Sanacja i upadłość przedsiębiorców ì Ćwiczenia 9-10: - Likwidacja masy upadłości - Układ w upadłości wzmianka - Podział funduszów masy upadłości i sum uzyskanych ze zbycia rzeczy i praw obciążonych rzeczowo - Zakończenie i umorzenie postępowania upadłościowego mgr Adrian Borys Instytut Prawa Cywilnego Zakład Postępowania Cywilnego adrian.borys@uwr.edu.pl
Likwidacja masy upadłości ì
Cel postępowania upadłościowego spieniężenie majątku upadłego i rozdzielenie uzyskanych środków pomiędzy wierzycieli w drodze planu podziału, sporządzonego według zasad przewidzianych przez PrUpad
Termin instrukcyjny Syndyk jest obowiązany do podejmowania działan umożliwiających zakończenie likwidacji w ciągu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości
Masa upadłości
art. 306 PrUpad Po ogłoszeniu upadłości syndyk niezwłocznie przystępuje do spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego Spis inwentarza
Syndyk składa sędziemukomisarzowi spis inwentarza wraz z planem likwidacyjnym w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia upadłości. Plan likwidacyjny określa proponowane sposoby sprzedaży składników majątku upadłego, w szczególności sprzedaży przedsiębiorstwa, termin sprzedaży, preliminarz wydatków oraz ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej. Syndyk ponosi on odpowiedzialnośc za terminowośc i prawidłowośc sporządzenia spisu i oszacowania
Skład masy upadłości Z chwilą wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości majątek upadłego, należący do niego w tym dniu, z mocy prawa staje sie masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli. Po dniu ogłoszenia upadłości masa upadłości może sie wzbogacic o majątek nabyty przez upadłego w toku postępowania, w szczególności poprzez: nabycie spadku, wygraną w procesie sądowym, wynagrodzenie za korzystanie z majątku, wypłate ubezpieczen i tym podobne.
Mienie wyłączone z masy upadłości
Procedura i przebieg likwidacji masy upadłości
Plan likwidacyjny Plan winien obejmować: 1) decyzję co do sprzedaży przedsiębiorstwa w całości lub w zorganizowanych częściach, wraz z uzasadnieniem stanowiska, ewentualny wniosek o zezwolenie na sprzedaz z wolnej ręki lub; 2) decyzję co do prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego, wraz z ekonomicznym jej uzasadnieniem; 3) tryb zbycia lub sposób dochodzenia należności od dłużników upadłego; 4) czynności konieczne do przygotowania poszczególnych składników masy do sprzedaży wraz z harmonogramem czasowym; 5)kolejnośc sprzedaży poszczególnych składników w razie niepodjęcia lub niepowodzenia sprzedaży w całości; 6) harmonogram rozwiązywania stosunków pracy z pracownikami upadłego, plan wykorzystania ich potencjału w okresie wypowiedzenia; 7) preliminarz wydatków w całym postępowaniu upadłościowym, w szczególności obejmujący wszystkie możliwe do przewidzenia na tym etapie rodzaje kosztów: koszty rozwiązania stosunków pracy z pracownikami upadłego, koszty opisu i oszacowania majątku, koszty usług i pracy zewnętrznej, w tym koszty obsługi prawnej.
Termin do złożenia spisu inwentarza, oszacowania i planu likwidacyjnego oraz sprawozdania finansowego wynosi 30 dni od chwili ogłoszenia upadłości. Jeżeli dotrzymanie tego terminu jest niemożliwe, syndyk składa sprawozdanie ogólne o stanie masy upadłości (art. 307 PrUpad)
Dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa upadłego
Likwidacja przedsiębiorstwa i nieruchomości
Likwidacja ruchomości
Likwidacja wierzytelności
Likwidacja praw majątkowych
tzw. prawo odrębności Likwidacja mienia obciążonego prawami rzeczowymi
Skutki sprzedaży dokonywanej w postępowaniu upadłościowym Zasada nabycia pierwotnego Sprzedaz dokonana przez syndyka ma skutki sprzedaży egzekucyjnej (art. 313 PrUpad)
nabycia przedsiębiorstwa w toku postępowania upadłościowego nie można utożsamiac z przejściem zakładu pracy w rozumieniu art. 23 1 KP Likwidacja przedsiębiorstwa a przejście zakładu pracy
Likwidacja przedsiębiorstwa a przejście praw z decyzji administracyjnych art. 317 ust. 1 PrUpad Na nabywcę przedsiębiorstwa upadłego przechodzą wszelkie koncesje, zezwolenia, licencje i ulgi, które zostały udzielone upadłemu, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej
Układ w upadłości ì
W postępowaniu upadłościowym może zostac zawarty układ z wierzycielami (art. 266a ust. 1 PrUpad) w sytuacji, gdy juz po ogłoszeniu upadłości zostało ujawnione, że układ w większym stopniu przyczyni sie do osiągnięcia celów postępowania
wierzyciel upadły syndyk Legitymacje do przedstawiania propozycji układowych posiada: (art. 266a ust. 2 PrUpad )
Art. 266b PrUpad [Wstrzymanie likwidacji masy upadłości] Niedopuszczalne jest wstrzymanie likwidacji masy upadłości, jeżeli propozycje układowe nie przewidują zaspokojenia wierzytelności nieobjętych układem niezwłocznie po zatwierdzeniu układu i prawomocnym zakończeniu postępowania na tej podstawie Podmioty uprawnione do złożenia propozycji układowych mogą wraz z propozycjami złożyć wniosek o całkowite lub częściowe wstrzymanie likwidacji masy upadłości do czasu zatwierdzenia układu. Niedopuszczalne jest wstrzymanie likwidacji w zakresie przedmiotu obciążonego hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, jeżeli sprzeciwi się temu wierzyciel, którego wierzytelność jest w ten sposób zabezpieczona. Jeżeli sprzeciw wierzyciela wpłynął do sędziego-komisarza po wydaniu postanowienia o wstrzymaniu likwidacji, sędzia-komisarz uchyla swoje postanowienie w tym zakresie
Sędzia-komisarz jest zobligowany wydac postanowienie wstrzymujące likwidację, jeżeli wniosek jest popierany przez wierzyciela lub wierzycieli posiadających łącznie co najmniej 50% sumy wierzytelności (art. 266c ust. 2 w zw. z art. 266b ust. 5 PrUpad) W razie niższego poziomu poparcia dla propozycji układowych sędzia-komisarz może wstrzymac likwidację w sytuacji, w której uzna za uprawdopodobnione, że układ zostanie przyjęty i wykonany. Jakkolwiek obie właściwe normy (art. 266c ust. 1 w zw. z art. 266b ust. 4 PrUpad)
Sędzia-komisarz wstrzymuje likwidację masy upadłości wyłącznie w zakresie, jaki jest niezbędny do wykonania układu (art. 266b ust. 6 PrUpad)
Głosowanie nad układem Zgromadzenie wierzycieli art. 266c PrUpad Sędzia-komisarz może zwołać zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem, jeżeli zostało uprawdopodobnione, że układ zostanie przyjęty przez wierzycieli i wykonany. Sędzia-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli, jeżeli wniosek jest popierany przez wierzyciela lub wierzycieli posiadających łącznie co najmniej 50% sumy wierzytelności przysługujących wierzycielom uprawnionym do głosowania nad układem. Zgromadzenie wierzycieli zwołuje się po zatwierdzeniu listy wierzytelności. Jeżeli sędzia-komisarz zatwierdził częściowo listę wierzytelności w zakresie nieobjętym sprzeciwami, zgromadzenie wierzycieli zwołuje się, jeżeli suma wierzytelności objętych sprzeciwami nie przekracza 15% sumy wierzytelności objętych układem
art. 266d PrUpad Po prawomocnym zatwierdzeniu układu sąd wydaje postanowienie o zakończeniu postępowania
Podział funduszów masy upadłości i ì sum uzyskanych ze zbycia rzeczy i praw obciążonych rzeczowo
Postępowanie podziałowe
art. 335 PrUpad Fundusze masy upadłości sumy uzyskane z likwidacji masy upadłości oraz dochód uzyskany z prowadzenia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa upadłego, a także odsetki od tych sum zdeponowanych w banku, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej
Sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych rzeczowo Prawo odrębności sumy uzyskane ze sprzedaży przedmiotów, wierzytelności lub praw obciążonych rzeczowo zasadniczo nie wchodzą do funduszów masy upadłości, lecz służą zaspokojeniu wierzycieli którym przysługują wskazane ograniczono prawa rzeczowe albo którym wskazane składniki majątku przewłaszczono
Zasady zaspokajania wierzycieli z funduszu masy Z masy upadłości zaspokaja się w pierwszej (na bieżąco-bez sporządzania planu podziału) kolejności koszty postępowania, a także co do zasady tzw. inne zobowiązania masy oraz należności alimentacyjne Dopiero po zaspokojeniu tych należności z funduszów masy upadłości zaspokajanie są pozostałe wierzytelności według kolejności ustawowej art. 342 ust. 1 PrUpad
Kategorie zaspokajania wierzycieli z funduszów masy upadłości
art. 345-346 PrUpad Zaspokajanie wierzycieli z sum uzyskanych ze zbycia składników mienia upadłego obciążonych rzeczowo
art. 337 ust. 1 PrUpad Podziału funduszów dokonuje się jednorazowo albo kilkakrotnie w miarę likwidacji masy upadłości po zatwierdzeniu przez sędziego-komisarza listy wierzytelności w całości lub części
plan podziału częściowego plan podziału jednorazowego plan podziału ostatecznego Rodzaje planów podziału funduszów masy upadłości
Podmiot sporządzający plan podziału Syndyk sporządza plan podziału i składa go sędziemukomisarzowi Sędzia-komisarz może zas polecic syndykowi dokonanie wskazanych przez niego zmian w planie podziału albo może sam wnieśc do tego planu poprawki Charakter planu zmienia sie od chwili wyłożenia planu w sekretariacie sądu i dokonania obwieszczenia o możliwości przeglądania planu podziału i wniesienia przeciwko niemu zarzutów à staje sie on czynnościa decyzyjną sędziego-komisarza, która podlega zaskarżeniu za pomoca zarzutów
Zasada uprzywilejowania Zasada proporcjonalności Zasada pierwszeństwa Zasady postępowania podziałowego
Elementy planu podziału zostały wymienione przez ustawodawce w art. 347 ust. 1 pkt 1 5 PrUpad i należa do nich: 1) określenie sumy podlegającej podziałowi; 2) wymienienie wierzytelności i praw osób uczestniczących w podziale; 3) określenie sumy, jaka każdemu z uczestników przypada z podziału; 4) wskazanie, które sumy mają byc wypłacone, a które i z jakich przyczyn mają byc pozostawione w depozycie sądowym lub pozostawione w masie upadłości na zaspokojenie wierzytelności objętych nierozpoznanymi sprzeciwami; 5) określenie, czy plan podziału jest częściowy czy ostateczny
Zaskarżalność planu podziału
zarzuty przeciwko planowi podziału kontrola dwustopniowa zażalenia na postanowienie sędziego-komisarza wydane po rozpoznaniu zarzutów
niedewolutywny środek zaskarżenia środek zaskarżenia o charakterze reformatoryjnym środek zaskarżenia o charakterze pełnym Zarzuty przeciwko planowi podziału
Zachowanie terminu do wniesienia zarzutów Zachowanie wymagan formalnych zarzutów Legitymacja i interes we wniesieniu zarzutów Uiszczenie opłaty od zarzutów Dopuszczalnośc zarzutów przeciwko planowi podziału Istnienie przedmiotu zaskarżenia
Badanie dopuszczalności zarzutów art. 299 PrUpad odpowiednie stosowanie przepisów KPC
Rozpoznanie zarzutów przeciwko planowi podziału Następuje co do zasady na posiedzeniu niejawnym, stosownie do art. 214 w zw. z art. 154 PrUpad. Nie jest jednak wykluczone wyznaczenie rozprawy na podstawie art. 148 KPC w zw. z art. 229 PrUpad
Sędzia-komisarz jest związany prawomocnym ustaleniem listy wierzytelności i zasadniczo rozstrzygnięcia co do określonej wierzytelności zamieszczone w planie podziału powinny byc zgodne z decyzjami podjętymi co do niej w ramach konstruowania listy wierzytelności.
Uwzględnienie zarzutów może przy tym nastąpic : prze zmiane planu podziału w określony przez uchylenie planu podziału.
Przyczynami uchylenia planu podziału sa : 1)zastosowanie niewłaściwego sposobu zaspokojenia należności 2)przystąpienie do ostatecznego podziału funduszów masy upadłości przed do konaniem podziału sumy uzyskanej ze zbycia przedmiotu zabezpieczenia 3) nieważnośc postępowania
Zażalenie na postanowienie sędziego-komisarza w przedmiocie zarzutów
art. 222 ust. 1 zd. 2 PrUpad Sąd upadłościowy rozpoznający zażalenie na postanowienie sędziego-komisarza w przedmiocie zarzutów nie jest instancją wyższa w stosunku do sędziego-komisarza Zażalenie na postanowienie sędziego-komisarza w przedmiocie zarzutów stanowi szczególny środek zaskarżenia
Wyróżniono dwie grupy podmiotów legitymowanych, którym przysługuje zarazem interes w zaskarżeniu postanowienia sędziego-komisarza w przedmiocie zarzutów podmioty, które wcześniej wniosły zarzuty wierzyciele, którzy nie wnieśli zarzutów
Postanowienie sądu upadłościowego wydane w przedmiocie zażalenia na postanowienie sędziego-komisarza dotyczące zarzutów jest prawomocne z chwilą jego wydania (art. 222 ust. 1 zd. 2 w zw. z art. 223 ust. 1 PrUpad). Po jego wydaniu sędzia-komisarz powinien sprostowac plan podziału odpowiednio do rozstrzygnięcia sądu upa- dłościowego, stosownie do art. 351 ust. 2 in fine PrUpad
Wykonanie planu podziału
Plan podziału wykonuje się niezwłocznie po jego zatwierdzeniu. Wykonanie planu podziału nie może jednak nastąpić przed uprawomocnieniem się postanowienia o ogłoszeniu upadłości. W razie wniesienia zarzutów przeciwko planowi podziału lub zażalenia na postanowienie w sprawie zarzutów, plan wykonuje się w tych częściach, których nie dotyczą żądania zgłoszone w zarzutach lub zażaleniu. W takim przypadku zakres wykonania planu określa sędzia-komisarz
przelanie należnej wierzycielowi kwoty na jego rachunek bankowy przekazanie wierzycielowi należnej mu kwoty w gotówce złożenie należnej wierzycielowi kwoty do depozytu sądowego w wypadkach określonych w PrUpad Sposoby wykonania planu podziału
Zakończenie i umorzenie postępowania upadłościowego ì
Umorzenie postępowania upadłościowego
W takim przypadku, sąd ustala, czy materiał zgromadzony w sprawie daje podstawę do rozwiązania podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego 1) majątek pozostały po wyłączeniu z niego przedmiotów majątkowych dłużnika obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania; Sąd umorzy postępowanie upadłościowe, jeżeli: 2) wierzyciele zobowiązani uchwałą zgromadzenia wierzycieli albo postanowieniem sędziegokomisarza nie złożyli w wyznaczonym terminie zaliczki na koszty postępowania, a brak jest płynnych funduszów na te koszty; 3) wszyscy wierzyciele, którzy zgłosili swoje wierzytelności, żądają umorzenia postępowania
Postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego doręcza się upadłemu, syndykowi oraz członkom rady wierzycieli. Postanowienie obwieszcza się. Na postanowienie przysługuje zażalenie
wykreślenie wpisów w księgach wieczystych i rejestrach odzyskanie przez upadłego zarządu majątkiem wydanie upadłemu majątku i dokumentów Skutki umorzenia postępowania upadłościowego
Jeżeli upadły nie odbiera ksiąg, korespondencji lub dokumentów w terminie wyznaczonym przez syndyka, syndyk oddaje je na przechowanie na koszt upadłego. Syndyk może wstrzymać wydanie upadłemu majątku potrzebnego na pokrycie kosztów przechowania ksiąg, korespondencji lub dokumentów do czasu ich odebrania przez upadłego. Syndyk pokrywa koszty przechowania ksiąg, korespondencji lub dokumentów z funduszów masy upadłości, jeżeli posiada płynne środki pozwalające na pokrycie tych kosztów. W przypadku braku płynnych środków syndyk dokonuje za zgodą sądu likwidacji majątku w celu pokrycia kosztów ich przechowania
W przypadku braku majątku potrzebnego na pokrycie kosztów przechowania ksiąg, korespondencji lub dokumentów sąd zasądza od upadłego na rzecz przechowawcy koszty przechowania. W przypadku upadłego będącego osobą prawną albo spółką osobową sąd może zasądzić koszty przechowania od osób upoważnionych do reprezentowania upadłego, określając osobę albo osoby ponoszące koszty przechowania. Na postanowienie sądu zażalenie przysługuje wyłącznie upadłemu, osobie zobowiązanej do ponoszenia kosztów oraz przechowawcy
Art. 366 PrUpad [Likwidacja majątku w przypadku nieodebrania majątku] Sąd zarządza likwidację majątku i określa sposób likwidacji, jeżeli upadły nie odbierze swojego majątku w terminie wyznaczonym przez syndyka. Sąd może nakazać likwidację majątku na koszt upadłego przez przekazanie majątku na cele dobroczynne lub w inny sposób, jeżeli likwidacja majątku w sposób określony przez sąd okaże się niemożliwa lub nadmiernie utrudniona
W innych postępowaniach cywilnych upadły wchodzi do postępowania w miejsce syndyka Po umorzeniu postępowania upadłościowego umarza się wszczęte przez syndyka niezakończone procesy o uznanie za bezskuteczną czynności dokonanej przez upadłego ze szkodą dla wierzycieli. Wzajemne roszczenia o zwrot kosztów procesu wygasają.
art. 372 ust. 1 PrUpad Trwałość zmiany stosunków prawnych Zmiany stosunków prawnych dokonane na podstawie przepisów ustawy obowiązują upadłego i drugą stronę również po umorzeniu lub zakończeniu postępowania upadłościowego, chyba że przepisy odrębnej ustawy stanowią inaczej
Zakończenie postępowania upadłościowego
nastąpiło wykonanie ostatecznego planu podziału (art. 368 ust. 1 PrUpad) Zakończenie postępowania upadłościowego następuje w następujących przypadkach: wszyscy wierzyciele zostali zaspokojeni (art. 368 ust. 2 PrUpad) w razie zawarcia i zatwierdzenia układu art. 266f PrUpad
W przedmiocie zakończenia postępowania upadłościowego sąd wydaje postanowienie, które podlega obwieszczeniu Postanowienie takie doręcza się upadłemu, upadłemu oraz członkom rady wierzycieli Na postanowienie to służy zażalenie
art. 372 ust. 1 PrUpad Trwałość zmiany stosunków prawnych Zmiany stosunków prawnych dokonane na podstawie przepisów ustawy obowiązują upadłego i drugą stronę również po umorzeniu lub zakończeniu postępowania upadłościowego, chyba że przepisy odrębnej ustawy stanowią inaczej
Uchylenie postępowania upadłościowego
Postępowanie upadłościowe podlega uchyleniu w razie prawomocnego odrzucenia albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości Postepowanie upadłościowe podlega również uchyleniu w razie umorzenia postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości z powodu zatwierdzenia układu albo postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego
W razie uchylenia postępowania upadłościowego: 1) upadły może cofnąć wypowiedzenie umów dokonane przez syndyka, jeżeli nie upłynął termin wypowiedzenia; 2) upadły może w terminie trzydziestu dni od dnia ogłoszenia albo doręczenia postanowienia, którym uchylono postępowanie - odstąpić od umów zawartych przez syndyka, jeżeli umowa przez niego zawarta nie została wykonana albo została wykonana częściowo.
Dziękuje za uwagę Czy mają Państwo jakieś pytania?