Przygotowanie szkoły do nowej formuły egzaminów zewnętrznych Jak pokonać czekające dyrektora trudności? Marek Kupiecki Dyrektor Zespołu Szkół Nr 21 w Warszawie 1
Podstawa Prawna Egzaminu Istotne z rozporządzenia o ocenianiu. 111 - dostosowanie warunków egzaminu do indywidualnych potrzeb 113 - egzamin trwa przez cały rok, termin ustala dyrektor OKE w porozumieniu z CKE 116 i 126a - mówi, że uczeń i absolwent przystępują do egzaminu w szkole, do której uczęszczają/ukończyli 117 - możemy mieć na egzaminie uczniów z innych placówek 117a - formy przeprowadzenia części pisemnej 117 b - warunki, jakie muszą panować na sali egzaminacyjnej 2
Podstawa Prawna Egzaminu cd. 122 - to konieczność zapewnieni samodzielnej pracy 123 - czas trwania egzaminu pisemnego 45 do 90 minut 128 pkt 2 - zapewnienie niezbędnych urządzeń i maszyn raz odpowiednich warunków bhp 129 pkt. 2 - skład zespołu nadzorującego część praktyczną oraz pkt. 5 mówi o tym, kto nie może być powołany do tego zespołu 132 - czas trwania egzaminu praktycznego 120 240 min. 133 - mówi o tym, że 1 egzaminator nadzoruje i ocenia 6 uczniów oraz o tym, że można egzaminować mniejszą grupę uczniów 133a - mówi o terminach, w jakich ogłaszane jest wyposażenie stanowisk. 3
Egzamin stary i nowy - co się zmienia? Egzamin pisemny - przykład Stary egzamin szkołę kończy 180 uczniów 6 klas x 30 uczniów = 180 uczniów zdających egzamin pisemny w formie pisemnej papierowej 1 dzień egzaminu wolny od zajęć dydaktycznych mamy wszystkich nauczycieli do dyspozycji Nowy egzamin w formie papierowej egzamin identyczny w formie elektronicznej 45/ 90 minutowej i jednej pracowni komputerowej 180 uczniów 10 stanowisk to 18 zmian 4 zmiany dziennie 5 dni egzaminacyjnych. w roku 2014 tylko 2 zmiany godz. 10/12 4
Egzamin stary i nowy - co się zmienia? cd. Egzamin praktyczny - przykład Stary egzamin 180 uczniów kończy szkołę w jednej pracowni zdaje 10 12 uczniów, egzamin w jednej pracowni 2 zmiany to 8 dni egzaminacyjnych Nowy egzamin 180 uczniów kończy szkołę w jednej pracowni zdaje 6 uczniów, egzamin w jednej pracowni, 2 zmiany to 15 dni egzaminacyjnych egzamin w 3 pracowniach to 5 dni egzaminacyjnych trzy kwalifikacje to albo 45 dni, jeżeli każdy zawód będzie zdawał w jednej pracowni albo 15 dni, ale mamy zajęte 9 pracowni 5
EGZAMIN ZAWODOWY Trudności związane z przeprowadzeniem egzaminu 6
Organizacja pracy szkoły gdyby egzamin wyznaczono na maj/czerwiec + styczeń Szkoła 20-24 oddziałowa trzy kwalifikacje I kwalifikacja po 4 semestrze II kwalifikacja po 6 semestrze III kwalifikacja po 7 semestrze 6 klas w poziomie w klasie 30 uczniów 2 lub 3 zawody na jednym poziomie 180 uczniów egzamin pisemny przy komputerach średnia liczba stanowisk komputerowych zapewniająca samodzielność egzaminu - 10 szkoła posiada jedną pracownię komputerową, może ewentualnie przygotować drugą salę do egzaminu. 7
Organizacja pracy szkoły cd. gdyby egzamin wyznaczono na maj/czerwiec + styczeń Egzamin praktyczny Szkoła może wydzielić jedną pracownię na potrzeby egzaminu. Pozostałe pracownie będą niezbędne do prowadzenia zajęć dydaktycznych. W przypadku egzaminu u pracodawcy - wydzielenie 3-4 stanowisk egzaminacyjnych. Rozporządzenie zakłada jednego egzaminatora na 6 zdających, ale należy rozpatrzyć przypadki zawodów, w których nie ma możliwości stworzenia 6 stanowisk, tylko np. 3 lub 4. Przykład takiego zawodu - technik pojazdów samochodowych - ze względu na koszty i możliwości techniczne szkół. 8
Jeden egzamin w roku szkolnym Pierwszy rok egzaminów 180 egzaminów pisemnych po 10 uczniów, 4 zmiany dziennie to zaledwie 5 dni 180 egzaminów praktycznych, 2 zmiany dziennie po 4 uczniów * jedna pracownia to 23 dni * matura pisemna to 5 dni * matura ustna to 4 komisje po 10-11 uczniów to kolejne 5 dni Razem to zaledwie 39 dni, czyli w wyznaczonym terminie (maj/czerwiec) możemy w miarę spokojnie przeprowadzić te egzaminy. Ale czy w następnych latach też będzie tak spokojnie? 9
Procentowe wyniki egzaminów zawodowych w podziale na lata oraz województwa 10
Egzamin odbył się w terminach: Wyniki egzaminów zawodowych cd. 1. W kwietniu część pisemna - w dniu 15 kwietnia 2013 roku część praktyczna - od 16 do 20 kwietnia 2013 roku 2. W czerwcu część pisemna - w dniu 14 czerwca 2013 roku część praktyczna - od 20 maja do 28 czerwca 2013 roku Egzamin przeprowadzono w 30 kwalifikacjach dla uczniów szkół zawodowych, eksternów oraz absolwentów kwalifikacyjnych kursów zawodowych. Do egzaminu w zawodzie przystąpiło w kraju, na obszarze działania 8 OKE, 24 616 zdających, w tym do obu części egzaminu 24 031. ŚWIADECTWA KWALIFIKAJNE otrzymało: (60,03%)* 11
Wszystkie trzy kwalifikacje w jednym roku szkolnym Przedstawiłem skutki organizacji egzaminów, gdy zdaje jeden rocznik, czyli 180 uczniów. A co będzie w roku szkolnym, jeżeli egzamin będą zdawali uczniowie: po 4 semestrze, 6 semestrze i 7 semestrze? W jednym roku szkolnym będzie zdawało 540 uczniów (po raz pierwszy) oraz ewentualnie poprawiający. Przy zdawalności w niektórych zawodach na poziomie 50 60% może zaistnieć taka sytuacja: 540 + 90 + 90 = 720 EGZAMINÓW ZAWODOWYCH 12
Egzamin praktyczny 720 egzaminów : 6 uczniów na zmianie = 120 zmian (rocznie) Egzamin 240 minut to maksymalnie 2 zmiany dziennie w jednej pracowni to 60 dni w trzech pracowniach to 20 dni 4 uczniów na zmianie = 180 zmian (rocznie) Egzamin 240 minut to maksymalnie 2 zmiany dziennie w jednej pracowni to 90 dni w trzech pracowniach to 30 dni 13
Egzamin praktyczny cd. Egzamin 240 minut plus przygotowanie sali oraz ocena po egzaminie to minimalnie 320-360 minut Czy jedna komisja może nadzorować więcej niż jedną zmianę? 120 zmian x 2 nauczycieli na zmianie to 240 nauczycieli 180 zmian x 2 nauczycieli na zmianie to 360 nauczycieli + nauczyciele egzaminatorzy 14
EGZAMIN PISEMNY PRZY KOMPUTERZE 180 uczniów + poprawiający to 720 egzaminów przy komputerze 10 komputerów w sali to 72 zmiany 4 zmiany w jednym dniu to 18 dni egzaminów pisemnych W sumie 18 dni x 2 nauczycieli + 1-2 asystentów = 54-72 nauczycieli 15
Matura Trzy dni - matury z przedmiotów obowiązkowych. Dwa dni - matura z przedmiotów dodatkowych ( jeden obligatoryjny + jeden fakultatywny). Przez 4-5 dni wszyscy nauczyciele biorą udział w maturach pisemnych. 5 egzaminów obowiązkowych + 50% jeden dodatkowy to 5x180 + 90 = 990 egzaminów maturalnych pisemnych. Egzaminy ustne - 180 uczniów + 20-30 poprawiających 210 uczniów x 2 egzaminy maturalne ustne = 420 egzaminów Zakładając, że dziennie funkcjonują nawet 3 komisje to: 420 egzaminów : 3 komisje po 10 uczniów to 14 dni 5 dni egzaminy pisemne + 14 ustne + 19 dni 16
Podsumowanie Egzaminy praktyczne - 720 Egzaminy pisemne - 720 Egzaminy maturalne - 1410 Razem - 2850 egzaminów Egzamin praktyczny - 30-90 dni Egzamin pisemny - 18 dni Matura - 19 dni Razem w szkole egzaminy mogą trwać od 69 do 129 dni 17
Czy będziemy mieli problemy wyłącznie z organizacją zajęć dydaktycznych? Jak organizacja egzaminu w technikum po 7 semestrze wpłynie na zatrudnienie nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy większość swoich zajęć dydaktycznych będą realizowali w czwartej klasie przez jeden semestr. Jak interpretować zapisy przepisów prawa, że nauczyciel nie może przekroczyć 1,5 etatu. Czy nauczyciel przedmiotów zawodowych realizujący swoje pensum tylko w klasie czwartej ( specjalista w swoim zawodzie) może mieć 27 godzin dydaktycznych w i semestrze klasy czwartej, czyli średniorocznie 13,5 godziny. Czy może mieć 54 godziny? (Niezgodne z kodeksem pracy i kartą nauczyciela) i średniorocznie 27 godzin. 18
Czy będziemy mieli problemy wyłącznie z organizacją zajęć dydaktycznych? cd. Co oznacza zapis prowadzą zajęcia w danej klasie - nie pracował z tą klasą w ostatnim roku/semestrze, czy w ogóle nie prowadził w niej zajęć? Czy znajdziecie państwo tak dużą ilość nauczycieli nie pracujących z daną klasą? Sposób powoływania egzaminatorów: opublikowanie na 60 dni przed egzaminem listy egzaminatorów i powołanie ich na 30 dni przed egzaminem. To w wielu przypadkach uniemożliwia przeprowadzenie egzaminu. 19
Wyposażenie sal egzaminacyjnych W podstawie programowej określono bardzo wysoki standard wyposażenia pracowni zawodowych. Czy szkoły już osiągnęły ten standard? Przedstawiciel men na kongresie OSKKO mówił o projekcie EFS, który ma zapewnić wszystkim szkołom standardy wyposażenia zgodne z podstawą programową. Ale kiedy ten projekt zostanie zrealizowany - za 2, 3, czy 4 lata? Co z egzaminami, które już teraz musimy przeprowadzać? Czy mają być tylko fikcją? Czy uczniowie obecnie zdający będą tylko udawali, że zdobyli odpowiednie kwalifikacje, a dopiero od uczniów zdający za 3, 4 lata będziemy wymagali prawdziwej wiedzy i umiejętności? 20
Egzaminatorzy Co się stanie, jeżeli z trudem zorganizowany egzaminator z miasta x odległego o 300 km nie przyjedzie na egzamin? Np. Rozchoruje się i będzie miał zwolnienie? Kto zapewni egzaminatora i co z egzaminami zaplanowanymi w tym terminie? Obecnie nawet absencja członka ZNEP (później ZNCP) jest do opanowania przez dyrektora, ale co będzie przy nowych egzaminach? Kto będzie ponosił konsekwencje, jeżeli w danej sesji egzamin się nie odbędzie, ponieważ egzaminator się na niego nie zgłosił? Czy w takim przypadku egzamin będziemy organizowali w lipcu i sierpniu, czy w październiku i listopadzie? 21
Jakie działania i kiedy należy podjąć aby dobrze przygotować szkołę do egzaminów zawodowych 1.Szkolne plany nauczania 2.Tygodniowy plan zajęć 3.Zajęcia zawodowe w klasie czwartej 4.Przydziały nauczycieli w organizacji roku szkolnego 5.Praktyki zawodowe 6.Realizacja programowa 7.Organizacja roku szkolnego a kalendarz 22
Szkolne plany nauczania 23
przedmioty uzupełniające kształcenie zawodowe teoretyczne i praktyczne obowiązkowe zajęcia edukacyjne PRZYKŁADOWY SZKOLNY PLAN NAUCZANIA Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Planowana liczba godzin tygodniowo podst rozsz podst rozsz podst rozsz podst rozsz język polski 3 2 3 4 język obcy nowożytny 2 1 2 1 2 1 4 3 język obcy nowożytny 2 2 1 wiedza o kulturze 1 historia 1 1 wiedza o społeczeństwie 1 podstawy przedsiębiorczości 1 1 geografia 1 biologia 1 chemia 1 1 2 2 3 fizyka 1 matematyka 3 2 2 4 informatyka 1 wychowanie fizyczne 3 3 3 3 edukacja dla bezpieczeństwa 1 zajęcia z wychowawcą 1 1 1 1 Organizacja pracy w lab Podstawy tech lab Podst chem analit Podst chem analit instr Materiałoznawstwo Badania bianalit i środowisk Dział gospod w branzy chem Język obcy w prakt lab praktyka Techniki lab Analit chemiczna Analit chem instr i techniczna Analityka środowiskowa i bianalit praktyka historia i społeczeństwo ekonomia w praktyce praktyka 33 35 34 31 2 2 3 4 3 2 1 2 1 0,5 1 1 1 3 3 3 1 2 2 1 3 1,5 4 2 1 3 inny przedmiot uzupełnający 2 inny przedmiot uzupełnający 3 przydzielona ilość godzin: 33 35 34 31 24
PRZYKŁADOWY PODZIAŁ GODZIN W KLASIE IV I II I II 3 5 3 5 2 4 2 4 3 5 3 3 1 1 1 0 4 0 3 0 4 0 2 4 13 19 18 12 25
Jak zaplanować zatem szkolne plany nauczania? Czy więcej przedmiotów zawodowych w pierwszej klasie i wcześnie egzamin z kwalifikacji, czy w I klasie realizujemy maksymalną ilość przedmiotów ogólnokształcących i egzaminy z kwalifikacji przenosimy na połowę klasy III, koniec klasy III i po VII semestrze. Pamiętać należy, że uczniowie, bo dla nich organizowane są egzaminy muszą zrealizować podstawę programową. Jeżeli np. Zrealizujemy maksymalnie dużo przedmiotów ogólnokształcących w i klasie to jest szansa, że stracą niewiele godzin z przedmiotów ogólnokształcących i w strata w wyższych klasach nie spowoduje, że nie zrealizujemy podstawy programowej. 26
Arkusz organizacji szkoły Przygotowując arkusz organizacyjny szkoły trzeba pamiętać, że: Przydzielając realizację zajęć z przedmiotów w klasie, która ma w danym roku egzamin zawodowy należy zapewnić możliwość realizacji podstawy programowej. Klasa tak może zdawać egzamin nawet przez 3-4 dni i zaplanowane na te dni zajęcia nie będą realizowane. Jeżeli musimy w tej klasie zorganizować praktykę zawodową też tracimy możliwość realizacji podstawy programowej. Pamiętajmy także, że egzaminy mogą odbywać się w semestrach nieparzystych i organizacja musi uwzględniać organizację pracy w różnym wymiarze godzin w poszczególnych semestrach. 27
Praktyki zawodowe Jak zorganizować praktyki zawodowe w sytuacji gdy egzaminy zawodowe przypadają na klasę I, II, III? W jakim miesiącu zaplanować praktyki? Czy praktyki powinny odbywać się nieprzerwanie przez 4 tygodnie? Czy 480 godzin praktyk ( 12 tygodni) + co najmniej 4-5 tygodni na egzaminy to 17 tygodni mniej w kalendarzu szkolnym? Jeżeli uda nam się prowadzić zajęcia w takiej klasie bez innych strat to 144 tygodnie 17 tygodni na praktyki i egzaminy to na realizację podstawy programowej zostaje nam 127 tygodni czyli zaledwie 7 tygodni więcej niż zakłada minimum z podstawy programowej. 28
Baza dydaktyczna Czy nawet przy dobrym przygotowaniu arkusza organizacji szkoły mają bazę dydaktyczną, która pozwoli na spokojną realizację egzaminów? Przykład Szkoła uczy w czterech różnych zawodach. W każdym zawodzie prowadzi jedną klasę czyli np. w zawodzie technik usług fryzjerskich powinna wystarczyć jedna pracownia. Gdzie będą realizowali uczniowie zajęcia w trakcie trwania egzaminu w tej sali? Czy sale, w których będą odbywały się zajęcia są przygotowane do zdawania egzaminu przez 6 uczniów? 29
Tygodniowy plan zajęć Planując tygodniowy rozkład zajęć trzeba pracować z kalendarzem na dany rok. Tygodniowy plan lekcji, w którym lekcje przypadają np. w poniedziałek powoduje nie tylko komplikacje z realizacją podstawy programowej, ale wyklucza tego nauczyciela z udziału w komisjach egzaminacyjnych. Należy tak układać tygodniowy plan zajęć aby jak największa grupa nauczycieli była dyspozycyjna w trakcie egzaminów. Może to powodować konieczność zmiany planu nawet trzy lub cztery razy w roku. 30
Komisje nadzorujące egzaminy W systemie edukacji funkcjonuje wiele małych szkół, które nie posiadają w swoich szeregach egzaminatorów. Czyli szkoły posiadające swoich egzaminatorów będą musiały oddelegować swoich nauczycieli do komisji w innych szkołach to także odbije się na realizacji podstawy programowej oraz powołaniu własnych komisji. Wracając do zapisu z rozporządzenia skompletowanie komisji tak aby w niej nie było nauczycieli uczących oraz wychowawców oraz aby ci nauczyciele tracili mało własnych zajęć jest niezmiernie trudne. 31
Jak zatem planować? 1. Podstawowym narzędziem będzie kalendarz. 2. Sprawdzamy: ile tygodni pracy jest w danym roku szkolnym jaki procent podstawy programowej mamy już zrealizowany które dni tygodnia w roku szkolnym są niebezpieczne, czyli w jakie dni najczęściej przypadają święta lub dni wolne ( w tym imprezy szkolne) 3. W roku szkolnym 2013/2014 w mojej szkole wypadło aż 10 poniedziałków, gdyby nie zmiana tygodniowego planu nauczyciele nie mogliby zrealizować podstawy programowej. 4. Zaplanować terminy egzaminów. 5. Zaplanować terminy praktyk zawodowych. 6. Dokonać przydziałów zajęć na dany rok, pamiętając, że w klasie 4 zajęcia będą odbywały się tylko przez jeden semestr. 7. Dokonać przydziału, mając równocześnie na uwadze aby wszyscy zawodowcy nie prowadzili jednocześnie zajęć w klasach, w których w danym roku odbywają się egzaminy. 32
Jak zatem planować? cd. 8. Dokonać przydziału, mając równocześnie na uwadze aby wszyscy zawodowcy nie prowadzili jednocześnie zajęć w klasach, w których w danym roku odbywają się egzaminy. 9. Trzeba zapewnić wystarczającą liczbę nauczycieli zawodu aby możliwe było powołanie komisji egzaminacyjnych. 10. Zaplanować tak w tygodniowym planie zajęć, aby nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących odliczając tygodnie, w których stracili godziny swoich zajęć mogli stracić jeszcze dodatkowe godziny w trakcie egzaminów i jednocześnie zrealizowali podstawę programową. 11. Racjonalnie podjąć decyzję o 10 dniach wolnych od zajęć dydaktycznych. 12. Zaplanować zajęcia zawodowe w klasie 4 tak aby podwójna ilość zajęć zawodowych jakie mamy do zrealizowania nie spowodowały sytuacji, że w trakcie egzaminu nie mamy nauczycieli do komisji. 14. planując szkolne plany nauczania pamiętajmy, że w 1 semestrze klasy 4 realizujemy podwójną liczbę godzin, a więc potrzebujemy dwukrotnie większą liczbę sal na zajęcia zawodowe. 15. zgłaszanie na egzamin klasami a nie alfabetycznie musi na OKE wymusić dyrektor. 33
Przykład Rok szkolny 2014/2015 Planujemy 38 tygodni Musimy zrealizować 30 godzin lub wielokrotność W roku szkolnym mamy 5 poniedziałków i 5 wtorków, w które przypadają święta Od 1.09.2014 do 24.01.2015 przypada 19 tygodni Od 26.01.2015 do 26.06.2015 przypada 19 tygodni Jeżeli pracujemy w szkole, w której mamy jednocześnie w danym roku szkolnym praktyki zawodowe i egzamin zawodowy zaplanujmy je w dwóch różnych semestrach Planując dni wolne bez zajęć dydaktycznych unikajmy wtorków i poniedziałków 34
Przykład cd. Planując tygodniowy plan zajęć unikajmy zajęć z przedmiotów jednogodzinnych w poniedziałki i wtorki Przydzielając zajęcia nauczycielom starajmy się oprócz fachowości brać pod uwagę także dyspozycyjność tych nauczycieli podczas egzaminów zawodowych. tak aby nie uczyli w danej klasie i jednocześnie ich udział w egzaminie nie powodował strat w realizacji podstawy programowej Wytypujmy nauczycieli, którzy będą oddelegowani do innych szkół 35
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 36