RAMOWY PLAN SZKOLENIA DLA APLIKANTÓW ADWOKACKICH ROZPOCZYNAJĄCYCH SZKOLENIE W STYCZNIU 2010

RAMOWY PLAN SZKOLENIA DLA APLIKANTÓW ADWOKACKICH ROZPOCZYNAJĄCYCH SZKOLENIE W STYCZNIU 2010 I rok szkolenia obejmuje następujące dziedziny: 1. Sprawy organizacyjne 2. Historia zawodu adwokata 3. Prawo o adwokaturze 4. Prawo o ustroju sądów i prokuratur (wespół z KSSIP) 5. Etyka adwokacka 6. Procedura karna 7. Prawo karne materialne 8. Prawo karne skarbowe 9. Prawo wykroczeń II rok szkolenia obejmuje następujące dziedziny: 1. Postępowanie cywilne 2. Prawo cywilne 3. Prawo rodzinne i opiekuńcze 4. Prawo gospodarcze 5. Prawo spółek handlowych 6. Prawo upadłościowe III rok szkolenia obejmuje następujące dziedziny: 1. Prawo Unii Europejskiej 2. Prawo konstytucyjne 3. Postępowanie administracyjne oraz sądowo-administracyjne 4. Wybrane zagadnienia z prawa administracyjnego 5. Elementy prawa podatkowego 6. Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych 7. Prowadzenie kancelarii adwokackiej 1

Tematy zajęć dla I roku szkolenia: ZAJĘCIA ORGANIZACYJNE 1. Spotkanie z kierownikiem szkolenia, omówienie toku szkolenia, kolokwiów itd., omówienie tradycji i zwyczajów izby, omówienie zasad odbywania aplikacji, patronatu, sprawy organizacyjne np. tworzenie list kontaktowych grupy, omówienie roli samorządu aplikanckiego i wybór starosty. ADWOKAT NA SALI SĄDOWEJ 2. Omówienie problematyki układu stron, kolejności i formy przemówienia, relacji z klientem, sądem oraz przeciwnikiem procesowym, aplikant jako zastępca adwokata - zasady substytucji, sposoby prowadzenia notatek z rozprawy, elementy istotne do zanotowania, relacja z rozprawy i przekazanie decyzji sądu adwokatowi zlecającemu zastępstwo, dbałość o poprawne zapisywanie terminów kolejnych rozpraw i postanowień sądu, przeglądanie akt sprawy na sali i w sekretariacie. Wskazane zachowań na sali sądowej. HISTORIA ADWOKATURY 3. Wykład powinien koncentrować się na wyeksponowaniu najważniejszych zdarzeń z historii adwokatury bądź danej izby i wskazać aplikantom pozycje książkowe z historii zawodu do samodzielnego zapoznania się. Wskazane jest omówienie historii najnowszej - procesy lat 50, 60, 70, 80-tych. Literatura: (i) Kartki z dziejów warszawskiej adwokatury, Zdzisław Krzemiński, (ii) Sławni warszawscy adwokaci, Zdzisław Krzemiński, (iii) Zarys historii samorządu adwokackiego w Polsce, Adam Redzik (iv) Historia warszawskiej adwokatury, Zdzisław Krzemiński (v) Historia adwokatury polskiej, Andrzej Kisza, Zdzisław Krzemiński, Roman Łyczywek 4. Organizacja samorządu adwokackiego w izbie, skład osobowy, rola Zgromadzenia Izby, zadania i kompetencje Okręgowej Rady Adwokackiej, Sądu Dyscyplinarnego i Komisji Rewizyjnej, organizacja i rola NRA oraz zadania Prezydium NRA, rola Zjazdu Adwokatury, omówienie na podstawie przepisów POA. wykład Zajęcia ETYKA ADWOKACKA 5. Etyka zawodowa - praktyczne. Analizy konkretnych przypadków + sposoby na unikanie naruszeń zasad etyki. Opracowywanie pism wyjaśniających do ORA, zasady korespondencji z klientem. Omówienie tematu do samodzielnego opracowania. Usprawiedliwianie nieobecności na rozprawach - omówienie źródeł prawa dotyczących zasad usprawiedliwienia. Analiza zachowania sądu oraz adwokatów w określonych przypadkach. Omówienie przykładów pism mających usprawiedliwiać nieobecność w różnych przypadkach, omówienie przypadków z postępowania cywilnego oraz karnego, gdzie strona przeciwna celowo nie stawia się w sądzie jako przejaw taktyki procesowej. 2

PROCEDURA KARNA - I INSTANCJA 6. Zasady procesu karnego i ich naruszenia w aspekcie konkretnych przykładów z praktyki adwokackiej. Rola adwokata w inicjowaniu procesu karnego. 7. Udział obrońcy w postępowaniu przygotowawczym, prawo do obrony, ustanowienie obrońcy z wyboru a wyznaczenie obrońcy z urzędu, uprawnienia obrońcy na etapie zatrzymania oraz w początkowej fazie procesu karnego, ograniczenia działań obrończych przez organ prowadzący postępowanie i przesłanki ich stosowania, środki procesowe obrońcy przeciwdziałające nadużywaniu tych ograniczeń. Aplikanci przygotowują stosowne pisma procesowe na podstawie kazusów przygotowanych przez prowadzącego. 8. Inicjatywa dowodowa adwokata w procesie karnym, wartość dowodowa materiałów uzyskanych poza procesem (detektyw, agencja ochrony). Prywatna opinia jako dowód w sprawie. Aplikanci przygotowują projekty wniosków dowodowych na podstawie kazusów przygotowanych przez prowadzącego. 9. Czynności postępowania przygotowawczego, umorzenie postępowania, czynności powtarzalne i niepowtarzalne, eksperyment procesowy, wizja lokalna, zabezpieczenie majątkowe, czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym. 10. Prawa i obowiązki oskarżonego (podejrzanego) w procesie karnym, rola pouczeń, analiza różnych zachowań organów dochodzeniowych i sposoby reakcji ze strony obrońcy. 11. Ograniczenie prawa do obrony, świadek koronny a świadek anonimowy (opis praktyki), postępowanie w sprawie o zachowanie w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnianie tożsamości świadka, akta utajnione i procedura ich udostępnienia stronom postępowania na przykładzie konkretnych spraw. 12. Tymczasowe aresztowanie i przesłanki jego stosowania, prawa, obowiązki i ograniczenia obrońcy w kontaktach z klientem tymczasowo aresztowanym (lub skazanym) w świetle przepisów procedury karnej oraz zasad etyki i godności wykonywania zawodu, omówienie nagannych zachowań niektórych obrońców w kontaktach z tymczasowo aresztowanymi. Aplikanci przygotowują projekty wniosków o uchylenie tymczasowego aresztowania na podstawie kazusów przygotowanych przez prowadzącego. 13. Europejski nakaz aresztowania, wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania a ekstradycja. 14. Wyrok bez rozprawy, pomoc obrońcy w stosowaniu instytucji dobrowolnego poddania się karze, przedstawienie klientowi konsekwencji DPK, przesłanki oraz skutki materialno-procesowe złożenia wniosku o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie kary, warunkowe umorzenie postępowania omówienie konsekwencji dla klienta i ograniczenie postępowania dowodowego w trybie art.388 k.p.k. 15. Akt oskarżenia i jego wstępna kontrola. Udział obrońcy w tej fazie postępowania. Najczęstsze błędy w aktach oskarżenia możliwość działania obrońcy. Aplikanci sporządzają odpowiedź na akt oskarżenia na podstawie kazusów przygotowanych przez prowadzącego. 16. Rozprawa, udział obrońcy, omówienie sposobu formułowania wniosków procesowych, przygotowanie do rozprawy. Takt i zachowanie norm grzecznościowych wypowiedzi na rozprawie. Konstrukcja przemówienia. Aplikanci przygotowują wystąpienia - mowy końcowe w procesie karnym przed Sądem I Instancji i prezentują wystąpienia na ch. 3

17. Rola biegłych, tłumaczy i specjalistów w procesie karnym, obserwacja psychiatryczna oskarżonego w zakładzie leczniczym, badania w celu kontroli nieświadomych reakcji organizmu i ich wartość dowodowa, taktyka przesłuchania biegłego i omówienie istotnych elementów opinii. 18. Postępowania szczególne w k.p.k. uproszczone (organy uprawnione do prowadzenia dochodzeń oraz do wnoszenia i popierania oskarżenia przed sadem pierwszej instancji w sprawach podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym), z oskarżenia prywatnego (rola adwokata w inicjowaniu czynności dowodowych w sprawach z oskarżenia prywatnego). Aplikanci sporządzają prywatnoskargowy akt oskarżenia na podstawie kazusów. 19. Pozbawienie adwokata możliwości obrony w przypadku kolizji interesów, problem nadużywania argumentu o kolizji interesów przez organ prowadzący postępowanie karne lub przez sąd, kolizja interesów a zasady etyki adwokackiej. 20. Postępowanie odwoławcze w procesie karnym - apelacja i zażalenie. Bezwzględne i względne przesłanki odwoławcze na podstawie przykładów konkretnych spraw. 21. Formułowanie zarzutów i wniosków środków odwoławczych. Aplikanci przygotowują projekt apelacji na podstawie kazusów przygotowanych przez prowadzącego. 22. Nadzwyczajne środki zaskarżenia w procesie karnym, dopuszczalność wniesienia kasacji. Formułowanie zarzutów i wniosków kasacji omówienie, wskazanie błędnych zarzutów i omówienie wadliwych wystąpień obrońców przed Sądem Najwyższym. 23. Zajęcia praktyczne sporządzanie kasacji karnej, ze szczególnym uwzględnieniem poprawności formułowania zarzutów i wniosków. 24. Wznowienia postępowania przesłanki. Sporządzanie projektu wniosku o wznowienie postępowania na przykładzie kazusu przygotowanego przez prowadzącego. 25. Konstrukcja przemówienia przed SN i przygotowanie do rozprawy kasacyjnej. Aplikanci przygotowują i prezentują wystąpienia na podstawie kazusów przygotowanych przez prowadzącego. 26. Prawo Unii Europejskiej - Dorobek Schengen - wzajemne uznawanie decyzji sądowych: a) Europejski Nakaz Aresztowania decyzja ramowa 2002/584/WSiSW b) wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu mienia i środków dowodowych decyzja ramowa 2003/577/WSiSW c) wzajemne uznawanie kar o charakterze pieniężnym decyzja ramowa 2005/214/WsiSW d) Europejski Nakaz Dowodowy decyzja ramowa 2008/978/WSiSW e) konfiskata korzyści, narzędzi i mienia pochodzących z przestępstwa decyzja ramowa 2005/212/WsiSW f) uznawanie nakazów konfiskaty decyzja ramowa 2006/783/WSiSW g) wzajemna pomoc w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi wykład + 4

PRAWO KARNE MATERIALNE, WYKROCZENIA, KKS, KARNE WYKONAWCZE 27. Przestępstwa przeciwko mieniu: kradzież, kradzież z włamaniem, rozbój, kradzież rozbójnicza a wymuszenie rozbójnicze. Wypadki mniejszej wagi w świetle praktyki i orzecznictwa. Oszustwo, oszustwo komputerowe. Krótkotrwały zabór pojazdu mechanicznego. Paserstwo. Analiza kazusów przygotowanych przez prowadzącego oraz aplikantów. 28. Taktyka obrończa w sprawach o przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwym, wymogi techniczne i prawne przy badaniu stanu trzeźwości kierowcy pojazdu. Działania obrońcy w przypadku zatrzymania prawa jazdy. 29. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu. Nadużycie zaufania, korupcja gospodarcza, oszustwo ubezpieczeniowe, pranie brudnych pieniędzy, udaremnianie zaspokojenia wierzyciela, doprowadzenie do upadłości, udaremnianie lub utrudnianie przetargu publicznego. 30. Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi. Fałszerstwo pieniędzy lub papierów wartościowych. Puszczanie w obieg fałszywych pieniędzy lub papierów wartościowych. Fałszowanie urzędowego znaku wartościowego czy innego znaku urzędowego lub narzędzi pomiarowych. Przepisy karne Kodeksu Spółek Handlowych. 31. Taktyka wykonywania obrony w przypadku najcięższych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu. Zapoznanie sie z wybranymi opiniami biegłych i elementy, na które obrońca powinien zwracać szczególną uwagę w przygotowywaniu linii obrony. Analiza kazusów przygotowanych przez prowadzącego. 32. Wyrok łączny. Przedawnienie karalności czynu i wykonania kary. Przesłanki i skutki zatarcia skazania. Aplikanci dokonują analizy konkretnych przypadków w aspekcie zaistnienia warunków do wydania wyroku łącznego. 33. Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą. Warunki odpowiedzialności obywatela polskiego. Odpowiedzialność cudzoziemca. Skazanie za granicą. 34. Jedność czynu i zbieg przepisów. Przestępstwo ciągłe. Ciąg przestępstw. Łączenie kar i środków karnych. Analiza kazusów przygotowanych przez prowadzącego. 35. Okoliczności wyłączające bezprawność czynu w praktyce obrończej. Obrona konieczna. Stan wyższej konieczności. Ryzyko nowatorskie. Błąd. Nieświadomość bezprawności. Niepoczytalność i poczytalność ograniczona. Analiza przypadków. 36. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Taktyka prowadzenia obrony w przypadku przestępstw przewidzianych w przepisach karnych Ustawy. 37. Zorganizowana grupa przestępcza i związek przestępczy w świetle nauki, praktyki i orzecznictwa. Najczęstsze przypadki a linia obrony. 38. Przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary. Przesłanki zarządzenia wykonania kary, której wykonanie warunkowo zawieszono. Tryb postępowania w sprawach o zarządzenie wykonania kary. 39. Postępowanie przed sądem w postępowaniu karnym wykonawczym. Właściwość sadów, organy wykonujące orzeczenia. Udział adwokata w tym postępowaniu. 40. Warunkowe przedterminowe zwolnienie. Przesłanki i podstawy wniosku. Udział obrońcy w posiedzeniu sądu penitencjarnego i procedura zaskarżenia orzeczeń wydawanych w tym zakresie. 41. Odroczenie wykonania kary. Warunkowe zawieszenie wykonania kary w trybie art.152 k.k.w. Przerwa w odbywaniu kary. Aplikanci sporządzają projekt wniosku o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności na podstawie kazusu przygotowanego przez prowadzącego. 42. Środki zabezpieczające. Przesłanki umieszczenia sprawcy w zakładzie zamkniętym. Rola obrońcy w przeciwdziałaniu nadużywania stosowania środka + + 5

zabezpieczającego, w szczególności umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym. 43. Odpowiedzialność oraz postępowanie w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Zaniechanie ukarania sprawcy. Umyślność i nieumyślność działania sprawcy przestępstwa skarbowego. Zasady wymierzania kary za popełnienie przestępstw i wykroczeń skarbowych. Taktyka prowadzenia obrony w sprawach karnych skarbowych. 44. Formy popełnienia przestępstwa. Formy stadialne: usiłowanie, przygotowanie. Formy zjawiskowe przestępstwa: jednosprawstwo, współsprawstwo, sprawcze współdziałanie, podżeganie, pomocnictwo. Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej w praktyce sądowej i orzecznictwie. 45. Kodeks wykroczeń. Zasady odpowiedzialności. Kary, środki karne i zasady ich wymiaru. Najczęściej popełniane wykroczenia na podstawie przykładów z praktyki obrończej. Przedawnienia. Analiza przypadków wykroczeń drogowych. Mandat. Kolokwium roczne z ww. przedmiotów Tematy zajęć dla II roku szkolenia: PROCEDURA CYWILNA 1. Właściwość miejscowa i rzeczowa sądów ze szczególnym uwzględnieniem organizacji sądów, koniecznością stosowania formularzy, najczęstsze błędy i ich konsekwencje, wybór trybu postępowania, wartość przedmiotu sporu, badanie jej wysokości. 2. Udział prokuratora w postępowaniu, organizacje społeczne, PIP, rzecznik konsumentów (prawa i kompetencje), omówienie katalogu podmiotów mających uprawnienie do występowania przed sądami. Zdolność sądowa i procesowa, ustalanie stron procesu (postępowania), współuczestnictwo w sporze, wszystkie aspekty z uwzględnieniem odpowiedzialności solidarnej i in solidum. 3. Interwencja główna i uboczna, podobieństwa i różnice, uprawnienia, sposoby i terminy składania interwencji, interwencja jako taktyka procesowa na opóźnienie postępowania, metody przeciwdziałania. Przypozwanie a dopozwanie, różnice, omówienie skutków procesowych, przekształcenia podmiotowe po stronie pozwanej i powodowej. 4. Pismo procesowe a pozew, uważna analiza wymogów formalnych, ustalanie wpisów uiszczanych wraz z wniesieniem pozwu (pisma procesowego). Omówienie dostępnych formularzy. Skutki niedochowania formy (braki formalne pism, braki opłat stałych) przez adwokatów lub radców prawnych, pełnomocników (nowelizacje KPC i omówienie ustawy o kosztach sądowych). Zajęcia praktyczne - pisanie pozwu na podstawie omówionego stanu faktycznego. 5. Zwrot pozwu, odrzucenie pozwu a oddalenie powództwa, konsekwencje dla klienta. Zwrócenie uwagi na bieg terminów (aspekty związane z ewentualnym przedawnieniem), cofnięcie powództwa a zrzeczenie się roszczenia (warunki i skutki, terminy, wymogi, zwrócenie uwagi na poinformowanie klienta o skutkach decyzji). Powództwo wzajemne, złożenie, termin, konstrukcja, taktyka procesowa w poszczególnych przypadkach (czy i kiedy składać, jakie mogą być 6

konsekwencje). 6. Dowody, sposób dowodzenia (z uwzględnieniem zasady wynikającej z art. 6 k.c.), odrębność procedur (oryginały) w zakresie przedstawienia dowodu w procesie cywilnym, gospodarczym, wieczysto-księgowym, zabezpieczenie dowodów, rola tezy dowodowej, taktyka dowodowa na przykładach różnych spraw, przykłady wadliwie konstruowanych tez dowodowych i błędnej taktyki (wskazane praktyczne na podstawie kazusów). 7. Znaczenie terminów zakreślonych przez sądy i różnego rodzaju konsekwencje niedochowania terminów, metodyka wpisywania terminów do kalendarza (notes papierowy, elektroniczny, metoda monitorowania terminów procesowych), problematyka przywracania terminów procesowych, doręczenia pism procesowych oraz orzeczeń sądowych (błędy, wymogi, konsekwencje uchybień). 8. Dopuszczalność zażaleń w trakcie postępowania przed sądem I instancji. Omówienie na przykładzie zawieszenia postępowania. Skutki, bieg terminów, wpływ zażaleń na tok postępowania. Rodzaje orzeczeń i środki ich zaskarżenia (sprzeciw, zarzuty) + Wykonalność a prawomocność orzeczeń aplikanci przygotują projekt zażalenia w oparciu o kazus przygotowany przez wykładowcę. 9. Zabezpieczenia roszczeń. Omówienie rodzajów zabezpieczeń. Zajęcia praktyczne, aplikanci przygotowują pismo z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia. 10. Rozprawa a posiedzenie. Adwokat na sali sądowej w sprawie cywilnej, wystąpienia aplikanta, dobór słownictwa, omówienie zachowań pełnomocnika w różnych sytuacjach. 11. Egzekucja, powództwo przeciwegzekucyjne, postępowanie egzekucyjne ze szczególnym uwzględnieniem egzekucji z nieruchomości, skargi na czynności komornika, zbiegu egzekucji, koszty i opłaty sądowe, wpisy sądowe, sposób oraz terminy uiszczenia, opłaty kancelaryjne, zaliczki na koszty biegłych i przeprowadzenia innych dowodów, wpisy stałe, podstawy i zasady zwolnienia od kosztów, najczęstsze błędy i omówienie zagadnień problemowych. 12. Postępowanie w sprawach gospodarczych. Prekluzja dowodowa, przygotowanie pozwu i odpowiedzi na pozew z uwzględnieniem przepisów szczegółowych, aplikancie przygotują projekt odpowiedzi na pozew. 13. Środki odwoławcze: apelacja w postępowaniu nieprocesowym, wieczystoksięgowym, w procesie; podstawy, formułowanie zarzutów i wniosków, omówienie zasad sporządzania apelacji cywilnej,, aplikanci sporządzają apelacje. 14. Kasacja, dopuszczalność kasacji, przesłanki formalne, podstawy kasacji, przymus adwokacki w aspekcie ustanowienia z urzędu do sporządzania kasacji, aplikanci sporządzają kasacje, omówienie prac. Wskazanie orzecznictwa SN + opłaty aplikancie sporządzą kasację. 15. Postępowania odrębne: postępowania z zakresu ochrony konkurencji i konsumenta. Postępowanie nakazowe, postępowanie upominawcze (różnice, podobieństwa i rygoryzm formalnoprawny). 16. Występowanie pełnomocnika przed SN, przygotowanie do rozprawy, konstrukcja przemówienia omówienie treści wystąpienia. 17. Jurysdykcja krajowa w sprawach cywilnych i handlowych rozporządzenie 44/2001 18. Jurysdykcja krajowa w sprawach małżeńskich oraz dotyczących jw odpowiedzialności rodzicielskiej rozporządzenie 2201/2003 19. Jurysdykcja krajowa w sprawach alimentacyjnych rozporządzenie 4/2009 jw 20. Dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sporach transgranicznych dyrektywa 2003/8 oraz jej implementacja do krajowego porządku prawnego jw 7

21. Zasady doręczania dokumentów sądowych i pozasądowych rozporządzenie jw 1393/2007 22. Europejski Tytuł Egzekucyjny dla roszczeń bezspornych rozporządzenie jw 805/2004 23. Europejski Nakaz Zapłaty rozporządzenie 1896/2006 jw 24. Europejskie Postępowanie w sprawach Drobnych Roszczeń rozporządzenie jw 861/2007 25. Europejskie postępowanie w sprawach upadłościowych rozporządzenie jw 1346/2000 26. Współpraca między sądami państw członkowskich przy gromadzeniu dowodów jw w sprawach cywilnych i handlowych rozporządzenie 1206/2001 27. Wskazanie prawa właściwego dla zobowiązań umownych i pozaumownych konwencja rzymska, rozporządzenie 593/2008 (Rzym I) oraz 864/2007 (Rzym II) jw PRAWO CYWILNE 28. Zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, istotne elementy z punktu widzenia praktyki. Wady oświadczenia woli i ich skutki, analiza konkretnych kazusów. 29. Pełnomocnictwo - konstrukcja i zakres, zlecenie - uwzględnienie relacji adwokatklient. Przedsiębiorca i firma, zagadnienia praktyczne i analiza kazusów. 30. Mienie ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstwa i nieruchomości rolnej wraz z uwzględnieniem przepisów szczególnych, sprzedaż przedsiębiorstwa, analiza istotnych elementów transakcji. 31. Domniemania prawne w praktyce sądowej. 32. Własność: nabycie i zbycie własności (aspekty podatkowe), ochrona własności, dobra i zła wiara, posiadanie i jego ochrona, prawa rzeczowe ograniczone, służebności. 33. Zakładanie ksiąg wieczystych, wpisy w księgach wieczystych i ich znaczenie dla powstawania praw i zobowiązań, łączenie i wydzielanie ksiąg, znaczenie i rodzaje wpisów (deklaratoryjne i konstytutywne) + - wypełnianie formularzy do wpisów w KW. 34. Zobowiązania: granice swobody umów, zasada walutowości, zobowiązania przemienne, zaliczka i zadatek. Odpowiedzialność solidarna a in solidum, konsekwencje + uwagi praktyczne. 35. Czyny niedozwolone ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności Skarbu Państwa, funkcjonariuszy państwowych i samorządowych, budowanie roszczenia wobec Skarbu Państwa. 36. Wina w nadzorze, odpowiedzialność na zasadach winy a na zasadach ryzyka (odpowiedzialność za produkt niebezpieczny), odpowiedzialność ubezpieczyciela, omówienie zagadnień z punktu widzenia praktyki. 37. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań, konstrukcja roszczenia. 38. Przelew, przejęcie długu, skarga pauliańska - analiza kazusów. 39. Rodzaje umów (realne, konsensualne), różnice i ich znaczenie w praktyce. 40. Prawa konsumenta (rękojmia, gwarancja), procedura przedsądowa, instytucje konsumenckie i ich rola w sporze konsument -sprzedawca. 41. Najem (w tym ochrona praw lokatorów), dzierżawa, umowy leasingu (najczęstsze pytania klientów, aspekt podatkowy leasingu operacyjnego), sprzedaż na raty, - sporządzanie umowy najmu na ch. 42. Ubezpieczenia na życie, ubezpieczenia majątkowe, konstrukcja polisy i znaczenie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, analiza spraw sądowych z uwzględnieniem najczęstszych spraw i argumentów ubezpieczycieli na odmowę 8

wypłaty świadczenia. 43. Spadki - dziedziczenie ustawowe, dziedziczenie testamentowe, zapis, polecenie, zachowek - analiza kazusów przy zachowku i dziedziczeniu ustawowym, sygnalizacja elementów podatkowych przy rozmowie z klientem. 44. Wydziedziczenie, uznanie za niegodnego, zaliczenie darowizn na schedę spadkową oraz typowe problemy procesowe. 45. Aspekty spadkowe podczas działalności gospodarczej, dziedziczenia akcji i udziałów, najczęstsze problemy, relacje między wspólnikami i spory na tle spadkowym. 46. Uznanie za zmarłego a dziedziczenie, zbycie spadku. Odrębne przepisy w odniesieniu do dziedziczenia gospodarstwa rolnego i wkładu gruntowego w rolniczej spółdzielni produkcyjnej. 47. Uznanie orzeczeń zagranicznych, najczęstsze przypadki i problemy. 48. Prawo autorskie, plagiaty, prawo własności intelektualnej, prawo nieuczciwej konkurencji - omówienie katalogu czynów nieuczciwej konkurencji. Aplikanci sporządzają umowę o przeniesienie majątkowych praw autorskich lub pozew o zakazanie czynów nieuczciwej konkurencji. 49. Prawo wekslowe, najczęstsze problemy. Ćwiczenia w wypełnianiu weksli i deklaracji wekslowych. Zabezpieczenie umów: weksel jako zabezpieczenie, akredytywa, poręczenie, gwarancja bankowa, ubezpieczenie transakcji, wady i zalety. PRAWO RODZINNE 50. Rozwód i separacja. Ocena przypadku w konkretnej sprawie. Aplikanci sporządzają projekt pozwu o rozwód lub o separację z uwzględnieniem porozumienia małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie na podstawie kazusu przygotowanego przez prowadzącego. Regulacja kontaktów dziecka z rodzicami pozostającymi w związku małżeńskim i po rozwodzie. 51. Opieka i kuratela ze szczególnym uwzględnieniem do prawa dysponowania majątkiem małoletnich. 52. Działalność gospodarcza małżonków i jej wpływ na ustrój majątkowy, zarząd majątkiem wspólnym ze szczególnym uwzględnieniem do sądowego ustanowienia zarządu nad całością bądź częścią majątku wspólnego. 53. Pochodzenie dziecka: ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa. Ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa. Aplikanci sporządzają projekty pozwów o ustalenie macierzyństwa i ojcostwa oraz zaprzeczenie macierzyństwa i ojcostwa. 54. Wspólność majątkowa małżonków a majątek osobisty. Podział majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa. Ustalenie nierównych udziałów. Aplikanci sporządzają projekt pozwu o podział majątku dorobkowego na podstawie kazusu opracowanego przez prowadzącego. + PRAWO GOSPODARCZE 55. Prawo upadłościowe - omówienie procedury upadłościowej i roli pełnomocnika upadłego bądź wierzyciela. Koszty, opłaty, terminy. Wniosek o upadłość - właściwość sądu i mechanizmy zasądzenia masy upadłości. Kontrola sądowa. 56. Rejestry sądowe. Omówienie KRS i zapoznanie się z formularzem. Omówienie przypadków podlegających wpisom do KRS. Najczęstsze błędy w wypełnianiu formularzy. Ćwiczenia w wypełnianiu formularzy do KRS. Przeglądanie akt 9

spółki bądź podmiotów wpisanych do KRS. Elementy istotne z punktu widzenia dochodzenia roszczeń (kwestia badania zdolności sądowej spółki i sprawdzania płynności finansowej oraz obowiązki składania raportów finansowych). 57. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Omówienie ustawy i czynów nieuczciwej konkurencji. Omówienie katalogu roszczeń i budowy żądania pozwu. Rola dowodów w postępowaniu. Omówienie kazusów. Stosowanie przepisów karnych ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz prawo własności przemysłowej - najczęstsze przypadki, omówienie. 58. Posiłkowe stosowanie innych ustaw przy konstruowaniu roszczenia na bazie nieuczciwej konkurencji (prawo własności przemysłowej, prawo farmaceutyczne etc.). 59. Ustawa o działalności gospodarczej - omówienie. 60. Prawo spółek - Spółki osobowe (Spółka jawna). 61. Prawo spółek - opracowywanie projektu powództwa o wyłączenie wspólnika ze spółki, z wnioskiem o zabezpieczenie. 62. Prawo spółek - Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna (Powstanie spółki). Opracowywanie projektu statutu (z wybranymi przedmiotami postanowień nieobligatoryjnych. 63. Prawo spółek -Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna (Zarząd i rada nadzorcza). Reprezentacja spółki przez zarząd (opracowywanie projektu opinii prawnej dla zarządu spółki). 64. Prawo spółek - opracowywanie projektu postanowień statutu dotyczących rady nadzorczej (z uwzględnieniem interesów jednego akcjonariusza- klienta). 65. Prawo spółek - Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna (zgromadzenie spółki kapitałowej). Opracowywanie projektu ogłoszenia o walnym zgromadzeniu spółki akcyjnej w przypadku żądania zwołania przez tzw. mniejszość akcjonariuszy. Adwokat jako pełnomocnik na Walnym Zgromadzeniu lub Zgromadzeniu Wspólników. 66. Prawo spółek - opracowywanie projektu pozwu zaskarżającego uchwałę zgromadzenia wspólników. 67. Prawo spółek - Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna (Dywidendy, umorzenie i zbywanie udziałów/akcji). Opracowywanie projektu umów sprzedaży akcji, przy uwzględnieniu zastrzeżenia warunku lub terminu, albo wykonania prawa pierwokupu. 68. Prawo spółek - opracowywanie projektu dokumentacji dotyczącej przymusowego umorzenia akcji. 69. Prawo spółek - opracowywanie projektu uchwały (uchwał) o podziale zysku i wypłacie dywidendy, przy istnieniu akcji uprzywilejowanych co do dywidendy. 70. Cywilnoprawna odpowiedzialność członków organów spółki. Elementy i przesłanki odpowiedzialności, linia obrony. 71. Omówienie orzecznictwa SN dotyczącego problematyki prawa spółek. Kolokwium roczne z ww. przedmiotów 10

Tematy zajęć dla III roku szkolenia: PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ 1. Zagadnienia wstępne (źródła prawa, zasady strukturalne, zagadnienia instytucjonalne). 2. Orzeczenia prejudycjalne. 3. Odpowiedzialność odszkodowawcza państw członkowskich za naruszenie prawa wspólnotowego, w tym zasady zwrotu opłat pobranych niezgodnie z prawem wspólnotowym. 4. Skarga o stwierdzenie nieważności aktu prawa wspólnotowego. 5. Instytucja obywatelstwa europejskiego i prawa związane z obywatelstwem. 6. Polityki gospodarcze UE (swoboda przepływu towarów, osób, usług, przedsiębiorczości, kapitału). 7. Europejskie prawo konkurencji oraz wspólnotowe prawo pomocy państwa dla przedsiębiorstw. 8. Uznawanie kwalifikacji i dyplomów. 9. Spółka europejska, europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych, harmonizacja prawa spółek w państwach członkowskich. PRAWO KONSTYTUCYJNE 1. Konstytucja jako źródło prawa, zasady i forma stosowania przepisów Konstytucji. Najważniejsze zasady ustroju RP i ich oddziaływanie na prawa jednostki, zasada demokratycznego państwa prawnego (pojęcie i treść; zasada przyzwoitej legislacji; zakaz działania prawa wstecz; vacatio legis; ochrona praw nabytych; zasada określoności prawa; zakaz nadmiernej ingerencji; hierarchiczny system źródeł prawa), zasada społeczeństwa obywatelskiego oraz zasada podziału władz - niezależność władzy sądowniczej (wskazane omówienie argumentacji Prezydenta RP odmawiającego stawienia się przed sejmową Komisją Śledczą). 2. Prawa człowieka - system ochrony praw i wolności w prawie międzynarodowym i krajowym. Ograniczenia praw i wolności. Omówienie przykładów ograniczenia praw jednostki. 3. Trybunał Konstytucyjny: pozycja ustrojowa i skład, funkcje Trybunału, skarga konstytucyjna, postępowanie przed TK, skutki orzeczeń TK. Zajęcia praktyczne - aplikanci ćwiczą sporządzanie skargi konstytucyjnej. 4. Europejski Trybunał Praw Człowieka: skład, struktura i właściwość, postępowanie przed Trybunałem, skarga indywidualna i wymogi jej dopuszczalności, moc obowiązująca i wykonanie wyroków Trybunału. Zapoznanie się z formularzem skargi, omówienie poszczególnych rubryk. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE ORAZ SĄDOWO- ADMINISTRACYJNE 1. Ustrój sądów administracyjnych oraz obszar ich działania. Wykonywanie orzeczeń sądów administracyjnych. Właściwość sądów administracyjnych (art. 3 3 ustawy i art.13 1 ustawy o postępowaniu), skład sądu (art.16) oraz 11

wyłączenie sędziego, terminy i sposób ich obliczenia oraz uchybienia i przywrócenie terminu. 2. Wszczęcie postępowania administracyjnego i podmioty uprawnione do jego wszczęcia. Termin i tryb wnoszenia skargi do sądu administracyjnego. Omówienie kosztów sądowych - wpisy i sposoby ich uiszczania. Aplikanci ćwiczą sporządzanie skargi do WSA. 3. Wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynność art. 61 1 ustawy o postępowaniu. Postępowanie mediacyjne i uproszczone art.115 1, 117 1 i 2 i 118 ustawy o postępowaniu. 4. Skarga kasacyjna, tryb jej wnoszenia oraz termin (podmioty uprawnione), z aplikantami - sporządzanie skargi na podstawie kazusu przygotowanego przez prowadzącego. 5. Wznowienie postępowania i jego podstawy (należy zwrócić uwagę na orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego) oraz termin do jego wniesienia art.277 ustawy o postępowaniu. 6. Postępowanie egzekucyjne w administracji, analiza przypadków, aspekty praktyczne, zbieg egzekucji, postępowanie - najczęstsze sytuacje (wybrane zagadnienia praktyczne do omówienia). PRAWO ADMINISTRACYJNE MATERIALNE 1. Zamówienia publiczne, procedury odwoławcze, rola pełnomocnika. 2. Fundacja -omówienie funkcjonowania sprawozdawczości i najczęstsze błędy. Ustawa o stowarzyszeniach + omówienie na przykładzie statutu stowarzyszenia. 3. Prawo o zgromadzeniach, procedury i przyczyny odmowy władz na odbywanie zgromadzeń. 4. Gospodarka gruntami - omówienie problematyki, plany zagospodarowania, sprzeciwy i rola pełnomocnika w postępowaniu. 5. UOKiK i zakres jego kompetencji, Urząd Komunikacji Elektronicznej i Urząd Regulacji Energetyki jako przykłady pozycji regulatora i zakres ich kompetencji - omówienie. 6. Zezwolenia MSW na nabywanie nieruchomości na terenie RP- przykłady. 7. Samorząd terytorialny -organizacja i omówienie przepisów. ELEMENTY PRAWA PODATKOWEGO 1. Wprowadzenie do prawa podatkowego, prawo podatkowe w systemie prawa, źródła prawa podatkowego, wykładnia prawa podatkowego. Konstytucyjne podstawy opodatkowania - podmioty stosunków prawno-podatkowych, organy podatkowe i organy kontroli skarbowej, podatnik, płatnik, inkasent, osoby trzecie odpowiedzialne za podatki, następcy prawni podatnika. 2. Obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe, powstawanie zobowiązań podatkowych, deklaracje podatkowe, przedawnienie obowiązku podatkowego, następcy prawni podatnika, zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego. Wygasanie zobowiązań podatkowych, zaniechanie poboru podatków, umorzenie zaległości podatkowej, przedawnienie zobowiązania podatkowego. 3. Podatek dochodowy od osób fizycznych. Podatek dochodowy od osób prawnych. 12

4. Podatek od towarów i usług, aspekty praktyczne. 5. Podatek od czynności cywilnoprawnych, uzupełnianie deklaracji, aplikanci ćwiczą wypełnianie formularzy PCC. 6. Podatek od spadków i darowizn, planowanie podatkowe przy poradzie prawnej, analiza kazusów, aspekty praktyczne. PRAWO PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH 1. Zasady prawa pracy - omówienie przykładów dyskryminacji i lobbingu oraz metod przeciwdziałania tym formom naruszeń praw pracownika. 2. Stosunek pracy: nawiązanie, rozwiązanie (wymogi formalne), przykłady błędów pracodawcy, omówienie roszczeń pracownika. 3. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia - omówienie orzecznictwa: stadium kazusów. Najczęstsze argumenty pracodawcy i pracownika., analiza kazusów. 4. Roszczenia pracownika z tytułu rozwiązania umowy o pracę, analiza przypadków. 5. Zwolnienia grupowe, obowiązki pracodawcy. Omówienie typowych błędów i ich konsekwencji. 6. Umowa o pracę. Aplikanci ćwiczą sporządzanie umów o pracę. Analiza błędów i dostępnych druków akcydensowych. Omówienie kazusów. 7. Obowiązki pracownika i pracodawcy - rola regulaminu pracy, odpowiedzialność materialna pracowników. 8. Roszczenie pracownika z tytułu godzin nadliczbowych. Budowanie i udowadnianie roszczenia. Studium argumentów pracownika i pracodawcy. 9. Urlopy - katalog urlopów. Rodzicielstwo - uprawnienia pracownika - urlopy i świadczenia. 10. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Obowiązki pracodawcy i konsekwencje ich zaniedbania. Roszczenia pracowników; centrale PIP i ich uprawnienia - omówienie. 11. Rozpatrywanie sporów o roszczenia pracownika lub pracodawcy ze stosunku pracy, typy postępowania, najczęstsze przypadki. 12. Umowa o pracę a umowa cywilnoprawna. Różnice i ich konsekwencje (sygnalizacja problemu podatkowego i ZUS). Kontrakty menedżerskie aplikanci przygotują kontrakt menadżerski. 13. Ubezpieczenia społeczne - system emerytalno rentowy, uprawnienia ubezpieczonych + najczęstsze problemy z ZUS i pracodawcą. PROWADZENIE KANCELARII ADWOKACKIEJ 1. Kancelaria adwokacka a spółka - elementy praktyczne, różnice, zalety i wady, omówienie regulaminu wykonywania zawodu, elementy podatkowe i ZUS 2. Aspekty praktyczne prowadzenia kancelarii adwokackiej adwokat jako przedsiębiorca. Zakończenie szkolenia 13