KAPLICZKI I KRZYŻE W CZERWIENNEM Przydrożne kapliczki można spotkać w wielu zakątkach Polski: na wsiach i na polach, na łąkach wśród polnych kwiatów, na skrzyżowaniach dróg i rozdrożach, w przydomowych ogrodach, nad rzeczkami i strumieniami. Jedne z nich są skromne, proste, inne rozbudowane, kolorowe. Są, przede wszystkim, znakiem wiary naszych przodków, elementem ich kultury i wierności tradycji. Często to One były świadkami historii tych ziem, świadectwem szczególnych wydarzeń. Wiele z nich stanowi najcenniejsze zabytki okolic. Rzeźbione były w drewnie i kamieniu, malowane na drewnie, przybite do drzewa, zbudowane z polnego kamienia, usadowione w małych drewnianych lub murowanych domkach, stojące w niszach na drewnianych palach lub murowanych cokołach. Dawały nadzieję, wskazywały drogę, chroniły przed nieszczęściami, utwierdzały w wierze, były zachętą do modlitwy Poniżej przedstawiamy opisy i fotografie obiektów.

Na początku wsi pod lipą Kapliczka powstała ponad 200 lat temu. Mówią, że na Gusztkowym. Później był to teren Władysława Chramca. Nową wybudował Jan Pałka Kopeć. Koło niej stoi ogromna lipa, która osłania dach kapliczki. Jeszcze parę lat temu na miejscu niej stała inna, ale pewnego dnia pijany kierowca wjechał w nią samochodem i wyglądała jak jedna wielka ruina. Mieszkańcy wsi uważali to za cud, gdyż figurka Matki Bożej nie została naruszona. Wspólnie z panem Janem Pałka Kopeć zaczęli odbudowywać ją na nowo. W niecały rok odnowiona kapliczka była już gotowa. Jest murowana z kamieńca i wymalowana na biało, w środku stoi Matka Boża wśród pięknych kwiatów. Jak mówiłam obok niej stoi lipa pomnik natury. Legenda głosi, że obok niej leży kobieta z dzieckiem zmarli na cholerę. Teraz odbywają się w niej majówki i różaniec.

Krzyż na Beśtokowym Krzyż jest stary ale piękny. Krzyż ten powstał prawdopodobnie na pamiątkę epidemii cholery ok. 1883 roku. Zbudował go jeden z mieszkańców Czerwiennego Jan Morawa. Polska w tym czasie była pod zaborami. Stanowił on umocnienie polskości i wiary w odzyskanie niepodległości. Postawiony jest na kamiennym cokole, w górnej części zaokrąglonym. Z przodu w kamieniu wyrzeźbiona jest jakaś ozdoba. Cały cokół pomalowany jest popielatą farbą. Na nim zetknięty jest metalowy krzyż z metalową figurą Pana Jezusa. Pod postacią Chrystusa Ukrzyżowanego jest tabliczka ozdobiona kwiatkami, niżej pod krzyżem jest postać Matki Najświętszej Bolejącej i Św. Jana, które zdobione są kwiatkami. Nad krzyżem jest okap z blachy, aby chronić krzyż. Całość ogrodzona jest drewnianym sztachetowym płotem w kolorze zielonym. Krzyżem zajmuje się pani Władysława Rafacz, myje go, czyści i ozdabia kwiatami. Obok rośnie zabytkowa rozłożysta lipa.

Krzyż przy drodze do Morawów Krzyż, który znajduje się przy drodze do Morawów jest postawiony na betonowej posadzce i jest żelazny. Na nim widać cierpiącego Pana Jezusa. Wokół krzyża znajduje się metalowa obręcz, która jest zawsze przyozdobiona wieńcem z filigranowymi kwiatami a obok betonowej posadzki są wbite do ziemi gałązki tui. Krzyż jak i zarówno obręcz jest pomalowana na kolor szary. Ten krzyż powstał prawdopodobnie około roku 1910. Wymurowano go najprawdopodobniej dlatego, że tam się spłoszyły konie i zginął woźnica. Według innych krzyż ten postawił Jan Rafacz (na krzyżu jest wyryty napis Jan Rafacz). Miał troje dzieci ale wszystkie mu umierały, jak się urodziły i prawdopodobnie tam były pochowane. Dawniej opiekunami tego krzyża byli Zwijasi, a obecnie Jan i Antonina Boblak.

Kapliczka u Doliniorza Kapliczka powstała w początkiem lat 80, ufundował ją Władysław Miśkowiec a wybudował Michał Kurniawa. Jest zbudowana z kamienia między, którymi wiedzie namalowany czarny ozdobny pasek. W środku obok figurki Matki Bożej Różańcowej znajdują się kwiaty i świeczki. Każdego roku w maju są odprawiane Majówki, na które przychodzą, wszystkie dzieci, które nie mogą jechać do kościoła. Z tą kapliczką nie wiąże się żadna historia.

W ogródku u Rafaczów Kapliczka ta znajduje się w małym ogródku. Wzniesiona jest dokładnie na jego środku i jest niewielkich rozmiarów. Dół kapliczki zbudowany jest z dokładnie wyłożonych kamieni i pokryta jest szarym daszkiem. Opiekuje się nią Stanisława i Bronisław Rafacz. To oni byli jej fundatorami. Kapliczka charakteryzuje się szczególnie swoim wykonaniem. W szklanym środku znajduje się figurka Jezusa Chrystusa. Kapliczkę otaczają dwa niewielkie drzewka i wiele kwiatów np. róże, które ułożone są po bokach tej niewielkiej budowli. Jezus, o którym już mówiłem, jest uśmiechnięty i wskazuje palcem prawej ręki drogę do nieba. Kapliczka ta jest niezwykle piękna, dzięki niezwykle oryginalnie umieszczonego Jezusa i dzięki równie pięknemu tle, czyli ogródka kwiatowego. Poświęcił ją ks. Tomasz Spólnik.

Kapliczka u Makary Kapliczka u Makarów znajduje się w rogu ogrodu. Została ona wymurowana z cegieł ale później ją otynkowano na kolor biały. Krawędzie ściany są obłożone czarnym cienkim drewnianym gzymsem. Posiada ona trzy półłukowe okna po jednym z każdej strony. Ramy okien są czarne i zawsze pięknie przyozdobione drobnymi kwiatkami. Daszek tej pięknej kapliczki jest kryty eternitem i składa się z czterech szczytów. W środku kaplicy jest modląca się z różańcem Matka Boska, która także jest estetycznie ozdobiona. Opiekuje się nią Stanisław Rafacz.

U Stefki Kapliczka ta jest w ogródku Stefanii Bugara. Powstała w 1995 roku. Przedstawia Matkę Bożą, bo to na jej pamiątkę została postawiona, a u spodu jest mały obrazek św. Teresy.

Krzyż u Nozimka Krzyż znajduje się w ogrodzie u pana Jana Jamrycha. Krzyż jest zrobiony na starą modę. Podest wykonany jest z kamienia, do którego przymocowany jest krzyż. Nad nim jest taki półokrągły daszek z blach. Daszek jest po to żeby chronił krzyż przed zniszczeniem. Całość jest ozdobiona kwiatami. Ten krzyż został postawiony w intencji dziadka pana Jana. Prawdopodobnie jego dziadek długo nie wracał z I wojny światowej i jego żona postawiła ten krzyż. Później dziadek wrócił, ale krzyż już został. Gdy pan Jan był mniejszy siostry się opiekowały krzyżem, robiły kwiaty. Obecnie krzyżem opiekuje się Pan Jan Jamrych. Przy tym krzyżu nie odbywają się majówki.

Przy Kochutkach. Ta kapliczka powstała na pamiątkę żałoby po Józefie Łukaszczyku, zamordowanym w obozie koncentracyjnym w Niemczech w Mathausen Gusen w 1940 roku. Postawiła ją Helena mama Antoniny Mrugały. Początkowo była taka kapliczka, tylko na drewnianym kiju, później kapliczka była przybita do drzewa. Później odnowił ją brat Antoniny i zrobił metalową podpórkę.

Krzyż w Skrzypnem Krzyż w Skrzypnem znajduje się w małym lesie. Zostali pochowani tam podróżni z zagranicy, którzy zmarli z wycieńczenia. Ludzie uważali, że koło krzyża latały graniczniaki takie duchy. To były ich szczątki, które się świeciły. Krzyż jest w małym ogródku z żelaza. Podest jest wykonany z kamienia. Krzyż przymocowany jest do podestu, a nad nim jest taki półokrągły daszek z blachy. Fundatorami byli państwo Szydlak. Z krzyżem tym jest związana następująca historia. Pod nim jest pochowane jeszcze dziecko, które niewiadomo z jakiej przyczyny zmarło. Pochowane było tam, ponieważ dawniej nie było kościołów ani cmentarzów. Matka to dziecko pochowała w tym miejscu. Później prawdopodobnie ta kobieta wieszała na krzyżu ubranka tego dziecka i nikt nie wiedział dlaczego. W tym lesie jest bardzo smutno być może dlatego, że pochowano tam tak dużo ludzi.

Krzyż Konfederatów Barskich na Budzu W Czerwiennem w 1772 roku na cmentarzu konfederatów barskich postawiono krzyż upamiętniający wydarzenia przemarszu konfederatów barskich, których zdziesiątkowała epidemia cholery i tam zostali pochowani. Krzyż położony jest przy drodze na Budzu. Ogrodzony jest małym płotkiem wykonanym z metalowych prętów z różnymi ozdobami. W środku znajduje się krzyż, umocowany na cokole zrobionym też z metalowych prętów. Przed nim jest położona figurka Matki Bożej. Matka Boża ma białą szatę i niebieski płaszcz. Można poznać po rysach twarzy, że jest radosna. Matka Boża ma rozłożone ręce, jakby chciała rozlewać łaski, na głowie ma welon, a stopami depcze węża. Figurka otoczona jest wiankiem z kwiatów. Obok płotka posadzone są kwiaty. Krzyż oraz figurka Matki Bożej były odnowione 35 lat temu. W maju śpiewane są tu majówki oraz dzieci zapalają przed płotkiem znicze. Opiekuje się nim Michalina Bednarz.

Kapliczka na Bachledówce Ta piękna, stara kapliczka została ufundowana przez panią Jarząbek. Chociaż kapliczka ma swoje lata, to wciąż utrzymuje swoje piękno na właściwym stopniu. Murowana, ma tylko jedno okno. Wewnątrz kapliczki stoi Matka Boża. Obok tego kwiaty dopełniające całości. Z zewnątrz drewniany stopień, tego samego, ciemnego odcieniu drewna co dach. Stoi w małym lasku, obok ścieżki do kaplicy, która była tu jeszcze przed postawieniem kościoła pw. Matki Boskiej Częstochowskiej na Bachledówce. Kapliczka stoi pomiędzy ową ścieżką, a płotem (też drewnianym), ogradzającym lasek, kapliczkę i kaplicę. W dawnych latach odbywały się tu majówki, ale z powodu innych kapliczek oraz kaplicy zaniechano tu tego zwyczaju.

Kapliczka u Takuśków

U Króla

U Gadowskich

Przy Klusiach

U Smrekowskich w potoku

Na Matuskowym

Przy Spatokach

U Jarosza

U Skubiszów

Przy Gabrylach

Dzwonnica przy Wirmańskich

Kaplica cmentarna

Przy drodze na Bachledówkę

Stara Kaplica na Bachledówce

Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej na Bachledówce Opracowała: Anna Kutyła wraz z uczniami ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Andrzeja Knapczyka-Ducha w Czerwiennem.