Wzory pism procesowych z zakresu prawa pracy Komentarz Michał Raczkowski Aleksandra Woźniak Wydanie 1 Stan prawny na 15 listopada 2012 roku Warszawa 2013
Poszczególne wzory przygotowali: Michał Raczkowski: wzory nr 3, 5 7, 11, 13, 15 16, 18 19, 22, 24, 26, 39 41 Aleksandra Woźniak: wzory nr 1 2, 4, 8 10, 12, 14, 17, 20 21, 23, 25, 27 38, 42 Redaktor prowadzący: Joanna Choroszczak-Magiera Redakcja techniczna: Grzegorz Janowski Projekt okładki i stron tytułowych: Anna Gogolewska Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o. 2012 Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody Autorów i wydawcy. ISBN 978-83-7806-195-3 LexisNexis Polska Sp. z o.o. Ochota Office Park 1, Al. Jerozolimskie 181, 02 222 Warszawa tel. 22 572 95 00, faks 22 572 95 68 Infolinia: 22 572 99 99 Redakcja: tel. 22 572 83 26, 22 572 83 28, 22 572 83 11, faks 22 572 83 92 www.lexislexis.pl, e -mail: biuro@lexisnexis.pl Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony www.lexisnexis.pl
Spis treści Wykaz skrótów................................................. 9 Wstęp.......................................................... 11 ROZDZIAŁ I. Pisma wszczynające postępowanie................... 15 Wzór nr 1. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie o zapłatę............................................ 15 Wzór nr 2. Pozew o nawiązanie stosunku pracy..................... 20 Wzór nr 3. Pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy na czas nieokreślony......................................... 27 Wzór nr 4. Pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy............... 30 Wzór nr 5. Pozew o przywrócenie do pracy........................ 37 Wzór nr 6. Pozew o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne...................................... 41 Wzór nr 7. Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę złożonego z przyczyn niedotyczących pracownika.................. 44 Wzór nr 8. Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę złożonego z przyczyn dotyczących pracownika..................... 48 Wzór nr 9. Odwołanie od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.................. 56 Wzór nr 10. Pozew o uznanie wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy za bezskuteczne.......................... 63 Wzór nr 11. Pozew o zapłatę i ukształtowanie wynagrodzenia......... 69 Wzór nr 12. Pozew o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu mobbingu........................................... 73 Wzór nr 13. Pozew o zapłatę i ustalenie prawa do premii............. 83 Wzór nr 14. Pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy oraz o zapłatę.. 87 Wzór nr 15. Pozew o zapłatę odprawy............................. 94 Wzór nr 16. Pozew o sprostowanie świadectwa pracy................. 97 Wzór nr 17. Pozew o odszkodowanie uzupełniające za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.................. 101 5
Spis treści Wzór nr 18. Pozew o uchylenie kary porządkowej.................... 108 Wzór nr 19. Pozew o zobowiązanie pracodawcy do udzielenia zaległego urlopu wypoczynkowego..................... 111 Wzór nr 20. Pozew o zapłatę świadczeń po zmarłym pracowniku...... 114 Wzór nr 21. Pozew o zapłatę odszkodowania w związku z nielegalnym strajkiem............................................ 121 Wzór nr 22. Pozew o przekazanie środków do Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych................................. 128 Wzór nr 23. Wniosek o rejestrację związku zawodowego w Krajowym Rejestrze Sądowym................................... 132 ROZDZIAŁ II. Pisma w toku postępowania......................... 144 Wzór nr 24. Pozew wzajemny..................................... 144 Wzór nr 25. Odpowiedź na wniosek rady pracowników o nakazanie pracodawcy udostępnienia informacji w trybie art. 16 ust. 3 ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji.................... 148 Wzór nr 26. Odpowiedź na pozew w sprawie o przywrócenie do pracy... 153 Wzór nr 27. Wniosek o sprawdzenie wartości przedmiotu sporu oraz odpowiedź na pozew............................. 158 Wzór nr 28. Wniosek do sądu pierwszej instancji o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie wyroku z uzasadnieniem....... 163 Wzór nr 29. Wniosek do sądu drugiej instancji o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie wyroku z uzasadnieniem....... 166 Wzór nr 30. Wniosek o wykładnię wyroku.......................... 169 Wzór nr 31. Wniosek o uzupełnienie wyroku........................ 172 Wzór nr 32. Skarga na przewlekłość postępowania................... 176 Wzór nr 33. Wniosek o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego........ 186 ROZDZIAŁ III. Środki odwoławcze i skarga kasacyjna.............. 192 Wzór nr 34. Zażalenie na postanowienie sądu w sprawie wysokości kosztów sądowych.................................... 192 Wzór nr 35. Zażalenie na postanowienie sądu o odrzuceniu zażalenia............................................ 200 Wzór nr 36. Zażalenie powoda na postanowienie sądu o zawieszeniu postępowania........................................ 205 Wzór nr 37. Apelacja naruszenie prawa materialnego............... 211 Wzór nr 38. Apelacja nieważność postępowania.................... 216 Wzór nr 39. Skarga kasacyjna oczywista zasadność skargi kasacyjnej... 221 Wzór nr 40. Skarga kasacyjna występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego................................ 226 Wzór nr 41. Zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej 234 6
Spis treści ROZDZIAŁ IV. Inne.............................................. 237 Wzór nr 42. Wniosek o wszczęcie egzekucji czynności przywrócenia do pracy............................................ 237 Literatura...................................................... 241
Wykaz skrótów 1. Akty prawne k.c. ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) k.p. ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) k.p.c. ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) u.i.p.p.k. ustawa z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. Nr 79, poz. 550 ze zm.) u.k.s.c. ustawa z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) u.s.n.p ustawa z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) ustawa o KRS ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186 ze zm.) u.z.g. ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.) u.z.z. ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) 2. Czasopisma i publikatory GP OSP OSPiKA OSNAPiUS OSNCP OSNP Gazeta Prawna Orzecznictwo Sądów Polskich Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izby Cywilnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 9
Wstęp Odrębne zasady prowadzenia postępowania sądowego w sprawach z zakresu prawa pracy oraz specyfika regulacji zbiorowego i indywidualnego prawa pracy stały się przyczynkiem do sporządzenia niniejszego zbioru wzorów pism procesowych z prawa pracy. Sprawy z zakresu prawa pracy są co prawda już począwszy od 1 lipca 1985 r. sprawami cywilnymi w rozumieniu art. 1 k.p.c., niemniej jednak ustawodawca zdecydował się nadać postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy status postępowania odrębnego (art. 459 i n. k.p.c.). Te właśnie elementy wyróżniające postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy zostały w sposób szczególny wyeksponowane w przygotowanych wzorach. I tak, podkreślone zostały kwestie właściwości przemiennej miejscowej sądów, co jest nie bez znaczenia w przypadku istnienia pracodawcy wielozakładowego i konieczności prowadzenia postępowania nie w sądzie właściwości ogólnej pozwanego, co zazwyczaj wygodne dla pracodawców, ale w sądzie, w którego okręgu praca była wykonywana (art. 461 1 k.p.c.). Sporo miejsca Autorzy poświęcili na kwestie związane z właściwością rzeczową sądów oraz powiązaną z tym problematyką oznaczania wartości przedmiotu sporu i wysokości opłat. Te ostatnie kwestie są szczególnie interesujące ze względu na brak konsekwencji i określanie wartości przedmiotu sporu np. w wysokości rocznego wynagrodzenia pracownika wraz ze stosowną 5% opłatą od pozwu liczoną od tej kwoty a stawką wynagrodzenia dla adwokata lub radcy prawnego wynoszącą 60 zł. Autorzy zwrócili także uwagę na różnorodność podmiotów mogących występować w sprawach 11
Wstęp z zakresu prawa pracy, uwzględniając we wzorach także przykład powództwa wytoczonego przez związek zawodowy na rzecz pracownika (art. 462 k.p.c.). Przypomniano także odrębności związane z nadawaniem rygoru natychmiastowej wykonalności (art. 477 2 k.p.c.) kwestie nadawania z urzędu wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika czy nałożenia na zakład pracy obowiązku dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy. Przedmiotem szczegółowych rozważań w oparciu o przykłady jest tok postępowania uwzględniający nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego z 16 września 2011 r., która weszła w życie 3 maja 2012 r., tj. w szczególności w świetle znowelizowanego art. 207 6 k.p.c., zgodnie z którym sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Powyższe jest dodatkowo skomplikowane, jeżeli pamięta się o obowiązującej w sprawach pracowniczych zasadzie rozkładu ciężaru dowodu, gdzie ciężar udowodnienia, np. przyczyn wypowiedzenia, przyczyn rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia czy braku dyskryminowania pracownika, spoczywa na pozwanym pracodawcy. Ponadto, w każdym wzorze Autorzy starali się połączyć rozważania prawnoprocesowe z kwestiami prawa materialnego i je omówić. Nie są to zatem wersje podstawowe dokumentów funkcjonujących w obrocie prawnym, ale wersje rozbudowane, obejmujące zagadnienia prawne budzące rozbieżności w orzecznictwie i doktrynie. Wzory zostały ułożone w porządku chronologicznym wyznaczanym przez tok postępowania i podzielone według tej zasady. W konsekwencji Autorzy stworzyli trzy zasadnicze kompleksy wzorów, tj. (I) pisma wszczynające postępowanie, (II) pisma w toku postępowania oraz (III) środki zaskarżenia oraz skarga kasacyjna. Pierwszy kompleks wzorów to pisma wszczynające postępowanie. Jest wśród nich wniosek o zawezwanie do próby ugodowej coraz czę- 12
Wstęp ściej spotykana instytucja mająca służyć głównie przerwaniu biegu przedawnienia, oraz liczna grupa wzorów pozwów. Wzory pozwów to zarówno klasyczne pozwy o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy, jak i inne pozwy dotyczące roszczeń związanych z kolejnymi przepisami Kodeksu pracy. Czytelnik znajdzie zatem wzór pozwu o ustalenie istnienia stosunku pracy,), o odszkodowanie w związku z dyskryminacją (art. 18 3d k.p.), o zapłatę, o sprostowanie świadectwa pracy, o odszkodowanie uzupełniające za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, o uchylenie kary porządkowej, etc. Autorzy sięgnęli także do ustaw okołokodeksowych i przygotowali wzory m.in. pozwu o nawiązanie stosunku pracy (na podstawie ustawy o tzw. zwolnieniach grupowych), pozwu o zapłatę odszkodowania w związku z nielegalnym strajkiem (na podstawie ustawy o związkach zawodowych), pozwu o przekazanie środków do zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (na podstawie ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych) oraz wniosku o rejestrację związku zawodowego (na podstawie ustawy o związkach zawodowych oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym). Kolejna grupa wzorów to pisma w toku postępowania. Autorzy podjęli wyzwanie sporządzenia wzorów odpowiedzi na pozew z komentarzem uwzględniającym ich interpretację najnowszej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego dotyczącą obowiązku dołączania odpisów pełnomocnictw drugiej stronie, składania odpowiedzi na pozew w ciągu dwóch tygodni od doręczenia odpisu pozwu pod rygorem zwrotu czy składania wniosków dowodowych zgodnie z treścią przywołanego powyżej art. 207 6 k.p.c. W tej części znalazły się również bardzo praktyczne wzory o sporządzenie uzasadnienia wyroku, o jego wykładnię czy uzupełnienie. Nie pominięto także wniosku o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego, która to instytucja jak wynika z doświadczenia zawodowego Autorów znajduje coraz szersze zastosowanie w sprawach z zakresu prawa pracy w świetle pogłębiającego się kryzysu i groźby niewypłacalności pracodawców. Podobnie rzecz się 13
Wstęp ma ze skargą na przewlekłość postępowania składaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Trzecia zasadnicza część niniejszej pozycji to wzory środków odwoławczych i skarg kasacyjnych. Rozpoczynamy od przykładowych zażaleń, wybierając spośród licznych opcji zażalenia na postanowienie w sprawie wysokości kosztów, w sprawie zawieszenia postępowania oraz o odrzucenie zażalenia. Wzory apelacji zostały tak stworzone, aby objąć zarówno naruszenie prawa materialnego, jak i prawa procesowego. Natomiast prawdziwą perełką wśród wzorów są dwa wzory skargi kasacyjnej pierwszy bazujący na oczywistej zasadności skargi kasacyjnej (art. 398 9 1 pkt 4 k.p.c.), a drugi na występowaniu w sprawie istotnego zagadnienia prawnego (art. 398 9 1 pkt 1 k.p.c.). Reasumując, celem Autorów było stworzenie swoistego kompendium dla praktyków procesualistów specjalizujących się w prawie pracy i ujęcie najważniejszych etapów postępowania sądowego w połączeniu z wybranymi zagadnieniami prawa materialnego. Mamy nadzieję, że przedkładane wzory pozwolą na poszerzenie wiedzy praktycznej i teoretycznej z tych dwóch dziedzin, jednocześnie pozwalając na sprawne i zakończone sukcesem przeprowadzenie postępowania w zakresie szeroko rozumianego zbiorowego i indywidualnego prawa pracy. Autorzy
Rozdział I. Pisma wszczynające postępowanie Rozdział I Pisma wszczynające postępowanie WZÓR nr 1 WNIOSEK O ZAWEZWANIE DO PRÓBY UGODOWEJ W SPRAWIE O ZAPŁATĘ Aleksandra Woźniak Warszawa, dnia 10 lutego 2012 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ul. Marszałkowska 82 00-517 Warszawa Wnioskodawca: Przeciwnik: Joanna Żabczyńska ul. Kijanki 22 03-123 Staw Duży reprezentowana przez r.pr. Annę Ropuchę Kancelaria Prawna ul. Błotnista 33 04-123 Rozlewisko Bocian S.A. Al. Jeziorna 44 05-123 Błota Wielkie Aleksandra Woźniak 15