Propozycje tematów do egzaminu wewnętrznego z języka polskiego rok szkolny 2013/2014 I. LITERATURA 1. Natura i cywilizacja jako dwie możliwości bytowania człowieka. Omów odwołując się do wybranych przykładów literackich. 2. Literackie wizerunki przyjaciół. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 3. Zaprezentuj i porównaj różne koncepcje szczęścia w wybranych utworach literackich. 4. Problemy okresu dojrzewania człowieka. Przedstaw je odwołując się do wybranych utworów literackich. 5. Labirynty i ich funkcje. Zanalizuj sposoby i funkcje przedstawienia tego motywu, 6. Portret kobiety w literaturze. Przedstaw sposoby jego kreacji analizując wybrane przykłady. 7. Zbrodnia katyńska w literaturze pięknej i literaturze faktu. Omów zagadnienie, 8. Obraz inteligencji w literaturze polskiej. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów z różnych epok. 9. Omów przyczyny popularności literatury fantastycznej we współczesnym świecie. Odwołaj się do wybranych przykładów literatury polskiej i obcej. 10. Pożegnanie i rozłąka jako temat literacki. Przeanalizuj dowolnie wybrane przykłady i porównaj je. 11. Las, puszcza, dżungla jako przestrzeń w dziele literackim. Analizując funkcje tego motywu, odwołaj się do wybranych utworów. 12. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw funkcję i sposoby kreowania portretów Polaków. 13. Żyć życiem innym niż większość. Zaprezentuj Twoje rozważania o wybranych bohaterach literackich idących własnymi ścieżkami. 14. Tragizm i piękno związków małżeńskich na kartach literatury polskiej i powszechnej. Rozważ zagadnienie, 15. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów przyczyny popularności niektórych autorów i książek. Sformułuj własną opinię na temat literatury współczesnej, odwołując się do wybranych utworów spoza kanonu lektur. 16. Miłość siostrzana w literaturze. Omów funkcjonowanie tego motywu w wybranych utworach. 1
17. Wewnętrzna przemiana bohatera literackiego. Omów jej istotę oraz funkcję, 18. Obraz rodziny w literaturze. Przedstaw motyw, ilustrując wypowiedź przykładami tekstów z różnych epok. 19. Portrety zbrodniarzy w literaturze. Przedstaw na wybranych przykładach. 20. Czym jest bohaterstwo, kim jest bohater? Przeanalizuj problem, odwołując się wybranych utworów z różnych epok. 21. Bohater narcystyczny w prozie i poezji. Jaki jest, jakie są jego cechy charakterystyczne? Rozważ problem, interpretując wybrane utwory. 22. Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je i określ ich konsekwencje dla ludzkiego istnienia, odwołując się do tekstów literackich różnych epok. 23. Miłość niejedno ma imię... Omów motyw miłości w literaturze różnych epok. 24. Proza Fiodora Dostojewskiego jako studium natury ludzkiej. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów autora. 25. Manuela Gretkowska, Olga Tokarczuk, Dorota Masłowska wizerunki współczesnych pisarek i tematyka ich dzieł. Jakie światy kreują w swoich utworach? Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów tych autorek. 26. Motyw winy i kary w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 27. Symbolika roślin w literaturze. Analizując wybrane utwory z różnych epok literackich, zinterpretuj sposoby wykorzystania takiej symboliki. 28. Motyw franciszkański w literaturze. Przywołując wybrane przykłady, omów jego funkcję i sposób funkcjonowania w utworach różnych epok. 29. Literaccy samotnicy. Scharakteryzuj różne aspekty samotności, odwołując się do wybranych przykładów. 30. Rola wizji, snu i proroctwa w literaturze. Omów, analizując wybrane przykłady. 31. Zwierzęta w literaturze. Odwołując się do wybranych utworów, dokonaj analizy tego motywu i sposobu jego wykorzystania przez autorów. 32. Motyw ucieczki i jego funkcja w literaturze różnych epok. Przeanalizuj sposób jego przedstawienia na wybranych przykładach. 33. Szkoła jako motyw w literaturze. Porównaj różne jego ujęcia w wybranych utworach. 34. Władza powołanie, zobowiązanie, zaszczyt, pokusa. Omów zagadnienie, odwołując się celowo wybranych utworów. 35. Mit o Prometeuszu i jego literackie przetworzenia. Porównaj różne jego realizacje w wybranych utworach. 36. Omów inspirującą rolę Biblii, odwołując się do utworów literackich rozwijających i interpretujących motywy biblijne. 37. Dziecko istota bezbronna czy mały buntownik? Przedstaw problem na wybranych przykładach literackich. 2
38. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia. Omów problem, odwołując się do literatury opisującej mechanizmy działania systemu totalitarnego. 39. Zaprezentuj najwybitniejsze utwory należące do gatunku powieści paraboli. Odwołaj się do dzieł literatury powszechnej i polskiej. 40. Zaprezentuj gatunek reportażu, wykorzystując teksty polskich współczesnych autorów. 41. Polskie obyczaje szlacheckie i ludowe. Ukaż ich obraz w literaturze różnych epok literackich. 42.,,Cały świat to teatr (W. Szekspir). Zanalizuj różne sposoby pokazania człowieka jako marionetki w teatrze świata. Odwołaj się do utworów z różnych epok literackich. 43. Obraz człowieka, świata i Boga w poezji księdza Jana Twardowskiego. Omów zagadnienie, odwołując sie do wybranych wierszy poety. 44. Subiektywne postrzeganie świata w pamiętniku, dzienniku. Ukaż problem, odwołując się do wybranych tekstów z różnych epok. 45. Topos bohaterskiego umierania w literaturze średniowiecza, romantyzmu i pozytywizmu. Przedstaw na wybranych przykładach. 46. Od herosa do pantoflarza. Omów różnorodność portretów mężczyzn, odwołując się do wybranych utworów literackich. 47. Na wybranych przykładach zanalizuj zjawisko przenikania się świata realnego i fantastycznego w utworach literackich. 48. Bohaterowie zwyciężeni. Przeanalizuj przyczyny klęsk wybranych postaci literatury polskiej i obcej. 49. Morze jako temat literatury. Przeanalizuj zagadnienie, prezentując przykłady zaczerpnięte z twórczości różnych pisarzy. 50. Literacka fascynacja wsią i życiem jej mieszkańców. Określ i omów sposoby przedstawiania wsi, odwołując się do wybranych tekstów. 51. Zjawy, upiory, wampiry w tekstach literackich. Omów zagadnienie wykorzystując dzieła z różnych epok. 52. Portret Żyda w literaturze polskiej i światowej. Uzasadnij rolę i funkcję tego motywu w wybranych utworach literackich. 53. Przedstaw różne ujęcia problematyki Holocaustu w literaturze polskiej, 54. Różnice w spojrzeniach na polski dwór szlachecki. Rozważ zagadnienie, wykorzystując przykłady utworów z różnych epok. 55. Postawy ludzkie w sytuacjach ekstremalnych. Porównaj sposoby zachowania bohaterów, analizując wybrane utwory. 56.,,Szukam nauczyciela i mistrza - portrety nauczycieli na kartach literatury. Omów temat, 3
57. Wielki - mały człowiek, czyli literackie historie upadku i odkupienia. Zaprezentuj ten motyw i jego odsłony na wybranych przykładach. 58. Literatura fantasy a wartości etosu rycerskiego. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów. 59. Eros i Tanatos. O miłości i śmierci w literaturze polskiej i powszechnej. Zanalizuj funkcje tych motywów w wybranych przykładach literackich. 60. Bohater podróżnik. Przedstaw i omów ten motyw, odwołując się do wybranych tekstów literackich różnych epok. 61. Różne obrazy starości w literaturze. Porównaj sposoby ujęcia tego motywu, 62. Biografia artysty jako inspiracja. Na podstawie wybranych tekstów zawierających wątki autobiograficzne udowodnij, że biografia wpływa na literackie kreacje bohaterów i świata przedstawionego. 63 Ludzie wybitni w kreacji poetyckiej różnych epok. Przedstaw reprezentatywne przykłady. 64. Literackie wizje par zakochanych. Omów temat, wykorzystując wybrane przez siebie utwory z różnych epok. 65. Rola cierpienia w kształtowaniu postaw bohaterów literackich. Przedstaw problem na wybranych przykładach z rożnych epok. 4
II. KORESPONDENCJA SZTUK 1. Różne oblicza miłości w literaturze i filmie. Omów temat na wybranych przykładach. 2. Różne ujęcia Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Zaprezentuj, odwołując sie do wybranych przykładów. 3. Obraz getta warszawskiego w literaturze i filmie. Odwołując się do wybranych przykładów, porównaj sposoby ukazywania zagłady oraz moralną i poznawczą wartość utworów.. 4. Motywy mitologiczne jako temat twórczości artystów różnych epok. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury i sztuki. 5. Cztery pory roku w literaturze i sztuce. Analizując wybrane przykłady, przedstaw funkcjonowanie tego motywu. 6. Portret Polaka Sarmaty w sztuce, literaturze i filmie. Porównaj sposoby prezentacji, odwołując się do wybranych przykładów. 7. Bohaterowie w habitach. Omów sposób ich kreowania w wybranych utworach literackich i w filmie. 9. Motyw syna marnotrawnego. Omów jego funkcjonowanie, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł sztuki. 10. Literackie i malarskie realizacje motywu Madonny. Porównaj na przykładzie wybranych dzieł. 11. Ogród jako przestrzeń życia człowieka. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich i dzieł malarskich 12. Literackie i filmowe portrety młodzieży. Omów, odwołując się do wybranych przykładów 13. Danse macabre. Omów motyw tańca śmierci w literaturze, filmie i malarstwie. 14. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Porównaj film z literackim pierwowzorem, oceń adaptacje. 15. Tatry w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do utworów modernistycznych i współczesnych. 16. Różne ujęcia motywu nocy w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych przykładach. 17. Taniec w literaturze i malarstwie. Przedstaw funkcjonowanie motywu tańca w oparciu o wybrane przykłady z różnych epok literackich. 18.,,Gorzkie pocałowania kobiety kupiłem. Porównaj różne sceny pocałunku przedstawione w literaturze, malarstwie i filmie. 19. Obcy, inny, odmieniec w literaturze i filmie. Omów sposoby prezentacji postaci, analizując wybrane przykłady. 5
20. Dzieło literackie a jego realizacja teatralna. Dokonaj analizy wybranych przykładów. 21. Rozważna i romantyczna - dwa portrety kobiet. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych. 22. Obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł literackich i filmowych. 23. Orientalizm w literaturze i sztuce. Omów zjawisko i sposoby jego funkcjonowania na podstawie wybranych utworów. 24. Kraków jako inspiracja twórcza. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i sztuki. 25. O Nowej to Hucie piosenka artystyczny obraz najmłodszej dzielnicy Krakowa. Omów zagadnienie na podstawie analizy i interpretacji wybranych dzieł z różnych dziedzin sztuki. 26. Portret matki w literaturze i sztuce. Zaprezentuj temat na podstawie wybranych przykładów. 27. Wizerunek żołnierza w literaturze i sztuce. Dokonaj porównania sposobów kreacji na wybranych przykładach. 28. Kochankowie zdradzeni i porzuceni. Porównaj ich kreacje, stworzone przez twórców literatury i filmu. 29. Sceny z życia świętych w literaturze i malarstwie. Porównaj sposoby kreacji i ich funkcje, odwołując się do wybranych przykładów 30. Relacje matki z córką. Rozważ problem, analizując wybrane utwory literackie i filmowe. 31. Przedstaw i porównaj różne obrazy domu rodzinnego w wybranych tekstach kultury ( literatura, film, malarstwo). 32. Powstania narodowe w literaturze i sztuce. Przedstaw różne ujęcia tego motywu odwołując się do wybranych przykładów. 33. Przedstaw twórczość wybranego reżysera. Określ problematykę, wskaż cechy charakterystyczne. 34. Omów zjawisko kiczu, analizując wybrane przykłady z różnych dziedzin sztuki i literatury. 35. Przedstaw i porównaj różnorodne ujęcia motywu diabła w literaturze i sztuce. 6
III. JĘZYK 1. Błędy językowe. Przedstaw zjawisko, analizując wybrane przykłady z radia, prasy i telewizji. 2. Na podstawie zgromadzonego materiału językowego, dokonaj analizy języka współczesnej młodzieży. 3. Językowe sposoby kreowania gwiazd. Omów problem, odwołując się do zgromadzonego materiału językowego. 4. Nazwy potraw i dań. Zanalizuj zgromadzony materiał językowy. Omów związek nazw z regionem, z jakiego pochodzą. 5. Jak mówili nasi przodkowie? Na podstawie wybranego materiału omów rodzaje i typy archaizmów. 6. Archaizacja języka i jej funkcje. Omów zjawisko na wybranych przykładach literackich z różnych epok. 7. Język sprawozdawców sportowych. Na podstawie zgromadzonego materiału, omów jego cechy charakterystyczne 8. Neologizmy i ich funkcje w twórczości różnych autorów. Omów na wybranych przykładach. 9. Porównaj język poezji miłosnej różnych epok. Zagadnienie przedstaw na podstawie analizy wybranych przykładów. 10. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach. 11. Język dawnych i współczesnych polityków. Omów i porównaj typowe zjawiska i procesy na wybranych przykładach. 12. Analizując i interpretując teksty muzyczne grup, omów ich wpływ na tworzenie światopoglądu współczesnego, młodego człowieka. 13. Indywidualizacja języka postaci literackich jako narzędzie ich charakterystyki. Rozważ zagadnienie, przywołując odpowiednie przykłady. 14. Sztuka konceptu i jej funkcje w poezji baroku. Omów temat na wybranych przykładach literackich. 15. Najbardziej charakterystyczne cechy języka regionu, w którym mieszkasz. Omów na podstawie zgromadzonego materiału językowego. 16. Omów zjawisko komizmu słownego na podstawie wybranych tekstów literackich z różnych epok. 17. Sztuka pisania listów. Na wybranych przykładach scharakteryzuj język sztuki epistolarnej. 18. Gwara podhalańska w tradycji literackiej i współczesnej kulturze. Omów jej funkcjonowanie w wybranych dziełach literackich. 19. Styl przemówień. Omów na wybranych przykładach z różnych epok. 7
20. Funkcje stylizacji biblijnej w literaturze różnych epok. Zanalizuj wybrane przykłady. 21. Istota dowcipu językowego. Omów mechanizmy powstawania dowcipu językowego, odwołując się do wybranych tekstów kabaretowych. 22. Język internetu w świetle kryteriów poprawności językowej. Omów zagadnienie na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego. 23. Język tytułów prasowych. Scharakteryzuj na wybranych przykładach. 24. Omów wpływ języka potocznego i kultury masowej na kształt współczesnej polszczyzny. Odwołaj się do analizy zgromadzonego materiału językowego. 25. Korzystając z odpowiednich przykładów, scharakteryzuj środki językowe wykorzystywane w reklamie i określ ich funkcję. 26. Scharakteryzuj język wybranych twórców literatury XX wieku. 27. Przysłowia mądrością narodu. Omów ich funkcje językowe, odwołując się do wybranych przykładów. 28. Zastosowanie środków językowych w tekstach piosenek. Dokonaj analizy języka, odwołując się do tekstów piosenek wybranych zespołów. 29. Imiona, przydomki, pseudonimy. Dokonaj analizy słowotwórczej i etymologicznej zebranego materiału, wykorzystując przykłady literackie i funkcjonujące w języku Twojego otoczenia. 30. Język przemówień i homilii Jana Pawła II. Omów na podstawie analizy wybranych tekstów. opracowała: Monika Konofalska 8