P RZEGLĄD RYNKU Wymagania stawiane parapetom to: wytrzyma³oœæ, nienasi¹kliwoœæ, odpornoœæ na dzia³anie czynników chemicznych i zaplamienie (œrodki czyszcz¹ce, woda, alkohol, herbata), odpornoœæ na starzenie (zmiany pod wp³ywem ciep³a, wilgoci, promieni ultrafioletowych), na zarysowania i œcieranie (np. przy czyszczeniu), walory estetyczne (kolor, po³ysk). Te cechy parapetu zale ¹ od rodzaju zastosowanego materia³u oraz warunków, w jakich jest on u ywany. fot. Helopal PARAPETY wewn¹trz domu Coraz czêœciej w nowoczesnych aran acjach mieszkañ i domów eksponuje siê parapety wewnêtrzne. S¹ one nie tylko elementem wykoñczenia wnêk okiennych, ale pe³ni¹ równie funkcjê dekoracyjn¹. Aby parapet móg³ dobrze spe³niaæ swoj¹ rolê, musi byæ nie tylko trwa³y i odporny na uszkodzenia, ale tak e estetyczny. Zale nie od efektu, jaki chcemy osi¹gn¹æ, mo emy zdecydowaæ siê na parapet drewniany, kamienny lub z tworzywa sztucznego. Aleksander Rembisz Kamieñ naturalny Do produkcji parapetów chêtnie stosuje siê kamienie naturalne, takie jak granit i marmur. Wystêpuj¹ one w wielu odmianach ró ni¹cych siê miêdzy sob¹ faktur¹ i kolorem, a odpowiednio dobrane tworz¹ niepowtarzalne efekty, podnosz¹c standard pomieszczenia. Du a wytrzyma- ³oœæ na œcieranie sprawia, e parapety z kamieni naturalnych mog¹ byæ u ywane przez dziesi¹tki a nawet setki lat bez specjalnych zabiegów konserwacyjnych. Maj¹ jednak du y ciê ar (ponad 2,5 t/m 3 ), a podczas transportu i monta u nara one s¹ na uszkodzenia. Granit jest niezwykle wytrzyma³y, odporny na œcieranie i œciskanie. Ze wzglêdu na swoje naturalne w³aœciwoœci mo e byæ stosowany w szczególnie trudnych warunkach. Mo liwoœæ wykonania ró nej faktury powierzchni (polerowana, p³omieniowana, m³otkowana) sprawia, e granit mo e byæ wykorzystywany wewn¹trz i na zewn¹trz, doskonale spe³niaj¹c funkcje u ytkowe i dekoracyjne. Marmur, w zale noœci od domieszek mineralnych, mo e mieæ ró ne barwy i wzory. Pod wp³ywem zwi¹zków zawieraj¹cych kwasy matowieje. Jest mniej odporny na warunki atmosferyczne, œcieranie i œciskanie ni granit. Stosowany jest w miejscach œrednio intensywnie eksploatowanych i mniej nara onych na dzia³anie czynników atmosferycznych. Marmur jest porowaty, dlatego jego powierzchniê trzeba powlec p³ynem gruntuj¹cym, by nie ch³on¹³ zanieczyszczeñ. Do produkcji parapetów kamiennych wykorzystywane s¹ d³ugie p³yty kamienne (do ok. 2 m), które obrabia siê do gruboœci kilku i szerokoœci kilkudziesiêciu centymetrów. Zgodnie z wymaganiami normowymi musz¹ mieæ one kszta³t prostopad³oœcianów o prostych, zaokr¹glonych (jednym lub dwóch), a niekiedy 126 2005 7 8
Parapety œciêtych naro ach 1. Powierzchnia p³yty najczêœciej jest polerowana, dziêki czemu uzyskuje siê bardzo efektowny wygl¹d (p³yta zachowuje po³ysk przez d³ugi czas). Powierzchnia mo e byæ równie szlifowana, a efekt dekoracyjny poprawia siê przez pastowanie. 1 Parapety kamienne maj¹ zaokr¹glone naro a (fot. M&S Pomorska abryka Okien) obejmuje polerowanie powierzchni i fazowanie krawêdzi. Jednolita struktura konglomeratu umo liwia renowacjê parapetu przez ponowne wypolerowanie. Sztuczny marmur Do produkcji parapetów wykorzystywane s¹ te kamienie sztuczne, tzw. marmury syntetyczne, imituj¹ce naturalny kamieñ 3. Parapety odlewa siê w formach, 3 Parapety ze sztucznego marmuru produkowane s¹ w ró nych kolorach i wzorach (fot. Nemezis) 2 Parapety z konglomeratu kamiennego s¹ bardzo trwa³e (fot. Wik-Plast) Konglomerat namiastka luksusu Konglomeraty kamienne s¹ mieszanin¹ kruszyw marmurowych, granitowych lub kwarcowych o ró nej wielkoœci ziaren, stanowi¹cych 95% produktu, oraz utwardzaczy z ywic poliestrowych, które jako materia³ wi¹ ¹cy stanowi¹ pozosta³e 5%. Naturalne kruszywo sprawia, e konglomeraty œwietnie imituj¹ parapety kamienne 2. Dziêki zastosowaniu pigmentów mo na uzyskiwaæ barwy nie wystêpuj¹ce w naturze. Produkt koñcowy ma parametry przewy szaj¹ce kamieñ naturalny, wchodz¹cy w jego sk³ad. Parapety z konglomeratu marmurowego nie s¹ nasi¹kliwe (oko³o 1%) ani ³amliwe i s¹ odporne na œcieranie. Konglomeraty drobnoziarniste w stosunku do gruboziarnistych maj¹ trzykrotnie mniejsz¹ nasi¹kliwoœæ (absorpcjê wody), dwukrotnie wiêksz¹ wytrzyma³oœæ na zginanie i o ok. 30% wiêksz¹ wytrzyma³oœæ na œciskanie. Powierzchnia p³yt mo e byæ polerowana lub szlifowana, a brzegi frezowane. Parapety mo na obrabiaæ i wierciæ w nich otwory. Standardowe wykoñczenie elementów R E K L A M A Laureat nagrody Indywidualnoœæ Rynku Merkury 2004 za parapet komorowy PVC pokrywany laminatem CPL WESTPAN Sp. z o.o., 19-300 E³k, ul. Ciep³a 6, tel. (87) 620 08 80, fax (87) 620 08 81 www.westpan.com.pl 7 8 2 005 127
P RZEGLĄD RYNKU >> Stary parapet znów jak nowy Gdy mamy stare, zniszczone parapety, które nadaj¹ siê tylko do wymiany, rozwi¹zaniem jest nak³adka parapetowa. Pozwala ona na tani¹ i szybk¹ zmianê wygl¹du starego parapetu we w³asnym zakresie. Nak³adka przeznaczona jest do monta u na istniej¹cych parapetach lastrykowych lub betonowych. Ma profil w kszta³cie litery L (pozioma p³yta parapetu ma pionowy kapinos), który mo e mieæ zró nicowan¹ wysokoœæ, dziêki czemu istnieje mo liwoœæ zamontowania go na istniej¹cym parapecie nawet o znacznej gruboœci. Przed monta em nak³adki wymagane jest co najmniej 5-godzinne przechowywanie jej w temperaturze pokojowej (ok. 20 C). Nak³adkê montuje siê na równej i g³adkiej powierzchni. W tym celu stary parapet wyg³adza siê gipsem szpachlowym lub zapraw¹ wyrównuj¹c¹. Po zamontowaniu nak³adki dopasowujemy do niej zaœlepkê, któr¹ mocujemy klejem do PVC. Miejsce styku nak³adki parapetowej z oœcie - nic¹ okna uszczelnia siê mas¹ uszczelniaj¹c¹. Nak³adki parapetowe dostêpne s¹ np. w kolorze bia³ym, ale mog¹ te imitowaæ popularne gatunki drewna lub ok³adziny kamienne. Powierzchnia oklejona jest g³adk¹ foli¹, która pozwala na ³atwe utrzymanie w czystoœci. fot. Parapety stosuj¹c takie surowce, jak piasek kwarcowy, m¹czkê dolomitow¹, ywice poliestrowe oraz pigmenty. Po³ysk wierzchniej warstwy p³yty uzyskuje siê przez na³o enie pow³oki ochronnej (laminatu). Parapety wykonane ze sztucznych kamieni s¹ l ejsze o ok. 20% od marmurowych czy granitowych. Sk³ad surowcowy sprawia, e s¹ one odporne na uderzenia, a tak e œrodki chemiczne, dziêki czemu na ich powierzchni nie tworz¹ siê plamy. Tradycyjne z drewna Do produkcji parapetów drewnianych u ywane jest zarówno drewno krajowe (szczególnie sosna, d¹b i buk), jak te gatunki egzotyczne 4. Parapety drewniane wykonuje siê drewna sezonowanego, o maksymalnej wilgotnoœci 10% (drewno o du ej wilgotnoœci z up³ywem czasu wysycha, kurczy siê i odkszta³ca). Dziêki odpowiedniej obróbce drewna (struganie, szlifowanie, frezowanie i klejenie) otrzymuje siê wyroby o bardzo dobrej jakoœci. P³yta parapetu drewnianego powinna byæ ³¹czona na szerokoœci z desek na pióro i wpust, i klejona przy u yciu kleju odpornego na wilgoæ, wodê oraz wysok¹ temperaturê. Jednak nawet drewno najlepszej jakoœci ma tendencjê do odkszta³cania siê, zw³aszcza w pomieszczeniach o zmiennej temperaturze i wilgotnoœci. Dlatego spodnia powierzchnia p³yty parapetu powinna byæ umieszczona co najmniej 15 cm nad grzejnikiem. Parapety drewniane mo na barwiæ bejcami, lakierobejcami, lakierami itp. Wymiary parapetów drewnianych dostosowane s¹ do typowych okien, ale mo na zamówiæ elementy o dowolnej wielkoœci, z ró nych 4 Parapety drewniane mo na malowaæ na dowolny kolor (fot. Sokó³ka) gatunków drewna i w rozmaitym stopniu wykoñczone. R E K L A M A KONCAJS Jankun, Smelkowski Sp. J. ul. Olsztyñska 10 A, 11-100 Lidzbark Warmiñski tel. (89) 767 04 10, faks (89) 767 71 02 www.koncajs.pl 128 2005 7 8
Parapety Drewniane tylko z pozoru Do produkcji parapetów stosuje siê te p³yty wiórowe obustronnie laminowane 5. Parapety takie mog¹ pêcznieæ pod wp³ywem wilgoci, dlatego szczególnie istotne jest prawid³owe osadzenie okna (tak, aby woda nie mia³a kontaktu z p³yt¹). Postforming p³yta wiórowa oklejona jest obustronnie laminatem w dowolnym kolorze i wzorze (w tym imituj¹cym kamieñ lub drewno). Zwykle powierzchnia jest pó³matowa, choæ mo e byæ z po- ³yskiem. KrawêdŸ parapetu najczêœciej jest zagiêta do do³u i wyoblona tworzy tzw. nosek. Parapety z p³yt drewnopochodnych s¹ odporne na wilgoæ i zabrudzenia: na ich powierzchni nie zostaj¹ œlady po doniczkach. Trudno je uszkodziæ podczas transportu i monta u. HPL naklejony na p³ytê wiórow¹ laminat jest dodatkowo spieczony. Dziêki temu nie odkleja siê, nawet jeœli parapet zostanie zalany wod¹. Dlatego takie parapety mo na montowaæ tak e w ³azienkach. Parapety HPL s¹ lekkie i wytrzyma³e, dostêpne w ró nych kolorach (w tym imituj¹cych drewno lub ok³adziny kamienne). Ich powierzchnia jest przewa nie pó³matowa i bardzo odporna na zarysowania. O wytrzyma³oœci parapetu decyduje g³ównie materia³, z którego wykonany jest rdzeñ, natomiast warstwa wykoñczeniowa stanowi pow³okê ochronn¹ i ma ostateczny wp³yw na wygl¹d. Parapety nie s¹ nara one na oddzia³ywanie du ych obci¹ eñ, dlatego wiêksze wymagania stawiane s¹ pow³okom ochronnym ni rdzeniowi. Pow³okami ochronnymi s¹ najczêœciej folie PVC, laminaty (np. na bazie ywic melaminowych lub akrylowych), kilkuwarstwowe pow³oki lakiernicze. 5 Parapety z postformingu imituj¹ drewno (fot. Lupus) Parapety z wysokoudarowego PVC Parapety wewnêtrzne z tego materia- ³u maj¹ budowê komorow¹ - uk³ad komór usztywnia konstrukcjê. Rdzeñ jest wykonany z twardego albo spienionego tworzywa, a wierzch pokryty jest warstw¹ R E K L A M A
P RZEGLĄD RYNKU >> Czyœcimy i konserwujemy Parapety kamienne do bie ¹cej pielêgnacji nale y stosowaæ specjalne koncentraty. Zawieraj¹ one myd³a naturalne, nie pozostawiaj¹ce osadu na powierzchni parapetu, pog³êbiaj¹ce barwê i poprawiaj¹ce po³ysk. Do czyszczenia parapetów nie nale y stosowaæ myde³ ³uguj¹cych oraz œrodków do pastowania zawieraj¹cych wosk lub akryl, poniewa powoduj¹ one powstawanie osadów zmniejszaj¹cych po³ysk. Przy regularnym stosowaniu na zmianê pasty do konserwacji oraz koncentratu powierzchnia parapetu przez d³ugie lata zachowa po³ysk i g³êbok¹ barwê. Parapety z konglomeratu nale y u ywaæ wy³¹cznie œrodków o neutralnym ph. G³ównym wrogiem wyrobów z konglomeratu s¹ zanieczyszczenia, które jeœli nie zostan¹ usuniête, pozostawiaj¹ patynê, powoduj¹c¹ utratê po³ysku i uszkodzenie powierzchni. Konieczne jest wiêc regularne mycie wod¹ i pielêgnacja woskami (np. akrylowymi). Uwaga: Marmur jest wra liwy na kwasy, dlatego równie konglomeraty na bazie marmuru mog¹ zostaæ uszkodzone przez kwas. ywica poliestrowa zaœ mo e ulec uszkodzeniu przy d³u szym kontakcie z produktami zasadowymi. Powinno siê wiêc unikaæ stosowania œrodków do pielêgnacji o ph powy ej 10 oraz pozostawiania takich substancji na powierzchni. Parapety z PVC z ³atwoœci¹ mo na je czyœciæ wszystkimi dostêpnymi w handlu p³ynami do mycia. Parapety drewniane i postformming p³yny, mleczka i woski to œrodki do ich pielêgnacji i konserwacji. Lekkie zabrudzenia mo na usuwaæ wilgotn¹ szmatk¹, silniejsze - spirytusem lub acetonem. Uwaga. Na laminacie z po³yskiem rysy s¹ bardziej widoczne ni na laminacie matowym, dlatego nale y unikaæ monta u parapetów z po³yskiem w miejscach nara onych na intensywne u ytkowanie. twardego PVC. Dziêki temu powierzchnia odporna jest na zarysowania i ma po- ³ysk, a parapet charakteryzuje siê odpornoœci¹ na czynniki atmosferyczne (mog¹ byæ stosowane wewn¹trz i na zewn¹trz pomieszczeñ) 6. Wewnêtrzne parapety z PVC pokrywane s¹ foli¹ PVC (np. renolit) lub bardziej odpornymi na uszkodzenia mechaniczne laminatami (melamina, CPL). Laminat CPL to 4-warstwowy papier sprasowany na gor¹co, w wyniku czego uzyskuje siê jednolit¹ strukturê dodatkowo powleczon¹ warstw¹ lakieru. Laminat zapewnia parapetom komorowym z PVC odpornoœæ na dzia³anie czynników atmosferycznych, promieniowanie UV, zadrapania, œcieranie, wodê i parê wodn¹, wysok¹ temperaturê (brak odkszta³ceñ), p³yny mog¹ce powodowaæ zaplamienie (soki, atrament, kawa) oraz domowe œrodki chemiczne 7. Zastosowanie technologii CPL pozwala na bardzo ró norodne wykoñczenie powierzchni parapetu. Parapet z PVC ju nie musi byæ wy³¹cznie jednobarwny, ale mo e te do z³udzenia przypominaæ marmur, granit, d¹b, mahoñ a nawet blachê. Do modyfikowania tworzywa sztucznego producenci czêsto stosuj¹ ró ne dodatki. Zwiêkszaj¹ one odpornoœæ materia- ³u na dzia³anie wody, ogieñ, zarysowanie, uderzenia i zmniejszaj¹ wspó³czynnik wyd³u enia liniowego. Uzyskuje siê te PVC odporne na starzenie pod wp³ywem promieniowania UV. W ostatnich latach, w trosce o œrodowisko, coraz czêœciej do produkcji parapetów z PVC stosuje siê tworzywo uzyskane z wtórnego przemia³u odpadów powsta³ych np. przy produkcji okien. Wymiary parapetów projektanci dostosowuj¹ do standardowych wymiarów okien lub indywidualnych potrzeb u ytkownika. Parapety wewnêtrzne maj¹ szerokoœæ od 150 do 600 mm. 6 Dobrze wykoñczony parapet z PVC do z³udzenia przypomina naturalny kamieñ, a jest du o tañszy (fot. Parapety) 7 Dziêki laminatowi parapety z PVC s¹ odporne i trwa³e (fot. Westpan) 130 2005 7 8
info rynek parapety drewniane z PVC z konglomeratu fot. Koncajs drewno klejone warstwowo ogromny wybór gatunków niew³aœciwie zabezpieczone mog¹ ulec deformacji pod wp³ywem wilgoci cena brutto: 65-330 z³/m 2 (szer. 30-40 cm), w tym: sosna 65-100 z³/m 2 ; mahoñ 145-190 z³/m 2 ; d¹b 240-330 z³/m 2 ceny z 22-procentowym VAT-em W materiale wykorzystano zdjêcia firm: Helopal Polska, Koncajs, Lupus Elementy Meblowe, Marmurek, Nemezis, Parapety, Terrabud, Westpan. postformingowe p³yta wiórowa pokryta laminatem HPL lub CPL; powierzchnia zwykle pó³matowa lub z po³yskiem stosunkowo niedrogie laminat mo e imitowaæ drewno lub kamieñ (po³ysk lub mat) l ejsze od drewnianych bogate wzornictwo podatne na zarysowanie pielêgnacja domowymi œrodkami chemicznymi mo e spowodowaæ utratê po³ysku wymagaj¹ dobrej ochrony przed wilgoci¹ cena brutto: 55-65 z³/m.b. (szer. 30 cm) z kamienia naturalnego lekkie odporne na wodê umiejscowione zbyt blisko grzejnika mog¹ siê zdeformowaæ cena brutto: od 30 z³/m.b. nak³adki na parapet maskownica, któr¹ nak³ada siê na parapet (z PVC lub postformingu) mo na stosowaæ na parapety z lastryka, betonu, drewna imitacje drewna i marmuru z PVC fot. Westpan ma³y wybór kolorów postformingu cena brutto: od 40 z³/m.b. (PVC, szer. 30 cm) od 45 z³/m.b. (postforming, szer. 30 cm) zwykle marmur lub granit bardzo trwa³e wytrzyma³e na œcieranie, wiercenie atrakcyjny wygl¹d, szlachetny materia³ dobrze znosz¹ wysok¹ temperaturê ró norodnoœæ rysunku (jednolite, ziarniste, y³kowane) najdro sze s¹ ciê kie (wymagaj¹ solidnej konstrukcji mocuj¹cej) podatne na urazy mechaniczne, pêkniêcia wymagaj¹ ostro nego transportu cena brutto: ok. 165-250 z³/m.b. (marmur, szer. 35 cm) ok. 200-415 z³/m.b. (granit, szer. 35 cm) mieszanina kruszywa marmurowego i ywicy poliestrowej dobrze imituj¹ kamieñ nienasi¹kliwe podatne na odpryski i pêkniêcia wymagaj¹ ostro nego transportu cena brutto: ok. 97 z³/m.b. (szer. 30 cm) odpornoœæ na œcieranie wytrzyma³oœæ na obci¹ enia mrozoodpornoœæ z lastryka ciê kie cena brutto: 80-130 m.b. Info Rynek firmy Parapety wewnêtrzne BIK TRADING (22) 787 50 16 www.biktrading.pl HELOPAL POLSKA (25) 757 77 80 www.helopal.com.pl JUAN (22) 569 50 80 www.juan.pl KONCAJS (89) 767 04 10 www.koncajs.pl LUPUS ELEMENTY MEBLOWE (55) 235 40 70 www.lupus.biz.pl M & S POMORSKA ABRYKA OKIEN (59) 842 67 00 www.ms.pl NEMEZIS (86) 218 32 84 www.nemezis.pl PARAPETY (43) 829 20 51 www.pietrucha.com.pl PLASTO-MAR (86) 271 33 97 www.plasto-mar.com.pl SOKÓ KA OKNA I DRZWI (85) 722 02 11 www.sokolkasa.pl TERRABUD (23) 657 53 32 www.terrabud.home.pl WESTPAN (87) 620 08 80 www.westpan.com.pl WIK-PLAST (89) 519 19 18 www.wik-plast.pl 7 8 2 005 131