Warszawa,17 grudnia 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-I.431.2.9.2018.HF Pani Wiesława Tymińska Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sterdyni WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 127 w związku z art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543, z późn. zm.), zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, w dniach 14-16 listopada 2018 r., przeprowadził kontrolę problemową w kierowanym przez Panią Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Sterdyni. Przedmiotem kontroli był sposób organizacji i realizacji wieloletniego programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania na podstawie uchwały Nr 221 Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014 2020 (M.P. z 2015 r. poz. 821 i poz. 1138), w tym sposób organizacji zadania, przyznawania świadczeń oraz wydatkowania i rozliczania środków. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. W związku z kontrolą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli, podpisanym przez Panią bez zastrzeżeń 12 grudnia 2018 r., przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. W wyniku kontroli stwierdzono, że posiada Pani wykształcenie wyższe oraz spełnia wymagania dotyczące wykształcenia i stażu pracy, określone dla osób kierujących jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej w art. 122 ust. 1 ustawy. Główny księgowy ośrodka posiada wymagane wykształcenie i staż pracy w księgowości, określone w art. 54 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.).
W związku z realizacją programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania Rada Gminy Sterdyń przyjęła następujące uchwały: - Nr XXVII/185/14 z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie ustanowienia wieloletniego programu osłonowego Pomoc gminy w zakresie dożywiania na lata 2014-2020. - Nr XXVII/186/14 z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie podwyższenia do 150 % kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej uprawniającego do przyznawania nieodpłatnie pomocy w formie świadczenia pieniężnego na zakup posiłku, żywności lub produktów żywnościowych dla osób objętych wieloletnim programem dożywiania na lata 2014-2020. Zgodnie z ww. uchwałą odstępuje się od żądania zwrotu wydatków za świadczenia przyznane w ramach programu dożywiania dla osób i rodzin, których dochód nie przekracza 150% kryterium dochodowego określonego w art. 8 ust. 1 ustawy. Na mocy umowy nr WPS-I.946.1.258.2017 o wsparcie realizacji zadania własnego o charakterze obowiązkowym, zawartej pomiędzy Wojewodą Mazowieckim a Wójtem Gminy Sterdyń w 2017 r. przyznano gminie dotację celową w wysokości 11 000 zł z przeznaczeniem na dofinansowanie wsparcia osobom spełniającym warunki otrzymania pomocy wskazane w ustawie, w szczególności: - dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej, - uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, - osobom i rodzinom znajdującym się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym. Pomoc w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności oraz świadczenia rzeczowego mogła być przyznana dla osób posiadających dochód do wysokości 150% kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ustawy. Udział środków własnych gminy określono na poziomie nie mniejszym niż 40% kosztu realizacji zadania ogółem w 2017 r. Aneksem z dnia 30 października 2017 r. zmieniono 1 ust. 1 pkt 1 ww. umowy, przyznając dotację celową ze środków budżetu państwa w kwocie 8 500 zł. W Sprawozdaniu z realizacji rządowego programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania za okres I-XII 2017 roku, Gmina Sterdyń wykazała koszt programu ogółem w wysokości 13 642,60 zł, z tego środki własne gminy wyniosły 5 457,40 zł, co stanowiło 40% kosztu realizacji programu, a wydatki z przyznanej dotacji wyniosły 8 185,20 zł, co stanowiło 60% kosztu programu. Środki z dotacji oraz środki z budżetu gminy ośrodek wydatkował na dożywianie dzieci w szkołach 2
i przedszkolach w formie gorących posiłków. Z przyznanej dotacji w wysokości 8 500 zł ośrodek wydatkował środki w wysokości 8 185,20 zł, zgodnie z warunkami określonymi w umowie zawartej pomiędzy Wojewodą Mazowieckim a Wójtem Gminy Sterdyń na wsparcie realizacji programu dożywiania w 2017 r. Niewydatkowaną kwotę w wysokości 314,80 zł ośrodek przekazał na konto Gminy Sterdyń w dniu 28.12.2017 r., a gmina w tym samym dniu dokonała jej zwrotu na konto Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. W 2017 roku GOPS w Sterdyni finansował dożywianie dzieci na terenie gminy w 3 placówkach oświatowych: Zespole Szkół w Sterdyni (z posiłków w tej placówce korzystały dzieci uczęszczające zarówno do szkoły podstawowej oraz przedszkola), Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Łazowie oraz Gminnym Przedszkolu w Łazowie. Dzieci z gminy Sterdyń dożywiane były również w 2 placówkach funkcjonujących poza terenem gminy, tj.: Zespole Szkół Specjalnych w Sokołowie Podlaskim oraz Zespole Placówek w Dziarnie. Dzieci uczęszczające do Szkoły Podstawowej w Sterdyni i Łazowie spożywały gorący posiłek jednodaniowy (zamiennie zupa lub drugie danie), natomiast dzieci uczęszczające do Przedszkola w Sterdyni oraz Łazowie spożywały gorący posiłek dwudaniowy. Koszt posiłków kształtował się w kwocie 2,50 zł (w szkole) oraz 3,50 zł (w przedszkolu). W 2017 r. pomocą w formie dożywiania (gorącego posiłku) objęto 34 dzieci. W celu zapewnienia sprawnej realizacji programu GOPS w Sterdyni zawierał z placówkami prowadzącymi dożywianie umowy regulujące zasady wydawania posiłków dla dzieci objętych pomocą w ramach programu. Na podstawie zawartych umów ww. placówki zobowiązują się do przygotowywania obiadów dla dzieci zgłoszonych przez ośrodek. Obiady mają być wydawane na podstawie przekazanej przez ośrodek listy dzieci. Placówki obciążają kosztami ośrodek na podstawie faktycznie wydanych obiadów, przesyłając faktury lub noty obciążeniowe wraz z listą dzieci dożywianych w danym miesiącu. Listy zawierają imię i nazwisko dziecka korzystającego z dożywiania, liczbę faktycznie wydanych posiłków oraz koszt jednego posiłku. Na podstawie zawartych umów GOPS w Sterdyni zobowiązał się do regulowania należności za wydane posiłki w terminie wskazanym na fakturze lub nocie księgowej. W kontrolowanym okresie ośrodek nie udzielał pomocy w formie posiłku bez przeprowadzenia wywiadu środowiskowego i wydania decyzji administracyjnej. W powyższej sprawie do ośrodka nie wpłynął żaden wniosek od dyrektora szkoły. 3
Zespół kontrolujący sprawdził dokumenty księgowe potwierdzające dokonywanie płatności za realizację programu za kwiecień i maj 2017 r. Ustalono, że ośrodek regulował należności na podstawie faktur oraz not księgowych przesłanych przez poszczególne placówki prowadzące dożywianie. Na fakturach i notach księgowych wyszczególniona była data ich wystawienia, rodzaj należności oraz ogólna kwota do zapłaty. Poddane kontroli dokumenty księgowe na rewersie zostały opatrzone datą, podpisami Pani, pracownika socjalnego i głównego księgowego. Jako źródło finansowania wskazano dział 852, rozdział 85230 oraz właściwy paragraf klasyfikacji budżetowej z oznaczeniem kwalifikującym wydatek ze środków budżetu wojewody. Do rachunków i faktur dołączone były wykazy dzieci dożywianych w danym miesiącu. W wyniku kontroli dokumentacji stwierdzono, że postępowanie administracyjne w sprawie przyznania pomocy w ramach programu we wszystkich przypadkach zostało wszczęte na wniosek strony. Wydanie decyzji w sprawie przyznania pomocy zostało poprzedzone przeprowadzeniem rodzinnego wywiadu środowiskowego (cz. I lub cz. IV) w celu ustalenia aktualnej sytuacji świadczeniobiorców. Wywiady przeprowadzano w terminach określonych w 2 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego. We wszystkich wywiadach plany pomocy zatwierdzone były przez Panią. W wywiadach szczegółowo opisana była sytuacja zdrowotna, rodzinna i majątkowa osób ubiegających się o pomoc, a także wyczerpujące informacje na temat prowadzonej pracy socjalnej. Sytuację rodzin ubiegających się o powyższą pomoc ustalono na podstawie dokumentów, o których mowa w art. 107 ust. 5b ustawy o pomocy społecznej. Decyzje, podpisane przez Panią z upoważnienia Wójta Gminy Sterdyń, wydano w terminach określonych w art. 35 k.p.a. W decyzjach wskazano datę wydania, właściwe oznaczenie organu, oznaczenie strony, podstawę prawną, uzasadnienie, pouczenie i właściwy tryb odwoławczy. Wszystkim decyzjom nadano rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 1 k.p.a. Decyzje doręczane były osobom uprawnionym w siedzibie urzędu, osoby kwitowały odbiór własnoręcznym podpisem oraz datą - zgodnie z art. 46 1 k.p.a. Pomoc w ramach programu udzielona została rodzinom, których faktyczny dochód nie przekraczał 150 % kryterium dochodowego ustalonego na podstawie przepisów ustawy o pomocy społecznej. Powyższą pomoc przyznano zasadnie. 4
W toku kontroli stwierdzono następujące nieprawidłowości, za które odpowiedzialność ponosi Pani jako kierownik jednostki kontrolowanej: 1. W podstawie prawnej skontrolowanych decyzji nie przywołano odpowiednich przepisów prawa miejscowego. 2. W uzasadnieniu wszystkich sprawdzonych decyzji powołano Uchwałę Nr 221 Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014-2020, wskazując jej nieaktualny publikator, tj. M.P. z 2013 r., poz. 1024 (w 2017 r. obowiązywał M.P. z 2015 r. poz. 821). 3. W 14 postępowaniach (na 15 sprawdzonych) przyznanie świadczenia nastąpiło przed datą wydania decyzji, co narusza przepisy art. 106 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. 4. Za kwiecień i maj 2017 r. ośrodek dokonywał płatności za dożywianie dzieci (w 4 placówkach) przed faktycznym spożyciem posiłków przez dzieci, co narusza przepisy art. 20 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, zgodnie z którym jednostka sektora finansów publicznych musi prowadzić rachunkowość w oparciu o dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, tj. dowody potwierdzające faktycznie spożyty posiłek. 5. W dni wolne od nauki (ferie, wakacje) pomoc w formie gorących posiłków nie była realizowana. W tym czasie rodzinom z dziećmi nie udzielano również pomocy w formie świadczenia pieniężnego na zakup żywności. 6. W ramach programu ośrodek nie udzielał pomocy osobom i rodzinom znajdującym się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym. W celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości zwracam się do Pani o realizację następujących zaleceń pokontrolnych: 1. W decyzjach administracyjnych powoływać przepisy prawa miejscowego oraz wskazywać aktualne miejsce publikacji przepisów prawa materialnego. 2. Realizować przyznane świadczenia po wydaniu decyzji, zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. 5
3. Dokonywać płatności tylko za fatycznie wydane posiłki, co świadczy o dokonaniu operacji gospodarczej, zgodnie art. 20 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2018 r. poz. 395, z późn. zm.). 4. W ramach programu dożywiania udzielać pomocy osobom i rodzinom znajdującym się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym. Natomiast dzieciom zapewnić realizację programu przez cały rok, również w okresie ferii i wakacji. Jednocześnie zobowiązuję Panią do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania. Ponadto informuję, że zgodnie z przepisem art. 130 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 6 000 zł. Pouczenie Zgodnie z art. 128 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508, z późn. zm.) jednostka organizacyjna pomocy społecznej albo kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń przez Wojewodę Mazowieckiego należy w terminie 30 dni powiadomić o sposobie realizacji zaleceń, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Kinga Jura Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Pani Grażyna Sikorska - Wójt Gminy Sterdyń 6