ORZECZNICTWO LEKARSKIE w RESORCIE SPRAW WEWNĘTRZNYCH i ADMINISTRACJI

ORZECZNICTWO LEKARSKIE w RESORCIE SPRAW WEWNĘTRZNYCH i ADMINISTRACJI Orzecznictwo lekarskie w resorcie spraw wewnętrznych istnieje od zakończenia działań wojennych. Konieczność powołania odrębnego od powszechnego pionu orzecznictwa lekarskiego determinowały specyficzne warunki słuŝby jakim musieli sprostać kandydaci i funkcjonariusze do słuŝb podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych. Ta sytuacja utrzymuje się do dnia dzisiejszego, a w związku z rozwojem techniki, zasad działania oraz róŝnorodnością czynników szkodliwych na jakie naraŝeni są funkcjonariusze naszego resortu odrębność orzecznictwa lekarskiego nadal okazuje się być koniecznością. Aktualnie Komisje lekarskie podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji orzekają w stosunku do kandydatów i funkcjonariuszy: 1. Policji; 2. StraŜy Granicznej; 3. Biura Ochrony Rządu; 4. Państwowej StraŜy PoŜarnej; 5. SłuŜby Więziennej. Codzienna słuŝba w wymienionych, róŝnorodnych formacjach powoduje liczne zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia funkcjonariuszy. W poszczególnych słuŝbach występują róŝne zagroŝenia np.: 1. Policja słuŝba w oddziałach antyterrorystycznych, patrolowo-interwencyjnych, prewencji (zabezpieczanie imprez masowych- w szczególności sportowych), słuŝba w pionie zwalczania przestępczości zorganizowanej, rozpoznawanie i zwalczanie zagroŝeń aktami terroryzmu, słuŝba w pionie kryminalno-śledczym. Wymienione słuŝby Policji niosą stałe naraŝenie na urazy fizyczne i psychiczne; 2. StraŜ Graniczna stałe naraŝenia zdrowia i Ŝycia w słuŝbie patrolowej; 3. Państwowa StraŜ PoŜarna słuŝba w jednostkach ratowniczo-gaśniczych, pociąga za sobą stałe naraŝenie na szkodliwe dla zdrowia działanie czynników fizycznych takich jak skrajne temperatury, działanie toksycznych związków chemicznych, znaczny wysiłek fizyczny oraz działanie w warunkach duŝego stresu i zagroŝenia Ŝycia; 4. SłuŜba Więzienna stały, bezpośredni kontakt z osadzonymi przestępcami stanowiący niejednokrotnie zagroŝenie fizyczne oraz znaczne obciąŝenie psychiczne oraz na choroby zakaźne występujące u osadzonych (np. AIDS, gruźlica, wirusowe zapalenia wątroby). Wymienione wyŝej słuŝby wymagają od osób je pełniących spełnienia odpowiednich warunków zdrowotnych, zarówno fizycznych jak i psychicznych. Tylko specjalistyczne i odpowiednio przygotowane orzecznictwo lekarskie moŝe zapewnić właściwy dobór kandydatów oraz właściwą ocenę stanu zdrowia funkcjonariuszy juŝ pełniących słuŝbę, a takŝe orzec o konieczności zakończenia słuŝby ze względów zdrowotnych. W takim przypadku do orzecznictwa resortowego naleŝy równieŝ ustalenie odpowiedniej grupy inwalidztwa w związku z warunkami słuŝby, czy teŝ określenie procentowego trwałego uszczerbku na zdrowiu. 1

Pion orzecznictwa lekarskiego MSWiA zapewnia właściwą ocenę stanu zdrowia kandydatów i funkcjonariuszy pełniących słuŝbę mundurową zgodnie z obowiązującymi przepisami i specyficznymi warunkami słuŝby. Działalność komisji lekarskich MSWiA posiada umocowanie prawne w 8 ustawach i 19 rozporządzeniach przede wszystkim w Ustawie z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, StraŜy Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej StraŜy PoŜarnej i SłuŜby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8 poz. 67 ze zm.), równieŝ Ustawa z dnia 16 grudnia 1972 roku o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze słuŝbą w Policji (Dz. U. Nr 53 poz. 349 ze zm.). STRUKTURA ORZECZNICTWA MSWiA MSWiA DEPARTAMENT ZDROWIA MSWiA CENTRALNA KOMISJA LEKARSKA MSWiA Okręgowe Komisje Okręgowa Komisja Odwoławcza Komisja Lekarskie (6) StraŜy Granicznej (1) Lekarska Biura Ochrony Rządu (1) Wojewódzkie Komisje Rejonowe Komisje Rejonowa Komisja Lekarskie MSWiA (18) Lekarskie StraŜy Lekarska Biura Granicznej (13) Ochrony Rządu (1) 2

ZASADY I TRYB DZIAŁANIA KOMISJI LEKARSKICH MSWiA ORAZ ZASADY ORZEKANIA REGULUJĄ PRZEPISY ROZPORZĄDZENIA MSW Z DNIA 9 LIPCA 1991 r. W SPRAWIE WŁAŚCIWOŚCI I TRYBU POSTĘPOWANIA KOMISJI LEKARSKICH PODLEGŁYCH MINISTROWI SPRAW WEWNĘTRZNYCH (Dz. U. z 1991 r. Nr 79, poz. 349, z późn. zm.). Zakres działania komisji lekarskich MSWiA. Komisje lekarskie orzekają o: zdolności do słuŝby kandydatów i funkcjonariuszy; stopniu trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanym wypadkiem lub chorobami pozostającymi w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami słuŝby; związku schorzeń i ułomności ze słuŝbą; inwalidztwie i związku tego inwalidztwa ze słuŝbą; związku śmierci ze słuŝbą; potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego. Komisje orzekają w dwóch instancjach: 1. Wojewódzkie Komisje Lekarskie - działające jako pierwsza instancja. 2. Okręgowe Komisje Lekarskie - działające jako druga instancja (zatwierdzająca orzeczenia i rozpatrująca odwołania). Nadzór nad działalnością komisji sprawuje Centralna Komisja Lekarska MSWiA. Centralna Komisja Lekarska MSWiA moŝe uchylić w trybie nadzoru kaŝde orzeczenie komisji lekarskiej sprzeczne z prawem i zasadnością orzecznictwa lub wydane z pominięciem istotnych okoliczności faktycznych. Orzeczenie o stanie zdrowia i stopniu zdolności do słuŝby komisje lekarskie wydają na podstawie wykazu chorób i ułomności po wszechstronnym zbadania przez członków komisji, z uwzględnieniem wyników badań specjalistycznych, w tym badań psychiatrycznych, psychologicznych i dodatkowych, a gdy zachodzi potrzeba po przeprowadzeniu obserwacji szpitalnej. 3

Orzekanie o inwalidztwie funkcjonariuszy wynika z przepisów ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.). Art. 21 powołanej ustawy stanowi: O inwalidztwie funkcjonariusza i związku tego inwalidztwa lub śmierci funkcjonariusza ze słuŝbą oraz o niezdolności do samodzielnej egzystencji, w rozumieniu przepisu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych orzekają komisje lekarskie podległe ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Art. 19 Renta inwalidzka przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze słuŝby, który stał się inwalidą wskutek stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu: 1) w czasie pełnienia słuŝby albo 2) w ciągu 18 miesięcy po zwolnieniu ze słuŝby, jeŝeli inwalidztwo jest następstwem urazów doznanych w czasie pełnienia słuŝby lub chorób powstałych w tym czasie; 3) w ciągu trzech lat od zwolnienia ze słuŝby, jeŝeli inwalidztwo jest następstwem wypadku pozostającego w związku z pełnieniem słuŝby albo choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami słuŝby. Art. 20 1. Ustala się trzy grupy inwalidztwa funkcjonariuszy całkowicie niezdolnych do słuŝby: 1) I grupę - obejmującą całkowicie niezdolnych do pracy; 2) II grupę - obejmującą częściowo niezdolnych do pracy; 3) III grupę - obejmującą zdolnych do pracy. NaleŜy zwrócić uwagę na fakt, Ŝe podstawową przesłanką uznania inwalidztwa funkcjonariusza jest stwierdzenie jego całkowitej niezdolności do słuŝby. To, do której grupy zostanie zaliczony inwalida zaleŝy od stopnia jego niezdolności do pracy. Przy ustaleniu pierwszej grupy inwalidzkiej komisja lekarska orzeka jednocześnie, czy inwalida jest zdolny lub niezdolny do samodzielnej egzystencji. W zaleŝności od przyczyn powstania inwalidztwa pozostaje ono w związku lub nie pozostaje w związku ze słuŝbą. Inwalidztwo pozostaje w związku ze słuŝbą, gdy powstało wskutek: 1) zranienia, kontuzji lub innych obraŝeń doznanych w czasie wykonywania obowiązków słuŝbowych; 2) wypadku pozostającego w związku z wykonywaniem obowiązków słuŝbowych; 3) chorób zakaźnych panujących w miejscu słuŝbowego pobytu funkcjonariusza; 4) chorób powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami słuŝby; 5) chorób i schorzeń, które istniały przed przyjęciem do słuŝby, lecz uległy pogorszeniu lub ujawniły się w czasie trwania słuŝby wskutek szczególnych właściwości lub warunków słuŝby na określonych stanowiskach. 4

Orzekanie o stopniu trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanym wypadkiem lub chorobą pozostającą w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami słuŝby wynika z: Art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze słuŝbą (Dz. U. Nr 53, poz. 345 z późn. zm.). Art. 2 ust. 1 cyt. ustawy stanowi: Za wypadek pozostający w związku z pełnieniem słuŝby w Policji uwaŝa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które zaszło podczas lub w związku: 1) z wykonywaniem obowiązków słuŝbowych albo poleceń przełoŝonych, 2) z wykonywaniem czynności w interesie słuŝby, nawet bez polecenia przełoŝonych, 3) z wykonywaniem funkcji lub zadań zleconych przez działające w resorcie spraw wewnętrznych organizacji polityczne, zawodowe lub społeczne, 4) z ratowaniem ludzi lub ich mienia z groŝącego niebezpieczeństwa albo ratowaniem mienia społecznego przed zniszczeniem lub zagarnięciem, 5) z udzielaniem przedstawicielowi organu państwowego pomocy przy spełnianiu przez niego czynności urzędowych, 6) z udziałem pościgu lub ujęciu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa albo ochroną innych obywateli przed napaścią, 7) z udziałem w czynach społecznych organizowanych w resorcie spraw wewnętrznych, 8) z odbywaniem bezpośredniej drogi do miejsca i z miejsca wykonywania czynności określonych w pkt 1-7. Liczba orzeczeń wydanych w 2005 roku - ogółem 40 416 Orzeczeń ustalających inwalidztwo - 13 767 Orzeczenia o trwałym uszczerbku na zdrowiu - 8 515 5