Główne cele lekcji w postaci wymagań edukacyjnych

Rozkład materiału i plan dydaktyczny Planeta Nowa 1 kl. 1 Nr lekcji Temat lekcji Treści nauczania Główne cele lekcji w postaci wymagań edukacyjnych 1 Zapoznanie uczniów z wymaganiami edukacyjnymi i PSO na lekcjach geografii I. Podstawy geografii 2 Czym zajmuje się geografia? Geografia jako nauka Źródła informacji geograficznej Kształt i wymiary wyjaśnia znaczenie terminu geografia przedstawia podział nauk geograficznych wymienia dyscypliny geografii wymienia źródła informacji geograficznej wyjaśnia, czym zajmuje się geografia fizyczna i społeczno-ekonomiczna wymienia sfery podaje wymiary oraz główne cechy jej kształtu wyjaśnia różnice między elipsoidą a geoidą omawia historię poznawania kształtu i rozmiarów Zapis w nowej podstawie programowej Proponowane środki dydaktyczne i procedury osiągania celów 2.1 globus szkolny albumy, czasopisma, postery, fotografie (np. burza mózgów Przydatność różnych źródeł informacji geograficznej lub Interdyscyplinarny charakter nauk geograficznych ) zasoby internetu, np.: http://uriasz.am.szczecin.pl/naw_bezp/powierzchnie.html wyszukiwanie informacji geograficznych w różnych źródłach (np. w internecie, atlasach geograficznych, encyklopediach, rocznikach statystycznych, czasopismach) oraz ocena ich przydatności i wiarygodności przygotowanie prezentacji Poglądy na kształt analizowanie tabel statystycznych oraz różnych typów wykresów i diagramów zamieszczonych i roczniku statystycznym 3 Współrzędne geograficzne Cechy południków i równoleżników Określanie długości i szerokości geograficznej GPS wyjaśnia znaczenie terminów: długość geograficzna, szerokość geograficzna, siatka geograficzna wymienia cechy południków i równoleżników określa położenie geograficzne punktów i obszarów na mapie określa położenie matematyczno- -geograficzne punktów i obszarów na globusie oraz na mapie odszukuje obiekty na mapie na podstawie 1.6 1.7 2.1 globus szkolny analizowanie infografiki Współrzędne geograficzne określanie współrzędnych geograficznych na podstawie map ogólnogeograficznych oraz

podanych współrzędnych geograficznych podaje zasady działania oraz możliwości wykorzystania odbiornika GPS oblicza odległość (rozciągłość) między dwoma punktami na mapie samouczka zamieszczonego obliczanie odległości (rozciągłości) między dwoma punktami na mapie, korzystając z zależności 1 = 111,2 km zajęcia terenowe z wykorzystaniem odbiornika GPS 4 Mapa i jej skala Elementy mapy Skala mapy Przekształcanie skali Obliczanie odległości na mapie wyjaśnia znaczenie terminów: skala, siatka kartograficzna wymienia rodzaje skal i ich przykłady wymienia elementy mapy wyjaśnia różnice między siatką kartograficzną a geograficzną podaje różnice między planem a mapą posługuje się skalą mapy do obliczania odległości w terenie i na mapie oblicza skalę mapy, znając odległość rzeczywistą między obiektami przedstawionymi na mapie posługuje się w terenie mapą topograficzną i planem miasta 1.1 1.4 1.5 1.7 1.8 zestaw map ściennych, mapy topograficzne ćwiczenia w przeliczaniu skali oraz obliczaniu odległości na mapie i w terenie na podstawie samouczka zamieszczonego analizowanie treści map wykonanych w różnych skalach identyfikowanie obiektów na planie, mapie i zdjęciach, np. satelitarnych 5 Rodzaje map. Generalizacja Podział map Generalizacja Plan dokonuje podziału map ze względu na ich skalę oraz treść wyjaśnia znaczenie terminu generalizacja mapy wyjaśnia, na czym polega generalizacja mapy oraz uzasadnia jej przydatność wyjaśnia różnice między mapą i planem posługuje się planem miasta 1.1 1.4 1.5 1.7 1.8 zestaw map ściennych, mapy topograficzne, plany miast analiza schematu Generalizacja zamieszczonej analiza porównawcza fragmentów map zamieszczonych analizowanie treści planu centrum Krakowa zamieszczonego

6 Przedstawianie zjawisk na mapach Metody przedstawiania zjawisk na mapach Wysokość względna 7 Czytamy mapę Praca z mapą Orientowanie mapy Mapy samochodowe i turystyczne wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość względna, wysokość bezwzględna, poziomica wymienia i charakteryzuje metody przedstawiania zjawisk na mapach charakteryzuje sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych identyfikuje położenie i charakteryzuje odpowiadające sobie obiekty geograficzne na fotografiach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych analizuje i interpretuje treści map ogólnogeograficznych, tematycznych i turystycznych dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych posługuje się w terenie planem, mapą topograficzną, turystyczną i samochodową (m.in. orientuje mapę oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie i w terenie) projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie map turystycznych, topograficznych i samochodowych 8 Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Podstawy geografii II. a we wszechświecie 1.2 zestaw map ściennych, mapy topograficzne analiza schematu Metody przedstawiania zjawisk na mapie zamieszczonego analiza schematu Metody prezentacji rzeźby terenu na mapie zamieszczonego analizowanie różnych metod prezentacji rzeźby terenu na mapach ściennych i zamieszczonych w atlasie geograficznym obliczanie wysokości względnej na podstawie mapy hipsometrycznej 1.3 1.7 1.8 1.9 (np. prezentacja Wycieczka w Karkonosze projekt trasy wycieczki oraz atrakcji na trasie) analiza porównawcza zdjęcia lotniczego i mapy topograficznej zamieszczonych czytanie i analizowanie map o różnorakiej treści, np. mapy samochodowej, ogólnogeograficznej, turystycznej, tematycznej analizowanie mapy turystycznej zamieszczonej zajęcia terenowe Orientowanie mapy topograficznej, planu miasta

9 Ruch obiegowy Układ Słoneczny Ruch obiegowy Astronomiczne pory roku Oświetlenie w pierwszych dniach astronomicznych pór roku Strefy oświetlenia Zaćmienie Słońca i Księżyca wymienia nazwy ciał niebieskich znajdujących się w Układzie Słonecznym wyjaśnia różnicę między teorią geocentryczną a heliocentryczną korzystając z danych liczbowych, porównuje planety Układu Słonecznego wyjaśnia znaczenie terminów: ruch obiegowy, równonoc wiosenna, równonoc jesienna, przesilenie zimowe, przesilenie letnie, dzień i noc polarna podaje cechy ruchu obiegowego charakteryzuje najważniejsze następstwa ruchu obiegowego wyjaśnia przyczyny występowania dnia polarnego i nocy polarnej wyjaśnia zjawiska zaćmienia Słońca i zaćmienia Księżyca na podstawie schematu charakteryzuje strefy oświetlenia 2.1 2.3 2.4 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 2) albumy, czasopisma, postery, fotografie, slajdy o tematyce astronomicznej, (np. mapa mentalna Bezpośrednie i pośrednie skutki ruchu obiegowego ) pokaz przy pomocy tellurium (ew. innych dostępnych modeli), plansz dydaktycznych lub foliogramów ruchów i Księżyca oraz zaćmienia Słońca i Księżyca analizowanie infografiki Ruch obiegowy analizowanie schematu Układ Słoneczny zamieszczonego przygotowanie prezentacji a we wszechświecie, Budowa Układu Słonecznego lub Poglądy na budowę wszechświata wycieczka do planetarium 10 Ruch obrotowy Ruch obrotowy Górowanie Słońca na różnych szerokościach geograficznych Czas słoneczny Czas uniwersalny Czas strefowy Czas urzędowy Linia zmiany daty wymienia cechy ruchu obiegowego wyjaśnia znaczenie terminów: ruch obrotowy, południe słoneczne, doba, górowanie Słońca, południk miejscowy, gnomon, czas słoneczny, czas strefowy, czas urzędowy opisuje najważniejsze następstwa ruchu obrotowego przedstawia (korzystając również z własnych obserwacji) zmiany w oświetleniu oraz w długości trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku omawia zastosowanie gnomonu demonstruje ruch obrotowy, posługując się tellurium lub globusem wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i międzynarodowa linia 2.2 2.4 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 2) albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza o tematyce astronomicznej, (np. mapa mentalna bezpośrednie i pośrednie skutki ruchu obiegowego, dyskusja Przyczyny i skutki wprowadzenia czasu strefowego i urzędowego na rozwiązywanie zadań matematyczno-geograficznych dotyczących czasu słonecznego i strefowego na podstawie samouczków zamieszczonych przygotowanie prezentacji Ruch obrotowy zajęcia terenowe Wyznaczanie miejscowego południka geograficznego

zmiany daty oblicza miejscowy czas słoneczny i strefowy danego miejsca na podstawie jego położenia matematyczno- -geograficznego omawia przebieg linii zmiany daty ustala, jaki dzień tygodnia nastąpi po przekroczeniu międzynarodowej linii zmiany daty zajęcia terenowe Obserwacja zmian wysokości Słońca nad widnokręgiem w ciągu dnia 11 Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości a we wszechświecie III. Atmosfera i hydrosfera 12 Atmosfera. Temperatura powietrza Skład powietrza atmosferycznego Warstwy atmosfery Temperatura powietrza Czynniki warunkujące temperaturę powietrza na wyjaśnia znaczenie terminów: atmosfera, troposfera, izoterma podaje skład chemiczny powietrza atmosferycznego wymienia nazwy oraz charakteryzuje warstwy atmosfery, zaczynając od nazwy warstwy znajdującej się najbliżej powierzchni omawia czynniki geograficzne wpływające na zróżnicowanie temperatury powietrza na analizuje przebieg temperatury powietrza w wybranych miejscach na podstawie map klimatycznych lub klimatogramów oblicza średnią roczną amplitudę temperatury powietrza oraz średnią roczną temperaturę powietrza sporządza klimatogram 3.2 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 3) (np. mapa mentalna Znaczenie atmosfery dla życia na ) analizowanie infografiki Budowa atmosfery obliczanie średniej rocznej temperatury powietrza i średniej rocznej amplitudy temperatury powietrza na podstawie samouczków zamieszczonych sporządzenie klimatogramu na podstawie samouczka zamieszczonego 13 Ciśnienie atmosferyczne i wiatr Ciśnienie atmosferyczne Wiatry stałe Wiatry okresowo zmienne Wiatry lokalne Cyklony tropikalne wyjaśnia znaczenie terminów: ciśnienie atmosferyczne, izobara, niż baryczny, wyż baryczny sporządza schemat wyżu i niżu barycznego wyjaśnia przyczynę powstawania wiatru wymienia przykłady wiatrów stałych i okresowo zmiennych oraz lokalnych, występujących na kuli ziemskiej 3.2 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 3) analizowanie infografiki Wiatr zamieszczonej w

14 Wilgotność powietrza i opady atmosferyczne Wilgotność powietrza Osady atmosferyczne Opady atmosferyczne Rodzaje chmur Rodzaje opadów charakteryzuje rodzaje wiatrów na podstawie schematów wskazuje na mapie świata obszary występowania określonych rodzajów wiatrów wyjaśnia znaczenie terminów: wilgotność powietrza, wilgotność względna, kondensacja wymienia i charakteryzuje rodzaje chmur oraz opadów i osadów atmosferycznych rozpoznaje przedstawione na fotografiach i ilustracjach chmury oraz opady i osady atmosferyczne wyjaśnia procesy powstawania chmur oraz opadów atmosferycznych na kuli ziemskiej na podstawie schematu omawia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia opadów atmosferycznych na wskazuje na mapie obszary charakteryzujące się nadmiarem lub niedoborem opadów atmosferycznych podręczniku analizowanie globalnej cyrkulacji powietrza w troposferze na podstawie ilustracji zamieszczonej przygotowanie prezentacji Cyklony tropikalne 3.2 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 3) analizowanie infografiki Rodzaje chmur analizowanie zróżnicowania opadów na kuli ziemskiej na podstawie map tematycznych przygotowanie prezentacji Skutki nadmiaru i niedoboru opadów atmosferycznych zajęcia terenowe Obserwacja chmur 10. Klimaty kuli ziemskiej Klimat Czynniki klimatotwórcze Strefy klimatyczne na kuli ziemskiej Klimat górski wyjaśnia znaczenie terminu klimat wymienia geograficzne czynniki klimatotwórcze wykazuje zróżnicowanie klimatyczne na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na charakteryzuje wpływ czynników klimatotwórczych na klimat wskazuje zależności między strefami oświetlenia a strefami klimatycznymi na podstawie map tematycznych charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych położonych w różnych 3.1 3.3 3.4 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 3) analizowanie map klimatycznych i klimatogramów analiza porównawcza klimatogramów charakterystycznych dla różnych typów klimatu

strefach klimatycznych wymienia strefy klimatyczne na kuli ziemskiej i wskazuje ich zasięg na mapie charakteryzuje klimat górski 16 Zasoby wodne Zasoby wody na Podział wszechoceanu Typy mórz Zasolenie wody morskiej Ruchy wody morskiej Wody podziemne wyjaśnia znaczenie terminów: wody podziemne, źródło, gejzery wody termalne, cieplice omawia na podstawie wykresu zasoby wody rozpoznaje typy mórz na schemacie i na mapie świata wyjaśnia związki między warunkami klimatycznymi a zasoleniem wody morskiej omawia przykłady ruchów wody morskiej wskazuje wybrane prądy morskie na mapie świata oraz wymienia ich nazwy wymienia rodzaje wód podziemnych omawia uwarunkowania tworzenia się wód mineralnych wskazuje obszary występowania gejzerów na mapie świata II. Planeta Nowa 1 (zagadnienie 3) (np. analiza SWOT Wykorzystanie wód podziemnych analizowanie danych oraz wykresów przedstawiających zasoby wody na analizowanie mapy ogólnogeograficznej i rozpoznawanie typów mórz analizowanie mapy rozmieszczenia prądów morskich analizowanie mapy klimatycznej i mapy zasolenia oceanów przygotowanie prezentacji Woda źródłem życia lub Cuda hydrosfery 17 Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości Atmosfera i hydrosfera V. Wnętrze 18 Budowa wnętrza Budowa wnętrza Metody badania wnętrza Skały i minerały Podział skał Skały magmowe Skały osadowe Skały przeobrażone opisuje metody badania wnętrza wymienia i charakteryzuje warstwy wnętrza omawia na podstawie schematu budowę wnętrza omawia zróżnicowanie temperatury wnętrza wyjaśnia znaczenie terminów: prądy konwekcyjne, skała, minerał podaje różnice między litosferą a skorupą ziemską wymienia nazwy wybranych skał i minerałów 3.5 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 4) analizowanie infografiki Skały i miejsca ich powstania rozmowa nauczająca Metody badania wnętrza analiza budowy wnętrza na podstawie ilustracji

19 Płytowa budowa Litosfery Płyty litosfery Trzęsienia ziemi 20 Wulkanizm Wulkany Skutki erupcji wulkanicznych wskazuje różnice między minerałem a skałą rozpoznaje skały i określa ich rodzaj charakteryzuje wybrane skały i warunki ich powstawania omawia przykłady gospodarczego wykorzystania skał wyjaśnia znaczenie terminów: płyta litosfery, hipocentrum, epicentrum wymienia procesy wewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni wskazuje na mapie ogólnogeograficznej świata wybrane rowy oceaniczne i grzbiety śródoceaniczne omawia płytową budowę na podstawie schematu i mapy płyt litosfery wskazuje na mapie świata obszary aktywne sejsmicznie wykazuje związki między płytową budową litosfery a występowaniem trzęsień ziemi omawia skutki trzęsień ziemi wyjaśnia znaczenie terminów: wulkan, lawa, magma, Ognisty Pierścień Pacyfiku wskazuje obszary wzmożonej aktywności wulkanicznej na mapie świata wykazuje związki pomiędzy płytową budową litosfery a występowaniem zjawisk wulkanicznych wymienia elementy budowy wulkanu na podstawie schematu wymienia produkty erupcji wulkanicznej wymienia nazwy wulkanów i wskazuje je na mapie świata omawia skutki wulkanizmu rozpoznawanie wybranych minerałów i skał przygotowanie prezentacji Znaczenie gospodarcze skał 3.5 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 4) rozmowa nauczająca o podstawowych założeniach teorii płyt litosfery z wykorzystaniem schematów płyt litosfery analiza rozmieszczenia stref sejsmicznych na na podstawie map tematycznych analiza występowania, przebiegu i skutków trzęsień ziemi na podstawie dostępnych źródeł przygotowanie portfolio Katastrofalne trzęsienia ziemi 3.5 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 4) analizowanie infografiki Wulkan zamieszczonej analiza rozmieszczenia stref wulkanicznych na na podstawie map tematycznych analiza występowania, przebiegu i skutków zjawisk wulkanicznych na podstawie dostępnych źródeł przygotowanie portfolio Katastrofalne wybuchy wulkanów 21 Powstawanie Geneza gór 3.5

gór Góry fałdowe Góry zrębowe Krajobraz górski Wielkie formy ukształtowania powierzchni i dna wszechoceanu 22 Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości Wnętrze wymienia nazwy orogenez i rodzaje gór wyjaśnia znaczenie terminów: ruchy górotwórcze, góry fałdowe, góry zrębowe wymienia i charakteryzuje wielkie formy ukształtowania powierzchni wskazuje na mapie świata przykłady gór fałdowych, wulkanicznych i zrębowych omawia różnice między górami fałdowymi a zrębowymi określa na podstawie danych statystycznych ukształtowanie powierzchni kontynentów 3.7 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 4) omówienie rozmieszczenia gór na na podstawie mapy ogólnogeograficznej analiza porównawcza schematów gór fałdowych, zrębowych i wulkanicznych zamieszczonych określanie na podstawie danych statystycznych ukształtowania powierzchni kontynentów i dna wszechoceanu analiza rozmieszczenia wielkich form ukształtowania powierzchni lądów i dna oceanicznego na podstawie mapy przygotowanie prezentacji Góry świata lub Korona V. Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię 23 Wietrzenie Procesy wewnętrzne kształtujące powierzchnię Rodzaje wietrzenia Ruchy masowe wymienia nazwy procesów zewnętrznych kształtujących rzeźbę powierzchni wyjaśnia znaczenie terminów: wietrzenie, erozja, ruchy masowe wymienia i charakteryzuje rodzaje wietrzenia oraz formy powstałe w ich wyniku rozpoznaje na ilustracjach formy terenu powstałe na skutek wietrzenia opisuje wybrane przykłady ruchów masowych omawia uwarunkowania wietrzenia i ruchów masowych 3.6 3.7 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 5) omówienie genezy, przebiegu i efektów wybranych procesów egzogenicznych na podstawie dostępnych źródeł zajęcia terenowe Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów wietrzenia i ruchów masowych w swoim regionie przygotowanie prezentacji Wietrzenie i ruchy masowe lub Formy powstałe wskutek wietrzenia

24 Procesy krasowe Procesy krasowe Formy krasu powierzchniowego Formy krasu podziemnego wyjaśnia znaczenie terminu krasowienie wymienia nazwy skał, które ulegają krasowieniu omawia procesy krasowe i wyjaśnia, w jaki sposób powstają formy krasowe rozpoznaje przykłady form krasowych występujących na powierzchni i w głębi wskazuje na mapie ogólnogeograficznej regiony, w których występują zjawiska krasowe charakteryzuje na podstawie schematu budowę jaskini oraz występujące w niej formy krasowe 3.6 3.7 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 5) analizowanie infografiki Rzeźba krasowa omówienie genezy, przebiegu i efektów procesów krasowych na podstawie dostępnych źródeł przygotowanie prezentacji Formy krasowe zajęcia terenowe Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów krasowych oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie 25 Rzeźbotwórcza działalność rzek System rzeczny Działalność rzeki Górny odcinek rzeki Środkowy odcinek rzeki Dolny odcinek rzeki omawia system rzeczny na podstawie schematu wyjaśnia znaczenie terminów: erozja wgłębna, erozja boczna, akumulacja wskazuje na mapie świata przykłady rzek posiadających ujście deltowe i lejkowate wyjaśnia proces powstawania meandrów podaje przykłady form erozji i akumulacji rzecznej omawia warunki sprzyjające powstawaniu delt oraz ujść lejkowatych przedstawia rzeźbotwórczą działalność rzeki w górnym, środkowym i dolnym odcinku rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności rzeki 3.6 3.7 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 5) analizowanie infografiki Z biegiem rzeki omówienie genezy, przebiegu i efektów pracy rzeki rozpoznawanie typów ujść rzek na podstawie mapy ogólnogeograficznej zajęcia terenowe Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, akumulacji i transportu rzeki oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie przygotowanie prezentacji Praca rzeki 26 Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów Powstawanie i ruch lodowca górskiego i lądolodów Formy polodowcowe Lodowce górskie wyjaśnia znaczenie terminu granica wiecznego śniegu wskazuje na mapie świata obszary występowania lądolodów 3.6 3.7

27 Rzeźbotwórcza działalność morza Działalność lądolodów Zlodowacenia Niszcząca działalność morza Abrazja Powstawanie klifu Budująca działalność morza Powstawanie mierzei Typy wybrzeży podaje różnice między lodowcem górskim a lądolodem dostrzega związek między warunkami klimatycznymi a występowaniem lodowców górskich i lądolodów na kuli ziemskiej rozpoznaje i podpisuje na schemacie formy polodowcowe wymienia przykłady form powstałych w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów charakteryzuje rzeźbotwórczą działalność lodowców górskich i lądolodów wyjaśnia znaczenie terminu abrazja omawia przykłady form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza omawia na podstawie ilustracji proces powstawania klifu i mierzei wymienia najważniejsze typy wybrzeży morskich i wskazuje je na mapie świata wyjaśnia genezę poszczególnych typów wybrzeży morskich 3.6 3.7 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 5) analizowanie infografik Lodowce górskie i Działalność lądolodów zamieszczonych omówienie genezy, przebiegu i efektów pracy lodowców i lądolodów zajęcia terenowe Rozpoznawanie form polodowcowych w swoim regionie porównanie rzeźby polodowcowej w górach i na nizinach na podstawie ilustracji i fotografii zamieszczonych przygotowanie prezentacji Działalność lodowców i lądolodów Planeta Nowa 1 (zagadnienie 5) analizowanie infografiki Typy wybrzeży omówienie uwarunkowań powstania klifu i mierzei na podstawie ilustracji zamieszczonych rozpoznawanie typów wybrzeży na mapie ogólnogeograficznej przygotowanie prezentacji Typy wybrzeży morskich lub Morskie cuda zajęcia terenowe Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, transportu i akumulacji oraz form powstałych w wyniku działalności morza 28 Rzeźbotwórcza działalność wiatru Działalność wiatru Wydmy Pustynie Pustynne formy terenu wyjaśnia znaczenie terminów: korazja, niecka deflacyjna, wydma paraboliczna, barchan, grzyb skalny omawia niszczącą i budującą działalność 3.6 3.7

wiatru oraz wymienia formy powstałe w ich wyniku wskazuje różnice między barchanem a wydmą paraboliczną wskazuje na mapie świata wybrane pustynie wymienia rodzaje pustyń ze względu na budowę i położenie omawia wpływ szaty roślinnej na rzeźbotwórczą działalność wiatru analizowanie infografik praca z podręcznikiem, schematem, materiałem fotograficznym i mapą omówienie genezy, przebiegu i efektów działalności wiatru zajęcia terenowe rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, akumulacji i transportu wskutek działalności wiatru oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie porównanie krajobrazów pustyń na podstawie filmów, fotografii i ilustracji prezentacja Działalność wiatru lub Pustynie świata 29 Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię VI. Pedosfera i biosfera 30 Gleby i roślinność na Budowa profilu glebowego Rozmieszczenie gleb Biosfera Strefy roślinne na 31 Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności i gleb na wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, żyzność gleby wymienia czynniki glebotwórcze wymienia najważniejsze rodzaje gleb strefowych i astrefowych na wskazuje i charakteryzuje poziomy glebowe na podstawie schematu profilu glebowego wymienia i charakteryzuje główne strefy roślinne na kuli ziemskiej oraz wskazuje je na mapie świata 3.4 Planeta Nowa 1 (zagadnienie 6) analizowanie infografik Poziomy glebowe i Strefy roślinne zamieszczonych analiza rozmieszczenia stref roślinno-glebowych na na podstawie map tematycznych analiza porównawcza mapy klimatycznej i stref roślinno-glebowych oraz wykazanie uwarunkowań rozmieszczenia stref klimatyczno-roślinno-glebowych analiza profili glebowych przygotowanie prezentacji Strefy roślinno-glebowe na zajęcia terenowe Roślinność i gleba najbliższej okolicy