Odpowiedzialność solidarna inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy przed 06.2017 r. 10 praktycznych pytań R. PR. ŁUKASZ MRÓZ, SZYMON SKIBICKI
Ponad rok temu zmieniły się zasady solidarnej odpowiedzialności inwestora za wynagrodzenie podwykonawców.
Poprzednia wersja regulacji nadal ma duże znaczenie. Wciąż toczą się sprawy sądowe na podstawie uchylonych przepisów.
Prezentacja zawiera odpowiedzi na 10 pytań o uchylone przepisy, które są istotne z punktu widzenia praktyki placu budowy.
1. Forma zgody W jakiej formie powinna być wyrażona zgoda inwestora i czy może mieć ona charakter dorozumiany?
Wyr. SN z 20.08.2015 r., II CSK 551/14 Ocena skuteczności zgody inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą wymaga w pierwszej kolejności ustalenia rodzaju zgody inwestora, a w drugiej kolejności dokonania analizy, czy postępowanie podmiotów zaangażowanych w realizację umowy, poprzedzające udzielenie tej zgody było prawidłowe, a w konsekwencji, czy zgoda inwestora wywarła skutek określony w art. 647(1) 5 k.c.
2. Zakres informacji przedstawianych inwestorowi Jaki jest zakres istotnych postanowień umowy między wykonawcą a podwykonawcą, które powiny być znane inwestorowi dla powstania skutków prawnych z art.647(1) 5 k.c.?
Wyr. SN z 18.06.2015 r., III CSK 370/14 (cz. I) Przy czynnej zgodzie (art. 647(1) 2 k.c.) brak jest podstaw do uzależniania jej wyrażenia od przedstawienia inwestorowi umowy oraz od tego, aby zgoda ta musiała być wyrażona uprzednio, tj. przed wykonaniem tej umowy przez podwykonawcę.
Wyr. SN z 18.06.2015r., III CSK 370/14 (cz. II) Nie ma znaczenia okoliczność, kto przedstawił umowę z dokumentacją inwestorowi (wykonawca czy inny podmiot), ponieważ wystarczy nawet wiedza inwestora o ich treści, wynikająca także z innych źródeł, np. wiedza o podwykonawcy i zakresie wykonywanych przez niego robót, a z okoliczności zachowania się inwestora wynika jego akceptacja dla wykonania określonych robót przez podwykonawcę.
3. Chwila wyrażenia zgody Czy zgoda inwestora na zawarcie umowy z podwykonawcą (wykonanie robót przez podwykonacę) musi zostać wyrażona przed jej zawarciem, czy też może posiadać charakter nastęczy?
Wyr. SN z 18.06.2015 r., III CSK 370/14 (cz. I) Przy czynnej zgodzie (art. 647(1) 2 k.c.) brak jest podstaw do uzależniania jej wyrażenia od przedstawienia inwestorowi umowy oraz od tego, aby zgoda ta musiała być wyrażona uprzednio, tj. przed wykonaniem tej umowy przez podwykonawcę.
Wyr. SN z 18.06.2015 r., III CSK 370/14 (cz. II) Nie ma znaczenia okoliczność, kto przedstawił umowę z dokumentacją inwestorowi (wykonawca czy inny podmiot), ponieważ wystarczy nawet wiedza inwestora o ich treści, wynikająca także z innych źródeł, np. wiedza o podwykonawcy i zakresie wykonywanych przez niego robót, a z okoliczności zachowania się inwestora wynika jego akceptacja dla wykonania określonych robót przez podwykonawcę.
4. Zastrzeżenia inwestora Jakiego rodzaju zastrzeżenia inwestora do umowy pomiędzy wykonawcąa podwykonawcą wywołują tożsamy skutek, jak sprzeciw, o którym mowa w art. 647(1) 2 k.c.?
Wyr. SN z 21.08.2014r., IV CSK 733/13 Zastrzeżenia inwestora do umowy pomiędzy wykonawcą budowy a podwykonawcą muszą dotyczyć istotnych kwestii umownych.
5. Odpowiedzialność GW - PW Czy dla przyjęcie odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawcy konieczne jest stwierdzenie istnienia odpowiedzialności wykonawcy w stosunku do podwykonawcy?
Wyr. SN z 11.07.2014r., III CSK 245/13 Odpowiedzialność inwestora wobec podwykonawcy robót budowlanych na podstawie art. 647(1) 5 k.c. wymaga w pierwszej kolejności stwierdzenia odpowiedzialności wykonawcy robót wobec podwykonawcy, skoro odpowiedzialność inwestora ma charakter gwarancyjny.
6. Zapłata PW przez inwestora, a rozliczenie z GW Czy inwestor może zwolnić się od obowiązku wypłaty wykonawcy całego wynagrodzenia, powołując się na to, że zapłacił wynagrodzenie należne podwykonawcom?
Wyr. SN z 16.06.2008r., V CSK 179/07 Inwestor nie może zwolnić się od wypłaty całego wynagrodzenia należnego wykonawcy, powołując się na to, że zapłacił wynagrodzenie należne podwykonawcom.
7. Zgłoszenie PW przez inny podmiot niż GW Czy dla wywołania skutków prawnych, o których mowa w art. 647(1) 5 k.c., przedstawienie inwestorowi umowy z podwykonawcą może zostać dokonane przez podmiot inny niż wykonawca?
Wyr. SN z 22.06.2007r., V CSK 131/07 (cz. I) Art. 647(1) k.c. jest przepisem o charakterze wyjątkowym, co oznacza, że musi być interpretowany ściśle. Przesłanki powstania przewidzianej w jego 5 odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawcy zaangażowanego przez wykonawcę, określa art. 647(1) 2 k.c.
Wyr. SN z 22.06.2007r., V CSK 131/07 (cz. II) Przepis ten szczegółowo normuje nie tylko rodzaj podejmowanych czynności (przedstawienie umowy z podwykonawcą lub jej projektu wraz ze stosowną częścią dokumentacji), ale także podmiot, który ma tej czynności dokonać (wykonawca). Przedsięwzięcie zatem działań wskazanych w zdaniu drugim tego przepisu przez inną osobę niż wykonawca, nie ma znaczenia prawnego, chyba że osoba ta działa jako pełnomocnik wykonawcy. Przepisy nie wyłączają bowiem możliwości dokonania powyższych czynności przez pełnomocnika.
Wyr. SN z 22.06.2007r., V CSK 131/07 (cz. III) Przesłanie przez podwykonawcę do inwestora pisma informującego o zawarciu umowy podwykonawczej, nawet gdyby zawierało wszystkie elementy wymagane w art. 647(1) 2 k.c., nie uruchamia domniemania prawnego przewidzianego w tym przepisie
8. Początek odpowiedzialności inwestora Jaki jest moment początkowy odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawcy?
Wyr. SN z 09.03.2007r., V CSK 457/06 Surowa odpowiedzialność inwestora wobec podwykonawcy, wprowadzona w art. 6471 5 k.c., wchodzi w grę także wówczas, gdy umowa główna pomiędzy inwestorem a wykonawcą została zawarta przed dniem 24 kwietnia 2003 r. (data wejścia w życie art. 647(1) 5 k.c.), jeżeli tylko podwykonawca zawarł umowę już po tej dacie. O przyjęciu tej odpowiedzialności decyduje zatem data umowy o roboty zawarta przez podwykonawcę, a nie przez inwestora.
9. Odpowiedzialność za kaucje Czy solidarna odpowiedzialność, ogranicza się wyłącznie do kwoty wynagrodzenia należnego podwykonawcy od wykonawcy, czy obejmuje również inne zobowiązania?
Wyr. SN z 05.11.2015 r., V CSK 124/15 Udzielenie zabezpieczenia należytego wykonania robót może nastąpić poprzez przyzwolenie zamawiającemu na niewypłacenie części wynagrodzenia. Podwykonawca może domagać się od inwestora zapłaty pieniędzy, które główny wykonawca zatrzymał jako kaucję gwarancyjną.
10. Odpowiedzialność za odsteki Czy zakres odpowiedzialności inwestora obejmje także odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego przez wykonawcę?
Wyr. SN z 05.09.2012 r., IV CSK 91/12 Zakres przedmiotowy odpowiedzialności inwestora ograniczony jest w art. 6471 5 k.c. do wynagrodzenia należnego podwykonawcy od wykonawcy. Wątpliwość powstaje jednak co do tego, czy inwestor odpowiada także za terminowe dokonanie zapłaty, zatem czy powinien świadczyć również odsetki za opóźnienie powstałe po stronie wykonawcy (art. 476 k.c.). Wykładnia gramatyczna art. 647(1) 5 k.c. przemawia za ograniczeniem odpowiedzialności inwestora wyłącznie do wynagrodzenia (należności głównej).