70 Czasowniki modalne

70 Czasowniki modalne Czasowniki modalne stanowią osobną kategorię czasowników. Wyróżniają się cechami odmiennymi od czasowników regularnych. Czasowniki należące do tej grupy to m.in. can may must should ought to móc/ umieć móc/wolno mi musieć powinienem powinienem - Czasowniki modalne posiadają jednakową odmianę w każdej osobie liczby pojedynczej i mnogiej w czasie teraźniejszym. Oznacza to, że nie przybierają końcówki -s w trzeciej osobie liczby pojedynczej. - Czasowniki modalne nie tworzą form czasu przeszłego tak jak inne czasowniki. Tylko czasownik can posiada własną nieregularną formę czasu przeszłego - could. - Czasowniki modalne tworzą pytania tylko przez inwersję. - Czasowniki modalne tworzą zaprzeczenia tylko przy zastosowaniu słowa not. - Czasowniki modalne łączą się z innymi czasownikami bez partykuły to. Jedynie czasowniki ought i used występują z partykułą to - ought to, used to. - Czasowniki modalne nie są stosowane w czasach Continuous, Perfect oraz Future. Zastępowane są wówczas innymi konstrukcjami lub zwrotami. Czasowniki modalne can i could Czasownik modalny can oznacza móc, umieć, potrafić, być w stanie. Występuje w czasie teraźniejszym łącząc się z innymi czasownikami. I can swim. You can run fast. Peter can drive. She can speak French. Pytania tworzy się przez inwersję. Can I swim? Can you run fast? Can Peter drive? Can she speak French? Zaprzeczenia tworzy się przy użyciu słowa not. Zaprzeczenie może mieć pełną postać can not, cannot lub postać skróconą can t. I can not swim. You cannot run fast. Peter can t drive. She can t speak French. Czasownik can posiada odrębną formę przeszłą w postaci could. Odmienia się ona na takich samych zasadach, jak can. Frank could ski when he was a child. Could Frank ski when he was a child? Frank could not ski when he was a child. I could go to the cinema last Friday. Could you go to the cinema last Friday? I couldn t go to the cinema last Friday. 146

I. Napisz zdania z czasownikiem can według przykładu. 1. Joan / sing / play the piano Joan can sing but she can t play the piano. 2. I / draw / paint... 3. Brian / ride a bicycle / drive a car... 4. we / swim / sail a boat... 5. you / ski / skate... 6. Tommy / speak / write... 7. they / serve food / cook... 8. the cat / jump high / run very fast... II. Uzupełnij zdania stosując czasownik could. 1. I can t speak German now but I could speak German when I was younger. 2. Adam can t play the guitar now but... five years ago. 3. Mr Grey can t cook now but... when he was a student. 4. Alice can t write poems now but... some time ago. 5. We can t build a sandcastle now but... last year. 6. I can t repair clocks now but... when I was at school. 7. They can t play tennis now but... a few years ago. 8. My parrot can t speak now but... when it was younger. III. Ułóż zdania twierdzące oraz przeczące stosując czasownik can. a pilot look after animals an accountant cut hair an architect can count well a barber serve food a vet cannot fly a plane a waiter make furniture a carpenter design buildings IV. Uzupełnij zdania stosując czasownik can, could, can t lub couldn t. 1.... you make a snowman when you were a child? Sure, I... 2. Monica isn t a good driver. She... drive well. 3. I... play the drums a few years ago but I... do it now. 4. We... visit you last Saturday because we were very busy. 5. Help me, please. I... open the window. 6. We... put down the fire ourselves because we didn t have enough water. 7. I... lend you my course book because I need it now. 8. Mrs Palmer lost her car keys and she... drive home. 147

71 Czasowniki modalne may i might May jest czasownikiem modalnym (rozdz. 70). Jego podstawowym znaczeniem jest móc, mieć pozwolenie. Jest więc stosowany do udzielania pozwolenia, pytania o pozwolenie lub też wyrażania zakazu. I may come home late. We may bathe in the river. Peter may eat ice cream. Ja mogę wracać do domu późno. My możemy kąpać się w rzece. Piotr może jeść lody. May I go to the cinema? May we smoke cigarettes? May Peter sleep longer? Czy mogę pójść do kina? Czy nam wolno palić papierosy? Czy Piotr może spać dłużej? Pytanie z czasownikiem may stanowi formę uprzejmego pytania o pozwolenie. Zaprzeczenie oznacza zakaz. Skrócona forma zaprzeczenia ma postać mayn t. I may not bathe in the sea. We mayn t smoke cigarettes. Ann mayn t drink coffee. Ja nie mogę kąpać się w morzu. Nam nie wolno palić papierosów. Anna nie może pić kawy. Podobne znaczenie pozwolenia oraz zakazu może wyrażać czasownik can. W zdaniach takich jak powyżej obydwa czasowniki mogą być stosowane zamiennie. We can sleep long. Can you sleep long, too? No, we can not sleep long. I can drive a car. Can you drive a car, too? No, I cannot drive a car. You can smoke. Can your brother smoke, too? No, he can t smoke. Drugim znaczeniem jakie może wyrażać czasownik may jest przypuszczenie. I don t have your pen. Alice may have it. Ja nie mam twojego pióra. Być może ma je Alicja. Robert is not at home. He may be in the club. Roberta nie ma w domu. On może być w klubie. The sky is cloudy. It may rain in the afternoon. Niebo jest zachmurzone. Po południu może padać deszcz. Większą dozę niepewności w przypuszczeniu wyraża czasownik might, który stanowi formę trybu przypuszczającego utworzoną od czasownika may. Harry might be in the cinema. But, I m not sure. Być może Harry jest w kinie. Ale nie jestem pewien. They say it might snow tomorrow, but I doubt it. Mówią, że jutro może padać śnieg, ale ja w to wątpię. Podobne znaczenie przypuszczenia może wyrażać czasownik could. David could know Mr Lee, but I am not certain. It could be sunny tomorrow. Dawid może znać pana Lee, ale nie jestem tego pewien. Jutro może być słonecznie. 148

I. Napisz zdania według przykładu. 1. I / drink coffee / smoke I may drink coffee but I may not smoke. 2. Tom / ride a bike / drive a car... 3. we / go to the cinema / go to a disco... 4. Eva / sunbathe / swim in the sea... 5. the girl / eat chocolate / drink Coke... 6. you / sleep long / go to bed late... 7. they / invite friends / leave home... 8. our dog / play at home / sleep in bed... II. Napisz uprzejme pytania o pozwolenie. 1. You want to get another piece of cake. May I...? 2. You want to bathe in the sea....? 3. You want to go to a party....? 4. You want to watch films at night....? 5. You want to have some ice cream....? 6. You want to invite your friends....? 7. You want use the computer....? 8. You want to borrow the book....? III. Napisz przypuszczenia stosując czasownik may. 1. Perhaps, Adam has your tickets. Adam may...... 2. Perhaps, Mr Collins is at work.... 3. Perhaps, they will come on Monday.... 4. Perhaps, Brian doesn t like porridge.... 5. Perhaps, we are wrong.... 6. Perhaps, I will lose the first place.... 7. Perhaps, the children know the truth.... 8. Perhaps, Sue will lend us some money.... IV. Napisz przypuszczenia stosując might oraz podane zwroty. be hot break catch a cold get angry have an accident win 1. The sun is shinning. It might... outside. 2. Paul Jones has got the most points. He... the competition. 3. The man is bathing in the icy water. He... 4. You drive too fast. You... one day. 5. The pupils are naughty. Their teacher... 6. The ice is too thin to skate on. It... suddenly. 149

72 Czasowniki must i have to Must jest czasownikiem modalnym (rozdz. 70). Oznacza on musieć, jest więc stosowany do wyrażania konieczności. Użycie czasownika must wymaga przestrzegania takich samych zasad, jak w przypadku wszystkich innych czasowników modalnych. Must łączy się z innym czasownikiem bez partykuły to. I must go to a doctor. You must do your homework. We must be quiet. Pytanie dotyczące konieczności tworzy się przez inwersję. Must I go to a doctor? Must you do your homework? Must we be quiet? Należy jednakże pamiętać, że zaprzeczona postać czasownika must wyraża zupełnie odmienne znaczenie. Jest to znaczenie zakazu. Tak więc forma must not bliska jest znaczeniu jakie wyraża may not. Skrócone zaprzeczenie ma postać mustn t. You mustn t smoke. They mustn t make noise. Joe mustn t bathe in the river. Znaczenie pokrewne do must wyraża regularny czasownik have to. W podobny sposób opisuje on konieczność. Może on być stosowany zamiennie z czasownikiem must. Have to odmienia się jak czasownik have. I have to take the dog for a walk. Eva has to clean her room. We have to be careful. Pytanie z czasownikiem have to tworzy się wyłącznie według zasad czasu Present Simple - przy użyciu operatora do / does. Do I have to take the dog for a walk? Does Eva have to clean her room? Do we have to wait? Zaprzeczenie tworzy się przy zastosowaniu operatora do not / does not. Przecząca postać czasownika must - mustn t, służy do wyrażania zakazu. Jednakże przecząca forma czasownika have to wyraża brak konieczności, stanowiąc jednocześnie formę uzupełniającą brak podobnego znaczenia przy czasowniku must. I do not have to take the dog for a walk. Eva doesn t have to clean her room. We don t have to wait. 150

I. Napisz co podane osoby muszą robić stosując czasownik must. a nurse type letters A nurse must...... a policeman protect his country... a gardener deliver letters... a secretary keep law and order... a postman design buildings... a soldier look after ill people... an architect prepare meals... a chef prune trees... II. Napisz zdania według przykładu. 1. I / wash the dishes / beat the carpets I must wash the dishes but I do not have to beat the carpets. 2. the secretary / type letters / write reports 3. the janitor / look after the school keys / clean the classrooms 4. you / eat fruit / drink milk 5. we / pay the contributions / attend every meeting III. Napisz czego podanym osobom nie wolno robić stosując czasownik mustn t. 1. Mother to Paul: Don t drink cold water. Paul mustn t... 2. Father to Ann: Don t bring the cat home.... 3. Teacher to pupils: Don t make noise.... 4. Mother to Bob: Don t tread on the lawn.... 5. Rick to Adam: Don t use my computer.... 6. Doctor to Rita: Don t take off the plaster.... 7. Father to Jim: Don t touch the dog.... 8. Warden to Betty: Don t cross the street.... IV. Uzupełnij zdania poprawną formą czasownika have to. 1. I... take my children to the kindergarten every morning. 2. You... wash these shirts. They are clean. 3.... Michael... practise the piano every day? 4. Monica... put on a pullover. It s rather hot outside. 5.... we... invite all our teachers to the ceremony? 151