Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. w Bydgoszczy Informacja na temat środków bezpieczeństwa i sposobów postępowania na wypadek wystąpienia poważnej awarii na terenie Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. - przygotowana na podstawie art. 261 ust. 5 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. 2008, nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami, oraz art.1 Ustawy z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z dnia 20 sierpnia 2010 r.). Bydgoszcz, marzec 2014 r. Strona 1 z 12
1. Oznaczenie prowadzącego zakład oraz adres zakładu. Nazwa zakładu: Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. Adres: ul. Wojska Polskiego 65A, 85-825 Bydgoszcz Prezes Zarządu, Dyrektor Naczelny: Tomasz Ptaszyński Kontakt: tel. +48 52 361 78 46, fax: +48 52 361 11 24 e-mail: nitrochem@nitrochem.com.pl www.nitrochem.com.pl 2. Osoba udzielająca informacji. Prezes Zarządu, Dyrektor Naczelny: Tomasz Ptaszyński Kontakt: tel. +48 52 361 78 46, fax: +48 52 361 11 24 e-mail: nitrochem@nitrochem.com.pl www.nitrochem.com.pl 3. Oświadczenie, że zakład podlega przepisom dotyczącym zakładów dużego ryzyka wystąpienia awarii. Zgodnie z Ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2008, nr 25, poz. 150), w dalszej treści niniejszego opracowania skrótowo określaną jako POŚ i Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym albo o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. nr 58, poz. 535) Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. zostały zaliczone do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Zgodnie z obowiązkami wynikającymi z ww. przepisów dla Zakładów Chemicznych NITRO- CHEM S.A. zostały opracowane dokumenty: Zgłoszenie Zakładu; Program Zapobiegania Awariom; Raport o Bezpieczeństwie; Wewnętrzny Plan Operacyjno-Ratowniczy. 4. Środki zapobiegawcze i działania, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii. Zgodnie z obowiązującymi w Spółce procedurami, w przypadku wystąpienia awarii i/lub pożaru na terenie Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. obowiązkiem każdego pracownika jest natychmiastowe powiadomienia Dyspozytora Zakładu lub Dowódcę Zmiany Służby Ochrony (nr telefonu 914). Do przeprowadzenia sprawnej i szybkiej ewakuacji pracowników z zagrożonych obszarów zostaną uruchomione wszelkie środki transportowe należące do osób prawnych jak i fizycznych. Środki transportu, które będą wykorzystane do ewakuacji pracowników z zagrożonych rejonów, zostaną rozdysponowane przez kierującego akcją ratowniczą. Strona 2 z 12
Pracownicy zatrudnieni w obszarach zagrożonych awarią i/lub jej skutkami wyposażeni są w maski przeciwgazowe wraz z pochłaniaczem wielogazowym, co umożliwia bezpieczną ewakuację. Organizacyjne środki zapobiegania awariom. W Spółce istnieją szczególne zasady doboru kadr, zapewniające przyjmowanie do pracy osób odpowiednio przygotowanych i odpowiedzialnych. Pracownicy mający dostęp do materiałów wybuchowych przechodzą badania psychiatryczne i psychologiczne oraz muszą uzyskać pozytywną opinią komendanta policji. Stosowany jest odpowiedni system szkolenia załogi, zakończony sprawdzeniem wiedzy, co zapewnia przygotowanie do pracy na określonym stanowisku. System szkoleń w bardzo szerokim zakresie uwzględnia zagadnienia bezpieczeństwa i zapobiegania zagrożeniom dla środowiska. Wszyscy pracownicy mają szczegółowo określone (w regulaminie pracy, zakresach obowiązków i uprawnień oraz instrukcjach) obowiązki, w tym związane z zagadnieniami bezpieczeństwa. Procesy produkcyjne są prowadzone zgodnie ze szczegółowo opracowanymi instrukcjami, zawierającymi opisy bezpiecznej pracy oraz postępowania na wypadek wystąpienia zaburzeń lub odchyleń od założonego przebiegu procesu produkcyjnego. Prace remontowe pożarowo lub wybuchowo niebezpieczne prowadzone są wyłącznie na podstawie pisemnego zezwolenia wydanego na podstawie Instrukcji w sprawie organizowania i prowadzenia prac szczególnie niebezpiecznych oraz są odpowiednio nadzorowane. W celu zapobiegania pożarom, w okresie letnim wprowadzany jest zakaz wstępu do lasu (za wyjątkiem służb zajmujących się gospodarką leśną). W zakładzie stosowane są odpowiednie środki organizacyjne mające na celu zapobieganie i minimalizację skutków awarii takie jak: Określone zadania dla poszczególnych służb i osób w celu likwidacji awarii i ograniczenia jej skutków; określony system alarmowania; Ogrodzenie zewnętrzne Zakładu oraz ogrodzenia wewnętrzne obiektów z materiałami wybuchowymi ograniczające dostęp osobom postronnym; Stała obecność i kontrola ruchu osobowego i towarowego, a także kontrola terenu Zakładu przez Służbę Ochrony, której pracownicy zobowiązani są do określonego działania w razie awarii; Nieprzerwane dyżury przeszkolonych pracowników produkcji nad zbiornikami z substancjami niebezpiecznymi; Określone normatywy ilości materiałów wybuchowych oraz ilości osób pracujących w poszczególnych obiektach produkcyjnych i magazynowych; Stosowanie zasady utrzymywania zbiornika rezerwowego, co umożliwia przetłoczenie niebezpiecznych substancji w razie wystąpienia nieszczelności. Strona 3 z 12
Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. posiadają nieetatową Służbę Awaryjną Ratownictwa Chemicznego (SARCH) wyposażoną w sprzęt ratowniczy: ubrania gazoszczelne, sprzęt izolujący drogi oddechowe, specjalistyczne urządzenia uszczelniające, kurtyny wodne itd. W zakres zadań SARCH wchodzi przede wszystkim: Ewakuacja terenu objętego awarią; Rozpoznanie miejsca zdarzenia awaryjnego; Podjęcie działań eliminujących przyczyny lub ograniczających skutki uwolnienia się substancji niebezpiecznych; Neutralizacja uwolnionej substancji niebezpiecznej. Szczegółowe procedury postępowania ratowników ujęte są w Instrukcji Służby Awaryjnej Ratownictwa Chemicznego (SARCH). Zastosowane środki organizacyjne pozwalają na wyeliminowanie potencjalnych przyczyn awarii lub minimalizację jej skutków. Techniczne środki zapobiegania awariom. Instalacje produkcyjne oraz obiekty magazynowe, w których są stosowane, produkowane i przechowywane substancje niebezpieczne (w tym materiały wybuchowe) są zaprojektowane i wykonane z uwzględnieniem występujących zagrożeń. Dotyczy to zarówno konstrukcji obiektów budowlanych jak i urządzeń produkcyjnych. Obiekty zagrożone wybuchem, wyposażone są w instalacje elektryczne w wykonaniu odpowiednim do istniejących zagrożeń. Obiekty posiadają sprawne instalacje odgromowe; stosowane są systemy zapobiegające gromadzeniu ładunków elektrostatycznych. Szczególnie niebezpieczne operacje i procesy produkcyjne prowadzone są w izolowanych kabinach o konstrukcji zabezpieczającej przed skutkami ewentualnego wybuchu. Podczas wykonywania niebezpiecznych operacji produkcyjnych pracownicy pozostają poza strefą zagrożenia. Instalacje do syntezy materiałów wybuchowych wyposażone są w zespoły sygnalizacji przekroczeń parametrów procesu, automatyczne blokady dopływu surowców, automatyczne spusty zawartości aparatów do kadzi bezpieczeństwa. Instalacje syntezy oraz krystalizacji materiałów wybuchowych wyposażone są w automatyczne doprowadzenie środka gaśniczego do aparatów (sprężony CO 2 ) i wodne systemy zraszaczowe. Zastosowane środki techniczne pozwalają na wyeliminowanie przyczyn potencjalnej awarii lub minimalizację jej skutków. Działania, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii. W przypadku powstania poważnej awarii miejsce jej zaistnienia zostaje właściwie zabezpieczone, zarówno w czasie trwania bezpośredniej akcji jak i prowadzonych w okresie późniejszym działań związanych z usuwaniem skutków ekologicznych. Strona 4 z 12
Zakres działań zabezpieczających obejmuje: oznakowanie rejonu awarii znakami ostrzegawczymi zakazującymi wstępu osobom niepowołanym na teren objęty awarią (znaki umieszczone powinny być w odpowiedniej odległości od centrum awarii, poza rejonem zagrożenia), dodatkowe oznaczenie odblaskową taśmą ostrzegawczą skażonych obiektów oraz elementów instalacji stwarzających potencjalne niebezpieczeństwo, wstrzymanie ruchu pojazdów na drogach biegnących w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca awarii oraz usunięcie z tego rejonu pojazdów nie biorących udziału w akcji ratowniczej lub usuwaniu skutków awarii, umożliwienie wjazdu w rejon miejsca awarii tylko i wyłącznie pojazdom uczestniczącym w akcji ratowniczej, zorganizowanie objazdów i obejść w przypadku konieczności poruszania się pojazdów i ludzi, umieszczając właściwe znaki informujące o zmianie kierunku ruchu, poinformowanie wszystkich pracowników i innych osób przebywających na terenie Zakładu o zakazie wstępu na teren powstałej awarii oraz o zmianach w organizacji ruchu. Niezbędny sprzęt (znaki ostrzegawcze, taśmy) znajduje się w wyznaczonych miejscach na terenie zakładu. Metody i środki usuwania skutków awarii. Postępowanie poawaryjne uzależnione jest od zaistniałej sytuacji, miejsca jej powstania, udziału substancji niebezpiecznych oraz wielkości zdarzenia. Miejsca i sposoby neutralizacji substancji niebezpiecznych oraz sposoby odkażania terenu zostaną określone przez komendanta Państwowej Straży Pożarnej w porozumieniu z Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska po uzyskaniu szczegółowych informacji na temat rodzaju występującego zagrożenia, niebezpiecznych substancji uwolnionych z terenu zakładu oraz zasięgu skażenia. Skażenie głębokich warstw gruntu będzie rozpoznane przez analizę w głębokich wykopach (do głębokości warstwy wodonośnej) na głównych kierunkach spływu wód powierzchniowych od miejsca rozlewu. Po stwierdzeniu głębokości skażenia: przy płytkich skażeniach będzie przeprowadzona rekultywacja gruntu przez jego wymianę lub przez zastosowanie odpowiednich kultur biologicznych; przy skażeniach głębokich rekultywacja będzie zlecona wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom. Odpady powstałe w wyniku awarii będą zbierane do wyznaczonych i opisanych pojemników/zbiorników, a następnie przekazywane do zagospodarowania/utylizacji zgodnie z ustawą o odpadach. Szczegółowe informacje odnośnie podjętych działań w zakresie likwidacji skutków awarii będą przekazywane Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska, Wojewódzkiemu Komendantowi Państwowej Straży Pożarnej i Bydgoskiemu Wydziałowi Zarządzania Kryzysowego. Strona 5 z 12
5. Nazwy i właściwości substancji niebezpiecznych kwalifikujących Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Wykaz substancji niebezpiecznych kwalifikujących Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wraz z podaniem rodzaju zagrożenia oraz podstawowej charakterystyki pożarowej, wybuchowej oraz toksyczności przedstawiono w poniższej tablicy: Rodzaj Charakterystyka pożarowa i/lub wybuchowa oraz Lp niebezpieczna zagrożenia 1 2 3 5 1 2 3 4 2,6- dinitrotoluen 2,4- dinitrotoluen Dinitrotoluen 50/65 mieszanina: 2,4- dinitrotoluen 2,6- dinitrotoluen Dinitrotoluen 80 mieszanina: 2,4- dinitrotoluen 2,6- dinitrotoluen niebezpieczna dla środowiska Mieszanina Mieszanina niebezpieczne dla środowiska Mieszanina Mieszanina niebezpieczne dla środowiska Toksyczne palne ciało stałe. Podczas ogrzewania lub spalania wydzielają się silnie toksyczne tlenki azotu. Gwałtowne ogrzanie może spowodować wybuchowy rozkład. R45 Może powodować raka. R23/24/25 Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. R48/22 Działa szkodliwie po połknięciu; poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia. R52/53 Działa szkodliwie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym R62 Możliwe ryzyko upośledzenia płodności. R68 Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia. Toksyczne palne ciało stałe. Podczas ogrzewania lub spalania wydzielają się silnie toksyczne tlenki azotu. Gwałtowne ogrzanie w przestrzeni zamkniętej może spowodować wybuchowy rozkład. R45 Może powodować raka. R23/24/25 Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. R48/22 Działa szkodliwie po połknięciu; poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia. R50/53 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. R62 Możliwe ryzyko upośledzenia płodności. R68 Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia. Toksyczne palne ciało stałe. Podczas ogrzewania lub spalania wydzielają się silnie toksyczne tlenki azotu. Gwałtowne ogrzanie może spowodować wybuchowy rozkład. R23/24/25 - działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu R45 Może powodować raka. R23/24/25 Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. R48/22 Działa szkodliwie po połknięciu; poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia. R50/53 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. R62 Możliwe ryzyko upośledzenia płodności. R68 Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia. Strona 6 z 12
Lp Rodzaj Charakterystyka pożarowa i/lub wybuchowa oraz niebezpieczna zagrożenia 1 2 3 5 wybuchowa Toksyczne, palne ciało stałe. Podczas ogrzewania lub spalania wydzielają się silnie toksyczne tlenki azotu. Gwałtowne ogrzanie może spowodować wybuchowy rozkład. R45 Może powodować raka. 5 R23/24/25 Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą Dinitrotoluen niebezpieczna i po połknięciu. specjalny dla R48/22 Działa szkodliwie po połknięciu; poważne zagrożenie dla zdrowia (mieszanina środowiska człowieka w następstwie długotrwałego narażenia. DNT i TNT) R50/53 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. R62 Możliwe ryzyko upośledzenia płodności. R68 Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia. 8 6 7 9 10 11 2,4,6- trinitrololuen Pentryt (stablizowany) Heksogen (stabilizowany) Tetryl (stabilizowany) Oktogen (stabilizowany) Kwas azotowy stężony (98 [%]) wybuchowa niebezpieczna dla środowiska wybuchowa wybuchowa wybuchowa wybuchowa utleniająca żrąca R33 Niebezpieczeństwo kumulacji w organizmie. Jest silnym materiałem wybuchowym kruszącym. Występuje zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia lub oddziaływania ognia. Spalanie małych ilości w zamkniętej przestrzeni lub spalanie dużych ilości przebiega wybuchowo. R2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu. R23/24/25 Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. R33 Niebezpieczeństwo kumulacji w organizmie. R51/53 Działa toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. Jest silnym materiałem wybuchowym kruszącym. R2 Skrajne zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu. Jest silnym materiałem wybuchowym kruszącym. R 2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu. R25 Działa toksycznie po połknięciu. R52/53 Działa szkodliwie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. Jest silnym materiałem wybuchowym kruszącym. R2 - Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu R23/24/25 - działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. R33 niebezpieczeństwo kumulacji w organizmie Jest silnym materiałem wybuchowym kruszącym. R 2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu. R22 Działa szkodliwie po połknięciu. R21 Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą. R52/53 Działa szkodliwie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. Stwarza zagrożenie pożarowe w zetknięciu z mat łatwopalnymi oraz podczas reakcji z metalami przebiegających z wydzieleniem wodoru niesie z sobą duże zagrożenie pożarem i wybuchem. R8 - Kontakt z materiałami zapalnymi może spowodować pożar. R35 - Powoduje poważne oparzenia. Strona 7 z 12
Lp Rodzaj Charakterystyka pożarowa i/lub wybuchowa oraz niebezpieczna zagrożenia 1 2 3 5 12 Toluen Wysoce łatwo palna ciecz łatwopalna, pary tworzą z powietrzem mieszaninę wybuchową. R11 Produkt wysoce łatwopalny R38 Działa drażniąco na skórę. R48/20 Działa szkodliwie przez drogi oddechowe; stwarza poważne zagrożenie zdrowia w następstwie długotrwałego narażenia. R63 Możliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki. R65 Działa szkodliwie; może powodować uszkodzenie płuc w przypadku połknięcia. 13 Nitroza 88/12 14 Aceton 15 Oleum 25 [%] Mieszanina utleniająca Wysoce łatwo palna ciecz niebezpieczne dla ludzi i środowiska R67 Pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy. Stwarza zagrożenie pożarem i wybuchem w zetknięciu z materiałami łatwopalnymi oraz podczas reakcji z metalami przebiegających z wydzieleniem wodoru. R8 W kontakcie z materiałami zapalnymi może spowodować pożar. R35 Powoduje poważne oparzenia. łatwopalna, pary tworzą z powietrzem mieszaninę wybuchową. R11 Produkt wysoce łatwo palny. R36 Działa drażniąco na oczy. R66 Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry. R67 Pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy. żrąca, wydziela toksyczne opary tlenków siarki (SO 3). R14 Reaguje gwałtownie z wodą. R35 Powoduje poważne oparzenia. R37 Działa drażniąco na drogi oddechowe. 6. Informacje związane z charakterem zagrożenia poważną awarią z uwzględnieniem skutków dla ludzi i środowiska. Substancje znajdujące się na terenie zakładu Chemicznych NITRO-CHEM S.A. stwarzają zagrożenia: pożarowe, wybuchowe, uwolnienie substancji toksycznych, utleniających i niebezpiecznych dla ludzi i środowiska. Uwolnione ciekłe substancje niebezpieczne mogą tworzyć rozlewiska, które mogą zbierać się w obrębie instalacji produkcyjnych w obudowanych tacach, na szczelnych podłożach lub na nieutwardzonym terenie. Uwolnione substancje niebezpieczne o charakterze palnym mogą po uwolnieniu rozprzestrzeniać się także w postaci chmur parowych. Jeżeli substancja jest cięższa od powietrza, chmura parowa może utrzymywać się przy powierzchni terenu i wnikać we wszelkie otwory poniżej poziomu terenu (studzienki, wpusty, zagłębienia) np. opary toluenu lub acetonu. Substancje gazowe o charakterze toksycznym mogą po uwolnieniu rozprzestrzeniać się w postaci chmur gazowych. Jeżeli substancja jest cięższa od powietrza chmura parowa może utrzymywać się przy powierzchni terenu i wnikać we wszelkie otwory poniżej poziomu terenu (studzienki, wpusty, zagłębienia) np. tlenki azotu czy SO 3. Strona 8 z 12
Materiały wybuchowe stwarzają dwojakie zagrożenia: Powstanie nadciśnienia wywołanego falą uderzeniową; Odłamkowanie (rozrzut odłamków elementów instalacji i zniszczonych obiektów). Dla obiektów zagrożonych wybuchem lub spalaniem materiałów wybuchowych opracowane są karty kwalifikacyjne obiektów w oparciu o Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych, (Dz.U.2003.163.1577) oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 października 2010 r. w sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. (Dz.U.2010.222.1451) W kartach kwalifikacyjnych znajdują się, miedzy innymi, informacje dotyczące maksymalnej ilości materiałów wybuchowych w obiektach i wyliczone na tej podstawie oraz w oparciu o wytyczne zawarte w ww. rozporządzeniach zasięg stref zagrożeń. Dla wszystkich obiektów znajdujących się w tych strefach, w tym także leżących poza terenem Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. obiektów przemysłowych, obszarów zabudowy zwartej i rozproszonej, autostrad i dróg o dużym natężeniu ruchu, obiektów użyteczności publicznej, w których gromadzi się duża liczba ludzi spełnione są warunki lokalizacyjne zawarte w ww. rozporządzeniach. Potencjalnym realnym zagrożeniem, które może wyjść poza teren zakładu uznaje się rozprzestrzenianie chmury tlenków siarki wskutek rozszczelnienia rurociągu oleum. Zasięg awarii, zgodnie z obliczeniami zawartymi w Wewnętrznym Planie Operacyjno-Ratowniczym Spółki obejmuje zakłady zlokalizowane w obrębie terenu przemysłowego (dawny teren Organika-Zachem) przy ulicy Wojska Polskiego 65 i 65A w Bydgoszczy. W obszarze, który może być objęty skutkami awarii, nie znajdują się osoby prywatne oraz obiekty użyteczności publicznej. 7. Sposoby ostrzegania i informowania ludności w przypadku wystąpienia poważnej awarii. W przypadku pożaru, wycieku lub innego zagrożenia w Zakładach Chemicznych NITRO-CHEM S.A. uruchamiana jest syrena alarmowa zgodnie z umieszczonym w poniższej tablicy schematem: Lp. Rodzaj alarmu Sposób ogłaszania alarmu Sposób odwoływania alarmu 1. Alarm klęsce żywiołowej i zagrożeniu środowiska (wybuch, pożar, inne) akustyczny system alarmowy modulowany dźwięk syreny w okresie trzech minut akustyczny system alarmowy ciągły dźwięk syreny w okresie trzech minut 2. Alarm o skażeniach 1) Sygnał akustyczny - modulowany dźwięk syreny w okresie trzech minut Sygnał akustyczny - ciągły dźwięk syreny w okresie trzech minut Strona 9 z 12
W przypadku prowadzenia ćwiczeń i symulacji próbnych alarmów związanego z prowadzonymi długość d wieku i nie przekracza kilkunastu do sekund. Wraz z uruchomieniem syreny alarmowej podawany jest meldunek do stanowiska Kierowania Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy o zaistniałej sytuacji. Ewentualną decyzję o ewakuacji okolicznych mieszkańców podejmuje Kierujący Akcją Ratowniczą z ramienia Państwowej Straży Pożarnej. W przypadku każdego alarmu należy bezwzględnie podporządkować się służbom porządkowym, w szczególności funkcjonariuszom Państwowej Straży Pożarnej oraz Policji. Jeśli zajdzie taka potrzeba informacje dla społeczeństwa podane zostaną w komunikatach Policji lub Państwowej Straży Pożarnej (zgodnie z kompetencjami dopuszcza się również podawanie informacji za pośrednictwem ośrodków przekazu medialnego mass mediów). Dodatkowo, zgodnie z obowiązującym w Spółce schematem alarmowania Prezes Zarządu lub osoba przez niego upoważniona, powiadamia: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy; Komendę Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Toruniu; Komendę Miejską Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy; Urząd Miasta Bydgoszczy, Bydgoskie Centrum Zarządzania Kryzysowego; Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego. 8. Sposób postępowania ludności zamieszkującej lub przebywającej w bezpośrednim sąsiedztwie Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. w przypadku wystąpienia poważnej awarii. W przypadku ogłoszenia alarmu o pożarze, awarii gazowej lub innym miejscowym zagrożeniu na terenie Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A. oczekuje się współpracy pomiędzy społecznością lokalną, zamieszkującą tereny wokół Spółki, a organami uprawnionymi do kierowania akcją ratowniczo gaśniczą (jednostkami organizacyjnymi ochrony przeciwpożarowej oraz policją). Po usłyszeniu sygnału o zagrożeniach należy: 1. Nie zbliżać się do rejonu zagrożenia. 2. Włączyć telewizor lub radioodbiornik na częstotliwość stacji lokalnej. 3. Wysłuchać uważnie nadawanych komunikatów. 4. Postępować zgodnie z poleceniami nadawanymi w masmediach. 5. Wychodząc z domu pamiętać o zabraniu: dokumentów, telefonu komórkowego wraz z ładowarką, leków oraz recept w przypadku chorób przewlekłych wymagających stosowania codziennego leków np.: cukrzyca, choroba niedokrwienna serca i inne, przyborów toaletowych, ważnych dokumentów rodzinnych np.: polisy ubezpieczeniowe, numery rachunków bankowych, adresy i telefony kontaktowe, akta notarialne, dokumenty potwierdzające tożsamość, papiery wartościowe akcje i obligacje, książeczki szczepień, numery kart kredytowych, legitymacje ubezpieczeniowe, testamenty itp., kluczyków od pojazdów samochodowych, sejfów itp. Strona 10 z 12
6. Wychodząc z domu pamiętać o wyłączeniu dopływu wszystkich mediów do budynku, mieszkania (gaz, prąd, woda). 7. Wychodząc z domu pamiętać o opuszczeniu rolet oraz jego zamknięciu. 8. Udać się w rejon zbiórki ewakuowanych, który został podany w treści komunikatu. 9. Potwierdzenie, że prowadzący zakład podjął odpowiednie działania w zakresie przygotowania zakładu do współpracy ze służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i reagowania na wypadek zagrożeń Produkcja, przetwarzanie, transport lub magazynowanie niebezpiecznych (łatwopalnych, wybuchowych, toksycznych, niebezpiecznych dla środowiska) substancji chemicznych w dużych ilościach stwarza potencjalne zagrożenie związane z ich uwolnieniem do otoczenia w sposób niekontrolowany. Zdarzenia takie można przewidzieć teoretycznie, oszacować prawdopodobieństwo ich zajścia, oznaczyć zasięg oddziaływania i skalę ryzyka dla ludzi i środowiska, ale nie można ściśle określić miejsca i czasu ich wystąpienia. W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) sytuację taką określa się mianem poważnej awarii i rozumie się przez nią zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Artykuł 249 cytowanej ustawy nakłada na prowadzącego zakład, stwarzający możliwość wystąpienia poważnej awarii obowiązek zapewnienia, aby zakład ten był zaprojektowany, wykonany, prowadzony i likwidowany w sposób zapobiegający awariom przemysłowym i ograniczający ich skutki dla ludzi oraz środowiska. Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A., ze względu na ilości substancji niebezpiecznych (palnych i wybuchowych) produkowanych lub magazynowanych na jej terenie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r., w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. z 2002 r., Nr 58, poz. 535, zm. Dz. U. z 2006 r., Nr 30, poz. 208) została zaklasyfikowana do zakładów o dużym ryzyku. Tym samym prowadzący zakład, w myśl ustawy Prawo ochrony środowiska zobowiązany, jest m.in. do podjęcia odpowiednich przygotowań w zakładzie, w tym również w porozumieniu ze służbami ratowniczymi, które cyklicznie kontrolują takie zakłady, w celu zapobiegania powstawaniu awarii, zaś w przypadku ich wystąpienia opanowania zdarzenia oraz zminimalizowania jej skutków. Zgodnie z wymaganiami art. 260 ustawy POŚ Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A., opracowały Wewnętrzny Plan Operacyjno Ratowniczy. Założenia tego planu oraz możliwości podjęcia działań ratowniczych i zabezpieczających są weryfikowane podczas ćwiczeń sprawdzających i zgrywających współpracę służb odpowiedzialnych za reagowanie na wypadek awarii. Stosownie do wymagań zawartych w art. 261 ustawy POŚ, analiza oraz ćwiczenia związane z realizacją Wewnętrznego Planu Operacyjno Ratowniczego odbywają się z częstotliwością nie rzadziej, niż co 3 lata. Strona 11 z 12
10. Odniesienie do Zewnętrznego Planu Operacyjno-Ratowniczego. Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. przekazały Komendantowi Wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej woj. Kujawsko-Pomorskiego z siedzibą w Toruniu informacje niezbędne do opracowania Zewnętrznego Planu Operacyjno-Ratowniczego zgodnie z wymaganiami Artykułu 261 ustawy POŚ. Informacje niezbędne do przygotowania zewnętrznego planu zawarte zostały w Zgłoszeniu Zakładu, Programie Zapobiegania Awariom oraz Wewnętrznym Planie Operacyjno Ratowniczym. Do opracowania Zewnętrznego Planu Operacyjno-Ratowniczego zobowiązana jest Komenda Wojewódzka PSP (art. 265 POŚ), przy czym Komendant Wojewódzki PSP ma prawo odstąpić od jego przygotowania, jeśli z informacji dostarczonych przez prowadzącego zakład wynika, w sposób niebudzący wątpliwości, że nie występuje ryzyko rozprzestrzeniania się skutków awarii poza zakład (art. 266 POŚ). 11. Wskazanie miejsca uzyskania dodatkowych informacji. Dodatkowe informacje dotyczące Zakładów Chemicznych NITRO-CHEM S.A., w zakresie nieobjętym tajemnicą handlową i/lub tajemnicą przedsiębiorstwa można uzyskać kierując pisemny wniosek na adres: Zakłady Chemiczne NITRO-CHEM S.A. Dział Bezpieczeństwa Technicznego ul. Wojska Polskiego 65A 85-825 Bydgoszcz Informacje związane z: rejestrem substancji niebezpiecznych; zatwierdzonymi raportami o bezpieczeństwie lub ich zmianami; przyjętymi Zewnętrznymi Planami Operacyjno- Ratowniczymi oraz instrukcjami o postępowaniu mieszkańców na wypadek wystąpienia awarii podawane są również przez Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Toruniu (na mocy art. 267 POŚ). Strona 12 z 12