dr hab. Monika Jachowicz-Zdanowska Sosnowiec 04.12.2014 Państwowy Instytut Geologiczny-PIB Oddział Górnośląski 41-200 Sosnowiec ul. Królowej Jadwigi 1 Recenzja osiągnięcia naukowego będącego podstawą postępowania habilitacyjnego oraz dorobku naukowego i organizacyjnego Pana dr Marcina Barskiego Dane ogólne Pan dr Marcin Barski ukończył studia magisterskie na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego w 1995 r. W roku 2001 obronił pracę doktorską pt. Stratygrafia dinoflagellatowa i palinofacje wyższej części jury środkowej Kujaw, której promotorem był prof. dr hab. Bronisław A. Matyja. Od uzyskania stopnia doktora Habilitant jest zatrudniony na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego w Zakładzie Geologii Dynamicznej w Instytucie Geologii Podstawowej. W latach 2001-2013 pracował na stanowisku adiunkta, a od roku 2013 na stanowisku starszego wykładowcy. Na przełomie lat 2000/2001 odbył 6 miesięczny staż naukowy w Duńskiej Służbie Geologicznej jako stypendysta Rządu Danii. W roku 2002 otrzymał stypendium Europejskie do odbycia stażu naukowego w Muzeum Naturalnym w Londynie. W latach 2012-2013 przebywał na stażu zawodowym w Furgon-Robertson (Walia) na stanowisku Project-Wellsite Stratigrapher gdzie brał udział w opracowywaniu stratygrafii triasu Morza Północnego, jury Morza Norweskiego i paleogenu Szetlandów. Ocena dorobku naukowo-badawczego Ocena osiągnięcia naukowego będącego podstawą postępowania habilitacyjnego Podstawą wniosku o rozpoczęcie postępowania habilitacyjnego dr Marina Barskiego jest cykl artykułów zatytułowany Organiczne cysty Dinoflagellata w analizie biostratygraficznej i w odtwarzaniu zjawisk towarzyszących depozycji, na który składają się 4 prace opublikowane w czasopismach indeksowanych w bazie JCR. Dwie z nich to prace samodzielne, dwie wieloautorskie, w których wkład Habilitanta oceniony został na 80% i 25%. Dane te są potwierdzone odpowiednimi oświadczeniami współautorów. Artykuły opublikowane zostały w latach 2010-2014: 1
1. M.Barski, M.Bojanowski, 2010 Organic-walled dinoflagellate cysts as a tool to recognize carbonate concretions: an example from Oligocene flysch deposits of the Western Carpathians. Geologia Carpathica, 61, 2, 121-128. 2. M.Barski, M.Matyja, T,Segit, A.Wierzbowski, 2012 Elary to Late Bajocian age of the black flysch (Szlachtowa Fm.) deposits: implications for the history and geological structure of the Pieniny Klippen Belt, Carpathians. Geological Quarterly, 56, 3, 391-410. 3. M.Barski, 2012 Dinoflagellate cysts from Neptunian dykes in the Middle Jurassic of Poland A stratigraphical approach. Review of Paleobotany and Palynology, 169, 38-47. 4. M.Barski, 2014 Shapes of organic walled dinoflagellate cysts in early diagenetic concretions markers for mechanical compaction. Review of Paleobotany and Palynology, 208, 50-54. Artykuł 1 został opublikowany w Geologia Carpathica, artykuł 2 w Geological Quarterly, natomiast pozostałe 2 w Review of Paleobotany and Palynology. W swojej pracy naukowej dr Marcin Barski zajmuje się badaniami zespołów cyst Dinoflagellata, mikroskamieniałości, znanych od triasu do dzisiaj. W artykułach włączonych do prezentowanego osiągnięcia habilitacyjnego po za problemami stratygraficznymi zaproponowano wykorzystanie analizowanej grupy mikroskamieniałości do odtwarzania zjawisk syndepozycyjnych, każda z prac poświecona jest odrębnemu z tych zjawisk. W pracy nr 1 (Barski, Bojanowski, 2010) przedmiotem badań były skały węglanowe o nieznanej genezie z profilu warstw krośnieńskich z okna tektonicznego Świątkowej Wielkiej. Badania palinologiczne wykonano dla próbek pobranych z trzech typów ciał węglanowych oraz ze skały goszczącej. Przeprowadzone analizy zespołów dinocyst uzyskanych ze wszystkich badanych próbek wykazały ich równowiekowość. Udowodniono tym samym genezę badanych ciał węglanowych uznając je za formę konkrecji. Za cechę wskazującą na wczesnodiagenetyczny wiek badanych konkrecji uznano wyraźnie lepszy stan zachowania okazów dinocyst dokumentowanych w konkrecjach węglanowych od tych stwierdzonych w skale goszczącej. W pracy nr. 2 (Barski, Matyja, Segit, Wierzbowski, 2012) podstawowym problemem badawczym było ustalenie wieku osadów tzw czarnego fliszu w wybranych profilach formacji szlachtowskiej w Pienińskim Pasie Skałkowym. W tym celu Habilitant poddał analizie palinologicznej 20 próbek skał z 3 profili Podubocza i profilu Hałuszowej koło Czorsztyna oraz profilu Kamienka ze wschodniej Słowacji. Uzyskany materiał palinologiczny 2
pozwolił na oznaczenie środkowojurajskiego wieku badanych profili. Szczegółowe analizy biostratygraficzne pozwoliły również na wydzielenie z uzyskanych zespołów form redeponowanych wczesnojurajskich i triasowych. W omawianej pracy Habilitant dokumentuje również ciekawe zjawisko współwystępowania w analizowanych próbkach różnowiekowych okazów tego samego gatunku. Odróżnienie form starszych od młodszych możliwe było dzięki przeprowadzeniu badań uzyskanej materii organicznej w świetle UV. Różnice kolorystyczne znajdywanych okazów spowodowane są różnym stopniem dojrzałości termicznej budującej je materii organicznej. Okazy ciemniejsze pochodzą ze starszych, bardziej dojrzałych termicznie utworów. Głównym celem w pracy nr. 3 (Barski, 2012) było oznaczenie wieku utworów wypełniających system żył neptunicznych występujących w tzw. formacji środkowojurajskich iłów rudonośnych Jury Krakowsko-Wieluńskiej. Materiał do badań z trzech odsłonięć Faustianka, Gnaszyn i Ogrodzieniec stanowiło 10 próbek pobranych z wypełnień analizowanych żył oraz 6 ze skał goszczących. W wyniku przeprowadzonych analiz palinologicznych w badanym materiale wydzielono dwa zespoły dinocyst środkowo i górnojurajskch. W pracy autor zaproponował również model powstawania żył neptunicznych w badanym obszarze. Ich wiek powstawania ustalony został na przedział stratygraficzny wczesny-późny kimeryd. W pracy nr. 4 (Barski, 2014) okazy dinocyst zostały wykorzystane jako wskaźnik kompakcji mechanicznej skały. Autor opracował metodę pomiarów wysokości cysty, które przeprowadził na dwóch wybranych gatunkach pochodzących z konkrecji węglanowych i skał otaczających. Na podstawie uzyskanych wyników obliczone zostały uśrednione wielkości kompakcji dla badanych skał środkowej jury i paleogenu. Uzyskane wartości rzędu 67,1% oraz 64,4% są dokładniejsze od uzyskiwanych przez innych badaczy. Prezentowane prace ukazały się w uznanych czasopismach naukowych musiały być więc wnikliwie recenzowane. Dlatego też recenzent nie przeprowadza ich szczegółowej oceny merytorycznej. Wkład pracy Habilitanta polegał przede wszystkim na wykonaniu badań palinologicznym, opracowaniu części mikropaleontologicznej, a także formułowaniu koncepcji i wniosków przedstawionych publikacji. W pracach znajdujemy pełny i drobiazgowy opis biostratygraficzny uzyskanych asocjacji dinocyst przeprowadzony w oparciu o aktualną literaturę. Dokumentowane formy przewodnie zostały też dobrze zilustrowane mikrofotografiami w dobrej jakości. Przeprowadzone badania palinologiczne oceniam pozytywnie ich wyniki pozwoliły na nowe interpretacje procesów geologicznych zachodzących w analizowanych obszarach. 3
Ocena pozostałego dorobku naukowego po uzyskaniu doktoratu Decydujący dorobek Habilitanta stanowią jego prace, które powstały po uzyskaniu stopnia doktora. Przed doktoratem ukazał się jeden artykuł recenzowany (Barski, 1999) i jeden komunikat konferencyjny (Barski, 2000). Po za czterema artykułami przedstawionymi jako osiągnięcie habilitacyjne dr Marcin Barski jest autorem i współautorem 15 publikacji recenzowanych, z których 3 ukazały się w czasopismach indeksowanych w bazie JCR, 17-tu komunikatów i artykułów konferencyjnych oraz rozdziału w książce. Znaczna większość publikacji to prace wieloautorskie. Z załączonego w autoreferacie zestawienia wynika, iż prace Habilitanta były cytowane 15 razy, przy indeksie Hirscha 3 (według bazy danych Web of Science). Według danych bazy Scopus liczba cytowań jest nieco wyższa i wynosi 22, a indeks Hirscha nie ulega zmianie. Wierząc w rzetelność Habilitanta recenzent nie sprawdza prawidłowości załączonych danych dotyczących cytowań. Zwraca jednak uwagę na błędnie obliczony sumaryczny impact factor, zawyżony przez podawanie wartości z innych lat niż rok ukazania się publikacji. Przedstawione dane dotyczące liczby cytowań prac Habilitanta wskazują na raczej niewielki oddźwięk międzynarodowy jego publikacji. Niski wskaźnik liczby cytowań spowodowany jest zapewne faktem, iż większość publikacji Autora z lat 2001-2010 ukazała się w wydawnictwach krajowych takich jak: Profile Głębokich Otworów Wiertniczych, Tomy Jurajskie czy Przegląd Geologiczny wydawnictw ważnych lecz nieznanych zagranicą. Duża część wyników badań była prezentowana jedynie w formie krótkich komunikatów lub artykułów konferencyjnych. Dominującym wątkiem prac Habilitanta są analizy stratygraficzne utworów jurajskich z obszaru Niżu Polskiego, Gór Świętokrzyskich czy zapadliska przedkarpackiego. W wielu przypadkach na podstawie oznaczeń zespołów cyst Dinofagellata udało się precyzyjnie, często po raz pierwszy, uściślić wiek analizowanych utworów. I tak na podstawie analizy bardzo bogatego materiału z 16 otworów wiertniczych ustalono pozycję stratygraficzną utworów jury górnej podłoża zapadliska przedkarpackiego i wykazano ich odrębność w stosunku do podobnych litologicznie utworów jury górnej z obszarów sąsiednich z którymi były dotychczas korelowane. Stratygrafii dinocystowej w wybranych profilach jury środkowej z obszaru Kujaw, korelowanych wcześniej jedynie na podstawie litologii poświęcone są prace opublikowane w serii Profile Głębokich Otworów Wiertniczych. Badania zespołów jury dolnej Kandydat podjął się w dwóch profilach odsłonięć na Wyżynie Woźnicko-Wieluńskiej wykorzystując je do interpretacji stratygraficznej i środowiskowej. Ważnymi i wartościowymi z punktu widzenia paleontologii są prace nad korelacją podziałów amonitowych i dinocystowych zapoczątkowane przez Habilitanta dla utworów jury 4
górnej. Habilitant jest również kreatorem nowego gatunku cyst Dinofagellata opisanego z utworów jury środkowej Kujaw (Barski, 2002). W trakcie swoich prac badawczych dr Marcin Barski zgromadził zapewne bogaty materiał mikroflorystyczny pochodzący zarówno z naturalnych odsłonięć jak i licznych otworów wiertniczych. Wielka szkoda, że w jego dorobku naukowym nie znalazły się dotychczas obszerniejsze prace dotyczące studiów taksonomicznych uzyskiwanych asocjacji, analiz nowych taksonów, które na pewno występują w dokumentowanych zespołach czego dowodem jest krótka notatka systematyczna w pracy 2010 roku (Barski, Bojanowski, 2010). Ocena aktywności międzynarodowej oraz działalności organizacyjnej i dydaktycznej Do ważnych etapów w rozwoju naukowym Habilitanta zaliczyć należy staże i stypendia zagraniczne odbyte w Norwegii, Wielkiej Brytanii i Danii. Projektem wykraczającym po za granice Polski jest projekt NCN pod kierownictwem dr hab. A. Konona dotyczący obszaru centralno-wschodniej mikropłyty irańskiej na potrzeby którego Habilitant wykonuje badania palinologiczne. Wyniki projektu zostały częściowo opublikowane w Przeglądzie Geologicznym (Konon et al., 2010), kolejny wieloautorski artykuł znajduje się w redakcji czasopisma z listy filadelfijskiej. W dorobku kandydata znajduje się również praca dotycząca utworów jury środkowej z obszaru zachodniej Ukrainy (Reháková et al., 2004). Natomiast nie można pozytywnie ocenić udziału w projekcie dotyczącym Arktyki Rosyjskiej, które to zadanie z przyczyn formalnych nie doszło do skutku i zakończyło się jeszcze przed rozpoczęciem. Od momentu podjęcia pracy na Uniwersytecie Warszawskim dr Marcin Barski prowadzi szereg zajęć dydaktycznych w postaci wkładów, ćwiczeń i kursów terenowych. Wśród nich na wyróżnienie zasługują wykład i ćwiczenia na studiach anglojęzycznych II stopnia Applied Petroleum Geosciences na Wydziale Geologii. Habilitant jest opiekunem pomocniczym 2 doktoratów, był dotychczas promotorem 4 prac magisterskich i 5 prac licencjackich. Był recenzentem prac magisterskich i licencjackich oraz recenzentem w czasopismach krajowych i zagranicznych takich jak: Acta Geologia Polonica, Geologia Carpathica, PALAIOS, Review of Palaeobotany and Palynology, Studia Geologia Polonica i Przegląd Geologiczny. Kandydat jest założycielem i opiekunem laboratorium palinologicznego na Wydziale Geologii. Był współorganizatorem konferencji JURASSICA i sekretarzem Międzynarodowego Sympozjum Jurajskiego. W ramach aktywności naukowej czynnie wziął udział w naukowych konferencjach krajowych (8) i zagranicznych (5). 5
Dr Marcin Barski został nagrodzony Nagrodami JM rektora Uniwersytetu Warszawskiego trzykrotnie za działalność organizacyjną oraz jednokrotnie za działalność dydaktyczną i naukową. Prowadzi również aktywną działalność popularyzatorską organizując stoiska Wydziału Geologii na Targach Nauki Uniwersytetu Warszawskiego i targach Geoturystycznych. Wniosek końcowy Analizując całokształt danych zawartych we wniosku Kandydata, stwierdzam, iż Jego dorobek naukowy, osiągnięcia dydaktyczne, organizacyjne i popularyzatorskie spełniają wymogi stawiane przed kandydatem ubiegającym się o stopień naukowy doktora habilitowanego. 6