INSTRUKCJA OBSŁUGI Instrukcja ta przeznaczona jest dla osób, które będą używały urządzenia do destylacji nastawów z owoców. Należy trzymać się instrukcji producenta dotyczących prawidłowego użytkowania oraz konserwacji urządzenia. Aparaty mogą obsługiwać wyłącznie osoby, które uprzednio zapoznały się ze wszystkimi zagrożeniami. Podczas użycia produktu należy uwzględnić pozostałe zasady bezpieczeństwa. Przestrzeganie takich instrukcji gwarantuje prawidłowe działanie urządzenia przez długi okres użytkowania. OPIS I ZASTOSOWANIE PRODUKTU W procesie destylacji sfermentowanej masy owocowej (śliwka, gruszka, morela, winogrono, itp.) otrzymujemy destylat alkoholowy. Aparatura destylacyjna składa się z kotła miedzianego, w którym za pomocą ciepła alkohol paruje; zbiornika chłodzącego, w którym odbywa się kondensacja alkoholu i rury, która łączy wymienione części sprzętu. Wszystkie części aparatury, które podczas procesu destylacji mają kontakt z destylatem alkoholowym wyrabiane są z miedzi. Miedź w procesie destylacji wiąże i neutralizuje większą część kwasu i innych psujących się substancji chemicznych, które pojawiają się przy fermentacji owoców lub w trakcie samej destylacji. KOCIOŁ Kocioł stanowi najważniejszą część całej aparatury do destylacji. Kotły, które zaopatrzone są w jednoczęściową komorę spalania (stabilne) posiadają mieszadło zapobiegające przypalaniu się nastawu podczas destylacji. Stabilne kotły mają zainstalowane także otwory do napełniania (górny otwór) i opróżniania (boczny otwór), więc przy napełnianiu lub opróżnianiu kotła nie ma potrzeby go rozbierać.
Grafika 1. Wygląd kotła stabilnego 1. Palenisko 8. Uchwyt mieszadła 2. Bojler 9. Mosiężny otwór do napeniania 3. Kopuła 10. Otwór od opróżniania (zawór kulowy 4 ) 4. Lejek do uszczelniania 11. Termometr 5. Mieszadło 12. Rura łącząca 6. Wał obrotowy 13. Chłodnica 7. Przekładnie 14. Zawór wylotowy 15. Rury chłodzące 16. Rura wyjściowa 17. Nogi
1. Otwór do palenia 2. Otwór do odprowadzania dymu 3. Uchwyty komory spalania Grafika 2. Komora spalania Komora spalania (grafika 3) składa się z jednej części w przeciwieństwie do kotłów przechylanych, które są dwuczęściowe. Ze względu na obecność wysokich temperatur, zaleca się wyłożenie wewnątrz dolnej części komory spalania cegłą szamotową w celu przedłużenia trwałości komory spalania. CHŁODNICA Chłodnica składa się ze zbiornika z blachy ze stali nierdzewnej o grubości 0,8 mm i nierdzewnych rur o średnicy ok. 10 mm W sumie jest 18 rur chłodzących(2). Chłodnica ma objętość 30 L. Tego typu konstrukcja zapewnia najbardziej skuteczne chłodzenie ze względu na dużą powierzchnię styku miedzianych rur z wodą, a tym samym zapewnia oszczędność około 50% wody potrzebnej w cyklu destylacji w porównaniu z standardowym typem chłodnicy.
Grafika 3. Chłodnica 1. Obudowa chłodnicy 7. Zawór wylotowy 2. Rury chłodzące 8. Zawór spustowy 3. Termometr 9. Rura wyjściowa 4. Lejek uszczelniający 10. Podstawa stojaka 5. Śrubę mocującą 11. Nogi 6. Płyty uszczelniające Dla całkowitego skroplenia destylowanego alkoholu, temperatura wody nie powinna wynosić w dolnej części chłodnicy więcej niż 25 C, i górnej 60 C. Należy zatem kontrolować temperaturę wyświetlaną na termometrze (3) i jeśli jest taka potrzeba dodać zimnej wody przez zawór wlotowy (8) podłączając go do standardowego węża (1/2 ). Jednocześnie przez otwarty zawór wylotowy (7) w górnej części chłodnicy wypływa gorąca woda. Zawór wlotowy (8) ma podwójną funkcję, po zakończeniu destylacji zdejmij uprzednio podłączony przewód, otwórz zawór i w ten sposób zbiornik zostanie opróżniony. Skraplacz ma trzy nogi (11).
Jeżeli woda w naczyniu chłodzącym osiągnie zbyt wysoką temperaturę destylat nie kondensuje się w pełni i wyparuje w powietrze. Można to od razu zauważyć poprzez zapach spiritusu w powietrzu. WAŻNE OSTRZEŻENIE! Obecność intensywnego zapachu alkoholu w miejscu destylacji wskazuje na wydzielanie się części wyparowanego alkoholu. Należy przy tym pamiętać o unikaniu otwartego ognia, dobrej wentylacji np. otwarte okna. Temperatura gotowego destylatu powinna wynosić od 15 do 17 C. Powyżej 19 C tracimy część aromatów w destylatach owocowych. Grafika 4. Szczelność kołpaka Grafika 5. Szczelność rury łączącej
PRZYGOTOWANIE OWOCÓW DO PROCESU FERMENTACJI Z zebranych owoców usunąć liście, gałązki oraz pozostałe zanieczyszczenia. Jeżeli owoce są brudne lub zakurzone przemyć je od razu wodą. To jest pierwszy krok do zrobienia spirytusu wysokiej jakości. Używać wyłącznie owoce wysokiej jakości, które nie zaczęły gnić. Przekonanie, że do spirytusu nadają się każde owoce jest błędne. Smak zgniłych, spleśniałych owoców bardzo łatwo przechodzi do destylatu alkoholowego i później podczas drugiego zagotowania pozostaje w spirytusie. Kolejnym warunkiem dla zrobienia spirytusu wysokiej jakości jest prawidłowy dobór pojemnika do przechowywania owoców. Najlepszym wyborem jest czyste drewniane naczynie lub ze stali nierdzewnej. Nigdy nie używać blaszanych naczyń. PRZYGOTOWANIE URZĄDZENIA DO DESTYLACJI OWOCÓW Przed rozpoczęciem prac wykonać następujące czynności: 1. Komorę spalania ustawić na odpowiednim miejscu 2. Wyjście dla dymu połączyć z kominem przy czym należy uważać na pozostałe przepisy bezpieczeństwa dla podłączenia pieca lub jakiegokolwiek innego aparatu do ogrzewania na paliwo stałe. Przed pierwszym procesem należy umyć wszystkie miedziane części (kocioł, kopułę, rurę, spiralę w chłodnicy). Woda, do której dodano sodę oczyszczoną powinna wrzeć w kotle co najmniej 15 minut. Na 50l wody dodaj 150 g sody oczyszczonej (na 25l wody 75 g sody oczyszczonej itd.) ZAWSZE NAPEŁNIAJ ALEMBIK W MIN. 50 % NIGDY NIE ROZPALAJ OGNIA POD PUSTYM KOTŁEM! Następnie należy wylać gorącą wodę i zaczekać aż aparat przestygnie. Potem urządzenie opłukujemy kilka razy zimną czystą wodą i przecieramy czystą szmatką. Napełniamy kocioł nastawem. Masę owocową wrzucamy do odpowiedniego poziomu nigdy do górnej krawędzi kotła. W ten sposób w kotłach mieści się następująca ilość masy: 120 litrów = 100 litrów masy 160 litrów = 140 litrów masy 200 litrów = 180 litrów masy 250 litrów = 235 litrów masy 350 litrów = 330 litrów masy 400 litrów = 375 litrów masy Obręcz kotła wypełnić czysta wodą. Woda jest środkiem uszczelniającym pomiędzy kotłem a kopułą. Kopułę połączyć z naczyniem chłodzącym za pomocą rury łączącej. Uważać by kocioł i naczynie chłodzące były na tym samym poziomie. Rurę łączącą umieścić tak żeby jej krótsza
część została połączona z kotłem, dłuższa z chłodnicą. Rura w ten sposób lekko podnosi się ku chłodnicy. Połączenie rury z kopułą i chłodnicą uszczelniamy wodą nalaną do kielichów na kopule i chłodnicy. Chłodnicę napełnić wodą do poziomu rury przelewowej. Grafika 6. Graficzne przedstawienie nachylenia rury łączącej Do połączenia rury z kopułą i chłodnicą stosowane jest tzw. uszczelnienie wodne, w kielich na kopule i chłodnicy nalewamy czystą wodę. Naczynie chłodzące napełnić wodą do poziomu rury przelewowej. Na rurę nałożyć plastykową rurę, której wolną część należy podłączyć z kanałem odprowadzającym. PROCES DESTYLACJI Przy destylacji alkoholu używając nasz alembik należy uważać na następujące: Intensywność ogrzewania istnieje zagrożenie przypalenia się nastawu, przy tym prawidłowy proces destylacji w dużej mierze zależy od trybu ogrzewania nastawu Ewentualna nieszczelność niekontrolowane wydzielanie się wyparowanego alkoholowego destylatu z połączeń aparatury Kiedy skraplanie destylatu alkoholowego zacznie się należy uważać na ciągłość nie może być przerywany Uważać na intensywność skraplania, jeżeli za mocne jest, powinno zmniejszyć intensywność ogrzewania We właściwy sposób dokonać pomiaru ilości alkoholu w destylacie, za pomocą alkoholomierza, kiedy spadnie poniżej 8% należy przerwać proces destylacji POSTĘPOWANIE PO UKOŃCZENIU DESTYLACJI
Kiedy pomiary wskazują, że procent alkoholu w destylacie spadł do minimum, proces destylacji należy zakończyć, czyli zaprzestać podgrzewania kotła. Nie opróżniamy jednak kotła od razu, czekamy, aż schłodzi się gorąca masa owocowa. Następnie demontujemy aparaturę w odwrotnej kolejności. Przy demontażu należy zachować ostrożność oraz używać środki ochronne (rękawice, odpowiednie buty i ubrania). Przy wylewaniu nastawu należy być szczególnie ostrożnym. Istnieje ryzyko poparzenia się wskutek niekontrolowanego wylewania. Uwaga na obecność osób trzecich. Kocioł po opróżnieniu należy umyć czystą wodą pamiętając, że zbyt zimna woda może uszkodzić rozgrzany kocioł. Kocioł przygotowujemy do następnego napełnienia lub wycieramy szmatką i umieszczamy w suchym pomieszczeniu. Obsługiwanie aparatury destylacyjnej dozwolone jest tylko osobom pełnoletnim, które zapoznały się z instrukcją właściwego i bezpiecznego postępowania. Bezpośrednia obecność osób trzecich nie jest dozwolona ze względu na ryzyko poparzenia. Oprócz uwag zawartych w instrukcji należy przestrzegać pozostałych ważnych przepisów bezpieczeństwa pracy. Podczas pracy z aparatem musimy uważać na jego wszystkie gorące elementy (komorę spalania, miedzianą część kotła z kopułą, rurę łączącą). Temperatura tych części jest bardzo wysoka dlatego istnieje ryzyko poparzenia się przy dotyku. Jeżeli w trakcie pracy dojdzie do zatrzymania procesu spowodowanego jakimikolwiek problemami nie wolno robić demontażu aparatury lub podchodzić do jej naprawiania od razu. Należy poczekać aż się aparatura schłodzi. W ten sposób unikniemy ryzyka poparzeń. Z powodu obecności wysokich temperatur zabrania się pracy z aparaturą w pobliżu łatwopalnych lub wybuchowych rzeczy. Istnieje ryzyko pożaru lub wybuchu. Podłoże pod komorą spalania koniecznie musi być z materiału niepalnego. Zaleca się w trakcie pracy mieć w pobliżu gaśnicę suchą. Aparaturę destylacyjną ustawić na odpowiednim miejscu. Musi być postawiona stabilnie aby się nie przewróciła. Jeżeli do ogrzewania używany jest gaz palnik gazowy, koniecznie trzymać się instrukcji obsługi bezpiecznego używania tego urządzenia. Używać atestowany pojemnik na gaz. Nie wolno wystawiać butli na działanie wysokich temperatur powyżej 40 C lub promieni słonecznych. UTRZYMYWANIE APARATURY Dla prawidłowego utrzymania aparatury w należytym stanie najważniejsze jest dokładne umycie wszystkich jej części tuż po zakończonym procesie. Wystarczy wszystkie części, które miały kontakt z nastawem i destylatem umyć dwa razy ciepłą i czysta wodą. Jeżeli przy destylacji przypali się masa w kotle, kocioł należy od razu oczyścić. Zalecamy następujący sposób: na wilgotną szmatkę nałożyć trochę bardzo drobnego piasku, którym powoli należy wyszlifować przypalone części kotła. Robimy to ostrożnie, aby nie porysować miedzianych części kotła. Oczyścić do wysokiego połysku. Następnie wytrzeć czystą szmatką nasączoną kwaskiem cytrynowym. Producent nie odpowiada za uszkodzenia powstałe w wyniku niewłaściwego lub niedbałego użytkowania.