zdolny Ślązak Gimnazjalista VIII DOLNOŚLĄSKI KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH III ETAP FINAŁ WOJEWÓDZKI 16.01.2010 r., godz. 10 00 Czas trwania 120 minut Wypełnia WKK: Część I: Część II Σ pkt 95 Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 Σ I Σ II Liczba pkt 5 6 6 10 6 6 6 45 50 Punkty uzyskane Część I (czas pracy 50 minut) Zadanie 1. (5 pkt) Podaj (lub oblicz) rzeczywistą odległość między punktami wskazanymi na rysunkach. Rzeczywista odległość Podpis sprawdzającego:.. a) między punktami A i B wynosi: (wynik podaj z dokładnością do 5 km) b) między punktami C i D wynosi: (wynik podaj z dokładnością do 0,1 km) Skala 1: 300 000 c) między punktami E i F wynosi: (wynik podaj z dokładnością do 1 km) d) między punktami G i H wynosi: (wynik podaj z dokładnością do 10 m) e) między punktami J i K wynosi: (wynik podaj z dokładnością do 1 mln km)
Zadanie 2. (6 pkt) Przeanalizuj wykres pokazujący przeciętny pionowy rozkład temperatur powietrza oraz koncentracji ozonu w dolnych warstwach atmosfery, a następnie odpowiedz na pytania: Źródło: Niemiecka SłuŜba Meteorologiczna 1997 a) Jak nazywa się przypowierzchniowa warstwa atmosfery, w której wraz z wysokością następuje wyraźny spadek temperatury powietrza?. b) Od jakiej wysokości, zarówno latem jak i zimą, obserwuje się zahamowanie spadku temperatury powietrza?. c) Odczytaj wartość średniej temperatury powietrza przy powierzchni Ziemi: latem:.. zimą: d) Na jakiej wysokości obserwuje się w atmosferze największą koncentrację ozonu? Określ przedział obejmujący 5 km:. e) Jak nazywa się warstwa atmosfery o największej koncentracji ozonu?. f) Odczytaj, na jakich wysokościach koncentracja ozonu latem jest większa niŝ zimą. Zadanie 3. (6 pkt) Zaplanuj i narysuj na mapce trasę rejsu z Morza Białego na Morze Egejskie, podczas którego a) zobaczysz: 1 wybrzeŝe fiordowe, 2 wybrzeŝe riasowe, 3 wybrzeŝe dalmatyńskie, b) przepłyniesz przez cieśniny: K Kaletańską, G Gibraltarską, M Mesyńską, c) zwiedzisz wyspy: I Wyspy Owcze, II Baleary, III Korsykę, IV Kretę. Wpisz na mapce we właściwych miejscach przypisane tym obiektom cyfry, litery lub liczby. Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2009/2010, finał VIII Dolnośląskiego Konkursu Geograficznego Strona 2
Zadanie 4. (10 pkt) Odpowiedz na pytania oraz wykonaj poniŝsze zadania na konturowej mapce Afryki. a) Zlokalizuj punkt, w którym przecinają się równik i południk 0. Zaznacz go na mapce kolorowym krzyŝykiem. b) Uzupełnij zdanie: Punkt A leŝy na półkuli... a jednocześnie na półkuli c) Narysuj i opisz nazwami kontynentów strzałki wskazujące najkrótszą drogę wiodącą w linii prostej z punktu A ku wybrzeŝom: - Ameryki Północnej;- Australii d) Wpisz we właściwych miejscach nazwy oceanów, których wody oblewają Afrykę. e) Narysuj kolorową linią fragment południka, wzdłuŝ którego przebiega umowna granica między oceanami na półkuli południowej. f) Narysuj kolorową strzałką przebieg i kierunek płynięcia prądu morskiego, który przyczynił się do powstania na wybrzeŝu pustyni Namib. Czy jest to prąd zimny, czy ciepły?. g) Uzupełnij zdanie: Większość wielkich jezior we wschodniej Afryce jest pochodzenia h) Na mapce nie zaznaczono okresowego jeziora Czad dorysuj je. W jakim wielkim regionie geograficznym Afryki połoŝone jest to jezioro? i) Podaj nazwy łańcuchów górskich zaznaczonych na mapce na północy i na południu Afryki. - na północy:.. - na południu:. j) Uzupełnij zdanie: Góry leŝące na północy Afryki powstały w orogenezie, podczas której największe nasilenie ruchów górotwórczych nastąpiło w erze.. Zadanie 5. (6 pkt) Wśród obszarów wpisanych ze względu na szczególne walory przyrodnicze i krajobrazowe na listę Światowych Rezerwatów Biosfery znajduje się 8 polskich parków narodowych. Uzupełnij tabelę, wpisując w kolejnych kolumnach: - cyfrę przyporządkowaną charakterystycznym dla wskazanego parku cechom krajobrazu (środowiska przyrodniczego) - literę, którą na mapce oznaczono połoŝenie parku. Park narodowy Cechy środowiska PołoŜenie Park narodowy Cechy środowiska PołoŜenie Białowieski PN Karkonoski PN Bieszczadzki PN Poleski PN Kampinoski PN Słowiński PN Cechy środowiska: 1 obszary bagienno-torfowiskowe; jeziora krasowe 2 skałki granitowe; kotły polodowcowe; rumowiska skalne 3 ostoja Ŝubrów; wybrzeŝa klifowe 4 połoniny; w reglu dolnym występują fragmenty pierwotnych lasów bukowych 5 ruchome wydmy nadmorskie 6 ostańce wapienne; jaskinie; doliny krasowe 7 bory sosnowe porastające najlepiej w Europie zachowany kompleks wydm śródlądowych 8 największy na NiŜu Europejskim zachowany fragment naturalnych lasów Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2009/2010, finał VIII Dolnośląskiego Konkursu Geograficznego Strona 3
Zadanie 6. (6 pkt) Uzupełnij tabelę, wybierając z poniŝszego zestawu wszystkie państwa odpowiadające wskazanym kryteriom geograficznym. Uwaga: dane państwo moŝe odpowiadać więcej niŝ jednemu kryterium. Austria, Białoruś, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Litwa, Łotwa, Macedonia, Norwegia, Polska, Portugalia, Rosja, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy L.p. Kryterium / cecha geograficzna Państwa 1 Nie mają bezpośredniego dostępu do morza 2 3 4 5 6 Część terytorium państwa leŝy poza kołem podbiegunowym Stolica państwa połoŝona jest nad drugą pod względem długości rzeką Europy Graniczą tylko z jednym państwem Są członkami Unii Europejskiej od 1 maja 2004 roku Język urzędowy, którym posługują się mieszkańcy tego państwa, naleŝy do grupy języków romańskich Zadanie 7. (6 pkt) Dopisz moŝliwe następstwa (skutki) lub przyczyny podanych zjawisk (procesów), tak, aby powstały logiczne ciągi zdarzeń, tworzące łańcuchy przyczynowo-skutkowe. Postaraj się, aby kaŝdy z trzech ciągów składał się z co najmniej czterech elementów (łącznie z elementem juŝ wpisanym). kwaśne opady wycinanie lasów w górach niedobory Ŝywności Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2009/2010, finał VIII Dolnośląskiego Konkursu Geograficznego Strona 4
Arkusz finałowy GEOGRAFIA Część II (czas pracy 70 minut) Wypełnia WKK: Zadanie 1 2 3 4 5 6 Σ II Liczba pkt. 10 8 5 10 6 11 50 Punkty uzyskane Podpis sprawdzającego:.. Zadanie 1. (10 pkt) WskaŜ w zestawie zdjęcie, które przedstawia Zestaw Zjawisko /obiekt/ Zestaw Zjawisko /obiekt/ A halo F mangrowia (namorzyny) B cyklon G bazalt C Ziemię H wybrzeŝe szkierowe D dolinę polodowcową I kwarc E serir J bombę wulkaniczną Zadanie 2. (8 pkt) Przyporządkuj zwierzęta do zamieszkiwanych przez nie obszarów geograficznych, wpisując we właściwych miejscach tabeli numer (w kaŝdej z par odpowiednio: 1 lub 2). Obszar geograficzny Zestaw Obszar geograficzny Antarktyka A Arktyka Australia B Chiny Andy C Tybet Borneo D Uganda Pustynia Libijska E Pustynia Gobi preria F tundra Tasmania G Madagaskar Azja H Afryka Zadanie 3. (5 pkt) Ustal, w jakich częściach świata znajdują się państwa, w których mieszkają dzieci przedstawione na ch. Wpisz we właściwym miejscu liczbę przyporządkowaną kaŝdemu z prezentowanych państw. AFRYKA: AZJA:.. OCEANIA:.. AMERYKA POŁUDNIOWA: AMERYKA ŚRODKOWA: Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2009/2010, finał VIII Dolnośląskiego Konkursu Geograficznego Strona 5
Zadanie 4. (10 pkt) WPISZ SWÓJ KOD W kaŝdym prezentowanym zestawie jedno ze zdjęć nie pasuje do pozostałych. Ustal, co łączy w danym zestawie (określ kryterium połączenia zdjęć i wpisz je do tabelki) oraz podaj numer niepasującego do tego zestawu. Zestaw A B C D E F G H I J Kryterium połączenia zdjęć Numer niepasującego Zadanie 5. (6 pkt) Rozpoznaj obiekty przedstawione na ch satelitarnych i podaj ich nazwy. 1. (wulkan).. 2. (półwysep).. 3. (zatoka) 4. (morze) 5. (delta) 6. (cieśnina) 7. (łańcuch górski) 8. (wyspa) 9. (półwysep) 10. (morze) 11. (zatoka) 12. (wyspa) Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2009/2010, finał VIII Dolnośląskiego Konkursu Geograficznego Strona 6
Zadanie 6. (11 pkt) WPISZ SWÓJ KOD Rozpoznaj wszystkie państwa, które odwiedziliśmy. Wynotuj ich nazwy. BRUDNOPIS (zapisy w brudnopisie nie są punktowane) Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2009/2010, finał VIII Dolnośląskiego Konkursu Geograficznego Strona 7