StiftungPreußischeSchlösser und GärtenBerlin-Brandenburg Program mobilności Leonardo da Vinci Wymiana doświadczeń w Europie wspomaganie mobilności profesjonalistów z muzeów rezydencji Staż 1.04 26.04.2013 Małgorzata Zając
Powstanie Fundacji i obszar działania Fundacja Pruskie Pałace i Ogrody Berlin-Brandenburgia powstała w 1995 r., ale jej początek sięga roku 1927, gdy powstał Zarząd Państwowych Pałaców i Ogrodów opiekujący się przejętym po abdykacji cesarza Wilhelma II majątkiem Hohenzollernów 36 budynków udostępnianych zwiedzającym: 10 w Berlinie, 21 w Poczdamie i 5 na terenie Brandenburgii 20 pałaców, pozostałe budowle to: belwedery, mauzoleum, galeria malarstwa, domek chiński, młyn, holendernia, dom ogrodnika, pompownia, kościół całorocznie udostępnianych jest jedynie 7 pałaców: Charlottenburg, Sanssouci, Neues Palais, Cecilienhof, Königs Wusterhausen, Oranienburg i Rheinsberg dzień bez zwiedzania: poniedziałek, w Neues Palais w Parku Sanssouci wtorek
Struktura organizacyjna Fundacja podzielona jest na 7 dużych działów (po ok. 50 osób): Administracja generalna Pałace i kolekcje Zarządzanie pałacami Ogrody Ochrona zabytków architektury Konserwacja Marketing
MIEJSCE STAŻU Dział II Pałace i kolekcje podzielony na 8 sekcji: zbiory malarstwa, rzeźby, grafiki, rzemiosła artystycznego, inwentaryzacja, magazyn zbiorów muzealnych, wypożyczenia, centrum dokumentacyjne i informacyjne zajmuje się opieką i opracowaniem naukowym zabytków ruchomych (badaniem historii budynków zajmują się pracownicy sekcji naukowej działu V Ochrona zabytków architektury) TEMATY STAŻU 1. Założenia i koncepcje kształtowania ekspozycji stałej 2. Metody inwentaryzacji zabytków ruchomych 3. Zasady opracowywania i publikowania strat wojennych
Założenia i koncepcje kształtowania ekspozycji stałej wybrane przykłady Nowy Pałac, Park Sanssouci, Poczdam wybudowany jako pałac dla gości Fryderyka Wielkiego, 1763 1769 w czasach cesarstwa (1871 1918)zmodernizowany, służył jako siedziba władcy ekspozycja: w salach XVIII-wiecznych powrót do oryginalnego wyposażenia z czasów rokoka fryderycjańskiego zaginione lub zniszczone elementy wystroju zastąpione przez czarno-białe fotokopie brak tablic informacyjnych, wyłącznie audioguide
Pałac Marmurowy, Nowy Ogród, Poczdam letnia rezydencja Fryderyka Wilhelma II, 1787 1793 od 1797 r. budowa skrzydeł bocznych, 1843 1848 ich wyposażenie w latach 1882 1888 służył za siedzibę późniejszego cesarza Wilhelma II i jego małżonki, 1904 1917 kronprinza Wilhelma i Cecylii w korpusie wystrój XVIII-wieczny: oryginalny, rekonstrukcje i uzupełnienia (obiekty zastępujące zaginione zabytki) w skrzydłach: obiekty XVIII-i XIX-wieczne niegdyś znajdujące się w pałacu lub z innych rezydencji, jeśli są związane z dawnymi mieszkańcami pełen spis zabytków dekorujących pomieszczenie na panelach z pleksi, dodatkowo audioguide
Pałac Glienicke, Berlin letnia rezydencja księcia Carla von Preußen, 1825 1827 zniszczony w czasie wojny i przebudowany po jej zakończeniu niewiele materiałów źródłowych dotyczących pierwotnego wyposażenia pierwszoplanową rolę w kształtowaniu ekspozycji odgrywa architekt założenia Karl Friedrich Schinkel i jego styl wnętrza: nieduże, ale wygodne, intensywne barwy ścian, jasne podłogi i ciemne meble wystrój: obiekty niegdyś należące do księcia (z Glienickelub zniszczonego pałacu w Berlinie) oraz pochodzące z epoki, odpowiadające smakowi właściciela dóbr
Pałac Cecilienhof, Nowy Ogród, Poczdam całoroczna rezydencja kronprinzawilhelma i jego żony Cecylii, 1914 1917 w 1945 r. przeniesione do folwarku wyposażenie niemal w całości spłonęło ekspozycja: na pierwszym planie znajduje się wydarzenie historyczne z 17 lipca 2 sierpnia 1945 wystrój pomieszczeń na parterze: z okresu konferencji poczdamskiej, urządzenie z czasu budowy pokazane na zdjęciach tablice informacyjne i audioguide: dużo informacji historycznych na piętrze: prywatne pokoje pary książęcej, częściowo oryginalnie zachowanym wystrojem
Pałac Schönhausen, Berlin dziś nieistniejący pałac wzniesiony na polecenie Zofii Teodory zu Dohna, 1664 letnia rezydencja królowej Elżbiety Krystyny, żony Fryderyka Wielkiego, 1740 1797 od 1949 r. pałac był siedzibą prezydenta NRD Wilhelma Piecka, od 1960 r. rady państwa, od 1964 r. służył za apartamenty dla oficjalnych gości rządu ekspozycja: czasy Elżbiety Krystyny parter, okres NRD (wszystkie 3 fazy użytkowania) piętro, historia i kolekcja rodu Dohna-Schlobitten piętro tablice z opisami, planami orientacyjnymi i ze zdjęciami z różnych okresów
Metody inwentaryzacji zabytków ruchomych metody inwentaryzacji obiektów zabytkowych w zasadzie nie różnią się od tych stosowanych w Muzeum Pałacu w Wilanowie gromadzone dane o zabytkach pokrywają się z tymi zbieranymi w Wilanowie obowiązki wykonywane w Wilanowie przez Pion Głównego Inwentaryzatora w SPSG podzielone są między różne sekcje działu II: a. inwentaryzator: ustala zasady i koordynuje działania związane z inwentaryzacją, nadaje numery inwentarzowe, opiekuje się komputerową bazą danych i ją rozwija b. podlegający inwentaryzatorowi pracownicy (4 osoby): wprowadzają dane do bazy c. kustosze zbiorów: inwentaryzują obiekty, nanoszą numery (w porozumieniu z właściwym konserwatorem), przeprowadzają skontrum i odnotowują przemieszczenia obiektów d. pracownicy magazynu: przeprowadzają skontrum zabytków przechowywanych w magazynie, odnotowują przemieszczenia z i do magazynu e. Registrar(brak ekwiwalentu w jęz. polskim): przygotowuje od strony formalnej i nadzoruje wypożyczenia obiektów
Inwentarz około miliona zabytków w kolekcji zbiory podzielone na 18 działów, oznaczonych na początku nazwy cyframi rzymskimi: np.: I dla działu malarstwa, X dla zbioru metali działy podzielone na podgrupy, oznaczone cyframi arabskimi tylko zabytki ruchome (wystrój wnętrz) nie są inwentaryzowane
Inwentaryzacja kolekcji Dohna-Schlobitten kolekcja gromadzona od XVI w. w pałacu rodu Dohnaw Schlobitten(obecnie Słobity) ostatni właściciel Alexander zudohna, uciekając przed frontem wschodnim, zdołał uratować dużą część zbiorów po wojnie książę zaproponował zakup obiektów SPSG: w 1973 r. została nabyta część kolekcji będąca własnością księcia, w 1993 r. pozostałe obiekty, odzyskane przez rodzinę zu Dohna po zjednoczeniu Niemiec zakup z 1993 r. sfinansowany przez władze federalne, do dziś pozostaje w SPSG jako depozyt Bundesrepubliki
Komputerowa baza danych easydb jedenprogram inwentarzowy gromadzący dane o obiektach, fotografiach i dokumentacjach, w SPSG od 2006 r. służy kustoszom zbiorów, pracownikom sekcji inwentaryzatorskiej i wypożyczeniowej, dokumentacyjnej oraz konserwatorom programem zarządza główny inwentaryzator podzielony na dwie główne sekcje: zbiory i fotografie fotografie w dużej rozdzielczości w sekcji zbiorów: oprócz danych obiektów także moduł wypożyczeń, wraz z obiegiem dokumentów oraz zakładka Zadania
Zasady opracowywania i publikowania list strat wojennych sporządzaniem list strat wojennych zajmują się kustosze zbiorów, nie jest to jednak ich pierwszoplanowe zadanie cel sporządzania wykazów strat: również pokazanie charakteru i zakresu zbiorów przed wojną katalogi strat: dwa tomy dotyczące malarstwa straty rzemiosła: publikowane jako załączniki do katalogu zbiorów punkt wyjścia: zdjęcia archiwalne, historyczne inwentarze pełnią rolę pomocniczą uwzględniane nie tylko straty z II wojny światowej, także wcześniejsze do bazy KoordinierungsstellefürKulturgutverlustepodawane są tylko straty wojenne
Katalogi strat malarstwa Gerd Bartoschek, ChristophMartin Vogtherr,Zerstört, entführt, verschollen : die Verluste der preußischen Schlösser im Zweiten Weltkrieg -Gemälde I obrazy sztalugowe, wielkoformatowe i plafony Gerd Bartoschek, Zerstört, entführt, verschollen : die Verluste der preußischen Schlösser im Zweiten Weltkrieg -Gemälde II obrazy na porcelanie, szkle, tkaninach, pastele, miniatury wynik osobistych zainteresowań naukowych kustosza zbiorów prace rozpoczęte w 1968 r., katalogi gotowe w 2004 i 2011 r. pomoc dwóch innych kustoszy wyjątkowo, w części przypadków opublikowane obiekty bez archiwalnych zdjęć
Dziękuję! Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu Uczenie się przez całe życie. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora i Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną oraz za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.