ZRÓDŁA FINANSOWANIA BADAŃ F U N D U S Z E S T R U K T U R A L N E, P R O G R A M Y R A M O W E I I N N E

Podobne dokumenty
Fundusze Strukturalne

Oferta Horyzontu 2020 dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Wsparcie nauki i szkolnictwa wyższego w nowej perspektywie finansowej UE na lata

HORIZON 2020

O ERA R C A Y C J Y NE N

Anna Pytko. HORYZONT 2020 Ministerstwo Zdrowia Prelegent

Zasady uczestnictwa w programie Horyzont 2020

Program HORYZONT 2020

Program Ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji ( )

Dofinansowanie dla uczelni w ramach Funduszy Strukturalnych UE

DOBRE KADRY SZANSĄ NA INNOWACJE

Finansowanie badań w Programie Ramowym Horizon 2020 możliwości

Środki UE na innowacyjność Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

HORYZONT 2020 nowy program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU

Narzędzia wsparcia na badania i rozwój w branży kosmetycznej w ramach RPO WŁ

Polskie uczestnictwo w PR (6. PR, 7. PR i H2020) Transport

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, stycznia 2014 r.

dla badań i rozwoju: Osie Priorytetowe PO IG Osie Priorytetowe PO IG

Nowy okres programowania Europejskiego Funduszu Społecznego. Dział Nauki i Współpracy Międzynarodowej

Polskie uczestnictwo w PR (6. PR, 7. PR i H2020) Aeronautyka

Horyzont 2020 Program Ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji ( )

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny

Horyzont 2020 zasady uczestnictwa małych i średnich przedsiębiorstw

Wsparcie działalności MŚP ze środków UE. Listopad 2014 r. KPMG Tax M.Michna sp. k.

Wsparcie przedsiębiorców w latach możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Program Ramowy UE HORYZONT 2020

IEE w nowej perspektywie finansowej

FUNDUSZE EUROPEJSKIE PERSPEKTYWA FINANSOWA

w zakresie: TRANSFERU WIEDZY DO GOSPODARKI PROJEKTÓW BADAWCZO-ROZWOJOWYCH

Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu

NOWE PROGRAMY KWIECIEŃ 2015, KRAKÓW

Rozwój Polski w Unii Europejskiej - wykorzystanie szans i możliwości w perspektywie finansowej

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju

NOWE MOŻLIWOŚCI REALIZACJI PROJEKTÓW DLA SZKÓŁ WYŻSZYCH W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ

PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ

Nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej Warszawa, 14 października 2014 r.

Innowacje i Inteligentny Rozwój. Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r.

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw w Horyzoncie 2020

Horyzont 2020 program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji. Rafał Rowiński Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce

N C B R - W s p ó l n i e k r e u j e m y p r z y s z ł ość

WSPARCIE KLASTRÓW W PROGRAMIE OPERACYJNYM INTELIGENTNY ROZWÓJ

Finansowanie badań i innowacji w Programie Ramowym UE HORYZONT 2020

Horyzont W niniejszej prezentacji wykorzystano materiały udostępnione m.in. przez KE i/lub Ministerstwa oraz Agendy RP

Opis III Osi Priorytetowej Programu: Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju

Horyzont 2020 szansa dla branży medycznej

Katarzyna Mucha Dział Obsługi Badań Naukowych i Projektów Unijnych

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?

Wsparcie przedsiębiorców i szkolnictwa wyższego z Europejskiego Funduszu Społecznego w perspektywie finansowej

Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia)

Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Łukasz Małecki Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju

Finansowanie badań i innowacji w programie ramowym UE HORYZONT 2020

Praktyczne aspekty aplikowania o finansowanie z Programu Inteligentny Rozwój,

Anna Ober Aleksandra Szcześniak

Środa z Funduszami Europejskimi JEDNOSTEK NAUKOWYCH

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ

Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Horyzont 2020 dla małych i średnich przedsiębiorstw

Innovative Training Network czyli jak zaktywizować młodych naukowców?

Horyzont Unijny Program Ramowy Badań i Innowacji. Wiktor Raldow, DG RTD and Tanja Zegers, DG ENTR

Kierunek innowacje. Promowanie zrównoważonego transportu i innowacyjnych rozwiązań. Wodzisław Śląski roku

Jak i gdzie szukać środków na badania naukowe?

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Oferta 7. Programu Ramowego UE Nowy program ramowy UE - HORIZON 2020 Portal EURAXESS Renata Downar-Zapolska

Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu

Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój-

dla młodych naukowców

Szanse na sfinansowanie inwestycji z dotacji UE Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)

WSPARCIE KOMERCJALIZACJI B+R W RAMACH PERSPEKTYWY FINANSOWEJ

Udział polskich podmiotów w Programie Ramowym Horyzont 2020

Think small first MSP przede wszystkim oferta PARP na lata

Środki strukturalne na lata

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?

Wsparcie dla przedsiębiorców w programach Unii Europejskiej COSME i Horyzont Dolnośląskie Spotkania Biznesowe, maj 2014 r.

Programy Ramowe UE jako narzędzie realizacji ERA Struktura 7.PR UE. Zasady uczestnictywa

WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY

Anna Wiśniewska. Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk

Możliwości pozyskania dofinansowania dla przedsiębiorców z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój

Horyzont 2020 Program Ramowy UE w zakresie badań naukowych i innowacji

Oferta PARP dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej na lata

Wsparcie sektora MSP w perspektywie

Klastry wyzwania i możliwości

Wydatkowanie czy rozwój

Działania PARP w nowej perspektywie finansowej

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia

Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji w regionalnych i krajowych programach operacyjnych na lata

Założenia oraz struktura programu ramowego UE HORYZONT 2020

Nowa perspektywa finansowa ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb sektora ciepłownictwa w obszarze B+R+I. Iwona Wendel, Podsekretarz Stanu w MIiR

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Możliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach

Źródła finansowania Celów strategicznych Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Opolskiego do roku 2020.

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, Toruń, 4 grudnia 2013 r.

Fundusze Europejskie na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacji

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej

Transkrypt:

ZRÓDŁA FINANSOWANIA BADAŃ F U N D U S Z E S T R U K T U R A L N E, P R O G R A M Y R A M O W E I I N N E

Ile funduszy na politykę spójności?

Propozycja podziału Funduszy Europejskich 2014-2020 na programy krajowe Źródło: http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020

1. PO INTELIGENTNY ROZWÓJ Hasło przewodnie: wsparcie projektu od pomysłu do rynku! Głównym celem PO IR będzie zwiększenie poziomu innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki, mierzone wysokością nakładów na badania i rozwój. Najważniejszym założeniem programu jest to, aby realizacja innowacyjnych projektów badawczo-rozwojowych odbywała się we współpracy biznesu i nauki.

W PO IR finansowany będzie cały proces powstawania innowacji lub jego wybrane elementy: POMYSŁ PRACE ROZWOJOWE I DEMONSTRACYJNE WDROŻENIE WYNIKÓW BADAN W DZIAŁ. GOSP. SPRZEDAŻ INNOWACYJNYCH PRODUKTÓW I USŁUG

Osie priorytetowe PO IR: Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowo-przemysłowe - 47% (projekty B+R, prace badawczo-rozwojowe, wdrożenie/komercjalizacja, współpraca nauki z biznesem) Wsparcie innowacji w przedsiębiorstwach 21% Wsparcie otoczenia i potencjału innowacyjnych przedsiębiorstw 6% Zwiększenie potencjału naukowo-badawczego 23% Pomoc techniczna 3%

Zwiększenie potencjału naukowo-badawczego: finansowanie badań naukowych (preferowane konsorcja naukowo-przemysłowe) zakup nowoczesnej infrastruktury badawczej międzynarodowe agendy badawcze rozwój kadr sektora B+R: o projekty zespołowe prowadzone w jedn. nauk. lub przedsiębiorstwach o szkolenia z zarządzania projektami B+R oraz współpracy z przedsiębiorstwami o platformy wymiany doświadczeń o szkolenia, kursy i warsztaty z cenionymi ekspertami z kraju i zagranicy Powiązanie prowadzonych działań z inteligentnymi specjalizacjami krajowymi i regionalnymi.

Specjalizacje regionalne dla woj. łódzkiego: Branża medyczna, farmacja i kosmetyki (w tym medycyna uzdrowiskowa) Energetyka (w tym EE, OZE) Nowoczesny przemysł włókienniczy i mody (w tym wzornictwo) Zaawansowane materiały budowlane (w tym wzornictwo) Innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze Informatyka i telekomunikacja

Najważniejszymi beneficjentami POIR będą: 1. przedsiębiorstwa (w szczególności MŚP) 2. jednostki naukowe, 3. klastry 4. instytucje otoczenia biznesu. www.ncbr.gov.pl

2. PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ Osie priorytetowe PO WER: Osoby młode na rynku pracy 33,5% Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji 22,6% Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju 25,7% Innowacje społeczne i współpraca ponadnarodowa 15, 2% Pomoc techniczna 3%

Dostosowanie kształcenia na poziomie wyższym do potrzeb społecznogospodarczych nowe kierunki studiów, studiów doktoranckich, studia podyplomowe realizacja studiów o profilu praktycznym (umiejętności zawodowe, kompetencje miękkie, staże i praktyki) kierunki zamawiane (w tym na wniosek pracodawców) programy staży zawodowych dla studentów i doktorantów

Podniesienie jakości studiów doktoranckich interdyscyplinarne, międzynarodowe programy studiów doktoranckich studia doktoranckie tworzone z jednostkami naukowymi i instytutami badawczymi studia doktoranckie wspierające innowacyjność kraju i zapewniające możliwość transferu/komercjalizacji rezultatów studiów doktoranckich

Wzrost jakości dydaktyki i rozwój systemów zarządzania w uczelniach: informatyczne narzędzia zarządzania uczelnią (repozytorium prac dyplomowych, programy antyplagiatowe, otwarte zasoby edukacyjne) wsparcie procesów konsolidacji uczelni rozwój kompetencji zarządczych, naukowych, dydaktycznych, językowych i informatycznych uczelni (szkolenia, staże krajowe i zagraniczne)

Otwartość i mobilność szkolnictwa wyższego: studia w językach obcych międzynarodowe programy studiów, w tym studiów doktoranckich międzynarodowe szkoły letnie wykładowcy z zagranicy w uczelniach polskich uczestnictwo wybitnie uzdolnionych studentów w międzynarodowych konkursach lub zawodach

3. REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE W latach 2014-2020 samorządy województw będą zarządzać około 40 proc. funduszy polityki spójności - 31,28 mld euro. Regionalne programy operacyjne będą instrumentami realizacji /wykorzystania tych środków. Programy regionalne będą dwufunduszowe, tj. finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. To nowość w porównaniu z perspektywą 2007-2013. Łódzkie 2 256 049 115 EUR www.rpo.lodzkie.pl www.strategia.lodzkie.pl

Głównym celem interwencji w ramach RPO WŁ będzie zwiększanie konkurencyjności regionu oraz poprawa jakości życia jego mieszkańców m.in. poprzez wykorzystanie istniejących potencjałów i niwelowanie barier rozwojowych. Nacisk położony będzie przede wszystkim na wspieranie innowacyjności, technologii informacyjno-komunikacyjnych, przedsiębiorczości, gospodarki niskoemisyjnej, infrastruktury ochrony środowiska, transportu, zatrudnienia i włączenia społecznego oraz edukacji. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego 2030

HORYZONT 2020 PROGRAM RAMOWY W ZAKRESIE BADAŃ NAUKOWYCH I INNOWACJI Okres trwania: 2014 2020 Budżet: około 77 mld Instrument finansowy wdrażania inicjatywy flagowej Unia Innowacji w ramach strategii Europa 2020 Narzędzie rozwoju Europejskiej Przestrzeni Badawczej Kluczowe zadanie Programu H2020: stworzenie spójnego systemu finansowania innowacji od koncepcji naukowej, poprzez etap badań, aż po wdrożenie nowych rozwiązań, produktów czy technologii Cel: odpowiedź na kryzys ekonomiczny, odpowiedź na obawy obywateli dotyczące ich bezpieczeństwa i środowiska, wzmocnienie pozycji UE na świecie w zakresie badań naukowych, technologii i innowacji Ogłoszenie pierwszych konkursów nastąpiło 11 grudnia 2013r.

HORYZONT 2020 PROGRAM RAMOWY W ZAKRESIE BADAŃ NAUKOWYCH I INNOWACJI TRZY FILARY: Doskonała baza naukowa Doskonała baza naukowa: 1. Europejska Rada ds. Badań Naukowych 2. Przyszłe i powstające technologie (FET) 3. Działania Maria Skłodowska-Curie w zakresie umiejętności, szkoleń i rozwoju kariery 4. Europejska infrastruktura badawcza (w tym e-infrastruktura) Wyzwania społeczne Wiodąca pozycja w przemyśle

HORYZONT 2020 PROGRAM RAMOWY W ZAKRESIE BADAŃ NAUKOWYCH I INNOWACJI TRZY FILARY: Doskonała baza naukowa Wyzwania społeczne Wiodąca pozycja w przemyśle Wyzwania społeczne: 1. Zdrowie, zmiany demograficzne i dobrostan 2. Bezpieczeństwo żywnościowe, zrównoważone rolnictwo i leśnictwo, badania mórz i wód śródlądowych i biogospodarka 3. Bezpieczna, czysta i efektywna energia 4. Inteligentny, zielony i zintegrowany transport 5. Działania w dziedzinie klimatu, środowisko, efektywna gospodarka zasobami i surowce 6. Europa w zmieniającym się świecie integracyjne, innowacyjne i refleksyjne społeczeństwa 7. Bezpieczne społeczeństwa ochrona wolności i bezpieczeństwa Europy i jej obywateli

HORYZONT 2020 PROGRAM RAMOWY W ZAKRESIE BADAŃ NAUKOWYCH I INNOWACJI TRZY FILARY: Doskonała baza naukowa Wiodąca pozycja w przemyśle: 1. wiodąca pozycja w zakresie technologii prorozwojowych i przemysłowych 2. dostęp do finansowania ryzyka 3. innowacje w MŚP. Wyzwania społeczne Wiodąca pozycja w przemyśle

HORYZONT 2020 PROGRAM RAMOWY W ZAKRESIE BADAŃ NAUKOWYCH I INNOWACJI TRZY FILARY: Doskonała baza naukowa Wyzwania społeczne Wiodąca pozycja w przemyśle Dodatkowo konkursy w ramach: - Upowszechnianie doskonałości i zapewnienie szerszego uczestnictwa - Nauka z udziałem społeczeństwa i dla społeczeństwa - Wspólne Centrum Badawcze JRC - Europejski Instytut Innowacji i Technologii EIT - EURATOM

CZEGO OCZEKUJE KOMISJA EUROPEJSKA? Projektów interdyscyplinarnych; Z udziałem przemysłu firm, szczególnie mśp; Projektów o europejskim wymiarze; Odpowiadających na wyzwania społeczne (Europa2020);

ZASADY UCZESTNICTWA Projekty realizowane przez konsorcja złożone z co najmniej 3 partnerów z 3 różnych państw członkowskich UE i/lub państw stowarzyszonych LUB Projekty realizowane przez 1 podmiot prawny mający siedzibę w państwie członkowskim lub stowarzyszonym w przypadku: badań pionierskich (ERC) instrumentu MŚP działań koordynacyjnych i wspierających działań w zakresie mobilności (MSCA)

JAK UCZESTNICZYĆ? Sprawdzić dostępne konkursy na PARTICIPANT PORTAL Czy pomysł wpisuje się w program pracy? Czy pomysł jest unikalny? Czy mam partnerów zagranicznych?

PORTAL UCZESTNIKA HTTP://EC.EUROPA.EU/RESEARCH/PARTICIPANTS/PORTAL/DESKTOP/EN/HOME.HTML JAK WYSZUKAĆ KONKURS? ZAKŁADKA FUNDING OPPORTUNITIES -

PARTICIPANT PORTAL SŁOWA KLUCZOWE KONKURSÓW

PARTICIPANT PORTAL KONKURSY (CALLs) ogłoszone na 2014 i 2015

KONKURSY KRAJOWE: NARODOWE CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU

KONKURSY KRAJOWE: NARODOWE CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU INNOWACJE SPOŁECZNE Program wsparcia sektora nauki, otoczenia gospodarczego oraz sektora organizacji pozarządowych w zakresie podejmowania i realizacji innowacyjnych działań i inicjatyw społecznych, bazujących na osiągnięciach nauki i techniki. Celem programu jest poprawa jakości życia społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem tych grup i obszarów, w których istnieje rzeczywista potrzeba innowacyjnych rozwiązań i podejmowania nowych inicjatyw społecznych. Brak ograniczeń tematycznych

KONKURSY MIĘDZYNARODOWE: NARODOWE CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU

KONKURSY MIĘDZYNARODOWE: NARODOWE CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU POLSKO-NORWESKA WSPÓŁPRACA BADAWCZA Celem programu Polsko-Norweska Współpraca Badawcza jest zmniejszenie różnic ekonomicznych i społecznych oraz propagowanie współpracy bilateralnej poprzez popularyzację i wsparcie badań naukowych. Program zakłada finansowanie badań naukowych i prac rozwojowych w następujących obszarach: ochrona środowiska; zmiany klimatyczne, w tym badania polarne; zdrowie; nauki społeczne i współpraca dwustronna, z uwzględnieniem tematyki dotyczącej migracji, spójności społecznej, roli mniejszości oraz społecznego aspektu zrównoważonego rozwoju; równość płci oraz równowaga między życiem zawodowym a prywatnym wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla.

MINISTERSTWO NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO

MINISTERSTWO NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO KONKURS IUVENTUS PLUS Celem programu jest wsparcie badań naukowych prowadzonych przez wybitnych młodych naukowców*, jeśli wyniki jego badań zostały opublikowane lub przyjęte do publikacji w czasopismach naukowych lub w jednoautorskich monografiach naukowych. Brak ograniczeń tematycznych. * młody naukowiec, tj. osoba prowadząca działalność naukową, która do dnia złożenia wniosku nie ukończyła 35 roku życia.

MINISTERSTWO NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO KONKURS MOBILNOŚĆ PLUS Celem programu jest umożliwienie młodym naukowcom, w tym uczestnikom studiów doktoranckich, udziału w badaniach naukowych prowadzonych w renomowanych zagranicznych ośrodkach naukowych pod opieką wybitnych naukowców o międzynarodowym autorytecie w danej dziedzinie nauki. Brak ograniczeń tematycznych. Brak ograniczeń co do lokalizacji zagranicznego ośrodka.

NARODOWE CENTRUM NAUKI

NARODOWE CENTRUM NAUKI KONKURS HARMONIA Celem programu jest wsparcie finansowe badań prowadzonych w ramach współpracy międzynarodowej. W ramach konkursu rozpatrywane będą projekty badawcze realizowane: w ramach współpracy międzynarodowej nawiązanej bezpośrednio z partnerem lub partnerami z zagranicznych instytucji naukowych; w ramach programów lub inicjatyw międzynarodowych ogłaszanych we współpracy dwustronnej; w ramach programów lub inicjatyw międzynarodowych ogłaszanych we współpracy wielostronnej; przy wykorzystaniu przez polskie zespoły badawcze wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych. Projekty badawcze muszą obejmować badania podstawowe. Do konkursu mogą być zgłaszane wnioski z dyscyplin naukowych określonych w podziale na dyscypliny i grupy dyscyplin zatwierdzonym przez Radę Narodowego Centrum Nauki.

PRZYDATNE LINKI Horyzont 2020: http://ec.europa.eu/research/participants/portal/desktop/en/opp ortunities/h2020/index.html Programy MNiSW: http://www.nauka.gov.pl/mobilnosc-plus/ http://www.nauka.gov.pl/iuventus-plus/ http://www.nauka.gov.pl/komunikaty/ Programy NCBiR: http://www.ncbir.pl/programy-krajowe/ http://www.ncbir.pl/programy-miedzynarodowe/ Harmonia NCN: http://www.ncn.gov.pl/finansowanie-nauki/konkursy/typy

JEDNOSTKA WSPOMAGAJĄCA W UŁ Biuro Programów Badawczych i Strukturalnych UŁ ul. Narutowicza 65, pokoje-1-4 www.reguionalny.uni.lodz.pl tel. 42 635 41-68/69/70/71; e-mail: bpbs@uni.lodz.pl