ISSN 1689-6858. W numerze: Oddział Chirurgii Urazowo - Ortopedyczej Artroskopia Zakład Mikrobiologii

ISSN 1689-6858 W numerze: Oddział Chirurgii Urazowo - Ortopedyczej Artroskopia Zakład Mikrobiologii

Oddział Chirurgii Urazowo - Ortopedyczej Wojewódzkiego Centrum Medycznego Oddział Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej rozpoczął działalność w Wojewódzkim Centrum Medycznym w kwietniu 1997 roku. Pierwszym ordynatorem był dr n. med. Henryk Dugiełło, zastępcą lek. med. Stanisław Paluch, starszym asystentem lek. med. Jan Danel, a asystentami byli: lek. med. Marek Hajnos, Piotr Dugiełło, Mariusz Ciszewski, Bogdan Strzelecki, Tomasz Jastrzębski, Radosław Operacz, Mariusz Paks. W nowym miejscu, powstał zespół, którego proces szkolenia przebiegał dosyć szybko dzięki posiadanemu (jak na owe czasy) nowoczesnemu sprzętowi. Zespół postawił sobie wysokie wymagania. Asystenci podnosili swoje kwalifikacje poprzez wykorzystywanie doświadczenia starszych kolegów oraz uczestnictwo w szkoleniach i kursach, organizowanych przez ośrodki kliniczne w całej Polsce. Efekty pracy personelu powodowały, iż do oddziału przybywali kolejni asystenci. W roku 1999 odszedł na emeryturę ordynator dr n. med. Henryk Dugiełło, a jego zastępca bardzo poważnie zachorował. Dr Stanisław Paluch, wspaniały ortopeda, niezwykle prawy i uczciwy człowiek, świetny kolega i nauczyciel zawodu wielu młodych ortopedów odszedł od nas na zawsze po ciężkiej chorobie 12 czerwca 2000 roku. Tym, którzy mieli szczęście z Nim współpracować odczuli jego nieobecność jako olbrzymią stratę. W grudniu 2000 roku, po wygraniu konkursu, ordynatorem oddziału został lek. med. Jan Danel. Kolejny konkurs przeprowadzony w marcu 2009 pozwolił dr Danelowi na kontynuowanie pracy na tym stanowisku. Oddział systematycznie rozwijał się, przyjmując m.in. całodobowe obowiązki w leczeniu pacjentów z urazami wielonarządowymi i urazowymi schorzeniami kręgosłupa. Oddział współpracuje z Odziałem Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej Szpitala Wojewódzkiego, pełniąc ostre dyżury dla mieszkańców Opola i województwa. Charakterystyka oddziału Oddział dysponuje 66 łóżkami (w tym 12 na pododdziale dziecięcym) prowadząc kompleksową diagnostykę i leczenie dorosłych oraz dzieci. W części dziecięcej leczone są wszelkie urazy narządu ruchu, najczęściej są to złamania kończyn - zwłaszcza górnej. Niemowlęta i dzieci do lat 4 przyjmowane są w miarę wolnych miejsc wraz z matkami. Wieloprofilowość leczenia w Wojeod lewej: dr T. Jastrzębski, mały pacjent T. Pawełek, dr J. Danel

wódzkim Centrum Medycznym, znacznie skraca czas diagnostyki i leczenia pacjentów trafiających do Oddziału. Rocznie Oddział przyjmuje ponad 2000 pacjentów, a w roku 2008 wykonał 1755 operacji. Działalność medyczno usługowa polega na: - diagnozowaniu i leczeniu chorych urazowych i ze schorzeniami narządu ruchu, - leczeniu chorych z mnogimi obrażeniami ciała i urazami wielonarządowymi, - leczeniu wad wrodzonych i nabytych narządu ruchu u dzieci i dorosłych, - leczeniu zachowawczym i operacyjnym złamań kręgosłupa z wykorzystaniem nowoczesnej techniki zespoleń transpedicularnych, - leczeniu operacyjnym złamań kości długich z zastosowaniem zespoleń śródszpikowych blokowanych podwójnie, - operacyjnym leczeniu złamań śródstawowych z zastosowaniem płytek LCP, - leczeniu artroskopowym uszkodzeń stawu kolanowego i barkowego (szycie uszkodzonych łąkotek, rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego i zabiegi naprawcze obrąbka stawowego barku), - endoprotezoplastyce połowiczej stawu biodrowego (endoprotezą eliptyczną), - endoprotezoplastyce całkowitej stawu biodrowego (bezcementowa i cementowa), - endoprotezoplastyce stawu kolanowego, - leczeniu operacyjnym po niepowo-

dzeniach endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego, - konsultowaniu chorych z innych szpitali województwa i przyjmowanie ich do dalszego leczenia na wniosek ordynatorów tych oddziałów. Zespół pracowników Oddziału stanowią: Ordynator - lek. med. Jan Wojciech Danel - specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu. Urodzony 21.04.1951 w Nowej Rudzie. Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej we Wrocławiu, który ukończył w roku 1976. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w Szpitalu Wojewódzkim we Wrocławiu odbywając staż ortopedyczny w Klinice Ortopedii i Traumatologii. W latach 1977-1997 pracował w Opolu w oddziale ortopedii Szpitala Wojewódzkiego pod kierownictwem doc. Witolda Arcta, a następnie dr n. med. Henryka Dugiełły. Pierwszy stopień specjalizacji uzyskał w roku 1980, IIº w roku 1993. W roku 1989 odbył staż w Klinice Vogtareuth w Bawarii, gdzie w znaczący sposób podniósł swoją wiedzę w zakresie endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego oraz rekonstrukcji uszkodzonego więzadła krzyżowego przedniego kolana. Po tym stażu, na oddziale urazowo - ortopedycznym w Opolu, jako jednym z niewielu w Polsce wykonywano zabieg rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego sposobem Brücknera. Od 1997 r. pracuje w nowo powstałym Oddziale Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej w WCM. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, a od grudnia 2006 pełni funkcję prezesa Opolskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego (druga kadencja). Był uczestnikiem wielu międzynarodowych sympozjów naukowych i kursów, których zdobycze naukowe są sukcesywnie wprowadzane w terapii leczniczej i zabiegowej prowadzonego oddziału. Żona Maria - lekarz specjalista radiologii i diagnostyki obrazowej oraz chorób wewnętrznych. Dzieci: syn Piotr, absolwent Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji, kierunek Marketing i Zarządzanie. Córka Natalia, studentka II roku kierunku fizjoterapii na Politechnice Opolskiej. Członkiem rodziny jest także pies Tofik-sznaucer. Hobby: wszechstronnie sport ze szczególnym uwzględnieniem piłka nożna, filatelistyka i kynologia. Zastępcą ordynatora jest lek. med. Tomasz Jastrzębski specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu, a lekarski zespół tworzą specjaliści lekarze:

od lewej: dr J. Danel, dr T. Jastrzębski, dr M. Paluch, dr P. Dugiełło Marek Hajnos, Piotr Dugiełło, Mariusz Ciszewski, Bogdan Strzelecki, Radosław Operacz, Mariusz Paks, Michał Paluch, Paweł Paciepnik i Maciej Kuśnierkiewicz. Czterech lekarzy jest w trakcie specjalizacji: Jerzy Magierowski, Krystian Kazubski, Krzysztof Falkowski i Paweł Leyko. od lewej: dr B. Strzelecki i dr M. Hajnos Pielęgniarką oddziałową jest Dorota Szymańska (zdjęcie poniżej) specjalistka pielęgniarstwa ortopedycznego, absolwentka liceum medycznego w Działdowie, pracująca od początku w WCM najpierw w oddziale chirurgii dziecięcej, następnie po uruchomieniu w oddziale urazowo ortopedycznym, a jej zastępczynią jest Anna Iwanicka. Na oddziale pracują 23 pielęgniarki i jeden pielęgniarz, 2 ratowników medycznych i 6 osób personelu pomocniczego. mgr J. Podkańska-Kata od lewej: A. Iwanicka, J. Sproska, K. Gorbaczok, K. Hrycak, B. Drozd, M. Mikoś, A. Różycka, D. Szymańska, A. Mróz

Rehabilitację prowadzą mgr Marek Karnaus i mgr Justyna Podkańska-Kata. Sekretariat prowadzony jest przez Teresę Kawalę i Annę Dworzańską (na zdjęciu). Z Oddziałem Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej ściśle współpracuje poradnia urazowo - ortopedyczna czynna codziennie od godziny 8.00 do 14.00, w której co roku udzielanych jest ok. 30 tysięcy porad. Poradnia ta posiada dwa gabinety urazowo - ortopedyczne ogólne, gabinet dla pacjentów kontynuujących leczenie poszpitalne oraz poradnię konsultacyjną czynną w poniedziałki od 10.00 do 12.30. W Poradni pracują pielęgniarz Teodor Królikowski oraz pielęgniarki Wioleta Hamulecka i Maria Bakalarz. Gipsownię prowadzi Gizela Konieczko (na zdjęciu u góry), rejestrację Joanna Dzięcioł. od lewej: G. Konieczko, W. Hamulecka, dr M. Kuśnierkiewicz, J. Dzięcioł, T. Królikowski, dr P. Paciepnik Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego Choroba zwyrodnieniowa narządu ruchu jest schorzeniem społecznym i po chorobach układu krążenia zajmuje drugie miejsce w klasyfikacji częstości występowania. Rozpoczyna się już po urodzeniu jako mechanizm stopniowego zużycia tkanek, a swój szczyt osiąga miedzy 60/70-tym rokiem życia z wyraźną tendencją do jego obniżania w ostatnim okresie do lat 50- ciu. Dotyczy zwłaszcza kręgosłupa oraz stawów biodrowych i kolanowych. Przyczyną zmian zwyrodnieniowych są m.in., uwarunkowania genetyczne, wady wrodzone, urazy, martwice, niehigieniczny tryb życia, unikanie ruchu, nadwaga, przeciążenia stawów pracą w niekorzystnych warunkach. Rozwój myśli technicznej i potrzeba rozwiązania tego problemu doprowadziły do wprowadzenia do leczenia implantów zastępujących zużyte elementy stawowe. Obecnie powszechne stały się zabiegi endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego z zastosowaniem najnowocześniejszych zdobyczy

techniki medycznej w tej dziedzinie. Zabiegi takie wykonywane są na oddziale urazowo ortopedycznym w WCM od początku jego istnienia. Aktualnie wykonuje się ponad 200 zabiegów implantowania endoprotez, w tym ok. 150 na stawie biodrowym i ok 50. na stawie kolanowym. W endoprotezoplastyce stawu biodrowego prawie w 95% stosujemy endoprotezę bezcementową. Pacjenci przyjmowani są z całego województwa opolskiego i województw sąsiednich co jest efektem dobrej opinii jaką cieszy się Oddział. Niestety okres oczekiwania na zabieg jest długi i wynosi srednio do dwóch lat po zgłoszeniu się do tutejszej poradni urazowo - ortopedycznej. Po przyjęciu na Oddział, zabieg zazwyczaj przeprowadzany jest następnego dnia przez doświadczony zespół chirurgów ortopedów. Implantujemy endoprotezy firmy J&J z którą współpracujemy już 10 lat. Bezwzględnie stosowana jest około operacyjna profilaktyka antybiotykowa przez okres 48-godzin i profilaktyka zapobiegawcza żylnej choroby zatorowo zakrzepowej heparynami drobno cząsteczkowymi przez okres 6-ciu tygodni. Po zabiegu pacjenci zostają pod troskliwą opieką pielęgniarek i rehabilitantów. Proces rehabilitacji rozpoczyna się już od pierwszych godzin po zabiegu. Uruchamianie pacjenta poza łóżkiem rozpoczynamy od drugiej doby po operacji - po usunięciu drenażu rany operacyjnej. Pacjent uczony jest poruszania się przy pomocy kul łokciowych, najczęściej z możliwością pełnego obciążania operowanej kończyny z chodem przedsiębieżnym, samodzielnej obsługi higieny osobistej, chodzenia po schodach, wchodzenia i wychodzenia z łóżka. Pacjent opuszcza oddział po usunięciu szwów z wygojonej rany operacyjnej. Zabieg operacyjny endoprotezoplastyki stawu biodrowego wykonuje się w znieczuleniu rdzeniowym. Pacjent układany jest na zdrowym boku, cięcie skórne długości około 10-12 cm w okolicy krętarzowej. Po odsłonięciu stawu biodrowego usuwa się zniekształconą głowę kości biodrowej i przygotowuje lożę w kanale kości udowej dla osadzenia trzpienia endoprotezy. Dzięki specjalistycznemu instrumentarium, czynność ta wykonywana jest bardzo precyzyjnie. Następnie odświeża się i frezuje panewkę stawu biodrowego dla osadzenia implantu panewki. Stosujemy panewkę wkręcaną (gwintowaną) lub Press - fitową (wbijaną) po osadzeniu panewki i trzpienia dobiera się odpowiedni rozmiar głowy z szyjką (istnieje kilka rozmiarów) aby zapewnić stabilność elementów endoprotezy. Po ocenie stabilności stawu, elementy próbne wymienia się na ostateczne. Zabieg kończy się drenażem rany operacyjne i szwami warstwowymi. Pacjent opuszczając oddział otrzymuje paszport z informacją o zaimplantowanej protezie. Telefony: Ordynator 077 45 20 620, Pielęgniarka oddziałowa 077 45 20 625, sekretariat 077 45 20 624, Dyżurka pielęgniarek (strona prawa) 077 45 20 621, (strona lewa) 077 45 20 631

Co to jest artroskopia? na pytania czytelników odpowiada dr Marek Hajnos Artroskopia jest nowoczesną metodą małoinwazyjnej operacji stawów. Zamiast szerokiego rozcinania skóry, wykonuje się drobne kilkumilimetrowe nacięcia, przez które wprowadza się do stawu kamerę oraz specjalne narzędzia pozwalające dokonać diagnostyki i naprawy uszkodzeń. Podczas operacji staw napełniony jest jałowym płynem, dzięki obfitemu płukaniu operacja taka jest bezpieczniejsza niż klasycznym sposobem na otwarto, ze względu na mniejsze ryzyko powikłań infekcyjnych. Rehabilitacja jest zazwyczaj krótsza niż po operacjach otwartych a bóle są mniejsze. Jakie są wskazania do wykonania badania? Wskazaniami do wykonania badania są: - urazy stawów, niestabilności ruchów w stawach, złamania śródstawowe, zmiany zwyrodnieniowe, obecność ciał wolnych w stawie, reumatoidalne zapalenie stawów, nowotwory w obrębie stawów. Jakie są zalety artroskopii? Zaletami artroskopii są: - niewielkie nacięcia wiążące się z mniejszym uszkodzeniem tkanek, szybszym gojeniem i szybszym powrotem do zdrowia, - znacznie dokładniejsza ocena uszkodzeń wewnątrzstawowych niż przy operacjach klasycznych, praktycznie nie ma okolicy stawu, której nie można ocenić, a dzięki powiększeniu obrazu przez kamerę można starannie ocenić zmiany wielkości poniżej 1 mm, - pozwala na ostateczną weryfikację rozpoznania postawionego wcześniej na podstawie badania klinicznego i badań obrazowych. Gdzie jest wykonywana artroskopia? Artroskopię wykonuje się w sali operacyjnej, pomimo stosunkowo małej inwazyjności jest to leczenie operacyjne. Jakie stosuje się znieczulenie? O rodzaju znieczulenia decyduje lekarz anestezjolog w zależności od stanu zdrowia pacjenta i okolicy która jest operowana. W przypadku operacji na kończynie dolnej najczęściej stosuje się znieczulenie dolędźwiowe, wyłączające czucie od pasa w dół. Czy warto wykonywać artroskopię diagnostyczną? Artroskopia jest techniką inwazyjną, dlatego należy stosować ją do leczenia, a nie tylko do oglądania. Rozpoznanie powinno być postawione na podstawie wywiadu, badania klinicznego przeprowadzonego przez lekarza oraz badań obrazowych. W dobie USG, rezonansu magnetycznego czy tomografii komputerowej jest wyjątkowo mało wskazań do wykonywania artroskopii tylko w celu oglądania stawu. Artroskopia zawsze zawiera element badania całego stawu, co pozwala na weryfikację postawionego wcześniej rozpoznania.

Zestaw narzędzi do artroskopii Przygotowanie pola operacyjnego Zabieg artroskopii Kontrola i ocena zabiegu

Co można leczyć metodami artroskopowymi? Artroskopię praktycznie można wykonywać w każdym stawie, sukces leczenia zależy od właściwej kwalifikacji chorego. Pamiętajmy, że artroskopia jest tylko jedną z technik operacyjnych i niestety nie nadaje się do leczenia każdej choroby. Aktualnie technikami artroskopowymi można leczyć większość schorzeń lokalizujących się wewnątrz stawów. Najczęściej stosowana jest w leczeniu dużych stawów, np.: kolana, stawu ramiennego, stawu skokowego czy łokcia. W ostatnich latach zyskuje na popularności artroskopia biodra i nadgarstka. Artroskopię można także z powodzeniem zastosować do leczenia zmian w innych przestrzeniach niż stawy, tzw. kaletkach można w ten sposób leczyć następstwa choroby Osgood-Schlattera, patologie okolicy przyczepu ścięgna Achillesa, cieśń kanału garstka i inne. Co robimy w naszym Oddziale? W naszym oddziale wykonywana jest: - artroskopia stawu kolanowego (usunięcie zniszczonych elementów ciał wolnych, szycie łękotek, przeszczep wysypkowy chrząstki stawowej, rekonstrukcję więzadła krzyżowego przedniego), - artroskopia stawu ramiennego, obojczykowo-barkowego (usunięcie zniszczonych elementów, odbarczenie podbarkowe, rekonstrukcje obrąbka i stożka rotatorów), - artroskopia stawu biodrowego. Artroskopia w Wojewódzkim Centrum Medycznym wykonywana jest od początku istnienia Oddziału Urazowo Ortopedycznego. Średnio w ciągu roku wykonuje się ponad 350 artroskopii.w dziesięcioletnim okresie istnienia następowało systematyczne wzbogacanie Oddziału w coraz doskonalszy sprzęt. W ostatnim okresie czasu Oddział otrzymał optykę do zabiegów na mniejszych stawach (nadgarstek, łokieć, staw skokowy), pozwoliło to rozszerzyć i poprawić spektrum działania operacyjnego. Zarówno dobra praca operatorów jak i posiadanie odpowiedniego sprzętu pozwoliły na wykonanie kilku tysięcy badań, podczas których w sporadycznych tylko przypadkach wystąpił krwiak lub wysięk w stawie. Zakład Mikrobiologii Wojewódzkiego Centrum Medycznego Od czasu poznania roli bakterii w zakażeniach, medycyna walczy z nimi, stosując różne, coraz doskonalsze, strategie i narzędzia. Dziś, na początku XXI wieku, trzeba stwierdzić, że ponieśliśmy w tej wojnie, jeśli nie klęskę, to przynajmniej porażkę. A tak pięknie wyglądały perspektywy po odkryciu penicyliny.. Ṅiestety, medycyna zachłysnęła się wspaniałymi możliwościami pojawiającymi się wraz z kolejnymi generacjami antybiotyków. Tylko nieliczni zdawali sobie sprawę z tego, że te nowe generacje leków przeciwbakteryjnych są w istocie defensywą. Powstają one jako odpowiedź na coraz to nowe mechanizmy oporności pojawiające się wśród bakterii. Na domiar złego, czas upływają- 10

cy od wprowadzenia do terapii nowego preparatu, do wykształcenia u bakterii oporności na niego, staje się coraz krótszy. Nieliczni także zdawali sobie sprawę z tego, że przyczyną tych kolejnych porażek są błędy w stosowaniu antybiotyków. Błędy w terapii poszczególnych przypadków, jak i w całej strategii stosowania tej grupy leków. Leki przeciwbakteryjne stosowano nie uwzględniając skutków biologicznych rozłożonych w czasie. Nieracjonalna terapia, bo taką w wyniku splotu wielu czynników prowadzono (czy czas przeszły jest tu naprawdę uzasadniony?), spowodowała lawinowo narastającą oporność drobnoustrojów i powstanie wielu niebezpiecznych, szerzących się wśród bakterii, mechanizmów oporności. W następnych numerach naszego czasopisma będziemy dokładniej je poznawać, uświadamiając sobie konsekwencje terapeutyczne, które za sobą niosą. Obecnie pojawiają się głosy, że przełom XX i XXI wieku należy uznać za początek ery postantybiotykowej. Perspektywy rzeczywiście nie są najciekawsze. Pojawiają się coraz częściej szczepy bakterii oporne na wszystkie znane antybiotyki, szerzy się oporność gronkowców i enterokoków na wankomycynę i inne antybiotyki glikopeptydowe, pałeczek Gram ujemnych na imipenem i pozostałe karbapenemy, antybiotyki cefalosporynowe są zagrożone przez pojawienie się szczepów ESBL (produkujących β-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym). Wszystkie te leki to największe armaty, jakie może wytoczyć medycyna przeciw bakteriom. Wieści płynące z przemysłu farmaceutycznego też nie tchną optymizmem. W dającej się przewidzieć przyszłości (tj. okresie najbliższych 20 lat) nie zostanie wprowadzona do leczenia żadna nowa grupa antybiotyków. Możemy liczyć jedynie na modyfikacje tych, które dziś mamy. W tej sytuacji najbardziej optymistyczne jest to, że mamy świadomość własnych błędów i dzięki temu możemy korygować nasze postępowanie. Być może nie jest jeszcze za późno i stosując się ściśle do zasad racjonalnej antybiotykoterapii, uda się nam ocalić ten sposób walki z mikroorganizmami. Wymaga to wielokierunkowych działań uwzględniających ograniczenie zużycia antybiotyków, racjonalne ich stosowanie, poznanie rozprzestrzenienia szczepów opornych i opracowania metod zapobiegania szerzeniu się takich szczepów. Dlatego właśnie rola laboratoriów mikrobiologicznych jest ostatnio taka ważna. Wielu czytelników ma wiedzę, iż w laboratorium bada się różnego rodzaju wymazy i inne materiały pobrane od pacjentów, aby określić, jaki drobnoustrój jest odpowiedzialny za ich dolegliwości. Stwierdza się też, na jakie antybiotyki jest on wrażliwy, aby wybrać ten, który będzie odpowiedni do leczenia. Takie leczenie zakażenia, oparte na wyborze antybiotyku w oparciu o badanie mikrobiologiczne, nazywamy terapią celowaną i jest to najbardziej racjonalny sposób użycia antybiotyku. Niestety, badanie mikrobiologiczne trwa dość długo, dlatego często istnieje konieczność rozpoczęcia leczenia jeszcze przed uzyskaniem wyniku posiewu. Takie leczenie nazywamy terapią empiryczną, ponieważ dobór antybiotyku jest w takich przypadkach oparty na doświadczeniu. To doświadczenie wynika między innymi z ogromnej wiedzy o bakteriach, zgromadzonej w bazie danych laboratorium mikrobiologicznego. Od początku istnienia naszego Zakładu Mikrobiologii przechowujemy w naszych komputerach informacje o wszystkich zbadanych przez nas drobnoustrojach. Wiemy, które z nich i w jakich zakażeniach, pojawiają się częściej, wiemy, na jakie 11

antybiotyki są oporne i jak się zmieniała ta oporność w ciągu ostatnich lat. Mało tego posiadając wpływ na stosowanie antybiotyków w naszym Szpitalu, staramy się utrzymywać te zmiany pod kontrolą, oraz minimalizować narastanie oporności. Ta strona działalności laboratorium mikrobiologicznego nie jest już tak powszechnie znana, a jest chyba przynajmniej tak samo ważna, jak wykonywanie badań dla konkretnych pacjentów. Dzięki posiadanym przez nas informacjom, możemy przewidzieć najbardziej prawdopodobny drobnoustrój będący czynnikiem etiologicznym danej infekcji i wskazać antybiotyk, którego skuteczność będzie najbardziej prawdopodobna. Takie właśnie antybiotyki są rekomendowane do terapii empirycznej i znajdują się w zaleceniach do terapii zakażeń przekazanych wszystkim Oddziałom naszego Szpitala. Zgromadzoną wiedzę o drobnoustrojach wykorzystujemy także uczestnicząc w pracach Zespołu do Spraw Zakażeń, Zespołu do Spraw Polityki Antybiotykowej, Komitetu Terapeutycznego, funkcjonujących w WCM, ale także współpracując z krajowymi i europejskimi ośrodkami naukowymi i instytucjami zajmującymi się zakażeniami i ich leczeniem. Pracownicy Zakładu Mikrobiologii uczestniczą w krajowych i międzynarodowych konferencjach i szkoleniach, są autorami prac naukowych, referatów i doniesień, prowadzą także działalność szkoleniową w postaci wykładów na kursach czy konferencjach. Nasz Zakład jest jednym z ośrodków akredytowanych przez Ministra Zdrowia do prowadzenia staży specjalizacyjnych, a zatrudnieni w nim specjaliści współpracując z ościennymi uczelniami medycznymi, kierują przebiegiem specjalizacji mikrobiologów nie tylko z naszego województwa. Zakład Mikrobiologii WCM rozpoczął swoją działalność w roku 1998. Jest wpisany do ewidencji laboratoriów, prowadzonej przez Krajową Izbę Diagnostów, pod numerem 0191 i zatrudnia sześciu diagnostów laboratoryjnych uprawnionych do autoryzowania badań mikrobiologicznych. Kierownikiem Zakładu od początku jego istnienia jest dr n. med. Krzysztof Burdynowski, specjalista mikrobiolog z ponad trzydziestoletnim doświadczeniem zawodowym. Zastępcą Kierownika jest także specjalista mikrobiolog, mgr Joanna Kowalska. Asystentami z pierwszym stopniem specjalizacji są: mgr Małgorzata Wilczyńska i mgr Tomasz Grzeszek, a na stanowisku młodszego asystenta zatrudnione są mgr Agnieszka Łukasiuk i mgr Anna Chojna-Góral. Kadrę Zakładu uzupełnia sześć techniczek: Małgorzata Bagrowska, Ewa Czuk, Iwona Korsan-Skrzek, Katarzyna Rozmarynowska, Kamila Zaręba, Maria Zborowska, sekretarka medyczna, Karina Polok i pomoc laboratoryjna, Halina Ilnicka. Cały nasz zespół ma do dyspozycji jedno z największych laboratoriów w kraju, wyposażone w automatyczne systemy do wykrywania obecności drobdr n. med. Krzysztof Burdynowski, mgr Joanna Kowalska 12

noustrojów w płynach ustrojowych, identyfikacji gatunków, oznaczania ich wrażliwości na leki, wykrywania antygenów i przeciwciał w surowicy pacjenta. Wszystkie te aparaty połączone są z laboratoryjnym systemem informatycznym, który wspomaga naszą pracę, zbiera wszystkie informacje i przechowuje je w bazie danych, pozwala także na wgląd w całą historię badań pojedynczych pacjentów oraz umożliwia prowadzenie analiz statystycznych występowania drobnoustrojów, zmian ich oporności na antybiotyki oraz wielu od lewej: A. Chojna-Góral, A. Łukasiuk Kamila Zaręba innych, przydatnych w pracy mikrobiologa szpitalnego. Dysponujemy też całą gamą sprzętu specjalistycznego, jak wirówki, inkubatory, różnego rodzaju mikroskopy itd, bez którego nie może istnieć współczesne laboratorium mikrobiologiczne. Struktura organizacyjna Zakładu obejmuje pracownie: ogólną, schorzeń jelitowych, schorzeń układu oddechowego, schorzeń układu moczo-płciowego, parazytologiczną, serologii chorób infekcyjnych (immunoserologiczną), higieny środowiska szpitalnego, oraz pracownię kontroli jakości. Zakład pracuje przez 7 dni w tygodniu, od kilku lat tylko na jedną zmianę. Stąd też przyjmowanie materiału do badania odbywa się do godziny 14:00. Mamy jednak nadzieję na wydłużenie czasu pracy, co powinno zwiększyć dostępność badań mikrobiologicznych oraz skrócić czas oczekiwania na wynik. Wykonujemy badania dla Wojewódzkiego Centrum Medycznego oraz innych szpitali z terenu województwa opolskiego, różnych przychodni, gabinetów lekarskich, a także odpłatne badania dla pacjentów zgłaszających się w naszym Zakładzie. Te badania, które zgodnie z prawem możemy pobierać, pobieramy na miejscu (z wyjątkiem sobót i niedziel), pozostałe powinny być pobrane przez zlecającego lekarza. Badanie mikrobiologiczne składa się z kilku etapów, a rozpoczyna się zawsze pobraniem materiału. Ten moment jest niezwykle ważny, gdyż każdy błąd 13

popełniony w tej fazie, może prowadzić do uzyskania fałszywych wyników całego badania. Następnie pobrany materiał jest posiewany na podłoża, na których wyrastają znajdujące się w nim mikroorganizmy. Kolejnym etapem jest identyfikacja uzyskanych hodowli. Zebrane w ten sposób informacje poddaje się analizie i spośród wszystkich wyhodowanych gatunków od prawej: K. Zaręba, E. Czuk, M. Bagrowska, I. Korsan-Skrzek wybiera się ten, który może stanowić przyczynę zakażenia. Interpretacja taka wymaga dużej wiedzy o czynnikach etiologicznych różnego rodzaju infekcji, o tzw. florze normalnej, czyli tych wszystkich bakteriach, które zawsze znajdują się w różnych regionach organizmu człowieka, o wpływie dotychczasowego leczenia czy sposobu pobrania materiału na wyniki posiewu. Po wytypowaniu drobnoustroju odpowiedzialnego za infekcję przeprowadza się badanie jego wrażliwości na antybiotyki, wybierając je odpowiednio do miejsca toczącego się procesu, drobnoustroju, wieku i stanu pacjenta, dotychczasowego leczenia itp. Po zebraniu wszystkich informacji o wyhodowanych drobnoustrojach oraz o pacjencie i przebiegu choroby, następuje ich kolejna analiza i interpretacja. Im więcej informacji o pacjencie będzie miał mikrobiolog, tym lepsza będzie interpretacja uzyskanych wyników i tym dokładniejszy będzie końcowy raport z badania. Właśnie dlatego wymagamy tylu szczegółowych informacji na skierowaniu na badania mikrobiologiczne. Efektem całego procesu diagnostycznego jest wydrukowany raport z badania, czyli tzw wynik badania mikrobiologicznego. Zawiera on dane o pacjencie, rodzaju materiału, jednostce zlecającej itp., a przede wszystkim nazwy wyhodowanych gatunków i określenie, na które antybiotyki drobnoustrój uznany za sprawcę infekcji jest wrażliwy, a na które jest oporny. Ważnym elementem raportu są także komentarze precyzujące informacje przedstawione na wyniku, odnoszące się np. do wykrytych mechanizmów oporności i możliwości zastosowania niektórych grup antybiotyków. Każdy raport musi być autoryzowany przez diagnostę laboratoryjnego, tzn. zawierać podpis i odcisk pieczątki z imieniem, nazwiskiem i numerem ewidencyjnym diagnosty, w innym przypadku jest nieważny i nie może stanowić dokumentacji medycznej. Ta informacja jest istotna i dotyczy nie tylko badań mikrobiologicznych. Wszyscy pacjenci odbierający wyniki badań powinni wymagać takiej autoryzacji, a w przypadkach odmowy należy zawiadamiać Krajową Izbę Diagnostów Laboratoryjnych. 14

Sekcja Transportu Wewnętrznego Sekcja Transportu Wewnętrznego jest ważnym ogniwem w Szpitalu, gdyż to ona utrzymuje w rytmie wywożenie zużytych rzeczy, odpadów medycznych i komunalnych oraz dostarcza zamówiony asortyment do poszczególnych komórek. Istnieje od czasu uruchomienia Szpitala i aktualnie znajduje się w Dziale Administracji którego kierownikiem jest Pan Jerzy Gęsikowski. Pracą 16 pracowników kieruje Pan Tadeusz Rychlewski. Pracownicy pracują w systemie 8 i 12 godzinnym, tak by zapewnić ciągłość wykonywanych czynności przez wszystkie dni miesiąca. od lewej: M. Dębicki, R. Józefów, M. Wieloch, T. Rychlewski, P. Gęsikowski, K. Szpakowski, Ł. Kulinicz, Z. Bieniek, Cz. Michałków, K. Pędzimąż Podstawowe zadania Sekcji to m.in.: - dostarczenie czystej i wywiezienie brudnej bielizny, pościeli ok. 1500 kg dziennie i ok. 500 kg mopów, - transportowanie czystych oraz zbieranie brudnych zestawów narzędziowych, - rozwożenie i dostarczanie leków i medykamentów w zamkniętych aluminiowych skrzyniach do poszczególnych komórek medycznych (ok. 5000 kg miesięcznie). - segregacja i wywóz odpadów (w tym do utylizacji) z zachowaniem odpowiednich procedur, - zbieranie wycinków z oddziałów i przychodni i dostarczenie ich do badania w Zakładzie Patomorfologii, - odbiór i przewóz z oddziałów i pomieszczenia Pro Morte zwłok, wykonywanie mycia i dezynfekcji wózków ręcznych i mechanicznych oraz pomieszczenia 15

Pro Morte, - przewóz rzeczy z poszczególnych komórek do magazynu inwentaryzacji, wynoszenie i wnoszenie mebli i sprzętu z pomieszczeń do mycia przez ekipę centralnego sprzątania, - transport i ustawianie mebli w poszczególnych komórkach zgodnie z potrzebami organizacyjnymi. Sekcja Transportu Zewnętrznego od lewej: K. Dwernicki, Z. Chudzik (kooordynator), L. Wała, T. Olchowa, M. Woźniak, R. Trześniewski, D. Psiuch W celu sprawnego zewnętrznego zabezpieczenia logistycznego funkcjonowania Szpitala utworzona została Sekcja Transportu Zewnętrznego. W początkowym okresie istnienia do dyspozycji były samochody typu Avia, Polonez, Nysa a także maszyny budowlane. Obecnie transport posiada 7 samochodów marki Mercedes, Volkswagen, Citroen, Ford, Lublin oraz ciągnik Ursus, wózek widłowy, wózki WNA i Melexy. Celem transportu jest dostarczanie rzeczy, przewóz ludzi w miejsca określone zadaniami realizowanymi przez Szpital. Miesięczny przebieg samochodów jest na poziomie ok. 25 tyś. km, a wpływ na to ma przewóz pacjentów ambulansami N i R, przewóz osób dializowanych, przewozy na rzecz zaopatrzenia i administracji oraz transport dla innych jednostek organizacyjnych Szpitala. W sekcji transportu zewnętrznego pracuje 14 kierowców (część na zdjęciu). 16

Sekcja Zaopatrzenia PS ZOZ Wojewódzkie Centrum Medyczne dysponuje dwoma budynkami Hotelu Pracowniczego. Hotel posiada 208 pokoi, w których aktualnie zamieszkuje 270 osób. Pokoje są o zróżnicowanym metrażu; 18, 25 i 28 m², wszystkie posiadają pełen węzeł sanitarny. Pokoje przeznaczone są dla osób zatrudnionych w WCM, wyłącznie w trakcie trwania umowy o pracę. W hotelu mieszkają pracownicy różnych grup zawodowych. Największą grupę stanowią pielęgniarki. Przydział pokoju następuje na wniosek zainteresowanej osoby i rozpatryod lewej: W. Szachnowski, A. Krasnopolska, A. Masny, G. Chojnowska Sekcja Zaopatrzenia dokonuje zakupów materiałów medycznych jednorazowego użytku, sprzętu do zabiegów operacyjnych oraz zabezpiecza dostawę materiałów technicznych dla potrzeb poszczególnych komórek Szpitala. Zakupy materiałów medycznych i technicznych odbywają się na podstawie zawartych umów i zamówień (w roku 2008 było: umów 167, zamówień 170). Sekcją w której pracuje 4 osoby, kieruje Pan Wiktor Szachnowski. Do zadań Sekcji w głównej mierze należy zaliczyć: - grupowanie i opracowywanie projektów zakupów środków trwałych na postawie zgłoszonych zapotrzebowań przez komórki organizacyjne, - grupowanie towarów oraz materiałów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych kwoty 14 tyś. euro, - przechowywanie zakupionych towarów medycznych i technicznych odbywa się w magazynach skąd przekazywane są do poszczególnych komórek. Magazyn obsługują 4 osoby, kierownikiem jest Pan Jan Halkiewicz. 17

wany jest przez komisję hotelową. W Hotelu Pracowniczym znajdują się pokoje gościnne, oraz pokoje dla matek których dzieci przebywają na leczeniu w oddziałach szpitalnych. Opłata na dobę za pokój jednoosobowy wynosi 14,98 zł, opłata na dobę za pokój dwuosobowy 29,96 zł. Wszelkich informacji dotyczących zakwaterowania w Hotelu Pracowniczym można uzyskać pod nr tel. 077 45 20 891. Finał Konkursu Pielęgniarka Roku 2008 W dniach 14-15 maja 2009r. w 10 Szpitalu Wojskowym z Polikliniką w Bydgoszczy odbył się Finał Ogólnopolskiego Konkursu Pielęgniarka Roku 2008 w którym wzięło udział 16 finalistek, w tym dwie pielęgniarki z Opolszczyzny - Magdalena Szwarcbach pielęgniarka Oddziału Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej Wojewódzkiego Centrum Medycznego i Beata Harmatiuk pielęgniarka Oddziału Intensywnej Terapii SP ZOZ w Oleśnie. Komisja Konkursowa po wysłuchaniu wystąpień 16 finalistek na temat: Symboli pielęgniarstwa i ich znaczenia w mojej pracy zawodowej wyłoniła Laureatki: I miejsce Anna Iwanek SP Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie II miejsce Jadwiga Lasota Wojewódzki Szpital Bródnowski w Warszawie III miejsce Małgorzata Halejcio Szpital Specjalistyczny w Szczecinie IV miejsce Magdalena Szwarcbach Wojewódzkie Centrum Medyczne Gratulujemy naszej Laureatce Konkursu Pielęgniarka Roku 2008 i życzymy dalszych sukcesów w pracy zawodowej i życiu prywatnym. Dyrekcja z Zespołem Pielęgniarek i Położnych Wojewódzkiego Centrum Medycznego w Opolu Magda Szwarcbach swoją prezentację na temat symboli zawodu oparła na badaniach ankietowych przeprowadzonych wśród koleżanek i kolegów WCM w Opolu. Ankietowani udzielili odpowiedzi na pytania: jakie znaczenie mają w ich codziennej pracy zawodowej symbole tj.: czepek, mundurek, Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki, hymn pielęgniarski czy kodeks etyki zawodowej. Wśród 18

200 ankietowanych pielęgniarek 70 % uważa, że najbardziej charakterystycznym symbolem naszego zawodu, jest czepek pielęgniarski, 25 % że mundurek i czepek pielęgniarski i tylko 5 % uważa, że wszystkie symbole mają znaczenie w ich codziennej pracy zawodowej. W dniu 15 maja 2009 na uroczystym spotkaniu z okazji Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki zostały ogłoszone wyniki Konkursu Pielęgniarka Roku 2008. Laureatki oraz finalistki otrzymały gratulacje i listy pochwalne od Przewodniczącej Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego Doroty Kilańskiej, Minister Zdrowia Ewy Kopacz, Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych oraz Komendanta 10 Szpitala Wojskowego z Polikliniką w Bydgoszczy, jak również upominki firmy Ziaja i Skamex. Konkurs Pielęgniarka Roku 2008 został rozstrzygnięty, Magdalena Szwarcach jest dla nas I Laureatką Województwa Opolskiego i IV w Polsce, a przede wszystkim bardzo dobrą pielęgniarką. Gratulujemy i zapraszamy wszystkich chętnych do udziału za rok w Konkursie Pielęgniarka Roku 2009. Naczelna Pielęgniarka Maria Grzeczna 19

Publiczny Samodzielny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzkie Centrum Medyczne 45-418 Opole, Al. W. Witosa 26 e-mail: centrum@wcm.opole.pl www.wcm.opole.pl Redaktor Naczelny wcm.opole.pl - Wiesław Duda Sekretariat Dyrektora (0-77) 45 20 745, 54 13 745, fax (0-77) 45 20 123 Kancelaria (0-77) 45 20 124, 54 13 124 Informacja dla pacjentów (0-77) 45 20 711, 54 13 711, (0-77) 45 79 067 Rejestracja Główna (0-77) 45 20 111, 54 13 111 Skład i druk: Eurocent, 45-049 Opole, ul. Dwernickiego 4, tel. 077 44 10 777, biuro@eurocent.opole.pl na zdjęciu ostatniej str. okładki: dr Marek Hajnos w trakcie operacji 20