Emisja niska zanieczyszczenia powstające w wyniku procesów spalania paliw w lokalnychkotłowniach i piecach domowych sektora komunalno bytowego. Umownie przyjmuje się wszystkie kominy o wysokości do 40 metrów Zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł niskiej emisji są poważnym problemem ekologicznym, ekonomicznym, zdrowotnym i społecznym.
Emisja niska Przy niekorzystnych warunkach topograficznych i meteorologicznych ma bardzo dużywpływ na otaczające środowisko. Uniemożliwia wyniesienie zanieczyszczeń na duże odległościiichrozproszenie przez wiatr, czego efektem jest lokalny wzrost substancji zanieczyszczających w powietrzu atmosferycznym. Taki stan szczególnie nasila się w okresie jesienno zimowym, zarówno ze względu na sezon grzewczy oraz niesprzyjające rozprzestrzenianiu się zanieczyszczeń czynniki, takie jak niska temperatura orazduża wilgotność względna powietrza.
Emisja niska Wielkość niskiej emisji i charakterystyka rodzajów zanieczyszczeń zależy od: jakości i ilości spalanego paliwa, gęstości zabudowy, stanu technicznego urządzeń grzewczych.
Proces spalania Istotną rolę odgrywa temperatura spalania, gdy jest niewłaściwa (zbyt niska) w emitowanych spalinach powstają zanieczyszczenia, których oddziaływanie na środowisko naturalne i zdrowie ludzi jest bardzo szkodliwe. Temperatura spalania różnego rodzaju materiałów w paleniskach domowych odbywa się w niskich temperaturach (200 500 o C).
Proces spalania Procesowi spalania towarzyszy nieprzyjemny zapach i emisja zanieczyszczeń do atmosfery, takich jak: pył (suchy), związkiorganiczneoznaczone jakowęgiel całkowity, tlenek węgla (CO), nieorganiczne związki chloru oznaczone jako HCL, nieorganiczne związkifluoru oznaczone jako HF, tlenki azotu jako NOx, dwutlenek siarki (SO 2 ), metale ciężkie zaliczane do klasy I (kadm, rtęć), II (arsen, kobalt, nikiel, selen), III (ołów, chrom).
Proces spalania Gdy w kotłach i piecach spalane są także odpady komunalne, powoduje to emisję substancji takich jak: benzo(α)piren, dioksyny, furany. szczególnie niebezpiecznych dla zdrowia Stężenie dioksyn ifuranów w wydobywającym się zdomowych kominów dymie może wynosić 100 nanogramów/m 3, dla porównania ich dopuszczalne stężenie wynosi 0,1 nanograma/m 3 (norma dla spalarni śmieci).
Emisja niska a zdrowie człowieka Tlenek węgla wiąże czerwone ciałka krwi, utrudniając transport tlenu. Dochodzi więc do niedotlenienia tkanek, co w wielu przypadkach prowadzi do śmierci. Oddziałuje takżenacentralnyukład nerwowy. Dwutlenek siarki silnie podrażnia drogi oddechowe, może też powodować schorzenia spojówek i skóry. Dwutlenek azotu podrażnia oczy, skórę idrogioddechowe,wywołuje duszący kaszel, bóle głowy i przyczynia się do obniżenia odporności człowieka. Pyl drobny PM10 mogą przedostać się do płuc, a następnie do krwiobiegu i stać się przyczyną chorób serca, nowotworu płuc, astmy i ostrych infekcji układu oddechowego. Pył odkładając się w glebie powoduje szkodliwe dla zdrowia człowieka zanieczyszczenie roślin metalami ciężkimi.
Paleniska domowe a ośrodki przemysłowe Domowe paleniska rocznie emitują do atmosfery 762 tony pyłu iok.470 kg rakotwórczego benzopirenu. W wyniku działalności dużych ośrodków przemysłowych i energetycznych do atmosfery przedostaje się rocznie 165 kg benzopirenu i ponad 980 ton pyłu, to nie wpływa to tak szkodliwie na jakość powietrza w miastach. Powód? Wysokie kominy zakładów energetycznych powodują, że smuga zanieczyszczeń dociera do ziemi w znacznej odlgłości od emitora i jest już rozporoszona. Dla porównania: intensywny ruch komunikacyjny emituje ok. 539 ton pyłu do atmosfery. Rozwiązanie: korzystna mogłaby być zmiana paliwa w mieści np. przez gazyfikację.
Polska ma największy udział energii wytwarzanej z węgla w sektorze bytowo komunalnego spośród wszystkich krajów UE. * Pye.S. Jones G., Stewart R., Woodfield M., Kubica K., Kubica R., Pacyna J., Costs and environmental effectiveness of option mercury reduction, AEAT/ED48706/Final reoprt v2, January 2006. Prowadzona przez KOBIZE IOŚ inwentaryzacja emisji dla Polski wykazała, że w gospodarstwach domowych w 2009 r. do produkcji energii (ciepła) zużyto 9 mln ton węgla. Porównanie udziału emisji zanieczyszczeń z sektora bytowokomunalnego w całkowitej krajowej emisji w 2003 i 2009 r. ** Raport Krajowa Inwentaryzacja emisji SO 2,NO x,co,nh 3,NMLZO,pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2008/2009, KOBIZE, Warszawa, luty 2011
Bariery realizacji ograniczania niskiej emisji 1. brak systemowego, globalnego podejścia do działań w ochronie środowiska, 2. wysokie ceny paliw i ciągły wzrost cen paliw ekologicznych, 3. brak jednoznacznych zachęt ze strony państwa dla stosowania paliw ekologicznych (niskoemisyjnych), np. podatku od zanieczyszczeń zawartych w węglu, 4. mała skuteczność narzędzi prawnych w zakresie możliwości ograniczania niskiej emisji, w tym brak instrumentów umożliwiających nakładanie obowiązków na osoby fizyczne (np. wymiany kotła) i ich egzekwowania, 5. niski priorytet ochrony powietrza w hierarchii ważności celów realizowanych przez państwo, 6. problem podziału odpowiedzialności pomiędzy powiatem a gminą (starosta nie ma uprawnień do faktycznej realizacji głównych zapisów Programu ochrony powietrza, w których wskazano opracowanie Programów ograniczenia niskiej emisji i nie ma instrumentów prawnych, by zlecił wykonanie tych zadań gminom), *ATMOTERM, Thomas Schönfelder, Analiza możliwości ograniczania niskiej emisji ze szczególnym uwzględnieniem sektora bytowo komunalnego, Opole 2011.
Bariery realizacji ograniczania niskiej emisji 7. znikomy udział źródeł odnawialnych w pokrywaniu zapotrzebowania na ciepło, 8. brakwpływu lokalnych samorządów na lokalne źródła energii odnawialnej (geotermalnej, wodnej), 9. obowiązujące przepisy prawne dają niewielkie możliwości nałożenia obowiązków organom ochrony środowiska w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza i ich egzekucji w szczególności dla źródeł małych (w tym indywidualnych systemów grzewczych w budynkach mieszkalnych), 10. niska świadomość społeczeństwa w zakresie zanieczyszczenia powietrza i skutków zdrowotnych z tym związanych, 11. przyzwolenie społeczne na spalanie odpadów w piecach domowych, 12. problemy własnościowe w starych budynkach, które utrudniają podjęcie decyzji o inwestycji wymiany źródeł ciepłana nowoczesne. *ATMOTERM, Thomas Schönfelder, Analiza możliwości ograniczania niskiej emisji ze szczególnym uwzględnieniem sektora bytowo komunalnego, Opole 2011.
Uregulowania prawne Polskie uregulowania prawne w sprawie standardów emisyjnych nie obejmują instalacji spalania paliw stałych, pracujących w sektorze bytowo komunalnym. Obowiązujące Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji spalania dotyczy źródeł omocypowyżej 1MW.