PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W KATOWICACH ul. Barbary 17, 40-053 Katowice ROCZNA OCENA JAKOŚCI WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOśYCIA PRZEZ LUDZI NA TERENIE MIASTA SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE Publikacja wyłącznie za zgodą Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach
Mieszkańcy miasta zaopatrywani są w wodę przeznaczoną do spoŝycia pochodzącą z ujęć powierzchniowych zlokalizowanych na zbiornikach Dziećkowice i Goczałkowice. Producentem wody jest Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów. Woda produkowana jest w dwóch duŝych Stacjach Uzdatniania Wody - Zakład Uzdatniania Wody Goczałkowice i Stacja Uzdatniania Wody Dziećkowice. Mieszkańcy otrzymują wodę mieszaną z w/w ujęć pochodzącą z sieciowych zbiorników wyrównawczych w Murckach. Dystrybucją wody wodociągowej dla 72 tysięcy mieszkańców miasta zajmuje się Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach. Średnie dobowe zuŝycie wody wodociągowej rozprowadzanej na terenie miasta wynosi 6.425 m 3 /dobę, a długość sieci wodociągowej wraz z przyłączami na tym terenie wynosi 117,93 km. MONITORING JAKOŚCI WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOśYCIA Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach prowadził w roku 2007 monitoring jakości naczonej do spoŝycia przez ludzi w oparciu o Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. (Dz. U. Nr 61 poz. 417). Badania wody wodociągowej dostarczanej mieszkańcom miasta obejmowały zakres badań monitoringu kontrolnego i przeglądowego (Tabela 1). Tabela 1. Wykaz badanych parametrów w monitoringu kontrolnym i przeglądowym w roku 2007. Lp. Monitoring kontrolny Monitoring przeglądowy Badania fizykochemiczne Badania fizykochemiczne 1. Mętność Mętność 2. Barwa Barwa 3. Odczyn (ph) Odczyn (ph) 4. Przewodność Przewodność 5. Zapach Zapach 6. Smak Smak 7. Jon amonowy Jon amonowy 8. Azotany Azotany 9. Azotyny Azotyny 10. Glin Glin 11. śelazo śelazo 12. Antymon 13. Arsen 14. Bor 15. Chlorki 16. Chrom 17. Fluorki 18. Kadm 19. Magnez 20. Mangan 21. Miedź 22. Nikiel 23. Ołów 24. Rtęć 25. Selen 26. Siarczany 27. Srebro 28. Trichlorometan (chloroform) 29. Bromodichlorometan 30. Dibromochlorometan 31. Tribromometan (bromoform) 2
32. THM 33. Trichloroeten 34. Tetrachloroeten 35. Trichloroetenu i Tetrachloroetenu 36. Twardość ogólna 37. Utlenialność 38. Bezno (a) piren 39. Benzeno (b) fluoranten 40. Benzeno (k) fluoranten 41. Benzeno (g, h, i ) perylen 42. Indeno (1,2,3) piren 43. WWA Badania bakteriologiczne Badania bakteriologiczne 1. Bakterie grupy coli Bakterie grupy coli 2. Escherichia coli Escherichia coli 3. Enterokoki (paciorkowce kałowe) Enterokoki (paciorkowce kałowe) 4. Clostridium perfringens (łącznie ze Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) sporami) 5. Ogólna liczba bakterii w 36± 2 o C po 48h 6. Ogólna liczba bakterii w 22± 2 o C po 72h W roku 2007 na terenie miasta próby wody do badań laboratoryjnych pobierano w 15 punktach monitoringowych (Tabela 2). Tabela 2. Wykaz punktów monitoringowych na terenie miasta w roku 2007. Lp. Adres punktu monitoringowego Lokalizacja punktów poboru prób wody Rodzaj punktu monitoringowego 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Mikołaja 3 1-go Maja 9 (Centrum) Zespół Szkół Sportowych Szpital Nr 2 Szkolna 15 Szkoła Podstawowa Nr 3 Akacjowa 7 (Oś. Tuwima) Niepodległości 47 (Oś. Chemik) Jagiełły 4 (Oś. Węzłowiec) Reymonta 2 (Oś. Bańgów) Stawowa 1 (Michałkowice) Dąbrowskiej 4 Szkoła Podstawowa Nr 20 Szkoła Podstawowa Nr 1 Apteka Jagiellońska Siemianowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa Administracja Osiedla Bańgów Kompleks Sportowy Michał (pom. socjalne) NZOZ DE MED 10. 11. Wiejska 20 (Przełajka) Słowackiego 5 ZOZ Grupowa Praktyka Lekarzy Rodzinnych Familia Przedszkole Nr 11 3
12. 13. 14. 15. SIE 4 ul. Wróblewskiego SIE 18 Bańgów ul. Krupanka SIE 43 ul. Mysłowicka- Kolejowa SIE 25 ul. Tarnogórska-Fabud Ogółem w roku 2007 w ramach monitoringu jakości naczonej do spoŝycia przez ludzi na terenie miasta pobrano: 80 prób do badań fizykochemicznych 74 próby do badań bakteriologicznych. Kwestionowano 9 prób wody (11,2 %) ze względu na ponadnormatywną mętność oraz przekroczoną zawartość Ŝelaza. Pozostałe próby wody w zakresie badanych parametrów fizykochemicznych i bakteriologicznych spełniały wymagania określone dla naczonej do spoŝycia przez ludzi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29.03.2007r. (Dz. U. 61 poz. 417). W przypadku stwierdzenia, Ŝe badane parametry wody przekraczały wartości dopuszczalne określone w w/w rozporządzeniu zalecano Rejonowemu Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach lub administratorom obiektów (w przypadku kwestionowanych wyników badań wody w instalacjach wewnętrznych budynków) podjęcie działań zmierzających do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Poprawę jakości wody potwierdzano ponownym poborem prób wody do badań z punktów, w których występowały kwestionowane parametry. W związku z tym, Ŝe wszystkie przekroczenia parametrów występowały okresowo i krótkotrwale (np. po awariach sieci wodociągowych) oraz dotyczyły parametrów, które nie powodują negatywnych skutków zdrowotnych stwierdzono, Ŝe woda na terenie miasta w roku 2007 była przydatna do spoŝycia przez ludzi (Tabela 3). Tabela 3. Ocena jakości naczonej do spoŝycia przez ludzi dostarczanej mieszkańcom miasta w 2007r. Ocena jakości naczonej do spoŝycia przez ludzi na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach w 2007r. Miasto Liczba próbek wody badanych w zakresie monitoringu kontrolnego i przeglądowego ogółem fizykochemicznych %prób kwestionowanych ogółem mikrobiologicznych %prób kwestionowanych Lista parametrów fizykochemicznych nie odpowiadających wymaganiom Lista parametrów mikrobiologicznych nie odpowiadających wymaganiom Roczna ocena jakości wody na terenie miasta Siemianowice Śląskie 80 11,2 % 74 0 mętność, Ŝelazo - woda na terenie miasta Siemianowice Śląskie jest przydatna do spoŝycia 4
W porównaniu w roku 2006 kwestionowano 11,7% prób wody ze względu na przekroczone parametry fizykochemiczne (mętność, barwę, Ŝelazo i mangan) oraz 2,8% prób ze względu na przekroczone parametry bakteriologiczne. Liczba pobranych do badań laboratoryjnych próbek naczonej do spoŝycia przez ludzi z terenu miasta w ramach monitoringu kontrolnego i przeglądowego, jak równieŝ liczba próbek kwestionowanych utrzymywała się w latach 2007 i 2006 na podobnym poziomie (Wykres 1). Wykres 1. Próbki z przekroczeniami parametrów fizykochemicznych i bakteriologicznych na terenie miasta w latach 2006 i 2007. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 pobrane próby fiz-chem. % kwestionowanych prób fiz-chem. pobrane próby mikrobiolog. % kwestionowanych prób mikrobiolog. 2006r 2007r Stwierdzane na terenie miasta przekroczenia parametrów mętności i zawartości Ŝelaza związane są z wtórnym zanieczyszczeniem wody w sieciach wodociągowych. Przyczyną okresowego występowania tych przekroczeń są częste awarie sieci wodociągowej - w roku 2007 Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach odnotowało 261 awarii sieci wodociągowej (w porównaniu w roku 2006 odnotowano 353 awarie). Po kaŝdej awarii RPWiK prowadzi płukanie sieci wodociągowej w celu zminimalizowania czasu naraŝenia na wodę o nieodpowiednich parametrach, okresowo płukane są równieŝ końcówki sieci wodociągowej. Zawartość Ŝelaza w wodzie wodociągowej przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (poza sytuacjami awaryjnymi) wynosi średnio 0,14 mg/l na końcówkach sieci wodociągowej u. Natomiast średnia zawartość Ŝelaza w wodzie w sieci rozdzielczej (na studniach zakupowych) wynosi 0,08 mg/l. Na tej podstawie moŝna stwierdzić, Ŝe wzrost zawartości Ŝelaza następuje w czasie transportu wody w sieciach wodociągowych (Wykres 2), wartości te nie przekraczają zawartości dopuszczalnej określonej dla tego parametru 0,2 mg/l. 5
Wykres 2. Średnia zawartość Ŝelaza w wodzie przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi na terenie miasta w roku 2007. 0,2 0,18 0,16 0,14 0,12 0,1 0,08 0,06 0,04 0,02 0 0,2 0,14 0,08 dopuszczalna zaw artość Ŝelaza (w mg/l) w w odzie przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi średnia zaw artość Ŝelaza (w mg/l) w w odzie w punktach monitoringow ych (u ) w 2007r. średnia zaw artość Ŝelaza (w mg/l) w w odzie w sieci rozdzielczej (studnie zakupow e) w 2007r. Na występowanie kwestionowanych parametrów ma równieŝ wpływ obserwowane od 10 lat malejące zuŝycie wody, co wiąŝe się ze spowolnieniem przepływu i stagnacją wody w przewodach wodociągowych zbudowanych głównie ze starych rur Ŝeliwnych i stalowych. Powoduje to wytrącanie się osadów na dnie i inkrustację przewodów. Rozwiązaniem tego problemu jest przebudowa przewymiarowanych i zuŝytych technicznie fragmentów sieci. Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach realizuje naprawy awaryjne, jak i modernizację sieci wodociągowej. Pogorszenie się jakości wody w wielu przypadkach jest równieŝ związane ze złym stanem instalacji wewnętrznej w budynkach mieszkalnych, szkołach i innych obiektach, poprawa jakości wody następuje po przeprowadzeniu płukania lub wymiany wewnętrznej sieci wodociągowej przez administratorów budynków. 6