Temat lekcji: EDUKACJA EKOLOGICZNA Zajęcia lekcyjne dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej
PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ na lata 2013 2015 w ramach Projektu Gospodarka odpadami w obrębie powiatów żarskiego i żagaoskiego Projekt Gospodarka odpadami w obrębie powiatów żarskiego i żagaoskiego współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska
Zaglądamy do śmietnika i co z tego wynika?
Jaka jest struktura odpadów w gospodarstwie domowym? MIASTO (procent wagowy odpadów) WIEŚ organiczne i zielone 21% tworzywa sztuczne 16% papier i karton 14% budowlane 13% mineralne 12% szkło 9% wielkogabarytowe 6% metale 5% tekstylia 3% niebezpieczne 1% budowlane 23% mineralne 15% tworzywa sztuczne 14% organiczne i zielone 12% papier i karton 12% szkło 8% wielkogabarytowe 6% metale 4% tekstylia 3% niebezpieczne 1%
Bioodpady to: - ulegające biodegradacji (rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów) odpady z ogrodów i parków (zieleni miejskiej). Mają one zmienną wilgotność (od ok. 20 do 90%) i zawierają tzw. odpady miękkie (liście, trawa, łodygi itp.) oraz twarde (gałęzie drzew i krzewów oraz zdrewniałe części roślin, wpływające korzystnie na zachowanie stabilnej struktury masy w przypadku kompostowania), - odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, restauracji, placówek zbiorowego żywienia i handlu detalicznego mają one bardzo wysoką wilgotność (od 60 do ponad 90%), nie zawierają części stałych, nie mają stabilnej struktury - porównywalne odpady z zakładów przetwórstwa spożywczego
Wydzielając z wytwarzanych przez nas odpadów bioodpady możemy zaoszczędzić do 35% miejsca w naszych pojemnikach! Inne korzyści z segregacji bioodpadów: - wydłuża się żywotność składowiska śmieci, ponieważ trafia na nie mniej odpadów, - powstaje cenny kompost, mający szerokie zastosowanie np. w utrzymaniu zieleni w mieście, - nie występuje proces gnicia odpadów zmieszanych, co zmniejsza nieprzyjemny zapach ze śmietników, - przyczyniamy się do ponownego wprowadzania składników mineralnych do gleby, - nie spalamy roślin, chwastów i trawy, przez co zmniejszamy emisję szkodliwych substancji do powietrza, - miasto/gmina unika wysokich kar finansowych nałożonych przez UE.
Segregacja i co dalej? Właściwe postępowanie z bioodpadami to dylemat Unii Europejskiej. Debata na temat gospodarowania bioodpadami w Europie trwa od ok. 20 lat. W celu ograniczenie wytwarzania i emisji gazów cieplarnianych ze składowisk odpadów przyjęto w 1999 r. dyrektywę w sprawie składowania odpadów. Wymaga ona, aby państwa członkowskie UE stopniowo ograniczały składowanie komunalnych odpadów ulegających biodegradacji. W 2001r. opracowano drugi projekt dyrektywy o bioodpadach, w którym ujęto obowiązek selektywnego zbierania bioodpadów. Po jego opublikowaniu prace legislacyjne wyraźnie zwolniły i w czerwcu 2005 r. zostały ostatecznie przerwane. Regulacje prawne dotyczące bioodpadów ponownie pojawiły się w nowej dyrektywie o odpadach (2008/98/WE). Wprowadza ona pojęcie bioodpadów oraz zaleca selektywne ich zbieranie w celu kompostowania lub fermentacji. Ponadto dyrektywa zobowiązała Komisję Europejską do dokonania oceny gospodarowania bioodpadami w celu przedłożenia wniosku legislacyjnego, o ile będzie to wskazane. W 2008 roku opublikowano tzw. Zieloną Księgę. Prezentuje ona aktualny stan gospodarki bioodpadami i skłania do dyskusji na temat dalszych zaleceń
Kompostownik ekologiczna fabryka Kompostowanie (organiczny recykling) naturalna metoda unieszkodliwiania i zagospodarowania odpadów, polegająca na rozkładzie substancji organicznej przez mikroorganizmy bakterie tlenowe, nicienie, itp. Kompostowanie to proces przetwarzania substancji w kontrolowanych warunkach w obecności tlenu (powietrza), w odpowiedniej temperaturze i wilgotności. Kompost wzbogaca glebę w próchnicę, zwiększa jej pojemność wodną i powietrzną, poprawia wzrost i rozwój roślin. Kompostownik w domu: Kompostować odpadki organiczne można nawet w mieszkaniu. Nie trzeba mieć ogródka, żeby wykorzystać bogactwo jakie daje roślinom kompostownik, w końcu każdy mam doniczki z kwiatami. Chcąc wykorzystać odpadki z kuchni, możemy zastosować kilka rodzajów domowego kompostownika: pojemnik z pokrywką, pojemniki ceramiczne, kompostownik elektryczny. Kompostownik w ogrodzie: najczęściej jest to rodzaj skrzyni bez dna. Należy wykonać cztery ściany kompostownika z desek. Po wkopaniu do ziemi czterech pionowych narożników, deski stopniowo układamy wraz ze wzrostem wysokości pryzmy (max 150 cm). można też zastosować gotowy kompostownik plastikowy lub metalowy.
Co możemy kompostować? odpadki z domu: obierki warzyw i owoców: najlepiej rodzime, owoce cytrusowe mają skórki nasiąknięte chemicznymi środkami konserwującymi. skorupki jaj: wolno się rozkładają, więc można zmiażdżyć je, dzięki czemu szybciej uwolnią zawarte w nich substancje. fusy z kawy i herbat: nie trzeba odrywać etykietek od woreczków z herbatą, jeśli nie są pokryte folią. sucha karma dla zwierząt: resztki z kociego i psiego stołu to cenne źródło azotu. gazety: kiedyś odradzano ich kompostowanie ze względu na ołów zawarty w farbie drukarskiej, ale dziś już się go nie stosuje. Unikać należy kolorowych magazynów, drukowanych na powlekanym papierze. popiół drzewny: musi pochodzić ze spalania wyłącznie drewna nie konserwowanego środkami chemicznymi. odpadki z ogrodu: skoszona trawa: trzeba uważać, aby warstwa świeżo skoszonej trawy nie zadusiła kompostu i nie spowodowała jego gnicia zamiast butwienia. Trawę warto mieszać z innymi odpadami z ogrodu (np. suchymi liśćmi), przesuszyć ją na słońcu, albo dodawać stopniowo. liście i igły drzew: należy unikać liści orzecha włoskiego (trudno się rozkładają i mogą zbić się w warstwę, która nie przepuszcza wody i powietrza) oraz liści i igieł porażonych przez choroby lub pasożyty. rośliny: można wrzucać chwasty, najlepiej zanim zdążą zawiązać nasion (nie rozplenią się w ogrodzie wraz z nawozem). Chwasty z nasionami należy ułożyć w środku pryzmy kompostowej, gdzie temperatura, dżdżownice i bakterie bez problemów je rozłożą. gałęzie: włożone w całości będą sprzyjać natlenieniu kompostu, ale nie rozłożą się. Aby zbutwiały, trzeba je połamać na drobniejsze części.
Jak rozpoznać, że kompost jest już gotowy? Kolor czarny lub bardzo ciemnobrązowy. Woń musi pachnieć przyjemnie świeżą ziemią. Jeśli czuć zgniliznę lub pleśń, to znak, że w pryzmie zaszły niepożądane procesy. Temperatura jeśli kompost jest cieplejszy niż otoczenie, oznacza to, że procesy rozkładu jeszcze trwają. Struktura powinien być pulchny. Jeśli jest maziowaty, nie składa się z grudek, które można rozdzielić, dostrzec można np. fragmenty roślin, które znalazły się w pryzmie, trzeba uzbroić się w cierpliwość. Po jakim czasie kompost będzie gotowy do użycia? Jeśli pryzma zostanie założona w kwietniu, to w październiku będzie można nawieźć ogród własnym kompostem. 6 miesięcy to średni czas potrzebny do jego powstania, ale może się zdarzyć, że pryzma będzie potrzebowała aż 12 miesięcy, aby zakończył się w niej cały proces.
Przekonaj się sam doświadczenie Dwa słoje do połowy wypełniamy wilgotną ziemią i do każdego wkładamy pewną ilość odpadów kuchennych, resztek warzyw itp. Jeden słój szczelnie zamykamy, a drugi pozostawiamy otwarty. Do otwartego słoja dla lepszego przewietrzania mieszaniny wtykamy na różnych wysokościach rurki szklane. Naczynia odstawiamy na kilka dni i co 6 12 godz. mierzymy temperaturę. Do trzeciego i czwartego słoja wkładamy samą ziemię. Jeden z nich zamykamy, a drugi jest otwarty. Słój 1 odpadki, otwarty Słój 2 odpadki, zamknięty Słój 3 ziemia, otwarty Słój 4 ziemia, otwarty, zamknięty Temperatura wzrosła Temperatura stała Temperatura stała Brak zapachów Odór ulatniającego się gazu Brak zapachów Brak zapachów Słój 1: odpadki, otwarty bakterie znajdują pokarm i dostateczną ilość powietrza do oddychania szybko się rozmnażają. Aktywność bakterii wzmaga rozpad odpadków, a skutkiem tej aktywności jest wzrost temperatury. Z materiału organicznego powstaje dwutlenek węgla i azot. Słój 2: odpadki, zamknięty bakterie znajdują dość pokarmu, ale brak im tlenu. W procesie rozpadu w tym słoju powinien nastąpić zastój. Dzięki obecności bakterii, substancje organiczne rozkładane są bez dostępu powietrza. Powstają wówczas inne produkty rozkładu niż te, które wytwarzają bakterie przy udziale tlenu np. siarkowodór lub amoniak.