GMINNY ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

GMINNY ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO D zadań Zespłu naleŝy w szczególnści: 1) Ocena występujących i ptencjalnych zagrŝeń mgących mieć wpływ na bezpieczeństw publiczne i prgnzwanie tych zagrŝeń, 2) Przygtwywanie prpzycji działań i przedstawianie Wójtwi wnisków dtyczących wyknania, zmiany lub zaniechania działań ujętych w Gminnym Planie Reagwania Kryzysweg, 3) Przekazywanie d wiadmści publicznej infrmacji związanych z zagrŝeniami, 4) Opiniwanie Gminneg Planu Reagwania Kryzysweg, 5) Wyknywanie innych zadań z zakresu zarządzania kryzysweg zaprpnwanych przez Przewdnicząceg, człnków Zespłu lub w przypadku zaistnienia sytuacji kryzyswej. Gminny Zespół Zarządzania Kryzysweg działa na pdstawie następujących aktów prawnych: 1. Knstytucja Rzeczypsplitej Plskiej (z dnia 2 kwietnia 1997 r.) - art. 5: "Rzeczpsplita Plska... zapewnia bezpieczeństw bywateli... 2. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. samrządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, pz. 1591 z późn. zm.) - art. 7, ust. 1, pkt. 14: "Zaspkajanie zbirwych ptrzeb wspólnty naleŝy d zadań własnych gminy. W szczególnści zadania własne bejmują sprawy: 14) prządku publiczneg i bezpieczeństwa bywateli raz chrny przeciwpŝarwej i przeciwpwdziwej, w tym wypsaŝenia i utrzymania gminneg magazynu przeciwpwdziweg. 3. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. zarządzaniu kryzyswym (Dz. U. Nr 89, pz. 590), 4. Zarządzenie Nr 42/2009 Wójta Gminy Wilczyce Szefa Obrny Cywilnej Gminy Wilczyce z dnia 15 lipca 2009 rku w sprawie pwłania i rganizacji Gminneg Zespłu Zarządzania Kryzysweg. 1

POTENCJALNE ZAGROśENIA GMINY WILCZYCE GRADOBICIE HURAGAN POWÓDŹ POśAR UPAŁY ŚNIEśYCE NIEWYPAŁY I NIEWYBUCHY 2

GRADOBICIE Najczęstszą przyczyną występwania gradbicia jest pwstawanie chmur gradwych na skutek silnych, pinwych ruchów pwietrza. Zjawisk t ma miejsce najczęściej w kresie letnim. Bądź przygtwany na wystąpienie gradbicia!!! Ubezpiecz swje mieszkanie, dm, samchód, zwierzęta gspdarskie, uprawy plwe d skutków gradbicia. Zapisz i zapamiętaj numer telefnu na pgtwie ratunkwe, d słuŝb weterynaryjnych i upewnij się, czy wszyscy człnkwie rdziny je znają. Przygtuj swje mieszkanie, swój dm: Zabezpiecz rynny i inne części budynku, Zabezpiecz lampy i inne urządzenia, które mgą ulec zniszczeniu, Pstępwanie pdczas gradbicia: JeŜeli sptka cię gradbicie z dala d dmu, znajdź bezpieczne schrnienie i pzstań tam d czasu jeg zakńczenia. Jeśli jesteś w dmu: Zamknij kna, usuń z parapetów i balknów przedmity, które mgą zagraŝać przechdnim, Pzstań w nim z dala d szklnych kien, sufitów i drzwi, W miarę mŝliwści pzamykaj zwierzęta dmwe i hdwlane, Trzymaj pd ręką przygtwane latarki raz ddatkwe baterie, Miej włączne radi, w celu uzyskania ewentualnych kmunikatów. O wszystkich zdarzeniach, mających isttne znaczenie dla bezpieczeństwa ludzi infrmuj pgtwie ratunkwe, a w przypadku zerwania linii energetycznych zgłś t pgtwiu energetycznemu. P ustaniu gradbicia: Jeśli są pszkdwani t: Udziel pierwszej pmcy rannym lub pszkdwanym sbm, Nie przenś cięŝk rannych sób, chyba, Ŝe są ne bezpśredni zagrŝne, Dznaniem klejnych braŝeń - wezwij pmc. JeŜeli byłeś ubezpieczny przed gradbiciem, wyknaj zdjęcia zniszczeń, zarówn dmu, jak i jeg wypsaŝenia w celu ubiegania się dszkdwanie. 3

HURAGAN Występwanie huraganów (silnych wiatrów) pwdwane jest najczęściej, szybk przemieszczającymi się aktywnymi niŝami. Najgrźniejszą frmę przyjmują ne w kresie: wisennym i jesiennym. Siłę wiatru mierzymy w tzw. Skali Beaufrta na pdstawie bjawów bserwwanych w terenie i na mrzu. PniŜsza skala brazuje siły wiatru i charakterystykę: Stpień skali Określenie słwne Prędkść wiatru w Charakterystyka km/h 0 Cisza ---- Zupełna cisza 1 Pwiew 1-3 Bardz lekki pwiew 2 Słaby wiatr 4-7 Wiatr dczuwa się na twarzy 3 Wiatr łagdny 8-12 Wiatr prusza liście drzew 4 Wiatr umiarkwany 13-18 Wiatr prusza mniejsze gałązki, unsi ubranie 5 Wiatr świeŝy 19-24 Wiatr prusza gałęzie drzew 6 Wiatr silny 25-31 Wiatr prusza knarami drzew 7 Wiatr bardz silny, wicher 32-38 Wiatr prusza słabsze pnie drzew, utrudnia pruszanie się 8 Wichura 39-46 Wiatr prusza duŝe drzewa, craz bardziej utrudnia ruch 9 Silna wichura 47-54 Wiatr zrywa dachówki, pdnsi małe przedmity 10 Sztrm 55-63 Wiatr łamie gałęzie 11 Gwałtwny sztrm 64-72 Wiatr łamie pnie, zrywa dachy 12 Huragan 73-82 i więcej Wiatr wyrywa drzewa niszczy i zrywa dachy, szerzy zniszczenie 4

Przed wystąpieniem huraganu (silnych wiatrów): Upewnij się, czy wszyscy człnkwie twjej rdziny wiedzą, jak pstępwać w czasie huraganu, raz naucz ich jak wyłączać gaz, elektrycznść i wdę. Opracuj plan kmunikwania się w czasie zagrŝenia na klicznść, gdy człnkwie rdziny są rzdzieleni (realny przypadek, gdy drśli są w pracy, a dzieci w szkle). Naucz dzieci, jak i kiedy wzywa się plicję lub straŝ pŝarną, raz które radi jest nastrjne na dbiór infrmacji stanie zagrŝenia. Pdczas wystąpienia huraganu: Miej włączne radi bateryjne na częsttliwści radia reginalneg (Radi Kielce 101.4 i 90.4 MHz lub Radi Leliwa 104.7 i 93.5 MHz) - w celu uzyskania kmunikatu zagrŝeniu i spsbach pstępwania. Zabezpiecz swje mieszkanie (dm): Zamknij kna, zabezpiecz rynny i inne części budynku, Upewnij się czy knstrukcja dachu jest mcn przytwierdzna d knstrukcji budynku. Zabezpiecz lampy i inne urządzenia, które mgą ulec zniszczeniu, Usuń z parapetów i balknów przedmity, które mgą zagraŝać przechdnim, Uprzątnij z bejścia przedmity, które mgłyby narbić szkód (prwane przez wiatr), Zapewnij sbie dpwiednią ilść źródeł światła, jak: latarki elektryczne (baterie d latarek i dbirników radiwych), świece, Sprawdź stan apteczki pierwszej pmcy i zapatrz się w niezbędne materiały i leki, Przygtuj rzeczy, które mgą być ptrzebne w czasie ewakuacji tj. dkumenty, dzieŝ, Ŝywnść, wartściwe rzeczy, Nie parkuj pjazdów w pbliŝu drzew, słupów i trakcji elektrycznych. Wyłącz główny wyłącznik prądu i gazu - graniczy t niebezpieczeństw pwstania pŝaru. Schwaj się w śrdkwych i najniŝszych partiach budynku z dala d szklnych kien, sufitów i drzwi. Znajdując się pza dmem, pzstań tam, aŝ huragan nie przejdzie. Nie zatrzymuj się pd trakcjami elektrycznymi, planszami reklamwymi, drzewami itp. JeŜeli słuŝby ratwnicze zalecają ewakuację: Wyrusz tak szybk jak t tylk mŝliwe, Opuszczając mieszkanie wyłącz energię elektryczną, raz główny zawór wdy i gazu. Wygaś gień w piecach, raz zabezpiecz dm, Zawiadm kgś, pza zasięgiem wichury, dkąd się ewakuujesz, Zabierz przygtwany zawczasu pdręczny bagaŝ, raz ciepłą dzieŝ. 5

P ustaniu huraganu: Udziel pierwszej pmcy rannym i pszkdwanym sbm. Unikaj leŝących lub zwisających przewdów elektrycznych. OstrŜnie wkraczaj d sweg dmu. Sprawdź instalację (gazwą, elektryczną, wdciągwą i ściekwą) w zniszcznym dmu. O wszystkich zdarzeniach, mających isttne znaczenie dla bezpieczeństwa ludzi infrmuj: SłuŜby dyŝurne StraŜy PŜarnej, Plicji, Pgtwie energetyczne, gazwe, inne. 6

POWÓDŹ Najczęściej spdziewana jest w kresie jesienn-zimwym raz zimw-wisennym z pwdu długtrwałych bądź intensywnych padów deszczu alb z pwdu szybkieg tpnienia śniegów Przed wystąpieniem pwdzi Przygtuj się d pwdzi zanim cię na zaskczy!!! Pznaj pdstawwe pjęcia, związane z zagrŝeniem pwdziwym: Pgtwie przeciwpwdziwe wprwadza się, gdy pzim wdy w rzece wzrasta d pzimu strzegawczeg i nadal się pdnsi. Alarm pwdziwy głasza się, gdy pzim wdy zbliŝa się d stanu alarmweg. Dwiedz się w swim urzędzie gminy (miasta) czy: Nie mieszkasz na terenie zagrŝnym (zalewwym), jeŝeli tak t, przy jakim pzimie wdy głaszany jest stan strzegawczy i stan alarmwy, Będą stswane jakieś spsby alarmwania (syreny, dzwny, kmunikaty radiwe), W razie pwdzi będzie zrganizwana ewakuacja, kt ją będzie przeprwadzał, kiedy, kg i c bejmie raz gdzie przewiduje się miejsca przyjęć ludzi i mienia. Ubezpiecz siebie i swój dbytek - w razie tragedii dszkdwanie zawsze pmŝe Ci "stanąć na ngi". Jeśli zagrŝenie pwdzią stanie się realne, zapatrz się w przydatny sprzęt: Latarki, radidbirnik bateryjny + zapaswe baterie, Inne źródła światła (świece, lampy naftwe, zapałki, zapalniczki). Przygtuj się, aby być samwystarczalnym przez kres 3 dni i zdlnym d pmcy sbie i innym. Pprś krewnych lub znajmych, zamieszkałych na terenach bezpiecznych by słuŝyli jak miejsce kntaktu dla twjej rdziny. Upewnij się czy wszyscy jej człnkwie znają adresy i telefny sób kntaktwych. Zapznaj rdzinę, jak zabezpiecza się mieszkanie, dm, bejście przed pwdzią i grabieŝą. Sprawdź zawry zainstalwane w kanalizacji ściekwej sweg dmu w celu zapbieŝenia cfania się wdy z systemu drenweg. W statecznści uŝyj duŝych krków lub czpów d zatkania przecieków, rur i zbirników. 7

W czasie zagrŝenia pwdzią Miej włączne radi bateryjne na częsttliwści radia reginalneg (Radi Kielce 101.4 i 90.4 MHz lub Radi Leliwa 104.7 i 93.5 MHz) - alb prgram miejski, w celu uzyskania kmunikatu zagrŝeniu i spsbach pstępwania. Pstępuj zgdnie z treścią kmunikatów - nie zwlekaj!!! W przypadku niebezpieczeństwa natychmiast przemieszczaj się na wyŝej płŝne tereny (miejsca). JeŜeli władze lkalne głszą ewakuację z terenów zagrŝnych, bądź przygtwany na nią wraz z rdziną. Pamiętaj takŝe swich zwierzętach. Zabezpiecz swje mieszkanie, swój dm tj. przenieś wartściwe wypsaŝenie dmwe na wyŝsze piętra dmu raz zabezpiecz parter, jeśli czas na t pzwala. Wykrzystaj d teg celu wrki z piaskiem, flię lub inne materiały pdręczne. Z psesji, wszystkie rzeczy schwaj w budynku lub je przywiąŝ d czegś stabilneg, aby nie ppłynęły. W czasie pwdzi dłącz urządzenia elektryczne, ale nie dtykaj ich, gdy są wilgtne lub stją w wdzie. Wyłącz sieć gazwą i wdciągwą. W miarę mŝliwści na wyŝszych piętrach napełnij wannę i inne pjemniki wdą, p wcześniejszym wysterylizwaniu ich płynami typu: ACE i inne. Nie uŝywaj w gspdarstwie dmwym wód gruntwych, mgą być zatrute (skaŝne). Nie chdź na bszarach zalanych, jeŝeli wda przemieszcza się szybk. Fala głębkści kilkunastu centymetrów mŝe przewrócić i przemieścić drsłeg człwieka. JeŜeli musisz przekrczyć zalany bszar, uŝyj d badania gruntu przed sbą tyczki. D przejścia wybieraj miejsca bez prądu pwdziweg. P strzeŝeniu, Ŝe spdziewana jest duŝa pwódź, zapewnij swbdny wlew wód pwdziwych d piwnicy tweg dmu lub sam wypełnij ją czystą wdą. Unikniesz w ten spsób zagrŝenia uszkdzenia fundamentów dmu przez ciśnienie napierających wód pwdziwych. Dziecim i sbm z graniczną świadmścią naleŝy przymcwać w widcznym miejscu kartkę z imieniem, nazwiskiem raz miejscem zamieszkania. JeŜeli zstaniesz wytypwany d pmcy w pracach przeciwpwdziwych (np. d układania lub napełniania wrków z piaskiem) - pmagaj!!! W miarę mŝliwści zapbiegaj twrzeniu się atmsfery paniki, bądź rzsądny, zachwaj trzeźwść umysłu - t płwa sukcesu. 8

Uwaga!!! Dbrze jest mieć ustalne zasady sygnalizacji na wypadek róŝnych ptrzeb: Klr BIAŁY - ptrzeba ewakuacji Klr CZERWONY - ptrzeba Ŝywnści i wdy Klr NIEBIESKI - ptrzeba pmcy medycznej P pwdzi: Jak najdłuŝej pzstań pza zasięgiem wód pwdziwych, gdyŝ mgą być skaŝne np. prduktami rppchdnymi, nieczyszcznymi ściekami, bakteriami chrbtwórczymi itp. Nie uŝywaj ich d picia! Mgą być ne równieŝ pd napięciem z uszkdznych linii energetycznych napwietrznych lub pdziemnych. Bądź strŝny, gdy wjeŝdŝasz na tereny dtknięte pwdzią. Drgi mgą być słabine i nie wytrzymać cięŝaru twjeg samchdu (ciągnika), czy inneg pjazdu. Miej zawsze włączne radi w celu uzyskania infrmacji lkalnych, dtyczących udzielanej pmcy tj. zapatrzenia w Ŝywnść i wdę zdatną d picia i uŝytku gólneg. Zwracaj uwagę na zdrwie i bezpieczeństw twje i twjej rdziny. Częst myj ręce mydłem w czystej wdzie, jeśli miałeś kntakt z wdami pwdziwymi. Pamiętaj wspmŝeniu swich sąsiadów, którzy mgą ptrzebwać specjalnej pmcy przy małych dzieciach, starszych lub przy niepełnsprawnych sbach. Wyrzuć Ŝywnść, która miała kntakt z wdami pwdziwymi. Pinfrmuj dpwiednie słuŝby zerwanych liniach energetycznych, nieszczelnści rurciągu gazweg lub innych zagrŝeniach występujących na twim terenie. Mieszkanie i wszystkie sprzęty, które przydatne są d dalszeg uŝytkwania trzeba zdezynfekwać, gdyŝ naniesiny muł zawiera duŝe ilści grzybów i bakterii chrbtwórczych, które zagraŝają zdrwiu ludzi i zwierząt. Przygtuj d wymiany pdłgi i mury, które nasiąkły wdami pwdziwymi. Sprawdzaj czy fundamenty tweg dmu nie mają pęknięć, aby upewnić się, Ŝe budynek nie grzi zawaleniem. UwaŜaj na pluzwane tynki, sufity. Odpmpuj zalane piwnice stpniw - kł 1/3 pierwtneg pzimu wdy dziennie - w celu uniknięcia zniszczenia struktury fundamentów. Dpilnuj, aby instalacje dmwe; elektryczne, gazwe i wdn-kanalizacyjne zstały sprawdzne przez fachwców i ewentualnie naprawine przed ich pnwnym uŝytkwaniem. 9

UPAŁY Zbyt intensywny wysiłek w czasie grąceg dnia, spędzanie zbyt długieg czasu na słńcu alb zbyt długie przebywanie w przegrzanym miejscu mŝe spwdwać uraz termiczny. Aby móc skutecznie zapbiegać pdbnym przypadkm pznaj bjawy i bądź gtów d udzielenia pierwszej pmcy w takich przypadkach. Uraz termiczny mŝe przybrać pstać parzenia słneczneg lub przegrzania. Oparzenia słneczne Objawy: zaczerwienienie i blesnść skóry, mŝliwe swędzenie, pęcherze, grączka, ból głwy. Pierwsza pmc: weź chłdny prysznic, uŝyj mydła, aby usunąć lejki (kremy). Miejsca parzne plewaj duŝą ilścią zimnej wdy. Jeśli na skórze wystąpią pęcherze, zrób suchy, sterylny patrunek i skrzystaj z pmcy medycznej. Przegrzanie Objawy: Osłabienie, zawrty głwy, pragnienie, nudnści i wymity, kurcze mięśni (zwłaszcza nóg i brzucha), utrata przytmnści. Pierwsza pmc: PłóŜ pszkdwaną sbę w chłdnym miejscu (ngi unieś na wyskści 20-30 cm). Pluzuj ubranie. UŜyj zimnej, mkrej tkaniny jak kładu d bniŝenia temperatury ciała. Pdawaj d picia wdę z slą małymi łykami. Jeśli wystąpią nudnści, dstaw wdę. Jeśli wystąpią wymity, szukaj natychmiastwej pmcy medycznej. W przypadku utraty przytmnści przy wyczuwalnym ddechu i tętnie, ułóŝ pszkdwaneg na bku. Bądź przygtwany na wystąpienie gwałtwneg cieplenia! Utrzymuj chłdne pwietrze wewnątrz pmieszczeń pprzez stswanie Ŝaluzji w drzwiach i knach. RzwaŜ utrzymanie w uŝyciu zewnętrznych kiennic przez cały rk. Zewnętrzne kiennice latem nie dpuszczają ciepła d wnętrza dmu, natmiast utrzymują ciepł w dmu zimą. Sprawdź przewdy urządzeń klimatyzacyjnych, czy są właściwie izlwane i szczelne. Oszczędzaj elektrycznść. W kresie duŝych upałów, ludzie mają tendencje d znacznie większeg zuŝycia energii elektrycznej na ptrzeby urządzeń klimatyzacyjnych, c prwadzi d niedbru mcy lub przerw w dpływie prądu. Przebywaj wewnątrz pmieszczeń tak dług, jak t mŝliwe. Jeśli jest brak klimatyzacji, przebywaj na najniŝszym pzimie budynku, pza zasięgiem światła słneczneg. SpŜywaj zbilanswane, lekkie psiłki. Regularnie pij duŝe ilści wdy. Osby cierpiące na epilepsję raz schrzenia serca, nerek lub wątrby, będące na nisk-wdnej diecie, raz mające prblemy z utrzymaniem płynów, pwinny skntaktwać się z lekarzem przed zwiększnym przyjmwaniem płynów. Ogranicz przyjmwanie napjów alkhlwych. Mim, Ŝe piw i napje alkhlwe zdają się zaspakajać pragnienie, t zazwyczaj pwdują dalsze dwdnienie rganizmu. Ubieraj się w luźn dpaswane rzeczy, zakrywające mŝliwie największą pwierzchnię skóry. Lekka, jasnych klrach dzieŝ, dbija ciepł i prmieniwanie słńca raz pmaga utrzymać nrmalną temperaturę ciała. Nś krycia głwy, które skutecznie będą chrnić twarz i głwę przed nadmiernym nagrzaniem. Unikaj zbytnieg nasłnecznienia. Opalenizna spwalnia zdlnść d samczynneg chłdzenia się. UŜyj śrdków chrny przed prmieniami słnecznymi wyskim współczynniku skutecznści chrny. Unikaj skrajnych zmian temperatury. Zwlnij tryb Ŝycia. Zredukuj, wykreśl lub przerganizuj wyczerpujące zajęcia. Osby wyskieg ryzyka pwinny przebywać w chłdnych miejscach. Stsuj tabletki slne, ale tylk wtedy, jeśli zstały zalecne przez lekarza. Pamiętaj, Ŝe pdczas upałów występuje zwiększne zagrŝenie przeciwpŝarwe przebywając w lesie, na pdsusznych łąkach, ścierniskach zachwaj szczególną strŝnść, i staraj się nie zaprószyć gnia. 10

Pdczas suszy Zmniejsz zuŝycie wdy. Pdlewanie trawników i mycie samchdów marntrawi wdę. Gdzie tylk mŝliwe uŝywaj wielkrtnie tej samej wdy. 11

ŚNIEśYCA Silny wiatr w płączeniu z temperaturą pwietrza tylk niec pniŝej 0 C mŝe mieć taki sam skutek, jak stjące pwietrze temperaturze pniŝej -30 C. MŜe być t przyczyną dmrŝenia i wychłdzenia rganizmu. OdmrŜenie - jest skutkiem ddziaływania zimna, (chć niekniecznie mrzu!). W wyniku dmrŝenia mgą wystąpić trwałe uszkdzenia najbardziej naraŝnych dmrŝeniem części ciała. Typwymi bjawami teg urazu są: znaczne wychłdzenie, zaczerwienienie, utrata czucia raz bladść palców rąk i nóg, nsa, małŝwin usznych. Wychłdzenie - jest stanem, gdy temperatura wewnętrzna ciała spada pniŝej 35 C. Objawami wychłdzenia są: zaburzenia świadmści d śpiączki włącznie, pwlna mwa, pczucie wyczerpania, zaburzenia mwy, sennść. JeŜeli u kgś pdejrzewane jest wystąpienie dmrŝenia lub wychłdzenia rzpcznij pwlne grzewanie sby i pszukaj natychmiastwej pmcy medycznej. Rzpcznij d grzewania trsu tej sby. Zdejmij przemarznięte ubranie, ułóŝ sbę na suchej tkaninie i kryj całe ciał kcem, flią aluminiwą - grzewaj g własnym ciałem. Nie uznawaj pchpnie sby wyziębinej za zmarłą, przed próbą reanimacji. Przy dmrŝeniach kńczyn, zanurz je w letniej wdzie temperaturze ciała zdrweg człwieka. Na inne dmrŝne części ciała nakładaj ciepłe (niegrące!) Okłady. Nie pdawaj sbie dtkniętej dmrŝeniem lub wychłdzeniem alkhlu, w szczególnści, gdy nie ma mŝliwści zapewnienia jej ciepłeg schrnienia. Unikaj pdawania kawy ze względu na zawartść kfeiny, nie pdawaj Ŝadnych leków, bez ddatkwych wskazań. Bądź przygtwany na wystąpienie śnieŝyc, zawiei i zamieci! W czasie padów pzstań w dmu. JeŜeli musisz wyjść na zewnątrz ubierz się w ciepłą dzieŝ wielwarstwwą i pwiadm kgklwiek dcelwym miejscu pdróŝy raz przewidywanym czasie dtarcia na miejsce przeznaczenia. Zachwaj strŝnść pruszając się p zaśnieŝnym i bldznym terenie, zwróć uwagę na zwisające sple, zwały śniegu na dachach budynków, itp. Jazda samchdem w zimie Jedną z wielu przyczyn fiar śmiertelnych w zimie jest niewłaściwe przygtwanie pjazdu d seznu zimweg raz brak znajmści pstępwania na wypadek unieruchmienia pjazdu lub zabłądzenia pdczas pdróŝwania. Dlateg teŝ, aby bezpiecznie pdróŝwać: Sprawdź następujące elementy twjeg samchdu: Akumulatr, Płyn chłdzący, Wycieraczki i płyn d spryskiwania szyb, Układ zapłnwy, Termstat, Oświetlenie pjazdu, Światła awaryjne, Układ wydechwy, Układ grzewania, Hamulce, OdmraŜacz, Pzim leju, (jeśli jest taka ptrzeba, wymień na lej zimwy). ZałóŜ zimwe pny i upewnij się, czy mają dpwiedni bieŝnik. Uniwersalne pny radialne zazwyczaj nadają się d większści warunków zimwych. JednakŜe, przepisy w niektórych krajach wymagają stswania pn z łańcuchami lub pn śniegwych z klcami. 12

Miej przygtwaną skrbaczkę d szyb raz narzędzie d usuwania śniegu. Utrzymuj, c najmniej płwę pjemnści zbirnika paliwa w czasie zimy. Starannie planuj długie pdróŝe. Słuchaj kmunikatów radiwych aktualnych warunkach drgwych. PdróŜuj w ciągu dnia i jeśli t mŝliwe, w twarzystwie przynajmniej jednej sby. W czasie burzy śniegwej staraj się krzystać z kmunikacji publicznej. Ubieraj się ciepł. Nś dzieŝ wielwarstwwą, lekk dpaswaną. Na czas dłuŝszej pdróŝy przygtuj wyskenergetyczne, suche pŝywienie raz kilka butelek wdy. Miej w swim samchdzie: Migające światł przenśne z zapaswymi bateriami, Apteczkę pierwszej pmcy raz niezbędne leki, Śpiwór lub kc, Trby plastikwe (d celów sanitarnych), Zapałki, Małą łpatkę - saperkę, Pdręczne narzędzia - szczypce uniwersalne, klucz nastawny, śrubkręt itp., Przewdy d rzruchu silnika, Łańcuchy lub siatki d pn, Jaskraw klrwą tkaninę d uŝycia, jak flagi sygnalizacyjnej. Jeśli utknąłeś w drdze Pzstań w samchdzie. Nie szukaj sam pmcy, chyba, Ŝe pmc jest widczna w dległści 100 m. Umcuj na antenie lub dachu samchdu jaskrawą część ubrania (najlepiej klru czerwneg) tak, aby widczna była dla ratwników. Uruchamiaj silnik, c gdzinę na 10 minut. W czasie pracy silnika włącz grzewanie raz zewnętrzne światła samchdu. Zachwaj strŝnść z uwagi na trujące działanie tlenku węgla w spalinach. Utrzymuj rurę wydechwą wlną d śniegu raz dla wentylacji lekk uchyl kna Zwracaj uwagę na znaki dmrŝeń lub wychłdzenia rganizmu. Wyknuj lekkie ćwiczenia dla utrzymania krąŝenia krwi. Od czasu d czasu klaskaj w dłnie, wyknuj wymachy raminami. Staraj się nie przebywać w jednej pzycji zbyt dług. Jeśli w samchdzie jest więcej niŝ jedna sba, naleŝy spać klejn, na zmianę. Dla utrzymania ciepła sby pwinny zgrmadzić się kł siebie. Unikaj zbędneg lub nadmierneg wysiłku. Zimne tczenie pwduje ddatkwe bciąŝenie dla serca. Nadmierny wysiłek, taki jak dgarnianie śniegu alb pchanie samchdu mŝe spwdwać zdrwtne dlegliwści. 13

NIEWYPAŁ ChciaŜ d zakńczenia działań II wjny światwej minęł pnad pół wieku, t nadal sptykamy się w Ŝyciu cdziennym jej pzstałściami. Znajdujemy wiele przedmitów niekiedy bliŝej nam nieznanych lub mających znamina uzbrjenia wjskweg. Nasza nadmierna ciekawść dprwadza d wielu nieptrzebnych nieszczęść, a nawet śmierci. Zardzewiała śmierć ciągle grźna Niezachwanie naleŝytych śrdków bezpieczeństwa p dnalezieniu niewypału lub niewybuchu, niewłaściwe pstępwanie wynikające z braku świadmści grŝącym niebezpieczeństwie pwduje, Ŝe mim zakńczenia działań zbrjnych wjna nadal zbiera fiary. Kategrycznie nie wln pdnsić, dkpywać, przensić, wrzucać d gniska ani d miejsc takich jak stawy, głębkie rwy znalezinych niewybuchów NaleŜy mieć świadmść, Ŝe materiał wybuchwy stswany w technice wjskwej w praktyce jest całkwicie dprny na działanie wszelkieg rdzaju warunki atmsferyczne i niezaleŝnie d daty prdukcji zachwuje swe właściwści wybuchwe. UWAGA!!! W przypadku znalezienia niewypału naleŝy jak najszybciej zgłsić zaistniały fakt Panu Łukaszwi Niewiadmskiemu pracwnikwi Urzędu Gminy Wilczyce prwadząceg sprawy wjskwe i OC. 14

Planwanie działania na wypadek zagrŝeń pwdwanych siłami natury Chć Gminie Wilczyce nie grŝą duŝe kataklizmy, nie zaszkdzi zaplanwanie spsbu pstępwania w sytuacjach mŝliwych zagrŝeń. Usiądź razem ze swją rdziną i spróbuj przmawiać na temat: Jakie rdzaje zagrŝeń mgą dtyczyć twjeg rejnu zamieszkania? Jak się kmunikwać, gdy w czasie zagrŝenia człnkwie rdziny są rzdzieleni (np. drśli są w pracy, a dzieci w szkle lub w dmu? C zrbić w czasie głszenia ewakuacji, jakie dkumenty i przedmity zabrać ze sbą, jaką drgą się ewakuwać, w który rejn się udać, jak zabezpieczyć mieszkanie? Czy i na jaką pmc mgę liczyć ze strny sąsiadów? Czy w sąsiedztwie mieszka sba niepełnsprawna, której będę zmuszny udzielić pmcy? Czy nie naleŝałby psiadać dbirnika radiweg zasilaneg bateryjnie wraz ze źródłem zasilania? Czy wszyscy człnkwie rdziny wiedzą? Jak dstrić radi (telewizr) d rzgłśni reginalnej, aby dbierać infrmacje stanie zagrŝenia? Jak wyłącza się gaz, elektrycznść i wdę, - w jaki spsób naleŝy wygasić paleniska? Jak i kiedy wzywa się plicję, straŝ pŝarną, pgtwie ratunkwe i inne słuŝby ratwnictwa kmunalneg? Czy ktś z twjeg sąsiedztwa dyspnuje jakimiś szczególnymi kwalifikacjami, np. jest lekarzem itp? 15