ROZWÓJ OZE I KLASTRY ENERGETYCZNE W POLSCE

ROZWÓJ OZE I KLASTRY ENERGETYCZNE W POLSCE

RZĄDOWE PLANY Z 2010 R. DOTYCZĄCE PRODUKCJI ENERGII Z OZE źródło: Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych z 2010 r.

ROZWÓJ OZE W POLSCE 7000,000 Moc zainstalowana (MW) w różnych rodzajach OZE* 6000,000 5000,000 4000,000 3000,000 2000,000 1000,000 0,000 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. Instalacje wykorzystujące biogaz 31,972 36,760 45,699 54,615 70,888 82,884 103,487 131,247 162,241 188,549 212,497 233,967 235,373 237,618 Instalacje wykorzystujące biomasę 189,790 238,790 255,390 231,990 252,490 356,190 409,680 820,700 986,873 1008,245 1122,670 1281,065 1362,030 1362,870 Instalacje wykorzystujące energię promieniowania słonecznego 0,000 0,000 0,000 0,000 0,001 0,033 1,125 1,290 1,901 21,004 71,031 99,098 103,896 146,995 Instalacje wykorzystujące energię wiatru 83,280 152,560 287,909 451,090 724,657 1180,272 1616,361 2496,748 3389,541 3833,832 4582,036 5807,416 5848,671 5864,443 Instalacje wykorzystujące hydroenergię 852,495 934,031 934,779 940,576 945,210 937,044 951,390 966,103 970,128 977,007 981,799 993,995 988,377 981,504 *na podstawie danych URE stan na 31.12.2018 r.

BIOGAZOWNIE W POLSCE* RODZAJ BIOGAZU LICZBA MOC ZAINSTALOWANA (MW) ŚCIEKOWY (BGO) SKŁADOWISKOWY (BGS) ROLNICZY (BGR) MIESZANY (BGM) 109 67,135 101 68,038 96 103,013 2 1,704 SUMA 308 239,890 *na podstawie danych URE stan na 31.03.2018 r.

CENY REFERENCYJNE W 2018 ROKU - BIOGAZ RODZAJ INSTALACJI CENA REFERENCYJNA W 2018 R. (W ZŁ/MWH) Biogaz rolniczy o mocy < 500 kw 630 Biogaz rolniczy o mocy 500 kw 1 MW 570 Biogaz rolniczy o mocy > 1 MW 550 Biogaz składowiskowy o mocy < 500 kw 560 Biogaz składowiskowy o mocy 500 kw 550 Biogaz z oczyszczalni ścieków o mocy < 500 kw 420 Biogaz z oczyszczalni ścieków o mocy 500 kw 385 Biogaz inny o mocy < 500 kw 420 Biogaz inny o mocy 500 kw 385

CENY REFERENCYJNE W 2019 ROKU BIOGAZ ROLNICZY (PROJEKT ROZPORZĄDZENIA) RODZAJ INSTALACJI CENA REFERENCYJNA W 2019 R. (W ZŁ/MWH) Biogaz rolniczy o mocy < 500 kw 670 Biogaz rolniczy o mocy < 500 kw do wytwarzania energii elektrycznej z CHP 730 Biogaz rolniczy o mocy 500 kw 1 MW 610 Biogaz rolniczy o mocy 500 kw 1 MW do wytwarzania energii elektrycznej z CHP 670 Biogaz rolniczy o mocy > 1 MW 580 Biogaz rolniczy o mocy > 1 MW do wytwarzania energii elektrycznej z CHP 640

CENY REFERENCYJNE W 2019 ROKU BIOGAZ SKŁADOWISKOWY (PROJEKT ROZPORZĄDZENIA) RODZAJ INSTALACJI CENA REFERENCYJNA W 2019 R. (W ZŁ/MWH) Biogaz składowiskowy o mocy < 500 kw 560 Biogaz składowiskowy o mocy < 500 kw do wytwarzania energii elektrycznej z CHP Biogaz składowiskowy o mocy 500 kw 550 620 Biogaz składowiskowy o mocy 500 kw do wytwarzania energii elektrycznej z CHP 610

CENY REFERENCYJNE W 2019 ROKU BIOGAZ ŚCIEKOWY (PROJEKT ROZPORZĄDZENIA) RODZAJ INSTALACJI CENA REFERENCYJNA W 2019 R. (W ZŁ/MWH) Biogaz ściekowy o mocy < 500 kw 420 Biogaz ściekowy o mocy < 500 kw do wytwarzania energii elektrycznej z CHP Biogaz ściekowy o mocy 500 kw 385 480 Biogaz ściekowy o mocy 500 kw do wytwarzania energii elektrycznej z CHP 445

CENY REFERENCYJNE W 2019 ROKU BIOGAZ INNY (PROJEKT ROZPORZĄDZENIA) RODZAJ INSTALACJI CENA REFERENCYJNA W 2019 R. (W ZŁ/MWH) Biogaz inny o mocy < 500 kw 470 Biogaz inny o mocy < 500 kw do wytwarzania energii elektrycznej z CHP Biogaz inny o mocy 500 kw 435 530 Biogaz inny o mocy 500 kw do wytwarzania energii elektrycznej z CHP 495

ZAGROŻONA REALIZACJA CELU OZE

PROJEKT NOWELIZACJI USTAWY O OZE Z DN. 25.02.2019 R. W wyniku ryzyka niezrealizowania do 2020 r. obowiązkowego minimalnego udziału energii z OZE w całkowitym zużyciu energii brutto na poziomie 15%, Polska stanęłaby przed koniecznością dokonania statystycznego transferu energii z OZE z państw członkowskich UE dysponujących nadwyżką tej energii. Jak wskazuje NIK, koszty tego transferu mogą wynieść nawet 8 miliardów zł. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o OZE z dn. 25.02.2019 r. czytamy: Realizacja aukcji w bieżącym roku kalendarzowym w wymiarze sumarycznym zakładającym przyrost nowych mocy wytwórczych w wymiarze 3.414 MW różnych rodzajów OZE (z przeważającym udziałem lądowej energetyki wiatrowej oraz instalacji PV), pozwoli uzyskać roczną produkcję energii elektrycznej w wymiarze 9,176 TWh. Istniejące moce wytwórcze z OZE, prognozowana produkcja z instalacji, które wygrały przeprowadzone dotychczas aukcje oraz planowane wolumeny dla aukcji, jakie zostaną przeprowadzone w bieżącym roku, dadzą wynik o łącznej mocy instalacji na poziomie 13.657 MW z odnawialnych źródeł energii. Źródła te pozwolą na zabezpieczenie jeszcze w 2019 roku, docelowej sumarycznej produkcji rocznej na poziomie 35,339 TWh. Co w przewidywanym wymiarze rocznej konsumpcji energii elektrycznej w 2020 roku na poziomie 183,730 TWh, daje udział OZE na poziomie 19,23%, wobec wymaganego poziomu 19,1%.

PROGNOZA MINISTERSTWA ENERGII WZROSTU PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I ZMIANY ŹRÓDEŁ JEJ WYTWARZANIA

PONADNARODOWE TENDENCJE ROZWOJU ELEKTROENERGETYKI 1. Rosnąca świadomość środowiskowa 2. Konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego regionów i krajów Reorganizacja oraz restrukturyzacja funkcjonowania całego sektora energetycznego, której celem jest stworzenie elastycznego systemu integrującego dużą ilość rozproszonych terytorialnie elektrowni, wykorzystujących odnawialne źródła energii. Implementacja założeń energetyki rozproszonej stanowi możliwość partycypacji w rynku energetycznym dla wielu różnych podmiotów.

KLASTRY ENERGII Klastry energii to rozwiązania, których celem jest rozwój energetyki rozproszonej służącej poprawie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego przy jednoczesnej maksymalizacji efektywności ekonomicznej. Klastry energii realizują wyżej wymieniony cel w sposób przyjazny środowisku dzięki tworzeniu optymalnych warunków organizacyjnych, prawnych i finansowych umożliwiających wdrożenie najnowszych technologii przy uwzględnieniu miejscowych zasobów i potencjału energetyki krajowej. Koncepcja klastrów energii wprowadzona została po raz pierwszy w 2016 roku wraz ze zdefiniowaniem w ustawie o odnawialnych źródłach energii pojęcia klastrów energii. Formalnie klastrem energii określamy cywilnoprawne porozumienie, w skład którego mogą wchodzić osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze lub jednostki samorządu terytorialnego, dotyczące wytwarzania i równoważenia zapotrzebowania, dystrybucji lub obrotu energią z odnawialnych źródeł energii lub z innych źródeł lub paliw, w ramach sieci dystrybucyjnej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kv, na obszarze działania tego klastra nieprzekraczającym granic jednego powiatu w rozumieniu ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym lub 5 gmin w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; klaster energii reprezentuje koordynator, którym jest powołana w tym celu spółdzielnia, stowarzyszenie, fundacja lub wskazany w porozumieniu cywilnoprawnym dowolny członek klastra energii, zwany dalej "koordynatorem klastra energii". źródło: https://www.gov.pl/web/energia/klastry-energii

KLASTRY ENERGII - KORZYŚCI 1. Klastry mają grupować wytwórców i odbiorców energii z danego obszaru, aby ułatwiać przepływy energii między nimi oraz promować lokalną samowystarczalność energetyczną. 2. Energia produkowana lokalnie jest konsumowana lokalnie, zatem nie są ponoszone straty na przesyle energii. 3. Usytuowanie odnawialnych źródeł energii w bezpośrednim sąsiedztwie odbiorców kompensuje wyższe koszty wytworzenia jednostki energii w tym źródle, przekładając się finalnie na niższe koszty zaopatrzenia w energię odbiorcy końcowego. 4. Wzrasta świadomość ekologiczna mieszkańców regionu oraz dbałość o efektywność energetyczną.

POŻĄDANE CECHY KLASTRÓW 1. Innowacyjność 2. Wykorzystanie efektów synergicznych: sieci przedsiębiorstw sektora naukowo-badawczego władz samorządowych W 2014 r. w Polsce w bazie klastrów prowadzonej przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości zarejestrowanych było 14 klastrów działających w dziedzinie energetyki odnawialnej oraz ochrony środowiska.

ROLA BIOGAZOWNI W KLASTRZE ENERGII 1. Biogazownia rolnicza stanowi instalację pozwalającą racjonalnie rozwiązać problem zagospodarowania różnych odpadów organicznych, generując przy tym energię elektryczną i cieplną oraz masę pofermentacyjną stanowiącą doskonały nawóz, a także przyczyniając się do redukcji emisji szkodliwych substancji, w tym głównie emisji metanu z sektora rolnego. 2. Biogazownia to w pełni sterowalne źródło energii, które działa niezależnie od aktualnych warunków pogodowych, a produkcja energii przebiega w sposób ciągły. 3. Biogazownia ma potencjał do pracy interwencyjnej w KSE.

ROLA BIOGAZOWNI W KLASTRZE ENERGII Wytwórcy energii elektrycznej Biogazownia lub biomasa Mały wiatr Lokalne małe instalacje PV Gmina Obiekty gminne, szkoły, ośrodki sportu, pompownie, oczyszczalnie Oświetlenie uliczne Przedsiębiorcy Lokalne zakłady usługowe, przetwórcze Gospodarstwa rolne i domowe

ROLA OŚRODKÓW NAUKOWYCH ORAZ SAMORZĄDÓW 1. Wsparcie aktywnej jednostki B+R umożliwia klastrowi dostęp do badań oraz zastosowanie innowacyjnych rozwiązań. 2. Klastrowi posiadającemu partnera B+R łatwiej jest pozyskiwać zewnętrzne środki finansowe. 3. Rozwojowi klastra sprzyja współpraca z przedstawicielami administracji samorządowej i regionalnej.

ROLA KOORDYNATORA 1. Instytucja koordynatora pełni jedną z kluczowych ról w funkcjonowaniu klastrów. 2. Koordynator powinien: posiadać odpowiednie kompetencje do zarządzania klastrem wypracować strategię rozwoju klastra i systematycznie ją realizować posiadać umiejętność organizacji pracy oraz stymulowania współpracy między członkami klastra.

CERTYFIKAT PILOTAŻOWEGO KLASTRA ENERGII I KONKURS MINISTERSTWA ENERGII 1. 16 sierpnia 2017 r. Ministerstwo Energii ogłosiło I Konkurs dla klastrów energii, gdzie nabór wniosków trwał do 16 października 2017 r. W okresie naboru do konkursu zgłosiło się 115 klastrów z 15 województw. W wyniku oceny formalnej odrzucono 45 wniosków, a 70 pozostałych skierowano do oceny merytorycznej. W marcu i kwietniu 2018 r. przeprowadzona została ocena merytoryczna, która odbyła się w formule Panelu Ekspertów. Klastry energii miały okazję zaprezentować swoje dotychczasowe działania oraz strategie dalszego rozwoju. 2. W wyniku oceny merytorycznej Certyfikat Pilotażowego Klastra Energii uzyskały 33 klastry z 12 województw. 10 najlepszych klastrów otrzymało Certyfikat z wyróżnieniem. Miano Lidera w Konkursie przypadło Klastrowi Energii Zbiornika Czorsztyńskiego, który otrzymał maksymalną ilość punktów na etapie oceny merytorycznej.

CERTYFIKAT PILOTAŻOWEGO KLASTRA ENERGII WYNIKI I KONKURSU MINISTERSTWA ENERGII LIDER - Klaster Energii Zbiornika Czorsztyńskiego CERTYFIKATY Z WYRÓŻNIENIEM POZOSTAŁE CERTYFIKATY - Białogardzki Klaster Energii - energyregion Michałowo - Karkonoski Klaster Energetyczny - Klaster Energii Żywiecka Energia Przyszłości - Klaster Energii Serce Podhala - Baligrodzki Klaster Energii Odnawialnej - Bezpieczna i czysta energia dla Sokołowa - Brenergia - Klaster Lokalnego Systemu Energetycznego - Brzeski Klaster Energii Odnawialnej - Energetyczny Klaster Oławski EKO - Klaster Energia Dolina Zielawy - Klaster Energii "Powiatu Przysuskiego - Klaster Energii Południowe Podlasie - Klaster Energii Zielony Pierścień Tarnowa - Klaster Mazurska Energia - Klaster OZE Grudziądz Obszar Zrównoważony Energetycznie - Konecki Klaster Energetyczny - Olecki Klaster odnawialnej energii elektrycznej i cieplnej ZIELONE OLECKO - Siemiatycki Klaster Energii - Słupski Klaster Bioenergetyczny - Zgorzelecki Klaster Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii i Efektywności Energetycznej - Kwidzyński Klaster Energii - Południowo-Zachodni Klaster Energii - Przechlewski Klaster Energii - Ryterski Mikroklaster Energii Odnawialnej - Siedlecki Klaster Energii (Lider Gmina Kotuń) - Siedlecki Klaster Energii (Lider Miasto Siedlce) - Sochaczewski Klaster Energii - Tarnowski Klaster Energii - Wieniawski Klaster Energii Odnawialnej - Wirtualna Zielona Elektrownia Ochotnica - Zielona Generacja Nowy Targ

CERTYFIKAT PILOTAŻOWEGO KLASTRA ENERGII II KONKURS MINISTERSTWA ENERGII 1. 28 czerwca 2018 r. Ministerstwo Energii ogłosiło II Konkurs dla klastrów energii, gdzie nabór wniosków trwał do 13 sierpnia 2018 r. W okresie naboru do konkursu zgłosiły się 84 klastry z 14 województw. W wyniku oceny formalnej odrzucono 16 wniosków, a 68 pozostałych skierowano do oceny merytorycznej. We wrześniu i październiku 2018 r. przeprowadzona została ocena merytoryczna, która odbyła się w formule Panelu Ekspertów. W czasie oceny merytorycznej klastry prezentowały swoje dotychczasowe działania oraz plany dalszego rozwoju, a także odpowiadały na pytania ekspertów. 2. W wyniku oceny merytorycznej Certyfikat Pilotażowego Klastra Energii uzyskały 33 klastry z 13 województw. 6 najlepszych klastrów otrzymało Certyfikat z wyróżnieniem.

CERTYFIKAT PILOTAŻOWEGO KLASTRA ENERGII WYNIKI II KONKURSU MINISTERSTWA ENERGII CERTYFIKATY Z WYRÓŻNIENIEM POZOSTAŁE CERTYFIKATY - Dzierżoniowski Klaster Energii - Klaster Energii Tomaszów - Tomaszowski Klaster Energii - Autonomiczny Region Energetyczny Sudety ARES - Cieszyński Klaster Energii - Energetyczne Grajewo - energyregion Gajewo - energyregion Rzepin - energyregion Słońsk - Gminy Zeroemisyjne Mazowsza - Gniewiński Klaster Energii - Gorzowski Klaster Energii - Gryficki Klaster Energii - Klaster Energia Jarocin - Klaster Energii Górniczo-Rolniczej Gminy Gierałtowice - Klaster Energii Przyjazna Energia w Powiecie Gliwickim - Klaster Energii Razem z Dobrą Energią - Klaster Energii Ziemi Siedleckiej - Wałbrzyski Klaster Energetyczny - Włodawski Klaster Zrównoważonej energetyki i OZE - Zielona Energia Konin - Legionowski Klaster Energii - Leszczyński Klaster Energii Nowa Energia dla Leszna - Ostrowski Rynek Energetyczny - Płoński Klaster Energii - Podlaski Klaster Energii - Rzeszowski Klaster Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii - Soliński Klaster Energii - Tarnogórski Klaster Energii Cieplnej - Toruński Klaster Energii Energia Gotyku - Tuczyński Klaster Energii - Warciański Klaster Energii ("WKE") - Warmińsko-Mazurski Klaster Energetyczny

PRZYKŁADOWY KLASTER ENERGII źródło: Przykłady klastrów energii w Polsce Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze

PRZYKŁADOWY KLASTER ENERGII Gmina Ochotnica Dolna koordynator i partner wiodący klastra Mieszkańcy gminy posiadający OZE Jednostki podległe gminie posiadające OZE TAURON Dystrybucja S.A. Klaster Energii Zielone Podhale (organ doradczy) źródło: Przykłady klastrów energii w Polsce Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze

PRZYKŁADOWY KLASTER ENERGII Energia wytworzona w ramach klastra Odbiór energii przez mieszkańców i JST Nadmiar energii magazynowany np. pojazdy elektryczne LOKALNE WYKORZYSTYWANIE ENERGII źródło: Przykłady klastrów energii w Polsce Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze

PRZYKŁADOWY KLASTER ENERGII PLANOWANE DZIAŁANIA W RAMACH KLASTRA ETAP I ETAP II ETAP III Wykonanie instalacji PV na 15 obiektach użyteczności publicznej, budowa stacji zasilania pojazdów elektrycznych, budowa biogazowni przy oczyszczalni ścieków w Tylmanowej, objęcie systemem monitoringu istniejących OZE Budowa biogazowni przy budynku komunalnym (do 20 kw), budowa zasobnika energii przyłączonego do sieci elektrycznej, dalsza rozbudowa mikroinstalacji na budynkach mieszkalnych, wymiana lamp oświetlenia ulicznego, budowa 3 farm fotowoltaicznych o mocy ok. 20 kw każda, wykonanie 4 stanowisk ładowania telefonów komórkowych zlokalizowanych w miejscach turystycznych Wykonanie sieci niewielkich elektrowni wodnych, wyłonienie tzw. obiektów pilotażowych, gdzie zamontowane zostanie ogrzewanie na energię elektryczną i pompę ciepła, budowa biogazowni rolniczej o mocy ok. 15 kw, poprawa stanu sieci elektrycznej średniego i niskiego napięcia źródło: Przykłady klastrów energii w Polsce Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze

ul. Jana III Sobieskiego 102 A lok. U7 00-764 Warszawa tel. (22) 550-91-00, fax. (22) 696-52-72 www.upebi.pl, upebi@upebi.pl