Rozkład materiału nauczania z przyrody dla klasy Va szkoły podstawowej w roku szkolnym 2015/2016 Podręcznik: Tajemnice przyrody wyd. Nowa Era Nr dopuszczenia: 399/2/2013 Minimalna liczba godzin do zrealizowania w klasie 5 szkoły podstawowej wynikająca z rozporządzenia MEN z 1 września 2012 roku: 96 godz. (łącznie klasa 4 i 5 193 godz. z 290 godz.) Tygodniowy wymiar godzin: 3 godziny Nauczyciel: Anna Adamek Wrzesień (11 godzin) Nr lekcji Jednostka tematyczna Wymagania 1 Lekcja organizacyjna. Jak będziemy pracować na lekcjach przyrody? PSO, WSO i BHP. Dział 1. Odkrywamy tajemnice map. 2 Co to jest plan i skala? posługuje się podziałką liniową do określania odległości; wykonuje pomiary, np. taśmą mierniczą, szacuje odległości i wysokości w terenie 3 Plan i mapa. identyfikuje na planie i mapie 4 Plan i mapa ćwiczenia. 5 Kreślenie planu boiska lekcja w terenie. 6 Jak obliczyć i oszacować odległość? 7 Ćwiczenia w obliczaniu i szacowaniu odległości za pomocą skali Liczbowej. 8 Poznajemy wysokość bezwzględna, względna i mapę poziomicową. 9 Co można odczytać z mapy poziomicowej? 10 Szacowanie wysokości lekcja w terenie. 11 Nakładanie barw na mapy poziomicowe. Październik (12 godzin) topograficznej miejsce obserwacji i obiekty w najbliższym otoczeniu, określa wzajemne położenie obiektów na planie, mapie topograficznej i w terenie obliczanie odległości rozróżnia w terenie i na modelu formy wypukłe i wklęsłe, wskazuje takie formy na mapie poziomicowej rozpoznaje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny, góry 12 Odkrywamy tajemnice map Lekcje: 2 11 13 Sprawdzian z działu 1. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 2 11)
Dział 2. Poznajemy nasza ojczyznę i inne kraje europejskie. 14 Jakie siły kształtują powierzchnię ziemi? podaje przykłady zależności 15 Pasowe ukształtowanie powierzchni Polski. między cechami krajobrazu, a formami działalności człowieka 16 Pasowe ukształtowanie powierzchni Polski praca z mapą 17 Wody powierzchniowe Polski. rozróżnia i opisuje rodzaje wód powierzchniowych 18 Poznajemy lasy Polski. podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu, a formami działalności człowieka 19 Podział administracyjny Polski. Podział administracyjny Polski; jednostki administracyjne; zasada samorządności 20 Polska w Europie. lokalizuje na mapie Europy: 21 Poznajemy kraje sąsiadujące z Polską. Polskę oraz państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice 22 Polska w Unii Europejskiej. Cele Unii Europejskiej; prawa obywateli Unii Europejskiej; strefa Schengen 23 Poznajemy wybrane kraje Unii Europejskiej. Listopad (10 godzin) Wybrane kraje Unii Europejskiej: Francja, Hiszpania, Włochy, Wielka Brytania 24 Poznajemy naszą ojczyznę Lekcje: 14 23 25 Sprawdzian z działu 2. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 14 23) Dział 3. Poznajemy sposoby ochrony przyrody. 26 Co zagraża przyrodzie? prowadzi obserwacje i proste doświadczenia wykazujące zanieczyszczenie najbliższego otoczenia (powietrza, wody, gleby); wyjaśnia wpływ codziennych zachowań w domu, w szkole, w miejscu zabawy na stan środowiska; podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie człowieka 27 Jak ratować przyrodę? wykazuje doświadczalnie wpływ różnych substancji i ich mieszanin (np. soli kuchennej, octu, detergentów) na wzrost i rozwój roślin, dokumentuje i prezentuje wyniki doświadczenia 28 Badanie i opis stanu czystości środowiska. podaje przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których zaszły korzystne i niekorzystne zmiany pod
29 Poznajemy obszary i obiekty chronione w Polsce. 30 Ochrona gatunkowa roślin, grzybów i zwierząt. wpływem działalności człowieka wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy Lekcje: 26 30 31 Poznajemy sposoby ochrony przyrody 32 Sprawdzian z działu 3. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 26 30) 33 Co to jest krajobraz? rozpoznaje w terenie przyrodnicze (ożywione i nieożywione) oraz antropogeniczne składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi; podaje przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których zaszły korzystne i niekorzystne zmiany pod wpływem działalności człowieka Grudzień (8 godzin) Dział 4. Poznajemy krajobrazy nizin 34 Morze Bałtyckie. charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyny wapiennej, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy oraz wskazuje je na mapie 35 Poznajemy pas pobrzeży. podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności człowieka 36 Poznajemy walory turystyczne Gdańska. wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska 37 Pojezierza krainy jezior. rozpoznaje na mapie 38 Poznajemy Niziny Środkowopolskie. hipsometrycznej niziny, wyżyny, góry 39 Krajobraz wielkomiejski Warszawy. cechy krajobrazu 40 Najważniejsze atrakcje turystyczne Warszawy. wielkomiejskiego wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska
41 Poznajemy parki narodowe pobrzeży i pojezierzy. Styczeń (11 godzin) wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy 42 Poznajemy parki narodowe Nizin j.w. Środkowopolskich. 43 Poznajemy krajobrazy nizin Lekcje: 34 42 44 Sprawdzian z działu 4. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 34 42) Dział 5. Poznajemy krajobrazy wyżyn. 45 46 Miejsko - przemysłowy krajobraz Wyżyny Śląskiej. Na wapiennej Wyżynie Krakowsko Częstochowskiej. rozpoznaje w terenie przyrodnicze (ożywione i nieożywione) oraz antropogeniczne składniki 47 Poznajemy Wyżynę Lubelską. krajobrazu i wskazuje zależności między nimi; rozpoznaje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny, góry; podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności człowieka; charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyny wapiennej, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy oraz wskazuje je na mapie 48 Kraków dawna stolica Polski. wymienia najważniejsze walory 49 Poznajemy skarby Krakowa. turystyczne największych miast Polski ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska 50 Poznajemy parki narodowe wyżyn. wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy 51 Poznajemy krajobrazy wyżyn Lekcje: 45 50 52 Sprawdzian z działu 5. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 45 50)
Luty (6 godzin) Dział 6. Poznajemy krajobrazy gór. 53 Poznajemy krajobraz gór niskich. rozpoznaje na mapie 54 Poznajemy krajobraz gór średnich i wysokich. 55 Tatry kraina turni i grani. hipsometrycznej niziny, wyżyny, góry; rozpoznaje w terenie przyrodnicze (ożywione i nieożywione) oraz antropogeniczne składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi; charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyny wapiennej, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy oraz wskazuje je na mapie 56 Pogoda i roślinność Tatr. j.w. podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności człowieka 57 Poznajemy parki narodowe Gór Świętokrzyskich i Sudetów. 58 Poznajemy parki narodowe Karpat. Marzec (7 godzin) wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy 59 Poznajemy krajobrazy gór Lekcje: 53 58 60 Sprawdzian z działu 6. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 53 58) Dział 7. Odkrywamy tajemnice Świata roślin i grzybów. 61 Poznajemy mchy. podaje przykłady przyrządów 62 Poznajemy paprotniki. 63 Poznajemy środowiska mchów i paprotników lekcja w terenie. obserwacji; obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego; opisuje życiowych lądowych
64 Rośliny wytwarzające kwiaty i nasiona. obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego; opisuje życiowych lądowych 65 Jak odróżnić rośliny nagonasienne od okrytonasiennych? lekcja w terenie. Kwiecień (11 godzin) podaje przykłady przyrządów obserwacji; obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego; opisuje życiowych lądowych 66 Budowa roślin nasiennych. Funkcje łodygi, liści i korzeni. 67 Obserwujemy rośliny nasienne najbliższej okolicy lekcja w terenie. podaje przykłady przyrządów obserwacji; opisuje życiowych lądowych wskazuje organizmy samożywne i cudzożywne oraz podaje podstawowe różnice w sposobie odżywiania się podaje przykłady przyrządów obserwacji; obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola
uprawnego; opisuje życiowych lądowych 68 Jak rozmnażają się rośliny nasienne? podaje przykłady przyrządów 69 Obserwujemy fazy rozwoju roślin nasiennych lekcja w terenie. obserwacji; opisuje życiowych lądowych 70 Budowa i różnorodność grzybów. obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego; wskazuje organizmy samożywne i cudzożywne oraz podaje podstawowe różnice w sposobie odżywiania się; opisuje życiowych lądowych 71 O grzybach dobrze i źle. podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu wybranych gatunków zwierząt, roślin, grzybów, bakterii i wirusów na zdrowie człowieka, wymienia zachowania zapobiegające chorobom przenoszonym i wywoływanym przez nie 72 Odkrywamy tajemnice świata roślin i Lekcje: 61 71 grzybów 73 Sprawdzian z działu 7. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 61 71) Dział 8. Odkrywamy tajemnice materii. 74 Z czego jest zbudowany otaczający nas Świat? posługuje się pojęciem drobina jako najmniejszym elementem budującym materię, prezentuje za pomocą modelu drobinowego trzy stany skupienia ciał (substancji); opisuje skład materii
jako zbiór różnego rodzaju drobin tworzących różne substancje i ich mieszaniny; wymienia znane właściwości substancji (woda, cukier, sól kuchenna) i ich mieszanin (ocet, sok cytrynowy) występujące w jego otoczeniu 75 Badamy właściwości ciał stałych. prezentuje na modelu ściśliwość); podaje przykłady przedmiotów wykonanych z substancji kruchych, sprężystych i plastycznych 76 Właściwości magnetyczne ciał stałych. Wykorzystywanie właściwości ciał stałych. Maj (8 godzin) j.w. podaje przykłady zastosowania różnych substancji w przedmiotach codziennego użytku odwołując się do właściwości tych substancji; bada i opisuje właściwości magnesów oraz ich wzajemne oddziaływania, a także oddziaływania na różne substancje 77 Badamy właściwości cieczy. prezentuje na modelu ściśliwość); podaje przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja) oraz przedstawia te zjawiska na modelu lub schematycznym rysunku 78 Zjawisko dyfuzji w cieczach i szybkość parowania. 79 Zależności między masą a objętością substancji. podaje i bada doświadczalnie czynniki wywołujące topnienie i krzepnięcie (temperatura) oraz parowanie i skraplanie (temperatura, ruch powietrza, rodzaj cieczy, wielkość powierzchni) porównuje masy ciał o tej samej objętości, lecz wykonanych z różnych substancji 80 Badamy właściwości gazów. podaje przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja) oraz przedstawia te zjawiska na modelu lub schematycznym rysunku; prezentuje na modelu
81 Przekazywanie ciepła przez ciała stałe, ciecze i gazy. 82 Jak zmiany temperatury wpływają na właściwości ciał stałych? 83 Jak zmiany temperatury wpływają na właściwości cieczy i gazów? 84 Odkrywamy tajemnice materii Czerwiec (11 godzin) 85 96 Tematy do dyspozycji nauczyciela (multimedia, filmy, wycieczki itp.) ściśliwość) identyfikuje, na podstawie doświadczenia, ciała (substancje) dobrze i słabo przewodzące ciepło; podaje przykłady zastosowania różnych substancji w przedmiotach codziennego użytku odwołując się do właściwości tych substancji prezentuje na modelu ściśliwość); obserwuje proste doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną ciał stałych oraz przeprowadza, na podstawie instrukcji, doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną gazów i cieczy; podaje przykłady występowania i wykorzystania rozszerzalności cieplnej ciał stałych w życiu codziennym, wyjaśnia zasadę działania termometru cieczowego podaje przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja) oraz przedstawia te zjawiska na modelu lub schematycznym rysunku; prezentuje na modelu ściśliwość) Lekcje: 75 83 Utrwalenie wiadomości poznanych na lekcjach.