Obiekt szkolny OBIEKT: ADRES: Kraków, ul. Bolesława Prusa 18. INWESTOR: Gmina Miejska Kraków Zespół Ekonomiki Oświaty Kraków, ul. Ułanów 9 PROJEKTANT:



Podobne dokumenty
INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

2. INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

Przebudowa wejścia do budynku ZSP Nr 2 w Mysłowicach przy ul. Pocztowej 20.

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA NA PLACU BUDOWY.

INFORMACJA Dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

PROJEKT BUDOWLANY REMONTU ELEWACJI KAMIENICY przy pl. Wolności nr 20, obręb Grójec jedn. ew. Grójec dz. nr ew. 1388

INFORMACJA O BIOZ Termomodernizacja budynków Zespołu Szkół im. I. J. Paderewskiego w Knurowie przy ul. Szpitalnej 25

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

1 INFORMACJA DO PLANU BEZPIECZE

PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY

Informacja do sporządzenia planu BIOZ

INFORMACJA BIOZ PRZEBUDOWA WNĘTRZA PODWÓRZOWEGO W ZAKRESIE UKŁADU OBIEKT

BIOZ. Łódź ul. Gen. S. Maczka 35 obręb G-21 dz. ew. 4/59. Inwestor: Port Lotniczy im. Wł. Reymonta w Łodzi ul. Gen. S. Maczka Łódź

INFORMACJA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA ( B I O Z )

OPIS TECHNICZNY do projektu Remont zbiorników wody pitnej w miescowości Szczepów. Spis treści

2. Ocena konieczności sporządzenia planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia BIOZ

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

PLAN BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA TERMOMODERNIZACJI BUDYNKÓW ZAJEZDNI AUTOBUSOWEJ MPK W RADOMIU SP. Z O.O.

ZAKŁAD USŁUG PROJEKTOWYCH I INWESTYCYJNYCH

VIII. INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA (BIOZ) Przebudowa ul. Orła Białego w Mysłowicach

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA BIOZ. mgr inż. Paweł Kudelski MAP/0337/POOL/08. Tramwaje Śląskie. Inwestor: Chorzów, ul. Inwalidzka 5

BIOZ INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA. dla inwestycji p.n.

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Ciechanowie

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

USŁUGI BUDOWLANE Z ZAKRESU PROJEKTOWANIA I NADZOROWANIA ADAM NOSSOL WALCE UL. LIPOWA 4

INFORMACJA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

Informacja Dotycząca Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia

Część opisowa. 1. Zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji poszczególnych obiektów.

REMONT I PRZEBUDOWA BUDYNKU RATUSZA W RAMACH REWITALIZACJI PRZESTRZENI SPOŁECZNEJ STAREGO MIASTA W GÓROWIE IŁAWECKIM

P R O J E K T B U D O W L A N Y

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA. w Kobylance, Kobylanka 162

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

I. OBIEKTY BUDOWLANE WYMAGANIA

BIOZ INFORMACJA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA (na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r.).

III. INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA. 1. Zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji.

PROJEKTY, NADZORY, WYKONAWSTWO

DZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY1)

ElŜbieta Kaca Pracownia Projektowa BDB PROJEKT ul. Piłsudskiego 28, Puławy, pokój 310, tel CZĘŚĆ D

V. INFORMACJA BIOZ INWESTYCJA:

PRACOWNIA PROJEKTOWA architekt Grażyna Stojek PROJEKT BUDOWLANY. Adres: Szczecin, ul. Broniewskiego 2 działka nr 28 obręb 2036

INFORMACJE O PLANIE BEZPIECZEŃSTWIA I OCHRONIE ZDROWIE

PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY

CZĘŚĆ OPISOWA DO INFORMACJI DOTYCZĄCEJ BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

Rozbiórka budynku gospodarczego

I N F O R M A C J A BEZPIECZEŃSTWO I OCHRONA ZDROWIA

I N F O R M A C J A BIOZ do. marzec 2015 P R O J E K T U WYKONAWCZEGO. utwardzenia terenu BUDYNEK CENTARLI PKP SA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I CHRONY ZDROWIA DLA ZADANIA BUDOWA DROGI GMINNEJ W MIEJSCOWŚCI SZADKOWICE NA ODCINKU OD DROGI POWITOWEJ NR 3101E

INFORMACJA BIOZ DOTYCZY:

Chorzów, ul. Inwalidzka 5. Modernizacja 3 sztuk odgałęzień podwójnych w Sosnowcu (trójkąt Dańdówka) wraz z przejazdami.

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA B.I.O.Z. Instalacja solarna

PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH ZWIĄZANYCH Z TERMOMODERNIZACJĄ BUDYNKU ZESPOŁU SZKÓŁ WĘGOJU

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

INFORMACJA BIOZ. Pałac Scheiblera Muzeum. ADRES: Łódź, Pl. Zwycięstwa 1 (dz. nr ewid. 16/28) Pl. Zwycięstwa Łódź

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

TOM 7 - INFORMACJE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

MIASTOPROJEKT CZĘSTOCHOWA Spółka z o.o.

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

ZAKRES ROBÓT DLA CAŁEGO ZAMIERZENIA BUDOWLANEGO ORAZ KOLEJNOŚĆ REALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH OBIEKTÓW

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

BIOZ INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA DLA

INFORMACJA DOTYCZACA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

STACJA UZDATNIANIA WODY Z INFRASTRUKTURĄ gmina Babimost, obręb Kolesin dz. nr 14, 145/3, 146, 147, 153, 154, 155 PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY

CZ. I INFORMACJA BIOZ

Szamotuły, dnia r.

PLAN BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

Uwagi końcowe: Wszystkie roboty należy prowadzić zgodnie z sztuką budowlaną oraz warunkami odbioru robót budowlano-montażowych.

INFORMACJA O BEZPIECZEŃSTWIE I OCHRONIE ZDROWIA.

dz.nr geod.32/27, obręb 3036, Szczecin Im. Stef. Sempołowskiej ul. Hoża Szczecin

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

PROJEKT BUDOWLANY. SZCZECIŃSKO-POLICKIE PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNIKACYJNE Sp. z o.o Police. Ul. Fabryczna 21

prace na wysokości, służącą do utrzymywania osób, materiałów i sprzętu

JM CONCEPT Jarosław Mąka ul. Ignacego Czumy 78/ Lublin

INWESTOR: Projektant : inż. Wojciech Kopytiuk upr. nr LUB/0109/PWOS/09 ul. Sławacinska Biała Podlaska

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

GMINA MIKOŁÓW ul. Rynek Mikołów

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDOWIA

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT. Rusztowania montaż i demontaż ST 01.14

EGZEMPLARZ II PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA PODWÓRZA KAT. OBIEKTU: XIII

INFORMACJA W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

Informacja BIOZ REMONT ODCINKÓW TOROWISKA TRAMWAJOWEGO PRZY ULICY GRZEGÓRZECKIEJ 10 W KRAKOWIE.

INFORMACJA. dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

INFORMACJA INFORMACJA. Rozbudowa drogi powiatowej Nr 2639W relacji: Brok - Nagoszewo Fidury Koziki na odc. Koziki Koziki Majdan.

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA. : Remont budynku mieszkalnego

mgr inż. Dariusz Zawada

" F A S A D A " S P. C.

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA (BIOZ)

INFORMACJA dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

Transkrypt:

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA DLA WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH POLEGAJĄCYCH NA REMONCIE ELEWACJI (DOCIEPLENIE ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH SALI KOMPUTEROWEJ I POMIESZCZEŃ RADY DZIELNICY VII) BUDYNKU SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 31 PRZY ULICY B. PRUSA W KRAKOWIE. OBIEKT: Obiekt szkolny ADRES: Kraków, ul. Bolesława Prusa 18 INWESTOR: Gmina Miejska Kraków Zespół Ekonomiki Oświaty Kraków, ul. Ułanów 9 PROJEKTANT: mgr inż. Tomasz Janowiec (upr. nr 14/92 i 134/93) OPARCOWAŁ: mgr inż. Marcin Parzyszek (upr. MAP/0361/POOK/11) Czerwiec 2013

1. Zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji poszczególnych obiektów: 1.1 Zakres Robót całego zamierzenia budowlanego obejmuje realizację termomodernizacji części budynku Szkoły Podstawowej nr 31 przy ulicy B. Prusa w Krakowie. 2. Wykaz istniejących obiektów budowlanych: 2.1. Na terenie działki znajduje się budynek szkoły wraz z infrastrukturą. Realizacja obiektu nie wymaga przeprowadzenia robót wyburzeniowych. 3. Wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi: 3.1 Usytuowanie działki, ukształtowanie terenu oraz istniejące zagospodarowanie działki nie stwarza zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi. Natomiast należy zwrócić uwagę, że prace będą wykonywane na budynku w którym będą przebywać ludzie podczas wykonywania prac budowlanych, dlatego trzeba zwrócić uwagę na zabezpieczenia dojść do budynku i terenu wokół budynku. Należy wykonać zadaszenia nad dojściami do wejść do budynku z desek gr. 32 mm. Długość tych zadaszeń winna wynosić min 4 m od ściany budynku. Wszelki gruz należy transportować za pomocą żurawików zewnętrznych lub za pomocą zamkniętych rynien bezpośrednio do kontenera na gruz. 4. Wskazanie dotyczące przewidywanych zagrożeń występujących podczas realizacji robót budowlanych, określające skalę i rodzaje zagrożeń oraz miejsce i czas ich wystąpienia.: 4.1 Nie przewiduje się wykonywania wykopów o ścianach pionowych bez wsparcia o głębokości większej niż 1,5m 4.2 Nie przewiduje się prowadzenia robót budowlanych przy użyciu ciężkiego sprzętu (dźwigów) oraz robót przy których prowadzeniu występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi: - roboty prowadzone w temp. poniżej - 10ºC - roboty przy usuwaniu wyrobów budowlanych zawierających azbest. - robót budowlanych wymagających użycia materiałów wybuchowych - robót z użyciem elementów prefabrykowanych o masie ponad 1T. 5. Wskazanie sposobu prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych: 5.1 Stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej obowiązuje wszystkie osoby przebywające na terenie budowy. 5.2 Bezpośredni nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy na stanowiskach pracy sprawują odpowiednio kierownik robót i mistrz budowlany, stosownie do zakresu obowiązków. 5.3 Stosowanie środków ochrony indywidualnej, w szczególności takich jak szelki bezpieczeństwa, jest dopuszczalne, gdy nie ma możliwości stosowania środków ochrony zbiorowej.

5.4 Osoba wykonująca roboty na dachu o nachyleniu powyżej 20%, jeżeli nie stosuje się rusztowań ochronnych, jest zobowiązana stosować środki ochrony indywidualnej lub inne urządzenia ochronne. 6. Wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie, w tym zapewniających bezpieczną i sprawna komunikację, umożliwiającą szybka ewakuację na wypadek pożaru, awarii i innych zagrożeń. 6.1.1. Maszyny i inne urządzenia techniczne oraz narzędzia zmechanizowane powinny być montowane, eksploatowane i obsługiwane zgodnie z instrukcją producenta oraz spełniać wymagania określone w przepisach dotyczących systemu oceny zgodności. 6.1.2. Wykonawca, użytkujący maszyny i inne urządzenia techniczne, niepodlegające dozorowi technicznemu, udostępnia organom kontroli dokumentacje techniczno ruchową lub instrukcje obsługi tych maszyn lub urządzeń. 6.1.3. W przypadku stwierdzenia w czasie pracy uszkodzenia maszyny lub innego urządzenia technicznego należy ja niezwłocznie unieruchomić i odłączyć dopływ energii. 6.1.4. Odtłuszczanie lub oczyszczanie powierzchni oraz części maszyn lub innych urządzeń technicznych wykonuje się środkami do tego przeznaczonymi. 6.1.5. Haki do przemieszczania ładunków powinny spełniać wymagania określone w przepisach dotyczących systemu oceny zgodności i mieć wyraźnie zaznaczoną nośność maksymalną. 6.1.6. Używanie narzędzi uszkodzonych jest zabronione. 6.1.7. Wszelkie samowolne przeróbki narzędzi są zabronione. 6.2. Zagospodarowanie terenu budowy 6.2.1. Zagospodarowanie terenu budowy zostanie wykonane przed rozpoczęciem robót budowlanych, w zakresie : - Ogrodzenia terenu i wyznaczenia stref niebezpiecznych - Wykonania dróg, wyjść i przejść dla pieszych - Doprowadzenia energii elektrycznej oraz wody, utylizacji ścieków - Zapewnienia oświetlenia naturalnego i sztucznego - Zapewnienia właściwej wentylacji - Urządzenia składowisk materiałów i wyrobów. 6.2.2. Teren budowy lub robót należy oznakować granice terenu za pomocą tablic ostrzegawczych. 6.2.3. Dla pojazdów używanych w trakcie wykonywania robót budowlanych wyznaczono miejsce postojowe na terenie budowy. 6.2.4. Pochylnie, po których dokonuje się ręcznego przenoszenia ciężarów, nie powinny mieć spadków większych niż 10% 6.2.5. Drogi komunikacyjne dla wózków i taczek nie mogą być nachylone więcej niż: - dla wózków szynowych 4% - dla wózków bezszynowych 5%

- dla taczek 10% 6.2.6. Składowiska materiałów, wyrobów i urządzeń technicznych zostanie wykonana w sposób wykluczający możliwość wywrócenia, zsunięcia, rozsunięcia się lub spadnięcia składowanych wyrobów i urządzeń. 6.2.7. Materiały składuje się w miejscu wyrównanym do poziomu. 6.2.8. Materiały drobnicowe układa się w stosy o wysokości nie większej niż 2m, dostosowanie do rodzaju i wytrzymałości tych materiałów. 6.2.9. Opieranie składowanych materiałów lub wyrobów o płoty, słupy napowietrznych linii elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub ściany obiektu budowlanego, jest zabronione. 6.3. Warunki socjalne i higieniczne 6.3.1. Na terenie budowy zostanie zaadoptowane w istniejącym obiekcie gospodarczym na szatnię odzieży roboczej i ochronnej, umywalnię i jadalnię. 6.3.2. Palenie tytoniu może odbywać się wyłącznie na otwartej przestrzeni lub w specjalnie do tego celu przystosowanym pomieszczeniu(palarni) 6.3.3. Strefy gromadzenia i usuwania odpadów zostaną wygrodzone i oznakowane 6.3.4. Odpady należy usuwać w sposób ograniczający ich rozrzut i pylenie. 6.3.5. Teren budowy wyposaża się w niezbędny sprzęt do gaszenia pożaru. Sprzęt do gaszenia pożaru, regularnie sprawdza się, konserwuje i uzupełnia, zgodnie z wymaganiami producentów i przepisów przeciwpożarowych. 6.3.6. Osoby wykonujące roboty budowlane nie mogą być narażone na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, a w szczególności takich jak hałas, wibracje, promieniowanie elektromagnetyczne, pyły i gazy o natężeniach i stężeniach przekraczających wartości dopuszczalne. 6.3.7. W miejscu wykonywania robót impregnacyjnych nie dopuszcza się: - używania otwartego ognia - palenia tytoniu - spożywanie posiłków 6.3.8. Niezwłocznie po zakończeniu robót impregnacyjnych oraz w przerwach przeznaczonych na posiłki osobom wykonującym roboty należy umożliwić umycie ciepłą wodą i korzystanie ze środków higieny osobistej. 6.3.9. Miejsca przeznaczone do impregnacji należy zaopatrzyć w sprzęt go gaszenia pożarów, dostosowany do rodzaju używanego środka impregnacyjnego. 6.3.10. Dopuszcza się wykonanie robót malarskich przy użyciu drabin rozstawnych tylko do wysokości nieprzekraczającej 4m od poziomu podłogi. 6.3.11. Drabiny należy zabezpieczyć przed poślizgiem i rozsunięciem się oraz zapewnić ich stabilność. 6.3.12. Wymiary pomostów i ramp powinny być stosowane do wymiarów przeładowywanych ładunków i środków transportu. 6.3.13. Stanowiska pracy o niestałym charakterze należy poddawać sprawdzeniu pod względem ich stabilności, zamocowań oraz zabezpieczeń przed upadkiem osób i przedmiotów. Sprawdzenia należy dokonać po każdej

zmianie usytuowania, po każdej przerwie w pracy trwającej dłużej niż 7 dni, a dla stanowisk usytuowanych na zewnątrz budynku po silnym wietrze, opadach śniegu lub oblodzenia. 6.4. Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne 6.4.1. Roboty związane z podłączeniem, sprawdzaniem, konserwacją i naprawą instalacji i urządzeń elektrycznych mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. 6.4.2. Nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub maszyn i urządzeń budowlanych bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej niż 3m dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1 kv. 6.4.3. Rozdzielnice budowlane prądu elektrycznego znajdujące się na terenie budowy zabezpiecza się przed dostępem nieupoważnionych osób. 6.5. Rusztowania i ruchome podesty robocze 6.5.1. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być wykonywane zgodnie z dokumentacją producenta albo projektem indywidualnym. 6.5.2. Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę. 6.5.3. Odbiór rusztowania potwierdza się wpisem w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego. 6.5.4. Udźwig urządzenia do transportu materiałów na wysięgnikach mocowanych do konstrukcji rusztowania nie może przekraczać 1.5 kn. 6.6. Roboty na wysokości 6.6.1. Osoby przebywające na stanowiskach pracy, znajdujące się na wysokości co najmniej 1m od poziomu podłogi lub ziemi, powinny być zabezpieczone przed upadkiem z wysokości 6.6.2. Drabina bez pałąków, której długość przekracza 4m, przed podniesieniem lub zamontowaniem powinna być wyposażona w prowadnicę pionową, umożliwiającą złożenie urządzenia samohamującego, połączonego z linką bezpieczeństwa szelek bezpieczeństwa. Sporządził: