AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE ZESZYTY NAUKOWE NR 10(82) EXPLO-SHIP 2006 Szczecin 2006
REDAKCJA NACZELNA Redaktor naczelny prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski Komitet Naukowy prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski dr hab. inż. Zbigniew Matuszak, prof. AM Komitet Wydawnictw Dydaktycznych dr inż. kpt. ż.w. Jerzy Hajduk, prof. AM dr hab. inż. Ruta Leśmian-Kordas, prof. AM dr hab. inż. Jerzy Listewnik, prof. AM REDAKTOR NAUKOWY dr hab. inż. Piotr Bielawski, prof. AM Copyright by Akademia Morska, Szczecin 2006 ISSN 1733-8670
KOMITET HONOROWY KONFERENCJI prof. dr hab. inż. Andrzej Balcerski, Politechnika Gdańska prof. dr hab. inż. Bronisław Barchański, Akademia Górniczo-Hutnicza prof. dr hab. inż. Andrzej Chudzikiewicz, Politechnika Warszawska prof. dr kpt.ż.w. Daniel Duda, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni prof. dr hab. inż. Włodzimierz Kiernożycki, Politechnika Szczecińska prof. dr hab. inż. Lech Kobyliński, Politechnika Gdańska członek PAN prof. dr hab. inż. Józef Lisowski, Akademia Morska w Gdyni prof. dr hab. inż. Bolesław Mazurkiewicz, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Zbigniew Smalko, Politechnika Warszawska prof. dr hab. inż. Andriej Stiepanov, KGTU Sankt Petersburg prof. dr inż. Józef Urbański, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni prof. dr kpt.ż.w. Aleksander Walczak, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Bolesław Wojciechowicz, Politechnika Poznańska prof. dr hab. inż. Maciej Zarzycki, Politechnika Śląska RADA NAUKOWA KONFERENCJI prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski Akademia Morska w Szczecinie przewodniczący dr hab. inż. Piotr Bielawski, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie wiceprzewodniczący dr hab. inż. Zbigniew Pietrzykowski, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie sekretarz naukowy prof. dr hab. inż. Aleksiej Aleksiejev, SZTU Sankt Petersburg dr hab. inż. Andrzej Adamkiewicz, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Cezary Behrendt, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Stefan Berczyński, Politechnika Szczecińska dr hab. inż. Ryszard Buczkowski, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. kpt.ż.w. Zbigniew Burciu, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni prof. dr hab. inż. Krzysztof Chwesiuk, Akademia Morska w Szczecinie 3
dr hab. inż. Wiesław Galor, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Jerzy Girtler, Politechnika Gdańska dr hab. inż. Janusz Grabian, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. dr n. h. Jan Gronowicz, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. kpt.ż.w. Stanisław Gucma, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Mieczysław Hann, Politechnika Szczecińska dr inż. kpt.ż.w. Jerzy Hajduk, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Michał Holec, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni dr hab. inż. Jacek Januszewski, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni prof. dr kpt.ż.w. Mirosław Jurdziński, Akademia Morska w Gdyni prof. dr hab. inż. Oleh Klyus, Akademia Morska w Szczecinie dr Zdzisław Kopacz, prof. nadzw., Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni dr hab. inż. kmdr Zbigniew Korczewski, prof. nadzw., Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni prof. dr hab. Yury Kravtsov, Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Jerzy Listewnik, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. kpt.ż.w. Evgeniy Lushnikov, Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Marek Malarski, prof. nadzw., Politechnika Warszawska dr hab. inż. Zbigniew Matuszak, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie doc. dr inż. Anatoly Motorny, KGTU Kalliningrad prof. dr hab. inż. Leszek Piaseczny, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni doc. dr inż. Vladimir Pukhov, KGTU Kalliningrad prof. dr hab. inż. Józef Sanecki, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Andrzej Stateczny, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Tadeusz Szelangiewicz, Politechnika Szczecińska dr hab. inż. Roman Śmierzchalski, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni prof. dr hab. inż. Wojciech Wawrzyński, Politechnika Warszawska dr inż. kpt.ż.w. Ryszard Wawruch, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni dr hab. inż. kpt.ż.w. Adam Weintrit, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni dr hab. kpt.ż.w. Adam Wolski, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Mieczysław Wysiecki, Politechnika Szczecińska prof. dr hab. inż. Stefan Żmudzki, Politechnika Szczecińska 4
Spis treści Contents 1. Karol Franciszek Abramek Zmiana stopnia sprężania i jej wpływ na właściwości rozruchowe silników z zapłonem samoczynnym Change of the Compression Ratio and its Effect on the Start-up Properties of Compression-Ignition Engines... 11 2. Andrzej Adamkiewicz, Franciszek Tomaszewski Przedłużanie okresu eksploatacji okrętowych turbin gazowych w oparciu o modele predykcyjne Extension of Marine Gas Turbine Engine Operation Time Based on Predictive Models... 21 3. Cezary Behrendt Problemy wyznaczania i wykorzystania zasobów ciepła odpadowego w okrętowych układach energetycznych Problems of the Determination and Utilization of Waste Heat Reserves in Marine Power Systems... 31 4. Artur Bejger Możliwość diagnozowania układu wtryskowego silnika okrętowego na podstawie zachodzących w nim procesów Possibilities of Diagnosing the Processes in the Injection System of a Marine Diesel Engine... 41 5. Stefan Berczyński, Zenon Grządziel, Szymon Rukowicz Analiza porównawcza naprężeń kontaktowych w zazębieniu przekładni zębatej napędu wału rozrządu silnika Sulzer RTA48T-B A Comparative Analysis of Contact Stresses in the Toothed Gear Mesh of Camshaft Drive of a Sulzer RTA48T-B Engine... 51 6. Stefan Berczyński, Jacek Kaczmarek, Grzegorz Nicewicz, Zbigniew Idzi Estymacja parametrów fizycznego falowego modelu wibroizolatorów gumowych The Estimation of Parameters of Physical Wave Model of Rubber Vibration Mounts for Vibration Isolation Systems... 61 5
7. Piotr Bielawski Wartości graniczne w obsługiwaniu urządzeń okrętowych Boundary Values in Marine Machinery Maintenance... 71 8. Arkadiusz Boczkowski Detekcja typowych uszkodzeń skrzyń przekładniowych metodami wibroakustycznymi The Detection of the Typical Failures of Gearboxes by Vibroacoustic Methods... 83 9. Monika Bortnowska Wyznaczenie mocy systemu sterowania ruchem dla statku wydobywczego The Determination of Power Output of the Tracking Control System of a Mining Ship... 97 10. Jerzy Brzózka Problemy doboru dynamiki modelu w układzie regulacji typu MFC The Choice of Model Dynamics in the Model Following Control (MFC) Loop... 107 11. Евгений Бураковский, Владимир Прохнич, Валерий Сутырин Комплексный подход к исследованию прочности конструкции плавучей полупогружной буровой установки Complex Analysis of the Strength of Semi-Submersible Drilling Platform Structures... 117 12. Tomasz Burnos Diagnozowanie przekładni okrętowych sterów strumieniowych The Condition Monitoring of Tunnel Thruster Gearbox... 129 13. Wojciech Chądzyński Trendy rozwoju układów napędowych gazowców LNG Developments of Propulsion Systems of LNG Carriers... 139 14. Jarosław Chmiel, Kazimierz Górnicki Problemy zużycia w eksploatacji elewatorów portowych Wear Phenomena in Port Grain Silos Operation... 151 15. Leszek Chybowski, Zbigniew Matuszak Probabilistic Analysis of Marine Binary Technical Systems Represented by Boolean Models Analiza probabilistyczna morskich dwustanowych systemów technicznych reprezentowanych modelami boolowskimi... 161 6
16. Leszek Chybowski, Zbigniew Matuszak Wybrane sposoby określania liczności próby Selected Methods of Sample Size Determination... 173 17. Mariusz Giernalczyk, Zygmunt Górski Metoda określania zapotrzebowania energii do napędu statku, energii elektrycznej i wydajności kotłów dla nowoczesnych zbiornikowców do przewozu ropy naftowej i jej produktów przy wykorzystaniu metod statystycznych A Statistics-based Method for the Determination of Energy Demand for Main Propulsion, Electric Power Production and Boiler Capacities for Modern Crude Oil and Products Tankers... 183 18. Jerzy Girtler Probabilistyczna metoda określenia masy substancji szkodliwych emitowanych przez silnik o zapłonie samoczynnym podczas jego rozruchu Probabilistic Method of the Determination of Harmful Substance Mass Emitted by a Diesel Engine During Its Starting... 193 19. Zofia Jóźwiak Niezawodność portowych urządzeń przeładunkowych w aspekcie bezpieczeństwa środowiska pracy The Reliability of Port Cargo-Handling Facilities in View of Working Environment Safety... 205 20. Jacek Kaczmarek, Grzegorz Nicewicz Analiza wrażliwości parametrycznej reologicznego oraz fizycznego falowego modelu wibroizolatorów elastomerowych The Analysis of Parametric Sensitivity of Rheological and Physical Wave Models of Elastomer Vibration Mounts for Vibration Isolation Systems... 215 21. Азад Абул Калам, Павел Краузе, Анатолий Моторный Анализ потенциальных возможностей применения утилизационных турбогенераторов Analysis of Potential Applications of Waste Heat Recovery Turbo-Generators... 227 22. Валерий Канталинский О модернизации тепловых схем районных тепловых станций Some About Heat Schemes Modernization For Region Heat Power Stations... 235 7
23. Grzegorz Kidacki, Paweł Krause, Przemysław Rajewski Techniczno-eksploatacyjne aspekty redukcji emisji SO x na statkach Operational Problems of Exhaust Gas Desulphurization on Ships... 247 24. Олег Клюс Термохимическая подготовка топлива в системах топливоподачи дизелей Thermal-Chemical Treatment of Fuel in Fuel Injection Systems of Diesel Engines... 259 25. Adam Komorowski Analiza strat ciśnieniowych w kanałach pompy MP-05 Analysis of Pressure Losses in MP-05 Pump Spaces... 267 26. Janusz Kotowicz, Tadeusz Chmielniak Badania wpływu struktury elektrowni gazowo-parowych na charakterystyki sprawności The Influence of the Structure of a Gas-And-Steam Power Station on the Characteristics of Efficiency... 273 27. Paweł Krasowski Zmiana ciśnienia w poprzecznym łożysku ślizgowym przy laminarnym niestacjonarnym smarowaniu Variation of Pressure in a Slide Journal Bearing with Laminar Unsteady Lubrication... 287 28. Bazyli Krupicz Rola współczynnika restytucji prędkości twardych cząstek w procesie erozyjnym wentylatorów The Role of the Coefficient of Speed Restitution of Hard Particles in the Process of Fan Erosion... 299 29. Jan Krupowies Analiza zmian właściwości użytkowych olejów smarowych firmy BP w czasie ich eksploatacji An Analysis of Operational Qualities of BP Lubricating Oils... 309 30. Jan Monieta, Patryk Towiański Badania zdarzeń niepożądanych systemów antropotechnicznych siłowni okrętowych Investigations of Undesirable Events of Anthropotechnical Systems of Marine Power Plants... 319 31. Krzysztof Nozdrzykowski Analiza błędów graficznej interpretacji zarysów okrągłości Error Analysis of Graphical Interpretation of Circularity Profile... 329 8
32. Владимир Пухов О технологических методах повышения надежности распылителей судовых дизелей Technological Methods of Increasing the Reliability of Ship s Diesel Engine Atomizers... 339 33. Jan Rosłanowski Określenie zużycia paliwa przez silnik napędowy statku za pomocą analizy wymiarowej Determination of Ship Main Engine Fuel Consumption by Means of Dimensional Analysis... 345 34. Andrzej Stefanowski Koncepcje sterowania elektrohydrauliczną maszyną sterową statku z pompą o stałej wydajności zwiększającego dokładność statyczną układu The Ideas Sering Egine Cntrol with Hdraulic Pmp of Cnstant Dlivery Ehancing Seady Acuracy... 355 35. Jerzy Szcześniak, Jerzy Brzózka Rozproszone systemy automatyzacji na statkach Distributed Ship Control Systems... 369 36. Roman Śmierzchalski Zagadnienia automatyzacji systemu elektroenergetycznego statku Problems of the Automation of Ship Electric Power Plant... 381 37. А. Г. Валишин Использование метода линейных механических цепей для моделирования вибрационных характеристик цилиндровых втулок судовых дизелей Application of the Linear Mechanical Chains Method for the Modeling of Vibration Characteristics of Cylinder Liners in Ship's Diesel Engines... 391 38. А. Г. Валишин, А. П. Пимошенко Разработка и исследование присадки нового типа Development and Testing of a New Kind of Additive... 399 9
Redaktor Anna Czapiewska Korekta tekstów angielskich Janusz Kłosiński Redakcja techniczna Irena Hajdasz Szczecin 2006. Typografia i skład Dział Wydawnictw Akademii Morskiej. Nakład 170 egz. Format B5. Ark. wyd. 31,4. Ark. druk. 25,5.