Krajowe wymagania techniczne dotyczące kruszyw do betonu nawierzchniowego Leszek Bukowski Departament Technologii Budowy Dróg GDDKiA Kielce, 15.05.2019
Plan prezentacji 1. Dokumenty regulujące wymagania dla betonu i kruszyw 2. Propozycje GDDKiA zmiany rozporządzenia Ministra 3. Ogólna Specyfikacja Techniczna 4. Wymagania odnośnie kruszyw do betonu nawierzchniowego 5. Zabezpieczenie przed ASR 6. Podsumowanie
Projekty drogowe o nawierzchni betonowej wykonane i w trakcie realizacji na sieci dróg krajowych, zarządzanych przez GDDKiA
1. Dokumenty regulujące Rozporządzenia Ministra, Zarządzenia Generalnego Dyrektora rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. 2016 poz. 124), rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 stycznia 2002 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych (Dz.U. 2002 nr 12 poz. 116), zarządzenie nr 30 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 16 czerwca 2014 roku w sprawie Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni sztywnych zarządzenie nr 10 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 30 marca 2017 roku w sprawie stosowania instrukcji DP-T 14 Ocena jakości na drogach krajowych, Część I - roboty drogowe (w zakresie wytrzymałości i grubości) Zarządzenie nr 23 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 7 czerwca 2018 roku w sprawie stosowania Ogólnych Specyfikacji Technicznych w GDDKiA w tym beton nawierzchniowy
1. Dokumenty regulujące Dokumenty kontraktowe: Program Funkcjonalno Użytkowy oparty na Katalogach ze wskazaniem technologii wykonania nawierzchni Warunki wykonania i odbioru robót budowlanych dla danego zadania (P&B) Szczegółowa specyfikacja techniczna dla danego zadania (buduj) Gwarancja Jakości Inne dokumenty Różne wersje OST, m.in. publikowane na stronie GDDKiA Instrukcja teksturowania górnej warstwy nawierzchni drogowej (grooving & grinding)
Propozycja zmiany rozporządzenia drogowego Drogowego w zakresie miarodajnego współczynnika tarcia na podstawie opracowania IBDiM
Ogólna Specyfikacja Techniczna na nawierzchnie betonowe OST oparta na dokumencie wypracowanym przez KS Zawiera m.in. uszczegółowienie i wymagania dla górnej warstwy (uziarnienie, tekstura) Wprowadza alternatywę wykończenia GWN w postaci G&G Badania alkaliczności kruszyw wnioski z projektu RID Szerokie konsultacje z ekspertami, Radą Naukową, doświadczenia własne Wdrożenie zarządzeniem GD DKiA nr 23 z dnia 7 czerwca 2018r.
Kruszywa wg RID Projekt badawczy pt. Reaktywność alkaliczna krajowych kruszyw Współfinansowany przez NCBiR i GDDKiA konsorcjum w składzie: ICMB-IPPT Celem Projektu jest opracowanie wytycznych technicznych projektowania betonów o dużej trwałości, ze szczególnym uwzględnieniem zabezpieczenia przed wystąpieniem uszkodzeń spowodowanych reakcją AAR, tj. między alkaliami NaOH i KOH zawartymi w cementach oraz w środkach do walki ze śliskością zimowa na nawierzchniach drogowych, a reaktywnymi minerałami zawartymi w kruszywie. Przedmiotem badań zostały objęte kruszywa ze złóż w rożnych regionach Polski. Reaktywność alkaliczna kruszyw oznaczana i oceniana była przy wykorzystaniu komplementarnych metod, stosowanych w systemach oceny reaktywności kruszyw w wiodących technologicznie krajach UE oraz w USA. W ramach Projektu opracowano krajowej procedury badania reaktywności kruszyw stosowanych do betonu
Kruszywa wg ASR-RID-I-37 Reaktywność alkaliczna krajowych kruszyw Procedura badawcza GDDKiA PB/1/18 Oznaczenie stopnia reaktywności alkalicznej kruszywa przyśpieszoną metodą badania zmian długości próbek zaprawy, wydłużenie po 14 dniach Procedura badawcza GDDKiA PB/2/18 Oznaczenie stopnia reaktywności alkalicznej kruszywa długoterminową metodą badania zmian długości próbek betonu, wydłużenie po 365 dniach + Wytyczne techniczne klasyfikacji kruszyw krajowych i zapobiegania reakcji alkalicznej w betonie stosowanym w nawierzchniach dróg i drogowych obiektach inżynierskich
Reaktywność alkaliczna kruszyw
Metoda badawcza Stopień reaktywności kruszywa Niereaktywne R0 Umiarkowanie reaktywne R1 Silnie reaktywne R2 Bardzo silnie reaktywne R3 kruszywo drobne kruszywo grube kruszywo drobne kruszywo grube kruszywo drobne; kruszywo grube kruszywo drobne; kruszywo grube Procedura badawcza GDDKiA PB/1/18 0,150 0,100 > 0,150 0,300 Wydłużenie po 14 dniach, % 1) > 0,100 0,300 > 0,300 2) 0,450 > 0,450 Procedura badawcza GDDKiA PB/2/18 Wydłużenie po 365 dniach, % 1) 0,040 > 0,040 0,120 > 0,120 3) 0,240 > 0,240 1) Jeżeli wyniki klasyfikacji na podstawie wyników przyśpieszonej metody pomiaru ekspansji zaprawy (wg PB/1/18) oraz długoterminowej metody pomiaru ekspansji betonu (wg PB/2/18) są niezgodne, to stopień reaktywności badanego kruszywa, należy przyjąć po zasięgnięciu opinii eksperta. Opinia eksperta powinna być oparta m.in. o szczegółową analizę składu mineralogicznego kruszywa i obecności składników szkodliwych wg PB/3/18, oraz jednorodności surowca do produkcji kruszywa. 2) W przypadku jeżeli ekspansja zaprawy oznaczona wg Procedury Badawczej GDDKiA PB/1/18 po 14-dniach przekracza wartość 0,300 %, to bez względu na wyniki innych metod, kruszywa uważa się za silnie lub bardzo silnie reaktywne (stopień reaktywności odpowiednio R2 i R3) co wyklucza ich stosowanie do wykonawstwa betonów stosowanych w nawierzchniach dróg i drogowych obiektach inżynierskich. 3) W przypadku jeżeli ekspansja betonu oznaczona wg Procedury Badawczej GDDKiA PB/2/18 po 365 dniach przekracza wartość 0,120%, to bez względu na wyniki innych metod, kruszywa uważa się za silnie lub bardzo silnie reaktywne R2 i R3, co wyklucza ich stosowanie do wykonawstwa betonów stosowanych w nawierzchniach dróg i drogowych obiektach inżynierskich.
4. Podsumowanie Kruszywo jest jednym z wielu składników mieszanki betonowej, ale o istotnym wpływie na produkt beton nawierzchniowy Zostały wprowadzone regulacje kompatybilne z istniejącym rynkiem kruszyw w Polsce (PSV) Wprowadziliśmy regulacje umożliwiające zastosowanie celowe rodzaju kruszyw w konkretnym miejscu płyty betonowej (GWN, warstwa nawierzchniowa) Każde kruszywo ma swoje miejsce w całym korpusie drogowym, od najsłabszych do najmocniejszych
Dziękuję za uwagę mgr inż. Leszek Bukowski lbukowski@gddkia.gov.pl tel. (22) 375 87 76