ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ENERGETYK, 311307 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 30.06.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 3 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ENERGETYK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK ENREGTYK... 4 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ENERGETYK... 5 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK ENERGETYK Z INNYMI ZAWODAMI... 5 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ENERGETYK... 5 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ENERGTEYK... 7 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 9 1. Elektrotechnika i energetyka... 10 2. Technologie i konstrukcje mechaniczne... 18 3. Instalacje i urządzenia energetyki cieplnej... 23 4. Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne... 35 5. Działalność gospodarcza w energetyce... 45 6. Język obcy w branży energetycznej... 49 7. omiary elektryczne... 53 8. Techniki wytwarzania i konstrukcje mechaniczne... 59 9. Montaż, konserwacja i pomiary instalacji i urządzeń energetyki cieplnej... 65 10. Montaż, konserwacja i pomiary instalacji i urządzeń elektroenergetycznych... 75 ZAŁĄZNIKI... 87 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: Technikum Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Henryk Krystkowiak, mgr inż. Tomasz Madej Recenzenci: Konsultanci: mgr Sławomir Duch 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu TEHNIK ENERGETYK opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: - Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw - Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r. - Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. - Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. - Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z dnia 8 czerwca 2009 r. - Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 z późn. zmianami. - Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. - Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z dnia 31 grudnia 2002 r. z późn. zmianami. - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, racy i olityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych. - Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. rawo energetyczne. - Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik energetyk uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: fizyka i matematyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ENERGETYK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik energetyk uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik energetyk uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. W zakresie matematyki uczeń na wcześniejszym etapie kształcenia powinien opanować takie umiejętności, jak: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie (także z wykorzystaniem kalkulatora) liczb wymiernych zapisanych w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych, zamieniać ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne, zamieniać ułamki dziesiętne skończone na ułamki zwykłe, zaokrąglać rozwinięcia dziesiętne liczb, obliczać wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych, procent danej liczby, liczbę na podstawie procentu, wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych. W ramach podstaw przedsiębiorczości uczeń powinien opanować: poznawanie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz związanych z nią najważniejszych instytucji (bank centralny, giełdy itp.); zapoznanie z podstawowymi zasadami podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w różnych formach. Edukacja dla bezpieczeństwa ma dać przygotowanie do podjęcia działań ratowniczych oraz umożliwić nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy, przedstawić typowe zagrożeń zdrowia i życia podczas pożaru, powodzi, paniki itp., scharakteryzować zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu oraz umiejętność zdobywania i krytycznego analizowania informacji, formułowania hipotez i ich weryfikacji. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK ENREGTYK Energetyk zajmuje się zagadnieniami wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, gromadzenia i wykorzystywania różnych rodzajów energii. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik energetyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania konserwacji, przeglądów i napraw instalacji i urządzeń energetycznych; 2) wykonywania pomiarów parametrów instalacji i urządzeń energetycznych; 3) nadzorowania i obsługiwania maszyn i urządzeń w elektrociepłowniach, elektrowniach i ciepłowniach. Energetyk może być zatrudniony w elektrowniach, elektrociepłowniach, jako główny energetyk w przedsiębiorstwach produkujących energię elektryczną oraz cieplną. Technik energetyk powinien posiadać wiedzę z zakresu montażu, demontażu i eksploatacji urządzeń wytwarzających ciepło i prąd elektryczny, wykonywania zadań związanych z remontowaniem i eksploatacją maszyn energetycznych stosowanych w elektrociepłowniach i elektrowniach oraz będzie znał podstawowe procesy termodynamiczne zachodzące w maszynach energetycznych, a także sposoby sterowania tymi urządzeniami. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ENERGETYK Energetyka jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się gałęzi przemysłu. Energetyka jest działem nauki i techniki a także gałęzią przemysłu która zajmuje się przetwarzaniem dostępnych form energii na postać łatwą do wykorzystania przy zasilaniu wszelkich procesów przemysłowych, a także napędzaniu maszyn i urządzeń używanych w życiu codziennym. W codziennym życiu energetyka obejmuje kwestie dostarczania energii w dwóch postaciach: energii elektrycznej - dostarczanej do odbiorcy przewodami elektrycznymi, produkowanej za pomocą turbin i prądnic napędzanych rozmaitymi źródłami energii oraz energii cieplnej - dostarczanej odbiorcy za pośrednictwem transportującego ciepło nośnika, w szczególności może nim być para wodna pod dużym ciśnieniem, ogrzana woda lub inne płyny. Do ogrzewania tych nośników stosuje się rozmaite źródła energii. Obserwując stan polskiej energetyki należy stwierdzić, że brakuje średniej kadry technicznej w tym zawodzie. rzemysł energetyczny potrzebuje średniej kadry technicznej do pracy m.in. w elektrowni, ciepłowni i elektrociepłowni czyli fabryk, w których energię pierwotną przetwarza się na jej użyteczną postać oraz w energetycznych sieci przesyłowych, czyli systemu urządzeń umożliwiającego przesyłanie energii do odbiorcy 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK ENERGETYK Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum. Technik energetyk nie posiada wspólnej kwalifikacji. Technik energetyk posiada efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(B.g) oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a) KZ(B.g) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, technik energetyk. KZ(M.a) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ENERGETYK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik energetyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
1) wykonywania konserwacji, przeglądów i napraw instalacji i urządzeń energetycznych; 2) wykonywania pomiarów parametrów instalacji i urządzeń energetycznych; 3) nadzorowania i obsługiwania maszyn i urządzeń w elektrociepłowniach, elektrowniach i ciepłowniach. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik energetyk: - efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS, OMZ); - efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(E.e), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(B.g) oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a); - efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie E.22. Eksploatacja instalacji i urządzeń do wytwarzania i przesyłania energii cieplnej przeznaczono oraz E.23. Eksploatacja instalacji i urządzeń do wytwarzania i przesyłania energii elektrycznej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ENERGTEYK Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej dla zawodu technik energetyk rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1 Elektrotechnika i energetyka 2 2 2 60 2 Technologie i konstrukcje mechaniczne 3 3 3 90 3 Instalacje i urządzenia energetyki cieplnej 8 5 3 8 240 4 Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne 5 3 5 5 9 270 5 Działalność gospodarcza w energetyce 1 1 1 30 6 Język obcy w branży energetycznej 2 2 2 60 rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym* Łączna liczba godzin 5 5 8 10 7 8 7 0 25 750 1 omiary elektryczne 4 4 4 120 2 Techniki wytwarzania i konstrukcje mechaniczne 4 4 2 5 150 3 4 Montaż, konserwacja i pomiary instalacji i urządzeń energetyki cieplnej Montaż, konserwacja i pomiary instalacji i urządzeń elektroenergetycznych 4 4 4 4 8 240 4 4 8 8 240 Łączna liczba godzin 4 4 10 8 8 8 8 0 25 750 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 9 9 18 18 15 16 15 0 50 1500 *zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. EGZAMIN OTWIERDZAJĄY IERWSZĄ KWALIFIKAJĘ E.22.ODBYWA SIĘ OD KONIE KLASY III. EGZAMIN OTWIERDZAJĄY TRZEIĄ KWALIFIKAJĘ E.23. ODBYWA SIĘ OD KONIE I SEMESTRU KLASY IV. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
Wykaz działów programowych dla zawodu technik energetyk Nazwa przedmiotu Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. Elektrotechnika i energetyka 1.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy 5 1.2. odstawy elektrotechniki 25 1.3. odstawy energetyki 30 2. Technologie i konstrukcje mechaniczne 2.1. odstawy konstrukcji maszyn 45 2.2. Techniki wytwarzania 45 3. Instalacje i urządzenia energetyki cieplnej 3.1. Kotły parowe 60 3.2. Urządzenia pomocnicze kotłów 3.3. Gospodarka paliwowa, wodna, spalinowa i wodno - paliwowa 3.4. Sieci i układy cieplne 4. Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne 4.1. Wprowadzenie do instalacji i urządzeń elektroenergetycznych 4.2. Maszyny i urządzenia elektroenergetyczne 4.3. Sieci i stacje elektroenergetyczne 5. Działalność gospodarcza w energetyce 5.1. odstawy prawne zakładania działalności w branży energetycznej 5.2. rowadzenie firmy w branży energetycznej 6. Język obcy w branży energetycznej 6.1. Terminologia branży energetycznej 6.2. Dokumentacja techniczna i komunikacja w języku obcym 7. omiary elektryczne 7.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pomiarach elektrycznych 7.2. omiary elektryczne i energetyczne 8. Techniki wytwarzania i konstrukcje mechaniczne 8.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas wykonywania prac 8.2. Rysunek techniczny 8.3. omiary mechaniczne 9. Montaż, konserwacja i pomiary instalacji i urządzeń energetyki cieplnej 10. Montaż, konserwacja i pomiary instalacji i urządzeń elektroenergetycznych 9.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pomiarach instalacji i urządzeń energetyki cieplnej 9.2. omiary instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej 9.3. omiary instalacji i urządzeń do przesyłania energii cieplnej 10.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pomiarach instalacji i urządzeń elektroenergetycznych 10.2. omiary instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej 10.3. omiary instalacji i urządzeń do przesyłania energii cieplnej 60 60 60 90 90 90 15 15 15 15 10 110 10 40 100 20 110 110 20 110 110 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW 1. Elektrotechnika i energetyka 60 godzin 2. Technologie i konstrukcje mechaniczne 90 godzin 3. Instalacje i urządzenia energetyki cieplnej 240 godzin 4. Instalacje i urządzenia w elektroenergetyce 270 godzin 5. Działalność gospodarcza w energetyce 30 godzin 6. Język obcy w branży energetycznej 60 godzin 7. omiary elektryczne 120 godzin 8. Techniki wytwarzania i konstrukcje mechaniczne 150 godzin 9. Montaż, konserwacja i pomiary instalacji i urządzeń energetyki cieplnej 240 godzin 10. Montaż, konserwacja i pomiary instalacji i urządzeń elektroenergetycznych 240 godzin 11. raktyki zawodowe 160 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
1. Elektrotechnika i energetyka 1.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy 1.2. odstawy elektrotechniki 1.3. odstawy energetyki 1.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: BH(1)1. określać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych BH(1)2. opisywać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych BH(2)1. rozróżniać zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH(2)2. opisywać zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH(3)1. określać prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy BH(3)2. opisywać prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy BH(4)1. określać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych BH(4)2. opisywać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych BH(10)1. organizować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia BH(10)2. wybrać sposób udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia BH(10)3. udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna B B B B B Materiał kształcenia organizacja służb bhp podstawy prawne bezpieczeństwa i higieny pracy, zarządzanie bezpieczeństwem pracy, obowiązki pracodawcy w zakresie bhp, prawa i obowiązki pracownika w zakresie bhp, instytucje w zakresie bhp w olsce: aństwowa Inspekcja racy, aństwowa Inspekcja Sanitarna, Urząd Dozoru Technicznego, profilaktyczna ochrona zdrowia, charakterystyka wybranych czynników szkodliwych i uciążliwych, środki ochrony indywidualnej i zbiorowej, pierwsza pomoc rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
lanowane zadania Wyszukaj w dostępnych źródłach informacji opis zawodu technika energetyka. Na podstawie zawartych informacji dotyczących typowych zadań technika energetyka dokonaj identyfikacji czynności jakie mogą stwarzać niebezpieczeństwo podczas pracy technika energetyka. Wypisz zagrożenia jakie mogą wystąpić podczas pracy technika energetyka. Zaproponuj indywidualne i zbiorowe środki ochrony podczas pracy technika energetyka. Efekt wykonanej pracy zapisz w postaci elektronicznej oraz na papierze a następnie przedstaw nauczycielowi celem dokonania oceny pracy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: Kodeks racy, zbiory ustaw i rozporządzeń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawnictwa z zakresu ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz eksploatacji urządzeń mechatronicznych, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy technika energetyka. Komputer z dostępem do Internetu, urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce bezpieczeństwa pracy w zawodzie technik energetyk lub pokrewnych. Filmy dydaktyczne dotyczące zagrożeń pożarowych i zachowań na wypadek pożaru, procedury postępowania w razie wypadku przy pracy, typowy sprzęt gaśniczy, odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej, wyposażenie do nauki udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej (fantom). Zalecane metody dydaktyczne Realizacja programu nauczania działu Bezpieczeństwo i higiena pracy ma przygotować ucznia do przestrzegania przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy. Zalecane metody dydaktyczne dla tego działu nauczania to metoda projektów, przypadków, dyskusji dydaktycznej oraz ćwiczeń praktycznych. Metodę projektów proponuje się zastosować podczas realizacji treści z zakresu wymagań bhp dotyczących pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych oraz wymagań bezpieczeństwa dotyczących procesu pracy także opracowania instrukcji bhp czy poradnika. Dominującą metodą będzie wykład oraz ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane zadania do wykonania. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie(klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji zdobytych umiejętności oraz na podstawie prezentacji wykonanego zadania. W ocenie prezentacji należy uwzględnić następujące kryteria: poprawność wykonanego zadania, sposób prezentacji wykonanych zadań, tj. czytelność oraz czas wykonanego zadania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
1.2. odstawy elektrotechniki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(E.e)(1)1posługiwać się pojęciami z dziedziny elektrotechniki układ SI KZ(E.e)(1)2 posługiwać się pojęciami z dziedziny elektroniki jednostki podstawowe i pochodne, KZ(E.e)(2)1 rozpoznawać elementy elektryczne A prawo oulomba, KZ(E.e)(2)2 rozpoznawać elementy elektroniczne A pojęcie i jednostka natężenia prądu KZ(E.e)(3)1 stosować prawa elektrotechniki do obliczania obwodów elektrycznego, nierozgałęzionych i rozgałęzionych prądu stałego rodzaje prądu elektrycznego, KZ(E.e)(3)2 stosować prawa elektrotechniki do obliczania obwodów prądu gęstość prądu elektrycznego, przemiennego pojęcie i jednostka napięcia elektrycznego, KZ(E.e)(3)3 stosować prawa elektrotechniki do obliczania obwodów praca i moc elektryczna, magnetycznych własności elektryczne materii, KZ(E.e)(3)4 stosować prawa elektrotechniki do obliczania obwodów rodzaje prądu elektrycznego, trójfazowych prąd elektryczny w cieczach, KZ(E.e)(4)1. przedstawiać przebiegi sinusoidalne przy pomocy wektorów źródła energii elektrycznej, KZ(E.e)(4)2. stosować rachunek wektorowy do działań na przebiegach elementy i budowa obwodów prądu stałego, sinusoidalnych prawa dotyczące obwodów prądu stałego - KZ(B.g)(7)1. stosować prawa zakresu elektrotechniki prawo Ohma, I i II prawo Kirchhoffa, KS(1)1. opisywać zasady kultury i etyki budowa, rodzaje i oznaczenia rezystorów, KS(1)2. stosować zasady kultury i etyki rezystancja, rezystywność, konduktancja, KS(2 1. wybrać sposób realizacji zadań B konduktywność, KS(2)2. zaplanować realizację zadań D moc i energia prądu elektrycznego, KS(2)3. wykonywać konsekwentnie zadania stany pracy źródeł napięcia, KS(4)1. przewidywać zmiany D szeregowe, równoległe i mieszane połączenie KS(4)2. śledzić zmiany D rezystorów, KS(4)3. analizować skutki zmian D dzielnik napięcia, KS(4)4. stosować efekty zmian kondensator - pojęcie, budowa, rodzaje, KS(5)1. określać sposoby radzenia sobie ze stresem B szeregowe, równoległe i mieszane połączenie KS(5)2. opisywać sposoby radzenia sobie ze stresem B kondensatorów, KS(5)3. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem łączenie źródeł napięcia, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
KS(6)1. analizować postęp technologiczny D sposoby oznaczania zwrotów napięć, prądów, moc w obwodach prądu stałego, KS(6)2. uczestniczyć w szkoleniach aktualizujących wiedzę i doskonalących D umiejętności zawodowe elementy idealne R, L,, KS(6)3. samokształcić się w zakresie aktualizacji wiedzy i doskonalenia szeregowe połączenie elementów RL, R, RL, D umiejętności zawodowych równoległe połączenie elementów RL, R, RL, KS(7)1. przestrzegać tajemnicy zawodowej rezonans napięć, KS(7)2. przyjmować odpowiedzialność za tajemnicę zawodową D rezonans prądów, moc i energia prądu sinusoidalnego, obliczanie parametrów obwodu prądu przemiennego jednofazowego, podstawowe pojęcia dotyczące obwodów trójfazowych, układy połączeń w obwodach trójfazowych wielkości charakteryzujące obwody trójfazowe i zależności pomiędzy nimi, moc w obwodach trójfazowych, instalacje energetyczne - pojęcie i rodzaje lanowane zadania Instrukcja dla nauczyciela Uczeń rozwiązuje 20 zadań testowych wielokrotnego wyboru. W każdym zadaniu jest tylko jedna poprawna odpowiedź. Uczeń zaznacza poprawną odpowiedź wstawiając znak X we właściwe pole w karcie odpowiedzi. W przypadku pomyłki bierze błędną odpowiedź w kółko i zaznacza właściwą. W trakcie rozwiązywania testu uczeń może korzystać z kalkulatora. Na rozwiązanie testu uczeń ma 40 minut oraz 5 minut na zapoznanie się z instrukcją. o zakończeniu testu uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od niego pracę. Instrukcja dla ucznia rzeczytaj uważnie instrukcję masz na tę czynność 5 minut, jeżeli są wątpliwości zapytaj nauczyciela. odpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa. Za każdą poprawną odpowiedź otrzymasz 1 punkt, za błędną, lub brak odpowiedzi 0 punktów. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z kalkulatora. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi; zaznacz poprawną odpowiedź wstawiając znak X w odpowiednie pole w karcie odpowiedzi. W przypadku pomyłki weź błędną odpowiedź w kółko, a następnie zaznacz odpowiedź prawidłową. racuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. Kiedy udzielenie odpowiedzi na kolejne pytanie będzie i sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie i wolny czas. Na rozwiązanie testu masz 40 minut. o zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj, aż nauczyciel odbierze od iebie pracę. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni elektrotechniki wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, wizualizer (opcjonalnie), komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien być przygotowany do realizacji efektów kształcenia, posiadać wykształcenie techniczne o kierunku elektrotechnika lub energetyka oraz posiadać uprawnienia energetyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi podzespołów elektrycznych, układy demonstracyjne, foliogramy i fazogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia w zawodzie technik energetyk, czasopisma branżowe, katalogi, normy ISO i N. Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności rozróżniania wielkości elektrycznych i ich jednostek, poprawnego posługiwania się terminologią techniczną dla zawodu technik energetyk. Należy zwrócić szczególną uwagę na zagadnienia oraz wykonywanie obliczeń w obwodach prądu stałego, przemiennego oraz trójfazowego. Dominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane zadania do wykonania. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie(klasie). Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: zbiorowa praca jednolita lub indywidualna. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Test składa się z szesnastu zadań wielokrotnego wyboru: 10 z poziomu podstawowego (p) i 10 z ponadpodstawowego (pp). Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za błędną lub brak odpowiedzi uczeń otrzymuje 0 punktów. Skala ocen za rozwiązanie testu powinna być zgodna z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w danej szkole. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.3. odstawy energetyki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(E.e)(2)3 rozpoznawać instalacje energetyczne B cele utworzenia rynku energii KZ(E.e)(2)4 rozpoznawać urządzenia energetyczne B KZ(B.g)(1)1. określać źródła energii konwencjonalnej B KZ(B.g)(1)2. określać źródła energii niekonwencjonalnej B KZ(B.g)(1)3. porównywać źródła energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej KZ(B.g)(2)1. charakteryzować zasoby energii w olsce A KZ(B.g)(2)2. charakteryzować możliwości wykorzystania zasobów energii w olsce KZ(B.g)(3)1. charakteryzować procesy wytwarzania energii elektrycznej A KZ(B.g)(3)2. charakteryzować procesy wytwarzania energii mechanicznej A KZ(B.g)(3)3. charakteryzować procesy wytwarzania energii cieplnej A KZ(B.g)(4)1. rozróżniać obiekty energetyczne A prawo Energetyczne - segmenty, charakterystyka i zasady funkcjonowania rynku energii: paliwa, energii elektrycznej i ciepła. lokalne rynki energii model rynku energii elektrycznej w olsce regulacje prawne w obrocie energią Urząd Regulacji Energetyki (URE) Giełda energii elektrycznej planowanie pracy elektrowni komputerowe systemy kierowania i zarządzania pracą elektrowni w systemie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
KZ(B.g)(4)2. określać wpływ na środowisko obiektów energetycznych B elektroenergetycznym KZ(B.g)(5)1. rozróżniać systemy energetyki odnawialnej KZ(B.g)(5)2. opisywać systemy energetyki odnawialnej B KZ(B.g)(6)1. określać możliwości zastosowania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej w budownictwie KZ(B.g)(6)2. oceniać możliwości zastosowania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej w budownictwie KZ(B.g)(7)2. stosować prawa zakresu mechaniki płynów KZ(B.g)(7)3. stosować prawa zakresu spalania paliw KZ(B.g)(11)1. określać przepisy prawa budowlanego B KZ(B.g)(11)2. określać przepisy prawa energetycznego KZ(B.g)(11)3. stosować przepisy prawa budowlanego KZ(B.g)(11)4. stosować przepisy prawa energetycznego KZ(B.g)(13)1. określać korzyści wynikające ze stosowania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; KZ(B.g)(13)2. porównać korzyści wynikające ze stosowania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; D KZ(B.g)(14)1. określać zasady racjonalnej gospodarki energią KZ(B.g)(14)2. stosować zasady racjonalnej gospodarki energią KZ(B.g)(14)3. uzasadniać zasady racjonalnej gospodarki energią D obowiązek zakupu energii ze źródeł odnawialnych i skojarzonych handel emisjami O 2 pierwotne nośniki energii; formy energii przetworzonej energia elektryczna jako szczególny rodzaj energii finalnej struktura zasobów energii przetwarzanie paliw pierwotnych na pracę, ciepło i energię elektryczną węgiel kamienny i brunatny oraz inne kopalne paliwa stałe zasoby biomasy energetycznej podstawowe pojęcia termodynamiki własności gazów pierwsza zasada termodynamiki druga zasada termodynamiki spalanie paliw wymiana ciepła przepływ i wypływ gazu ciekłe paliwa naturalne i sztuczne gazowe paliwa naturalne i sztuczne paliwa rozszczepialne zasoby energii wód energia promieniowania słonecznego. energia geotermalna energia wiatru formy magazynowania energii: elektrownie pompowe, sprężanie gazów, akumulatory energii cieplnej, akumulatory bezwładnościowe, akumulatory elektryczne, nadprzewodzące magnesy skojarzona gospodarka energetyczna (kogeneracja) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
elektrownie, elektrociepłownie i ciepłownie sprawność obiegu w gospodarce rozdzielonej rodzaje i ilość zanieczyszczeń emitowanych w procesach spalania paliw wymagania normatywne dotyczące dopuszczalnych emisji i imisji zanieczyszczeń - wymagania krajowe i zagraniczne. dopuszczalne wielkości emisji pyłów O 2, SO 2 i NO x w Unii Europejskiej lanowane zadania Instrukcja dla nauczyciela Uczeń rozwiązuje 20 zadań testowych wielokrotnego wyboru. W każdym zadaniu jest tylko jedna poprawna odpowiedź. Uczeń zaznacza poprawną odpowiedź wstawiając znak X we właściwe pole w karcie odpowiedzi. W przypadku pomyłki bierze błędną odpowiedź w kółko i zaznacza właściwą. W trakcie rozwiązywania testu uczeń może korzystać z kalkulatora. Na rozwiązanie testu uczeń ma 40 minut oraz 5 minut na zapoznanie się z instrukcją. o zakończeniu testu uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od niego pracę. Instrukcja dla ucznia rzeczytaj uważnie instrukcję masz na tę czynność 5 minut, jeżeli są wątpliwości zapytaj nauczyciela. odpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa. Za każdą poprawną odpowiedź otrzymasz 1 punkt, za błędną, lub brak odpowiedzi 0 punktów. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z kalkulatora. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi; zaznacz poprawną odpowiedź wstawiając znak X w odpowiednie pole w karcie odpowiedzi. W przypadku pomyłki weź błędną odpowiedź w kółko, a następnie zaznacz odpowiedź prawidłową. racuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. Kiedy udzielenie odpowiedzi na kolejne pytanie będzie i sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie i wolny czas. Na rozwiązanie testu masz 40 minut. o zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj, aż nauczyciel odbierze od iebie pracę. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni energetyki wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, wizualizer (opcjonalnie), komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. onadto zajęcia prowadzić powinien nauczyciel z odpowiednim wykształceniem posiadającym uprawnienia energetyczne. Środki dydaktyczne Tablice poglądowe przedstawiające schematy siłowni cieplnych, wiatrowych, wodnych itp. Tablice poglądowe przedstawiające kompozycje elektrowni i elektrociepłowni. Modele maszyn i urządzeń energetycznych. Eksponaty maszyn i urządzeń energetycznych. Modele silników cieplnych. Eksponaty obrazujące wybrane elementy różnych siłowni cieplnych, wiatrowych, wodnych, pomp ciepła, kolektorów słonecznych itp. Rysunki techniczne maszyn i urządzeń energetycznych. Tablice poglądowe maszyn i urządzeń. olskie Normy. Katalogi handlowe maszyn i urządzeń. Filmy dydaktyczne dotyczące budowy, montażu, eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych. Zestaw komputerowy z oprogramowaniem biurowym i dostępem do internetu Zalecane metody dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności posługiwania się zagadnieniami z dziedziny energetyki oraz poprawnego posługiwania się terminologią techniczną dla zawodu technik energetyk. Należy zwrócić szczególną uwagę na zagadnienia oraz wykonywanie obliczeń związanych prawami mechaniki płynów Dominującą metodą będzie wykład oraz ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane zadania do wykonania. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie(klasie). Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: zbiorowa praca jednolita lub indywidualna. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Test składa się z szesnastu zadań wielokrotnego wyboru: 10 z poziomu podstawowego (p) i 10 z ponadpodstawowego (pp). Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za błędną lub brak odpowiedzi uczeń otrzymuje 0 punktów. Skala ocen za rozwiązanie testu powinna być zgodna z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w danej szkole. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
2. Technologie i konstrukcje mechaniczne 2.1. odstawy konstrukcji maszyn 2.2. Techniki wytwarzania 2.1. odstawy konstrukcji maszyn Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(E.e)(1)1 posługiwać się pojęciami z dziedziny mechaniki ruchy i siły KZ(M.a)(4)1. sklasyfikować części maszyn oraz opisać ich przeznaczenie A tarcie KZ(M.a)(4)2. dobrać znormalizowane części maszyn dla określonego przypadku praca, moc, sprawność KZ(M.a)(4)3. uzasadniać dokonanie wyboru znormalizowanych części maszyn D obciążenia, rodzaje obciążeń KZ(M.a)(5)1. sklasyfikować połączenia ze względu na możliwość rozłączności A naprężenia KZ(M.a)(5)2. dobrać połączenie ze względu na oczekiwane obciążenia i ścinanie, wyboczenie możliwość rozłączności zginanie, skręcanie KZ(M.a)(5)3. uzasadniać dokonanie wyboru sposobu połączenia dla konkretnego wytrzymałość zmęczeniowa D przypadku podstawy tolerancji, tolerancje i pasowania KZ(M.a)(6)1. sklasyfikować tolerancje ze względu na sposób doboru odchyłek A pasowanie według zasady stałego otworu KZ(M.a)(6)2. sklasyfikować pasowania ze względu na efekt połączenia A pasowanie według zasady stałego wałka KZ(M.a)(6)3. dobierać tolerancje wymiarów dla typowych przypadków tolerancje ogólne KZ(M.a)(6)4. dobierać pasowania dla typowych przypadków zalecane pasowania KZ(M.a)(6)5. oznaczać tolerancje i pasowania na rysunkach technicznych A tolerancje kształtu i położenia KZ(M.a)(7)1. rozróżniać materiały konstrukcyjne stosowane w budowie maszyn i materiały B urządzeń system oznaczania stali KZ(M.a)(7)2. rozróżniać materiały eksploatacyjne stosowane w budowie maszyn B rodzaje stali i urządzeń obróbka cieplna KZ(M.a)(16)1. analizuje budowę maszyn i urządzeń D stopy żelaza KZ(M.a)(16)2. analizuje działanie maszyn i urządzeń na podstawie dokumentacji D metale lekkie oraz ich budowy metale ciężkie KZ(M.a)(16)3. wyodrębnia w maszynach i urządzeniach zespoły i podzespoły D rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
KZ(M.a)(16)4. wyodrębnia w zespołach i podzespołach części i elementy tworzywa sztuczne D konstrukcyjne badanie materiałów KZ(M.a)(16)5. analizuje przepływ mocy i sygnałów pomiędzy zespołami i definicja połączeń. ołączenia w budowie D podzespołami maszyn i urządzeń maszyn, ich klasyfikacja KZ(M.a)(17)1. rozróżniać dokumentację techniczną maszyn i urządzeń oraz połączenia rozłączne i nierozłączne B normy dotyczące rysunku technicznego połączenia rozłączne KZ(M.a)(17)2. rozróżniać sposoby oznaczeń materiałów konstrukcyjnych i B eksploatacyjnych w dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń KZ(M.a)(17)3. stosować sposoby oznaczeń materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych w dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń KZ(M.a)(17)4. wnioskować na podstawie dokumentacji technicznej, oraz norm o D rodzaju materiału konstrukcyjnego i eksploatacyjnego KZ(B.g)(8)1. obliczać parametry charakteryzujące przepływ cieczy KZ(B.g)(8)2. obliczać parametry charakteryzujące przepływ gazów lanowane zadania Uczeń rozwiązuje 20 zadań testowych wielokrotnego wyboru. W każdym zadaniu jest tylko jedna poprawna odpowiedź. Uczeń zaznacza poprawną odpowiedź wstawiając znak X we właściwe pole w karcie odpowiedzi. W przypadku pomyłki bierze błędną odpowiedź w kółko i zaznacza właściwą. W trakcie rozwiązywania testu uczeń może korzystać z kalkulatora. Na rozwiązanie testu uczeń ma 40 minut oraz 5 minut na zapoznanie się z instrukcją. o zakończeniu testu uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od niego pracę. Instrukcja dla ucznia rzeczytaj uważnie instrukcję masz na tę czynność 5 minut, jeżeli są wątpliwości zapytaj nauczyciela. odpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa. Za każdą poprawną odpowiedź otrzymasz 1 punkt, za błędną, lub brak odpowiedzi 0 punktów. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z kalkulatora. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi; zaznacz poprawną odpowiedź wstawiając znak X w odpowiednie pole w karcie odpowiedzi. W przypadku pomyłki weź błędną odpowiedź w kółko, a następnie zaznacz odpowiedź prawidłową. racuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. Kiedy udzielenie odpowiedzi na kolejne pytanie będzie i sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie i wolny czas. Na rozwiązanie testu masz 40 minut. o zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj, aż nauczyciel odbierze od iebie pracę. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni technologii i konstrukcji mechanicznych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, wizualizer (opcjonalnie), komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. onadto zajęcia prowadzić powinien nauczyciel z odpowiednim wykształceniem posiadającym uprawnienia energetyczne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi podzespołów mechanicznych, układy demonstracyjne, foliogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia w zawodzie technik energetyk, czasopisma branżowe, katalogi, normy ISO i N. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności posługiwania się zagadnieniami z dziedziny mechaniki oraz poprawnego posługiwania się terminologią techniczną dla zawodu technik energetyk. Należy zwrócić szczególną uwagę na zagadnienia dotyczące posługiwania się symbolami, oznaczeniami. Dominującą metodą będzie wykład oraz ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane zadania do wykonania. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie(klasie). Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: zbiorowa praca jednolita lub indywidualna. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Test składa się z szesnastu zadań wielokrotnego wyboru: 10 z poziomu podstawowego (p) i 10 z ponadpodstawowego (pp). Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za błędną lub brak odpowiedzi uczeń otrzymuje 0 punktów. Skala ocen za rozwiązanie testu powinna być zgodna z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w danej szkole Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 2.2. Techniki wytwarzania Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(8)1. klasyfikować środki transportu wewnętrznego A nowoczesne metody szybkiego prototypowania KZ(M.a)(8)2. klasyfikować i określać przeznaczenie urządzeń dźwigowych A metody obróbki ręcznej i maszynowej KZ(M.a)(8)3. klasyfikować i określać przeznaczenie urządzeń transportowych metody oceny stanu powierzchni po procesie A wózkowych i przenośnikowych obróbki KZ(M.a)(9)1. określać potrzeby dotyczące obiektów podlegających transportowi KZ(M.a)(9)2. dobierać środki transportu adekwatnie do zdefiniowanych potrzeb KZ(M.a)(10)1. definiować rodzaje korozji powierzchniowej i objętościowej B A metody łączenia elementów wykonanych z identycznych oraz różnych materiałów konstrukcyjnych KZ(M.a)(10)2. określać źródło korozji na podstawie analizy warunków pracy i planowanie procesu technologicznego z symptomów zewnętrznych uwzględnieniem ilości sztuk KZ(M.a)(10)3. definiować rodzaje ochrony przed korozją A sposoby wytwarzania dla produkcji KZ(M.a)(10)4. wskazywać sposób ochrony przed korozją dla konkretnego jednostkowej, małoseryjnej, seryjnej i masowej przypadku koszty związane z procesem technologicznym KZ(M.a)(11)1. określić techniki wytwarzania części maszyn i urządzeń KZ(M.a)(11)2. wymienić metody wytwarzania części maszyn i urządzeń A KZ(M.a)(11)3. proponuje metody wytwarzania części maszyn i urządzeń zależnie od skali produkcji D wytwarzania źródła korozji i jej rodzaje zagadnienia ochrony przed korozją w powiązaniu z procesem wytwarzania rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
KZ(M.a)(12)1. wymienić rodzaje obróbki ręcznej A zagadnienia planowania transportu elementów, KZ(M.a)(12)2. wymienić rodzaje obróbki maszynowej A podzespołów i zespołów w procesie KZ(M.a)(12)3 rozróżniać maszyny do obróbki ręcznej i maszynowej B produkcyjnym KZ(M.a)(12)4 rozróżniać urządzenia do obróbki ręcznej i maszynowej B części maszyn KZ(M.a)(12)5 rozróżniać narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej B elementy maszyn i urządzeń KZ(M.a)(13)1. klasyfikować przyrządy pomiarowe do obróbki ręcznej i budowa maszyn i urządzeń A maszynowej dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń KZ(M.a)(13)2. dobierać przyrządy pomiarowe do obróbki ręcznej i maszynowej KZ(M.a)(16)1. analizuje budowę maszyn i urządzeń D KZ(M.a)(16)2. analizuje działanie maszyn i urządzeń na podstawie dokumentacji oraz ich budowy D KZ(M.a)(16)3. wyodrębnia w maszynach i urządzeniach zespoły i podzespoły D KZ(M.a)(16)4. wyodrębnia w zespołach i podzespołach części i elementy konstrukcyjne D KZ(M.a)(16)5. analizuje przepływ mocy i sygnałów pomiędzy zespołami i podzespołami maszyn i urządzeń D KZ(M.a)(17)1. rozróżniać dokumentację techniczną maszyn i urządzeń oraz normy dotyczące rysunku technicznego B KZ(M.a)(17)2. rozróżniać sposoby oznaczeń materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych w dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń B KZ(M.a)(17)3. stosować sposoby oznaczeń materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych w dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń KZ(M.a)(17)4. wnioskować na podstawie dokumentacji technicznej, oraz norm o rodzaju materiału konstrukcyjnego i eksploatacyjnego D lanowane zadania Wykonaj część maszynową, zgodnie z dokumentacją w postaci załączonego rysunku wykonawczego. obierz właściwy materiał wyjściowy. W formularzu lanowanie obróbki zaproponuj kolejność zabiegów, z uwzględnieniem rodzaju obrabiarki, narzędzi skrawających, narzędzi pomiarowych i parametrów skrawania do każdej operacji. o wykonaniu zadania sprawdź wymiary części maszynowej. rzestrzegaj zasad bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku roboczym. Na wykonanie zadania masz 240 min. Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni technologii i konstrukcji mechanicznych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, wizualizer(opcjonalnie), komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. onadto zajęcia prowadzić powinien nauczyciel z odpowiednim wykształceniem posiadającym uprawnienia energetyczne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi podzespołów mechanicznych, układy demonstracyjne, foliogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia w zawodzie technik energetyk, czasopisma branżowe, katalogi, normy ISO i N. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21