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie pod warunkiem ukończenia studiów pierwszego stopnia na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka oraz odbycia praktyki na budowie w wymiarze 1,5 roku. W przypadku spełnienia tych warunków, należy złożyć we właściwej Okręgowej Izby Architektów RP wniosek o przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego w danym zakresie. Wniosek, będący załącznikiem nr 4 do Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej jest dostępny na stronie: http://www.izbaarchitektow.pl/pokaz.php?id=209. V/ POSTĘPOWANIE KWALIFIKACYJNE 1. Czy dobrze rozumiem, że od 2014 roku pełne uprawnienia architektoniczne można zdobyć kończąc studia magisterskie na kierunku Architektura i Urbanistyka i odbycia 2 letnich praktyk? W celu uzyskania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń konieczne jest oprócz ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka, odbycie rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów i rocznej praktyki na budowie. 2. Jakie warunki dodatkowe musi spełnić absolwent studiów magisterskich na wydziale architektury i urbanistyki posiadający tytuł mgr inż. arch., aby mógł przystąpić do egzaminu uprawniającego go do samodzielnego wykonywania projektów. Kto aktualnie organizuje takie egzaminy i jaki jest zakres tematyczny do egzaminu? W celu uzyskania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń konieczne jest oprócz ukończenia studiów drugiego 7
stopnia na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka, odbycie rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów i rocznej praktyki na budowie. Wówczas należy przystąpić do postępowania kwalifikacyjnego prowadzonego przez właściwą miejscowo okręgową komisję kwalifikacyjną, które składa się z dwóch etapów: 1) Kwalifikowania wykształcenia i praktyki zawodowej jako odpowiednie lub pokrewne dla specjalności architektonicznej, 2) Egzaminu ze znajomości procesu budowlanego i praktycznego zastosowania wiedzy technicznej. Egzaminy odbywają się w okręgowych izbach architektów. Terminy egzaminów w 2015 r. są następujące: sesja letnia 12 czerwca 2015 r. o godz. 10:00 sesja zimowa 11 grudnia 2015 r. o godz. 10:00 Odnośnie wykazu aktów prawnych, zostanie ona opublikowana na stronie Izby Architektów RP (www.izbaarchitektow.pl) najpóźniej na dwa miesiące przed terminem egzaminu. Uprzejmie proszę o śledzenie informacji na przedmiotowej stronie. W razie dalszych pytań lub wątpliwości, uprzejmie proszę o kontakt z okręgową izbą architektów, właściwą ze względu na miejsce zamieszkania. Dane kontaktowe izb znajdują się na stronie: http://www.izbaarchitektow.pl/pokaz.php?id=10. 8