Parafia pw. Świętego Wojciecha JELEŚNIA

Parafia pw. Świętego Wojciecha JELEŚNIA

81

82 Kościółw Jeleśni miałpierwotnie postać drewnianej świątyni, zbudowanej staraniem mieszkańców ok. roku 1584. Dopiero w 1636 świątynia została poświęcona i otrzymała imię świętego Wojciecha. Pierwotny kościółspłonął. Kilkadziesiąt lat później rozpoczęto budowę murowanej świątyni utrzymanej w stylu barokowym, prace zakończono w 1702r. Bryła kościoła jest trzynawowa, orientowana, w kształcie której widać wpływy architektury słowackiej. Ozdobą świątyni jest dwukondygnacyjna kwadratowa wieża zakończona hełmem w kształcie kopuły. Najcenniejszymi obiektami w kościele jeleśniańskim są rokokowy ołtarz główny z 1790 roku wraz z krucyfiksem, zasłanianym obrazem Świętej Rodziny (pochodzącym z XVIII wieku) oraz chrzcielnica, ambona i pięć feretronów z lat 1724 94, a także dębowe, późnobarokowe konfesjonały z roku 1776. Szczególnie cennym zabytkiem jest dzwon, w którym zostałwyryty napis: Vox mea, vox vitae, voco vos, ad sacra venite Anna 1584 ( Głos mój, głos życia, woła was, do świętości przybywajcie, roku 1584 ). W zakrystii natomiast przechowywana jest monstrancja z roku 1779 oraz dwa ornaty haftowane z wieku XVIII. Nie został zachowany niestety strop z polichromowanych desek (kasetonowy z rozetami),

pochodzący z dawnego stropu nawy głównej (1702). Wystrój kościoła stanowią, oprócz ołtarza głównego, ołtarze w nawach bocznych: późnobarokowy z poł. XVIII wieku, z obrazem Matki Bożej Różańcowej oraz rzeźbami świętego Jana Kantego i świętego Kazimierza; XIX-wieczny, przedstawiający Chrystusa ukazującego się świętej Marii Magdalenie, po bokach rzeźby: świętego Szczepana i świętego Wawrzyńca; kolejny klasycystyczny, z początku XIX wieku, dwukondygnacyjny, z obrazem świętego Augustyna, po bokach: posągi świętych dominikańskich, a na drugiej kondygnacji: obraz świętego Jakuba Młodszego; ostatni ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej z poł. XIX wieku, eklektyczny, przyścienny, dwukondygnacyjny, przykryty blachami, stylizowanymi na sukienki obrazu jasnogórskiego. Prezbiterium zdobi jedyny zachowany fresk XX-wieczny przedstawiający Ostatnią Wieczerzę. Kościółotoczony byłcmentarzem, którego fragmenty zachowały się do dziś. W latach 90. XX w., w północnej części placu kościelnego, została wybudowana kaplica pogrzebowa. W 2004r. po renowacji kościoła ks. bp Tadeusz Rakoczy dokonałpoświęcenia nowego ołtarza i namaszczenia ścian świątyni. 83

84

Parafia pw. Najśw. Marii Panny Królowej Aniołów KORBIELÓ W

Parafia w Korbielowie erygowana została 7 października 1993 roku, ale kościółw tej wspólnocie istniałjuż w latach 30. Świątynię pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Aniołów poświęcono w 1936 roku, a konsekrowano dopiero w 2000 roku. Korbielów stałsię jednym z ważniejszych ośrodków kultu maryjnego na żywiecczyźnie. Stało się tak za sprawą łaskami słynącego obrazu Matki Bożej, znajdującego się w ołtarzu głównym. Wizerunek Madonny pochodzi z 1691 roku i pierwotnie umieszczony byłkościele w Bohordczanach (diecezja lwowska) i opiekowałsię nim zakon dominikanów. Świątynia została prawie doszczętnie zniszczona wskutek działań wojennych prowadzonych podczas I wojny światowej. Ocalał jedynie obraz Matki Bożej, który postanowiono ukoronować koronami papieskimi w rocznicę 250-lecia obecności Maryi w Bohorodczanach, niestety plany nie doszły do skutku przez wybuch II wojny światowej. W 1944 roku obraz przeniesiono do klasztoru dominikańskiego w Jarosławiu, a stamtąd w 1974 roku trafiłdo Korbielowa. W 1958r. do Korbielowa sprowadzeni zostali ojcowie dominikanie, którzy opiekują się sanktuarium, prowadzą dom zakonny, a od 1993, po wydzieleniu parafii Korbielów z parafii Jeleśnia organizują pracę duszpasterską i życie religijne mieszkańców. 87

88

Parafia pw. Św. Karola Boromeusza KOSZARAWA

91

92 Parafia Świętego Karola Boromeusza erygowana została w 1824 roku. Jednocześnie kuria metropolitalna w Krakowie wydała zezwolenie na budowę drewnianego kościoła i plebanii. Data powyższa uważana jest za rok powstania parafii, jednak w źródłach podaje się również rok 1843. W roku 1824 pozwolono na utworzenie kapelanii lokalnej, a dopiero w 1843 erygowano już oficjalnie parafię, stąd rozbieżności. Mieszkańcy wsi, myśląc przyszłościowo, zdecydowali o wystawieniu kościoła murowanego. Konsekracji świątyni dokonałw 1855 roku bp. tarnowski Józef Pukalski. Kościółzbudowany zostałw stylu późno klasycystycznym na planie prostokąta. Posiada trzy nawy z krótkim prezbiterium zamkniętym ścianą prostą. Od strony zachodniej znajduje się czworoboczna wieżą o ściętych narożach ujętych pilastrami. Fasadę kościoła zdobi trójkątny tympanon nad portalem i pilastry. Bryłę świątyni wieńczy wieżyczka sygnaturkowa oraz dwuspadowy dach. Nawa główna otwarta jest do bocznych półkolistymi arkadami wspartymi na czworobocznych filarach. Sklepienie prezbiterium i nawy głównej ma kształt żagielkowy, a naw bocznych kolebkowy.

Ozdobą kościoła są cztery klasycystyczne drewniane nastawne ołtarze zdobione złoconymi fryzami, wieńcami i rozetami. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Karola Boromeusza patrona parafii oraz rzeźby biskupów św. Stanisława i św. Wojciecha. W bocznych ołtarzach znajdują się: obrazy Matki Boskiej Bolesnej i Chrystusa Ukrzyżowanego, figura Serca Pana Jezusa. Z tego samego okresu, czyli z czasów budowy kościoła, pochodzi klasycystyczna drewniana ambona oraz drewniana chrzcielnica w kształcie ołtarzyka umieszczona na tle obrazu Chrztu Chrystusa, przemalowanego w 1936 roku. Wystrój kościoła uzupełnia polichromia o charakterze figuralnymi wykonana przez miejscowych artystów. Kolejni proboszczowie i mieszkańcy Koszarawy sukcesywnie doposażali kościółi budynki gospodarcze, dbali o jego renowację, szukali wsparcia materialnego nawet u cesarza Austrii Franciszka Józefa. Została zakupiona m. in. monstrancja i pomalowane ołtarze, naprawiono kandelabry z większego ołtarza, zakupiono lamę i świeczniki oraz żyrandole. Dziś kościółw Koszarawie stanowi jeden z piękniejszych obiektów XIX-wiecznych w dekanacie jeleśniańskim. 93

94

Parafia pw. Stygmatów Św. Franciszka z Asyżu KOSZARAWA - BYSTRA

Stosunkowo młoda i niewielka parafia w Koszarawie-Bystrej funkcjonowała od 1985r. najpierw jako ośrodek duszpasterski. Ks. kard. Franciszek Macharski powierzyłnad nim opiekę Zakonowi Braci Mniejszych z Prowincji Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z siedzibą w Katowicach Panewnikach. Franciszkanie w ciągu czterech lat wybudowali kaplicę, którą poświęciłks. bp Jan Szkodoń. Parafia w Bystrej została erygowana w 1989 roku i otrzymała tytułstygmatów św. Franciszka z Asyżu. W 1993 roku rozpoczęła się budowa kościoła i klasztoru, a rok później został poświęcony cmentarz. Od 2001r. o. franciszkanie odprawiają Mszę św. w tzw. dolnym kościele. Z okazji wielkiego Jubileuszu Chrześcijaństwa ks. bp Tadeusz Rakoczy poświęciłnajwiększy z dzwon, będący wotum wdzięczności za dzieło odkupienia. W 2002 roku ks. inf. Władysław Fidelus poświęciłdwa kolejne dzwony św. Franciszek i św. Antoni. W czasie wizytacji 97

98 kanonicznej, która miała miejsce w 2002r., ks. bp Tadeusz Rakoczy wmurował kamień węgielny, poświęcony przez Jana Pawła II podczas pielgrzymki do Skoczowa. W 2006 roku ks. bp Ordynariusz dokonałkonsekracji świątyni. Wystrój kościoła nawiązuje do symboliki franciszkańskiej. W prezbiterium umieszczony zostałfreskowy obraz przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. Obramowanie postaci św. Franciszka stanowią witraże ilustrujące Pieśń o stworzeniu wykonane w tradycyjnej technologii witrażowej. Na chórze znajduje się witraż w kształcie Krzyża San Damiano, natomiast na zachodniej ścianie kościoła zamontowane zostały witraże ukazujące postaci: Jana Pawła II, św. Kingi, św. Brata Alberta Chmielowskiego oraz św. Maksymiliana Kolbego. Wystrój świątyni uzupełniają sceny z życia św. Franciszka i św. Antoniego wykonane techniką freskową. Droga Krzyżowa postaciowa namalowana została na grubym płótnie naklejonym na deski.

Parafia pw. Niepokalanego Serca Najśw. Maryi Panny KRZYŻOWA

Wieś Krzyżowa należała przez ponad 300 lat do parafii Jeleśnia. Od 1916 zaczęto zbierać fundusze na budowę własnej świątyni oraz gromadzić materiał. W 1933 rozpoczęto wznoszenie kościoła w środku wsi, a rok później poświęcono wzniesioną kaplicę i została odprawiona pierwsza Msza św. Mieszkańcy, w związku z rosnącymi potrzebami, w 1938r. rozpoczęli starania o powiększenie świątyni i dobudowali nawę, a następnie (mimo oporu władz okupacyjnych) w r. 1940 zaczęli kościółkryć blachą. Przez kolejnych kilka lat ulepszano i rozbudowywano świątynię. W 1944r. ks. bp Stanisław Rozpond konsekrował ołtarz z umieszczonymi w nim relikwiami św. Jozafata i św. Tomasza Kantuaryjskiego. Już po wojnie, w 1945r., ufundowano trzy dzwony: św. Andrzej, św. Józef, św. Wojciech. Po wizytacji kościoła przez ks. kard. K. Wojtyłę w 1964r. zostaje wydany dekret dot. odpustu parafialnego w Krzyżowej. W latach 70. nieustannie doposażano kościółw sprzęt liturgiczny i wyposażenie. Kolejne dziesięciolecia przyniosły rozwój duszpasterstwa parafialnego. Od 2000 r. rozpoczęto przygotowania do konsekracji świątyni nie tylko od strony duchowej, ale i materialnej. Przebudowano m. in. prezbiterium, w którym figura Niepokalanego Poczęcia NMP z adorującymi ją aniołami otrzymała oprawę z zielono-złotego marmuru, natomiast ołtarz, ambonę i posadzkę wykonano z białego marmuru. Wzdłuż ścian położona została kamienna 101

102 boazeria i nowe kinkiety. W oknach znajdują się witraże ukazujące w prezbiterium sceny z życia Matki Bożej, a w nawach polskich świętych. Na chórze zaś witraż Niepokalanego Serca NMP. Polichromia przedstawia promienie łaski Trójcy Św. oraz wieniec świętych adorujących Baranka umieszczonego na Księdze z siedmioma pieczęciami. Na łuku tęczy znajduje się jest figura Chrystusa Ukrzyżowanego adorowanego przez aniołów. Dwa ołtarze boczne ukazują Pana Jezusa Miłosiernego i św. Antoniego. W pierwszym ołtarzu bocznym umieszczone zostały relikwie św. Faustyny, a w drugim św. Antoniego. W 2004-2006r. przeprowadzono dalszy remont kościoła: odnowiono elewację, wymieniono rynny i okna, zmieniono ławki, wymieniono drzwi. W 2006r. świątynię konsekrowałordynariusz ks. bp Tadeusz Rakoczy.

Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa PEWEL MAŁA

Pierwotnie mieszkańcy Pewli należeli do parafii w Jeleśni odległej o ok. 8 km. Kościół, a właściwie kaplica, powstała tu natomiast ok. roku 1884r. w trosce o życie duchowe chłopów, które w tym czasie było niezwykle ubogie. Odprawiano w niej Mszę św. raz w miesiącu. Kaplica była poświęcona Sercu Pana Jezusa. Mieszkańcy Pewli nie byli jednak do końca zadowoleni z tego, że nie mogą uczestniczyć w Mszy św. i nabożeństwach codziennie, dlatego postarali się o pozwolenie na budowę większego kościoła. Ciężar sfinansowania budowy wzięli na siebie bracia Szwedowie. Większość kosztów poniósłwojciech właściciel kilku tartaków oraz poseł na sejm galicyjski. Wyposażeniem kościoła zająłsię natomiast Jan. Kościółpowstałbardzo szybko na miejscu rozebranej kaplicy. Kaplica miała trzy ołtarze. Główny biały w stylu renesansowym z nowym dużym obrazem Bożego Serca i mniejszym Niepokalanego Serca Maryi. Na wieży zamontowano mały dzwon z poprzedniej kapliczki jako sygnaturkę. Kościółw pełni wyposażono. Kaplica została poświecona w 1908 przez dziekana żywieckiego Jana Miodońskiego W 1909 do Pewli Małej przybył pierwszy proboszcz, ks. Józef Dryjski z diecezji tarnowskiej, mieszkający w Czarnym Dunajcu. Od tego momentu msza była odprawiana codziennie. Ksiądz Dryjski wprowadziłteż do kaplicy drogę krzyżową. W lutym 1945 przez Pewel przeszedłfront wojenny. W wyniku walk zniszczono wieżę oraz część murów kaplicy. Rosyjscy żołnierze z zakrystii na czas pobytu zrobili stajnię dla koni. Kaplica była tak bardzo zniszczona, że wizytujący parafię Ks. KardynałAdam Sapieha odprawił 105

106 Mszę św. w domu rodzinnym Szwedów, który jednocześnie pełniłrolę plebanii. Po wojnie mieszkańcy postarali się o szybką odbudowę kaplicy. Od lat 50. kaplica przechodziła z pod opiekę ojców franciszkanów, a następnie księży michaelitów. Na Boże Narodzenie 1983r. wieś Pewel Mała stała się samodzielną parafią pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. W 2002 roku w kościele wybuchłpożar, który strawiłwieżę, dach kościoła, uszkodziłołtarze i organy. Tragedia ta bardzo zmobilizowała mieszkańców do odbudowy kościoła. Świątynię powiększono, rozbudowano i praktycznie całkowicie zmieniono wygląd zewnętrzny i wewnętrzny. Kościół poświęcony został 29 września 2005 r.

Parafia pw. Najśw. Marii Panny Królowej Polski PEWEL ŚLEMIEŃ SKA

Kościół w Pewli Ślemieńskiej zaczął powstawać od 1970r., wtedy to kuria wydała pozwolenie na budowę świątyni. Pod koniec czerwca 1978 r. odbyło sie poświęcenie miejsca pod budowę kościoła. Do lipca 1982 roku wzniesiono cały budynek i 28 lipca tegoż roku Ojcowie Franciszkanie przekazali placówkę o.o. michalitom. Pierwszym proboszczem zostałks. Tadeusz Stawiarski, który jest autorem obrazów znajdujących sie w prezbiterium. Kościółma konstrukcję żelbetonową z częścią ścian z cegły. 109

110

Parafia pw. Św. Maksymiliana Kolbego PEWEL WIELKA

113

114 Mieszkańcy Pewli Wielkiej do 1979r. należeli do parafii św. Wojciecha w Jeleśni. 30 maja 1979r. zakończyły się sukcesem starania o pozwolenie na budowę kościoła. Rok później Ojciec Święty Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny pod budowę kościoła. Parafię erygował w 1982r. ks. kard. Franciszek Macharski, nadając mu tytułśw. Maksymiliana Marii Kolbego, kolejnymi patronami świątyni zostali św. Piotr i Paweł. Konsekracji kościoła dokonałw 1994r. ks. kard. Franciszek Macharski, a ks. bp Tadeusz Rakoczy w tym samym roku poświęciłkaplice p.w. Matki Bożej Bolesnej w Pewli Wielkiej-Adamkach. Z okazji 25. rocznicę wybudowania kościoła (2007) zakupiono przepiękny witraż przedstawiający objawienie Matki Bożej św. Bernadetcie w Lourdes.

Parafia pw. Św. Jana Chrzciciela SOPOTNIA MAŁA

Jak większość okolicznych wsi do 1983 roku Sopotnia należała parafii w Jeleśni. Mieszkańcy przez wiele lat modlili się w murowanej kaplicy pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela z 1975 roku stopniowo rozbudowywanej. W maju 1978 roku mszę św. w Sopotni Małej sprawowałkard. Karol Wojtyła podczas wizytacji parafii w Jeleśni. W 2005r. podjęto decyzję o budowie nowej świątyni. Trzy lata później ks. bp Tadeusz Rakoczy wmurowałkamień węgielny pod budowę nowej świątyni (poświęcony papieża na krakowskich Błoniach przez papieża Benedykta XVI podczas pielgrzymki do Polski w 2006 roku). Ks. bp Ordynariusz bp Tadeusz Rakoczy konsekrowałkościółpw. św. Jana Chrzciciela w maju 2012r. 117

118

Parafia pw. Matki bożej nieustającej pomocy SOPOTNIA WIELKA

121

122 Parafia w Sopotni Wielkiej została erygowana 25 grudnia 1983 roku i otrzymała wezwanie Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Została wydzielona z parafii Jeleśnia. Wcześniej od 1958r. msze św. odprawiano w małej kapliczce, która nosiła to samo wezwanie co nowy kościół. Na terenie późniejszej parafii znajdowała się jeszcze jedna kaplica pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Kolonii. Zanim powstałnowy kościółw 1982r. została wyremontowana właśnie ta druga kaplica, a następnie w pobliżu kaplicy MB Nieustającej Pomocy rozpoczęto budowę kościoła. Stara kaplica pełni dziś funkcję cmentarnej pw. Matki Bożej Kalwaryjskiej w związku z tym, że odkryto w niej nad ołtarzem właśnie ten wizerunek Maryi. Pierwszą mszę św. w nowym kościele zbudowanym prawie wyłącznie wysiłkiem mieszkańców Sopotni odprawiono na Boże Narodzenie w 1985r. Kościółparafialny konsekrowano 29 września 1991 roku. Świątynia jest stale upiększana i doposażona. Kościółsłynie z bogatej polichromii przedstawiającej sceny z życia Matki Najświętszej.