Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji fauny Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki oraz Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego, analiza zagrożeń, wskazanie koncepcji ochrony i propozycji zadań ochronnych, dyskusja Aleksandra Graboś
Wyniki inwentaryzacji i waloryzacji fauny PK Pasma Brzanki Bezkręgowce 577 11 7 gatunki Naturowe : 1 Ryby 9 2 4 2 Płazy 10 10 2 3 Gady 5 5 - - Ptaki 88 85 8 12 Ssaki 27 13 1 2 Grupa liczba gatunków chronione gatunki zagrożone gatunki - bezkręgowce: krasopani hera, paź żeglarz, modliszka zwyczajna, mieniak strużnik, mieniak tęczowiec, paź królowej, niedzwiedziówka włodarka - minogi i ryby: brzanka, łosoś szlachetny, brzana, świnka, śliz pospolity - płazy: traszka grzebieniasta, traszka karpacka, kumak górski - ptaki: bocian czarny, bocian biały, trzmielojad, derkacz, włochatka, puchacz, puszczyk uralski, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł średni, dzięcioł czarny, muchołówka mała, gąsiorek - ssaki: bóbr europejski, wydra
Wyniki inwentaryzacji i waloryzacji fauny Ciężkowicko-Rożnowskiego PK Grupa liczba gatunków chronione gatunki zagrożone gatunki gatunki Naturowe Bezkręgowce 964 13 24 3 Ryby 14 4 6 3 Płazy 15 15 4 4 Gady 6 6 1 - Ptaki 106 100 9 17 Ssaki 41 26 6 7 - bezkręgowce: pachnica dębowa, czerwończyk nieparek, krasopani hera, tęcznik mniejszy, tęcznik liszkarz, modraszek arion, modraszek aleksis, modraszek adonis, mieniak strużnik, mieniak tęczowiec, dostojka eufrozyna, pijawka lekarska, - ryby: łosoś szlachetny, koza, brzanka, brzana, świnka, koza - płazy:traszka grzebieniasta, traszka karpacka, kumak nizinny, kumak górski, - ptaki: jarząbek, bocian biały, bocian czarny, trzmielojad, derkacz, sóweczka, puszczyk uralski, lelek, zimorodek, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł średni, dzięcioł białoszyji, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł czarny, muchołówka białoszyja, muchołówka mała, gąsiorek - ssaki: podkowiec mały, mopek zachodni, nocek Bechsteina, nocek orzęsiony, nocek duży, bóbr europejski, wydra
Fot. Archiwum Krameko PKPB Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar)
Fot. Archiwum Krameko PKPB, CPRK 1078 Krasopani hera (Euplagia guadripunctaria)
Fot. Archiwum Krameko PKPB gąsienica Pazia królowej (Papilio machaon)
Fot. Archiwum Krameko PKPB, CRPK siedlisko 1193 Kumaka górskiego (Bombina variegata)
Fot. Archiwum Krameko PKPB, CRPK Salamandra plamista (Salamandra salamandra)
Fot. Archiwum Krameko PKPB Padalec zwyczajny (Angius fragilis)
Fot. Archiwum Krameko PKPB, CRPK Żmija zygzakowata (Vipera berus)
Fot. Archiwum Krameko PKPB, CRPK Bocian biały (Ciconia ciconia)
Fot. Archiwum Krameko PKPB, CRPK Gąsiorek (Lanius collurio)
Zagrożenia fauny PKPB oraz CRPK 1. Sukcesja wtórna 2. Presja budowlana 3. Eliminacja martwego drewna 4. Wzrost natężenia ruchu samochodowego 5. Elementy utrudniające przemieszczanie się zwierząt 6. Kłusownictwo 7. Wypalanie traw i zarośli 8. Ruch pojazdów crossowych 9. Dzikie wysypiska odpadów
1. Sukcesja wtórna zmniejszenie areału i ubożenie składu florystycznego zbiorowisk nieleśnych: muraw kserotermicznych, a także łąk świeżych i wilgotnych; zmniejszenie powierzchni obszarów bytowania i miejsc żerowiskowych gatunków zwierząt związanych z terenami otwartymi; utrzymanie ekstensywnego użytkowania muraw kserotermicznych, łąk i pastwisk, usuwanie krzewów i nalotu drzew; promocja programu rolnośrodowiskowego, edukacja społeczeństwa. PKPB: Modliszka zwyczajna (Mantis religiosa), CPRK: Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar); Modraszek aleksis (Glaucopsyche alexis), Modraszek arion (Phegnaris (Maculinea ) arion), Modraszek adonis (Polyommatus bellargus)
2. Presja budowlana negatywny wpływ silnej presji budowlanej na tereny nieużytkowane rolniczo np.: murawy kserotermiczne; nieleśne, zmniejszenie funkcjonalności korytarzy ekologicznych przez zabudowę i grodzenie działek w ich obrębie; Odpowiednie zapisy w dokumentach planistycznych.
3. Eliminacja martwego drewna Nadmierna eliminacja martwego drewna prowadzi do obniżenia bioróżnorodności; modyfikuje warunki siedliskowe, obieg pierwiastków, zmienia warunki środowiskowe oraz różnorodność biologiczną w ciekach i zbiornikach wodnych. pozostawianie martwego drewna, odpowiednio do składu gatunkowego, fazy rozwojowej i zasady zachowania trwałości drzewostanów, w ilości minimum 5% zasobności* drzewostanu (ze szczególnym uwzględnieniem drzew martwych stojących, w tym dziuplastych) na koniec okresu obowiązywania planu ochrony Parku; wskazane rębnie złożone PKPB: trzmiele: rudy, ziemny, kamiennik, gajowy, leśny, ogrodowy, nocek wąsatek, borowiec wielki CRPK: pachnica dębowa, trzmiele np.: kamiennik, ziemny, nietoperze: podkowiec mały, mopek zachodni, mroczek pozłocisty, nocek Bechsteina, nocek orzęsiony muchołówka białoszyja, muchołówka mała, ptaki owadożerne; nocek orzęsiony, nocek duży (nietoperze); *- miąższość d-stanu w przeliczeniu na 1 ha pow. leśnej
4. Wzrost natężenia ruchu samochodowego Wzrost śmiertelności zwierząt w wyniku kolizji (w tym płazów) na trasach migracji sezonowych. Zmniejszenie funkcjonalności korytarzy ekologicznych. Uwzględnienie w planach budowy dróg przepustów dla płazów i dla innych drobnych zwierząt, wprowadzanie ograniczeń prędkości lub innego oznakowania pionowego. Prowadzenie działań z zakresu czynnej ochrony płazów. płazy, gady, ssaki, Fot. Archiwum Krameko
5. Elementy utrudniające przemieszczanie się zwierząt Urządzenia wodne takie jak stopnie wodne piętrzące wodę, stwarzają zagrożenie dla populacji ryb oraz innych organizmów wodnych. Przyczyniają się do degradacji i zaniku siedliska, a także utrudniają lub uniemożliwiają przemieszczanie się ryb w celu odbycia tarła. Utrzymanie cieków w stanie naturalnym. Pozostawienie kształtowania koryt procesom naturalnym. Minimalizacja negatywnych skutków tworzenia sztucznych barier w miarę możliwości przywracanie ciągłości cieków wodnych. CPRK i PKPB: brzana, brzanka, koza, łosoś szlachetny, świnka, piekielnica
6. Kłusownictwo Kontrola miejsc, gdzie zdarzały się przypadki kłusownictwa. Edukacja społeczeństwa. 7. Wypalanie traw i zarośli Kontrole zwłaszcza na przełomie zimy i wiosny, w okresie gdy wzrasta liczba pożarów; sezonowa współpraca z policją i strażą pożarną. Edukacja społeczeństwa. PKPB, CRPK: przepiórka, derkacz, jeż wschodni, kret, ryjówka aksamitna, jaszczurka zwinka, żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny, gniewosz plamisty, grzebiuszka ziemna, żaba trawna, jaszczurka żyworodna
Fot. Archiwum Krameko
8. Ruch pojazdów crossowych Płoszenie i niepokojenie zwierząt 9. Dzikie wysypiska odpadów Zaśmiecanie oczek wodnych niszczenie miejsc rozrodu płazów, zatrucia szkodliwymi substancjami chemicznymi; odpady mogą powodować u zwierząt skaleczenia i problemy pokarmowe. płazy, gady, ryby, bezkręgowce, ssaki Fot. Archiwum Krameko
Korytarz ekologiczny obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów (zgodnie z art. 5, pkt 2 ustawy o ochronie przyrody)
Ochrona korytarzy ekologicznych Uchwalenie rezygnacji z wyznaczania nowych terenów pod zabudowę w terenach korytarzy ekologicznych w celu zachowania ich drożności w przypadku przenikania się korytarzy ekologicznych z terenami wyznaczonymi pod zabudowę oraz dopuszczających zabudowę w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (obowiązujących na dzień wejścia w życie Planu Ochrony Parku); gdy istnieje zagrożenie drożności korytarza, ustala się odstępstwo od zwartej zabudowy i pełnego grodzenia terenów zabudowy usługowej;
Ochrona korytarzy ekologicznych Uchwalenie rezygnacji z wyznaczania nowych terenów pod zabudowę w terenach korytarzy ekologicznych w celu zachowania ich drożności w przypadku przenikania się korytarzy ekologicznych z terenami wyznaczonymi pod zabudowę oraz dopuszczających zabudowę w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (obowiązujących na dzień wejścia w życie Planu Ochrony Parku); gdy istnieje zagrożenie drożności korytarza, ustala się odstępstwo od zwartej zabudowy i pełnego grodzenia terenów zabudowy usługowej;
Obszary Natura 2000 na terenie CiężkowickoRożnowskiego Parku Krajobrazowego PLH 120090 Biała Tarnowska PLH 120020 Ostoje Nietoperzy okolic Bukowca
Źródło danych: geoserwis.gdos.gov.pl
PLH 120090 Biała Tarnowska Przedmioty ochrony A) typ siedliska przyrodniczego: 3220 Pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków A 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinosoincanae,olsy źródliskowe) C C) ryby: 1106 Łosoś szlachetny (Salmo salar) D 5264 Brzanka (Barbus meridionalis petenyi) B
PLH120020 Ostoje Nietoperzy okolic Bukowca Przedmioty ochrony A) typ siedliska przyrodniczego: 8310 Jaskinie nieudostępnione do zwiedzania 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) 9130 Żyzne buczyny(dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati- Fagenion) 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, TilioCarpinetum) C) gatunki zwierząt 1303 Podkowiec mały (Rhinolophus hipposideros) 1324 Nocek duży (Myotis myotis) 1193 Kumak górski (Bombina variegata) 2001 Traszka karpacka (Triturus montadoni) Występują również: nocek orzęsiony, nocek Bechsteina, A B D B B B C
Fot. Archiwum Krameko