ZAŁOśENIA DO USTAWY O OPIECE NAD DZIEĆMI W WIEKU DO LAT 3
DIAGNOZA Problem pogodzenia Ŝycia zawodowego z rodzinnym z jednej strony obniŝa poziom zatrudnienia, a z drugiej negatywnie wpływa na dzietność i pogłębia problem starzenia się ludności Wykres 1. Współczynnik dzietności w latach 1980-2008 3,50 3,00 2,50 2,91 2,28 2,58 2,00 1,50 1,00 1,93 1,99 1,65 1,72 1,53 1,41 1,45 1,37 1,39 1,27 1,31 1,20 1,30 1,18 1,22 1980 1990 2000 2006 2007 2008 na wsi w mieście ogółem
DIAGNOZA W Polsce w latach 2000 2008 systematycznie zmniejszała się liczba Ŝłobków i oddziałów Ŝłobkowych miejsca/dzieci (tys.) 596 60 53 50 40 30 30 24 20 572 48 28 22 51 559 48 44 46 45 539 511 501 496 27 26 25 25 26 25 23 21 21 21 55 52 503 504 29 30 27 27 600 580 560 540 520 500 480 460 10 440 420 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rok 400 miejsca (w tys.) dzieci - stan na 31XII (w tys.) dzieci w ciągu roku (w tys.) Ŝłobki w skaźnik : dzieci przebyw ające w Ŝłobkach na 1000 dzieci w w ieku <0;3> dzieci przebyw ające w Ŝłobkach na 1000 dzieci w w ieku <0;3)
DIAGNOZA W Polsce dostęp do usług opieki nad dziećmi jest istotnie zróŝnicowany regionalnie
DIAGNOZA W załoŝeniach Europejskiej Strategii Zatrudnienia zapisano, Ŝe do 2010 r. instytucjonalną opieką pozarodzinną powinno być objętych 33% dzieci w wieku 0-3 lata i 90% dzieci w wieku od 3 lat do osiągnięcia wieku obowiązku szkolnego obecnie w Polsce opieką instytucjonalną objęte jest ok. 2% dzieci w wieku 0-3 lata
OBOWIĄZUJĄCY STAN PRAWNY W obecnie obowiązującym stanie prawnym formy, w jakich moŝe być organizowana opieka nad dziećmi w wieku 0-3 lata to: Ŝłobki, działające jako zakłady opieki zdrowotnej, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej; opiekunki, wykonujące tą działalność jako zarejestrowaną działalność gospodarczą lub - co znacznie częściej ma miejsce - wykonujące ten zawód bez rejestrowania; działalność gospodarcza, w przypadku, gdy świadczona jest dla większej grupy dzieci.
CELE PROJEKTOWANEJ REGULACJI 1. poprawa dostępu do wczesnej edukacji 2. wsparcie wczesnej edukacji dziecka 3. promocja równości rodzinnej i zawodowej między kobietą i męŝczyzną 4. poprawa dostępu do wczesnej edukacji znacząco podwyŝszy jakość kapitału ludzkiego, co przełoŝy się w przyszłości na wyŝszą stopę wzrostu gospodarczego 5. zapewnienie opieki większej liczbie dzieci przełoŝy się na szybszy powrót kobiet na rynek pracy, co przyczyni się do wzrostu wskaźnika aktywności zawodowej 6. wyŝsze wskaźniki zatrudnienia kobiet przekładają się na lepszą sytuację dochodową ich gospodarstw domowych
ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROJEKTOWANEJ REGULACJI Projektowana ustawa określi: nową definicję Ŝłobka oraz innych instytucji opieki jak: klub dziecięcy, dzienny opiekun, niania, zasady tworzenia i funkcjonowania instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, standardy usług świadczonych w instytucjach opieki, zadania samorządu terytorialnego w zakresie projektowanej regulacji, zadania ministra do spraw rodziny w zakresie przedmiotowej regulacji, kwalifikacje osób zatrudnionych w Ŝłobkach i innych instytucjach opieki nad dziećmi oraz zasady dopuszczania do wykonywania opieki w poszczególnych instytucjach zasady szkolenia, zdobywania kwalifikacji zawodowych oraz dopuszczenia do pracy w nowo tworzonych instytucjach dla osób zainteresowanych, zasady sprawowania nadzoru nad Ŝłobkami i innymi instytucjami opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat.
INSTYTUCJE OPIEKI NAD DZIEĆMI W WIEKU 0-3 LATA Instytucje opieki nad dziećmi w wieku 0-3 lata: Ŝłobek, klub dziecięcy, dzienny opiekun, niania. Wszystkie instytucje powinny wypełniać następujące funkcje: opiekuńczą, wychowawczą, edukacyjną.
śłobek instytucja opiekuńczo-wychowawczo-edukacyjna, sprawująca opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia Ŝycia do 3 lat (wyjątkowo, w przypadkach wskazanych w ustawie do 4 lat). Opieka sprawowana jest przez wykwalifikowany personel, w pomieszczeniach specjalnie do tego celu przystosowanych Ŝłobki mogą być tworzone przez: gminy, osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej w tym organizacje poŝytku publicznego w Ŝłobku odbywa się całodzienna opieka nad dzieckiem, w wymiarze do 10 godzin dziennie, w szczególnie uzasadnionych przypadkach do 11 godzin dziennie jeden opiekun w Ŝłobku moŝe opiekować się maksymalnie 8 dzieci, a w przypadku, gdy w grupie jest dziecko, które nie przekroczyło 1 roku Ŝycia lub jest niepełnosprawne lub wymaga szczególnej opieki, maksymalnie 5 dzieci kaŝdy podmiot, prowadzący Ŝłobek jest zobowiązany do zapewnienia dzieciom odpowiedniego standardu zarówno w sprawach opieki, wychowania i edukacji jak i warunków bytowych zbliŝonych do warunków domowych.
KLUB DZIECIĘCY placówka opiekuńczo wychowawczo-edukacyjna dla dzieci w wieku od roku do 3 lat (w wyjątkowych przypadkach, do 4 lat) prowadzona przez osobę mającą odpowiednie kwalifikacje zawodowe kluby mogą być tworzone przez: gminy, osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej w tym organizacje poŝytku publicznego w klubie dziecięcym dzieci przebywają nie dłuŝej niŝ 5 godzin dziennie jeden w pełni wykwalifikowany opiekun sprawuje opiekę nad 8 dzieci a w przypadku, gdy w grupie jest dziecko niepełnosprawne i wymaga szczególnej uwagi, moŝe maksymalnie zajmować się 5 dzieci kaŝdy podmiot, prowadzący Ŝłobek jest zobowiązany do zapewnienia dzieciom odpowiedniego standardu zarówno w sprawach opieki, wychowania i edukacji jak i warunków bytowych zbliŝonych do warunków domowych.
DZIENNY OPIEKUN opieka nad dziećmi od 20 tygodnia Ŝycia do 3 lat (wyjątkowo przypadkach wskazanych w ustawie, do 4 lat), sprawowana przez osobę fizyczną w jej domu lub mieszkaniu lub lokalu udostępnionym w tym celu przez gminę. Osoba musi posiadać odpowiednie kwalifikacje dzienny opiekun zatrudniany jest przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta na umowę zlecenie i przez nich kontrolowany rada gminy ustali, w drodze uchwały, zasady ustalania opłat wnoszonych przez rodziców. Opłaty te stanowić będą dochód własny gminy. Od wypłacanego dziennemu opiekunowi wynagrodzenia wójt, burmistrz lub prezydent miasta odprowadza składkę na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i rentowe oraz obligatoryjnie ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej dzienny opiekun, w zaleŝności od moŝliwości lokalowych, moŝe sprawować opiekę maksymalnie nad 5 dzieci, przypadku gdy choć jedno dziecko pozostające pod opieką nie przekroczyło pierwszego roku Ŝycia lub jest niepełnosprawne i wymaga szczególnej uwagi 3 dzieci do podstawowych zadań dziennego opiekuna naleŝy: zapewnienie dziecku warunków bytowych zbliŝonych do warunków domowych, w tym zapewnienie higienicznych warunków spoŝywania posiłków, zagwarantowanie dziecku właściwej opieki pielęgnacyjnej oraz edukacyjnej, a takŝe prowadzenie zajęć metodyczno dydaktycznych zapewniających właściwy do wieku dziecka rozwój psychomotoryczny.
NIANIA opieka indywidualna, sprawowana przez osobę fizyczną nad dziećmi od 20 tygodnia Ŝycia do 3 lat (wyjątkowo w przypadkach wskazanych w ustawie, do lat 4) przez osobę świadczącą pracę na podstawie umowy uaktywniającej za nianię opłacana będzie przez zakład ubezpieczeń społecznych, z budŝetu państwa, składka na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne od kwoty najniŝszego wynagrodzenia za pracę rodzice zobowiązani będą do informowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o kaŝdej zmianie mającej wpływ na opłacanie składek za nianię rodzina, która podpisała z nianią umowę uaktywniającą i opłacane są, przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, za nianie składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, nie moŝe korzystać z innych form opieki nad danym dzieckiem, wymienionych w projekcie ustawy nie przewiduje się moŝliwości jednoczesnego korzystania z dwóch mechanizmów pomocy. Osoby, które nadal korzystają z ulgi na podstawie umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną w celu wykonywania pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym, a będą chciały skorzystać z projektowanego rozwiązania, będą mogły wybrać rozwiązanie korzystniejsze.
SKUTKI FINANSOWE Wydatki na Ŝłobki w 2008 r. wyniosły 319,3 mln zł, to jest 885 zł przeciętnie na jedno dziecko przebywające w Ŝłobku Projektowane rozwiązania będą powodować wpływy do budŝetu państwa z tytułu: wzrostu dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych od wynagrodzeń osób, które powrócą na rynek pracy, wzrostu dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych od wynagrodzeń osób, zatrudnionych w jednej z proponowanych instytucji opieki, a takŝe ograniczenie wydatków budŝetu państwa z tytułu: opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne osób przebywających na urlopach wychowawczych, korzystania ze świadczeń rodzinnych i świadczeń pomocy społecznej. Wzrost kosztów budŝetu państwa związanych: z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za nianie, ze spadkiem dochodów budŝetu państwa z tytułu podatków opłacanych przez przedsiębiorców będących konsekwencją zwiększenia kosztów uzyskania przychodu z tytułu organizacji Ŝłobka lub klubu dziecięcego. Przedstawiona skala dodatnich efektów dla budŝetu państwa, zrekompensuje wzrost kosztów. Wejście w Ŝycie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, będzie miało pozytywny wpływ na budŝet państwa.
dziękuję za uwagę