co to jest design? co to jest D.E.S.I.G.N.? Design* (czytaj: dizajn) to projektowanie najróżniejszych rzeczy. Czyli wymyślanie, jak mają być zrobione i jak mają wyglądać. Rozejrzyjcie się po pokoju właściwie wszystko, co widzicie, zostało zaprojektowane: łóżko, materac, zasłonki, dywan, biurko, krzesło, lampa, regał na książki, zeszyt, tornister, komputer, kredki, piórnik... nawet papierek od cukierka, i sam cukierek też. Gdyby nie design, nie byłoby prawie niczego bo żeby coś mogło zostać wyprodukowane, najpierw ktoś musi to zaprojektować. Tym kimś jest projektant. Jeśli wymyślona przez niego rzecz jest praktyczna, wygodna, łatwa w użyciu, a do tego ładna, to znaczy, że mu się udało, że stworzył dobry design. Bo słowo design oznacza nie tylko projektowanie, ale też jego efekt: to, co zaprojektowane. D.E.S.I.G.N. to zbiór sześćdziesięciu dziewięciu przedmiotów stworzonych przez najważniejszych i najbardziej znanych projektantów z całego świata. Ich wybór był bardzo trudny, bo w historii designu jest dużo więcej ciekawych rzeczy i dobrych projektantów. Może kiedyś spróbujecie ich odnaleźć? Wśród rzeczy zaprojektowanych przez projektantów można znaleźć niemal wszystko. Ale w jednej książce nie da się pokazać wszystkiego. Dlatego znajdziecie tu tylko rzeczy związane z domem: meble, lampy i rozmaite domowe drobiazgi. Są ułożone chronologicznie, czyli od najstarszego do najnowszego. 004 005
czy te rzeczy można kupić? jak czytać D.E.S.I.G.N.? Prawie wszystkie przedmioty opisane w tej książce są produkowane i można je kupić. Ale niestety większość z nich jest bardzo droga. Zaprojektowali je najlepsi projektanci świata, a oni, tak jak najlepsi aktorzy albo kreatorzy mody, dostają za swoją pracę dużo pieniędzy. Dlatego to, co zaprojektują, jest zwykle o wiele droższe niż rzeczy stworzone przez ich mniej znanych kolegów. Na szczęście my nie musimy przejmować się cenami. Bo żeby podziwiać dzieła wielkich projektantów, wcale nie trzeba ich kupować; wystarczy otworzyć tę książkę. Czytając ją, zrozumiecie, że każdą rzecz można W tej książce znajdziecie wiele cennych informacji. Poznacie nazwisko projektanta, który stworzył daną rzecz, i dowiecie się, z jakiego kraju pochodzi. Przy każdym przedmiocie przeczytacie jego dwie nazwy. Pierwsza została wymyślona specjalnie do tej książki. Druga, podana mniejszym drukiem, to nazwa oryginalna, którą wymyślił projektant. Dzięki systemowi ikonek dowiecie się, w którym roku każda rzecz została zaprojektowana, z czego jest zrobiona i do czego służy. Poznacie też nazwę firmy, która ją produkuje. W książce znajdziecie także dwa spisy wszystkich przedstawionych tu przedmiotów: rysunkowy na początku i tradycyjny na końcu. zaprojektować na tysiąc różnych sposobów. Przekonacie się, że wyobraźnia projektantów nie zna granic. I dowiecie się, jak fascynującym zajęciem jest projektowanie. Kto wie, może kiedyś sami zostaniecie projektantami i będziecie tworzyć dobry design? suszarka z rafy koralowej DISH DOCTOR (DOKTOR OD NACZYŃ) Marc Newson MAGIS (WŁOCHY) 006 007
spis rzeczy 064 016 162 100 132 088 126 078 104 086 072 160 128 080 040 048 052 116 038 042 144 076 024 120 110 112 098 094 058 014 122 102 068 056 030 082 044 008 009
138 090 060 130 154 108 148 158 106 152 136 142 114 140 032 118 054 124 156 134 096 022 066 046 020 026 070 034 028 018 062 050 010 011
legenda 012 013
drabina w sypialni HILL HOUSE (DOM NA WZGÓRZU) Charles Rennie Mackintosh Do czego służy krzesło? To jasne: do siedzenia! Sto lat temu wszyscy też tak uważali. No, prawie wszyscy. Bo pan Charles Rennie Mackintosh spojrzał na to inaczej. Zdarzyło się to, gdy projektował, CASSINA (WŁOCHY) a potem urządzał pewien dom położony na wzgórzu. Do jednej z sypialni zaprojektował wielkie łóżko i wysokie szafy, ale ciągle czegoś mu w niej brakowało. W końcu wymyślił, że wstawi tam krzesło. Ale nie po to, żeby ktoś na nim siadał, tylko żeby razem z innymi meblami tworzyło piękną całość. Tak powstał niezwykły projekt pana Mackintosha: krzesło służące głównie do ozdoby. Nie jest zbyt wygodne, za to jak wygląda! Ma bardzo, ale to bardzo wysokie oparcie, które przypomina drabinę, a u góry kończy się kratownicą. Świetnie nadawałoby się do suszenia skarpetek, gdyby nie to, że to tak ważny i poważny mebel: pierwsze krzesło w historii, którego wygląd był ważniejszy niż funkcja. 016 017
kolorowy fotel RED AND BLUE (CZERWONO-NIEBIESKI) Gerrit Thomas Rietveld Zanim opowiem Wam o fotelu Red and Blue, musicie poznać obrazy Pieta Mondriana. Spójrzcie, są na nich tylko proste linie, poziome i pionowe. Pan Mondrian malował je przy pomocy CASSINA (WŁOCHY) linijki i ekierki. Wykorzystywał do tego tylko trzy kolory: niebieski, czerwony i żółty (używał też białego, czarnego i szarego, ale nazywał je niekolorami ). Pan Gerrit Rietveld był kolegą Pieta Mondriana. Wymyślony przez niego fotel na początku miał po prostu kolor drewna. Ale panu Rietveldowi tak bardzo podobały się trójkolorowe obrazy kolegi, że postanowił pomalować swoje dzieło w stylu Mondriana. Gdy spojrzycie na obraz, a potem na fotel, przekonacie się, że mówię prawdę. I jeszcze jedno: popatrzcie na ten fotel, czy wygląda na wygodny? Nie za bardzo? Jest chyba dość twardy. Na takim fotelu tata nie zaśnie, czytając książkę. I o to właśnie chodziło! Pan Rietveld chciał, by ten, kto siedzi w jego fotelu, był skoncentrowany i za bardzo się nie odprężał. 018 019
krzesło mrówka ANT (MRÓWKA) Arne Jacobsen Zanim pan Arne Jacobsen zaczął projektować to krzesło, zadał sobie pytanie: jakich krzeseł ludzie potrzebują? I odpowiedział: niewielkich żeby zmieściły się w coraz mniejszych kuchniach; lekkich żeby łatwo było je przenosić; no i oczywiście tanich. A potem po prostu spełnił te warunki. Pierwszy nawet podwójnie, bo krzesła pana Arnego można wstawiać jedno w drugie, żeby zajmowały jeszcze mniej miejsca. Spójrzcie na ich kształt czy nie przypominają Wam mrówki z uniesioną głową? To stąd wzięła się ich nazwa: ant to po angielsku mrówka. Pan Jacobsen dał swoim mrówkom po trzy nogi (dwie z tyłu i jedną z przodu). Ale dyrektorzy firmy, dla której projektował, uznali, że nikt nie kupi trójnożnego krzesła, i nie chcieli go produkować. Pan Arne był pewny swego: powiedział, że jeśli mrówka się nie sprzeda, sam odkupi od fabryki wszystkie egzemplarze. Na szczęście nie było takiej potrzeby krzesło Ant stało się bardzo popularne. Dziś można je kupić także z czterema nogami, ale czworonożna wersja (dla niedowiarków!) weszła do produkcji dopiero po śmierci projektanta. FRITZ HANSEN (DANIA) 040 041
trawiasta sofa PRATONE (ŁĄKA) grupa Sturm, czyli Giorgio Ceretti, Pietro Derossi i Riccardo Rosso Pamiętacie Alicję w Krainie Czarów? Gdy Alicja coś zjadła albo wypiła, robiła się albo ogromna, albo malusieńka. Kiedy usiądziecie na tej sofie, też się tak poczujecie. Będziecie się zastanawiać, czy to Wy coś wypiliście i zrobiliście się mali jak krasnale, czy ta trawa coś zżarła i trochę za bardzo wyrosła. Bo rzadko widuje się tak wielkie kępy trawy. I rzadko spotyka się tak nietypowe sofy. A wszystko zaczęło się od tego, że projektanci z grupy Sturm chcieli zrobić sofę, na której można by wylegiwać się jak na łące. Kto by przypuszczał, że potraktują swój pomysł aż tak dosłownie GUFRAM (WŁOCHY) 054 055
wielkie usta BOCCA (USTA) Studio 65, czyli Franco Audrito z zespołem W 1933 roku sławny malarz Salvador Dali namalował obraz pod tytułem Twarz Mae West, która może posłużyć jako mieszkanie. Przyjrzyjcie się kobiecie z portretu: jej włosy są kotarami, oczy obrazami, nos jest kominkiem, a usta sofą. Ta sofa naprawdę istnieje, pan Dali stworzył ją niedługo po namalowaniu EDRA (WŁOCHY), GUFRAM (WŁOCHY), HELLER (USA) obrazu. A prawie czterdzieści lat później architekci ze Studia 65 wykorzystali jego pomysł i zaprojektowali sofę Bocca. Obie sofy wyglądają jak usta, ale różnią się od siebie kształtem. Dlaczego? To proste: przez te trzydzieści parę lat zmienił się ideał kobiecej urody, a razem z nim idealny kształt ust. Salvador Dali wzorował się na ustach hollywoodzkiej gwiazdy z lat 30., Mae West, a projektanci ze Studia 65 na ustach największej piękności z ich czasów, Marilyn Monroe. Mój syn uważa, że siadanie na takiej sofie może być trochę niebezpieczne: nigdy nie masz pewności, czy Cię nie połknie. 060 061
zakochane korkociągi ANNA G. I ALESSANDRO M. Alessandro Mendini Byliście już kiedyś zakochani? Jeżeli tak, to pewnie wiecie, że myśli się wtedy tylko o ukochanej osobie i jak by się człowiek nie starał, wciąż ma ją przed oczami. Pan Alessandro Mendini miał zaprojektować korkociąg właśnie w momencie, gdy był szaleńczo zakochany. Rysował różne projekty, ale wszystkie wyglądały jak jego narzeczona! W końcu pomyślał: Trudno, to silniejsze ode mnie!, i już zupełnie świadomie naszkicował korkociąg o sylwetce i twarzy pięknej dziewczyny. Tak powstała Anna G. Dziesięć lat później pan Mendini zaprojektował do pary drugi korkociąg swój autoportret. Alessandro M. ma wiele ubrań i wcieleń: jest duchem, kucharzem, królem ALESSI (WŁOCHY) 086 087
lampa ratunkowa MAYDAY Konstantin Grcic Czy domowa lampa koniecznie musi składać się z podstawy, nogi i klosza? I czy musi być ciężka, nieporęczna i ciągle stać w tym samym miejscu? Pan Konstantin Grcic stwierdził, że wcale nie. I zaprojektował lampę Mayday, FLOS (WŁOCHY) która jest poręcznym i użytecznym narzędziem. Składa się tylko z klosza, uchwytu i kabla, więc waży niewiele. Uchwyt pozwala trzymać ją jak latarkę, ale ma też specjalny hak, na którym można ją powiesić. Jej kabel jest bardzo długi (ma aż 5 metrów), więc da się z nią dotrzeć we wszystkie zakamarki. A na wytrzymałym i stabilnym kloszu można ją postawić. Ta lampa ma tysiąc zastosowań. Można wziąć ją do garażu i poświecić tacie przy pracy albo zawiesić ją na gałęzi w ogrodzie, żeby oświetlała dróżkę. Może się przydać do potajemnego czytania pod kołdrą i wtedy, gdy trzeba wyciągnąć kota z ciemnej dziury pod szafą. Pan Konstantin ma dwie takie lampy i często ich używa. Jedną trzyma obok łóżka, a drugą przy wejściu do domu, tak na wszelki wypadek. Bo lampa Mayday zawsze może pomóc nam w potrzebie. Pewnie już się domyślacie, skąd nazwa? Mayday, Mayday... znaczy ratunku, na pomoc. 094 095
rogaty wieszak ANTLERS (ROGI JELENIA) Alexander Taylor Trofea, czyli poroża upolowanych zwierząt, myśliwi dumnie wieszali w centralnym miejscu salonu, nad kominkiem. Czy z czasem polowania przestały być modne? Nie wiadomo. W każdym razie poroża przeniosły się do przedpokoju. A potem wygrała praktyczność: zawisły na nich szaliki i czapki, i tak rogi zamieniły się w wieszaki. Pan Alexander Taylor wymyślił wersję ekologiczną wieszak z drutu wygiętego w kształt poroża. I dobrze, bo przecież szkoda upolowanych zwierzaków. Jelenie na pewno też to popierają. THORSTEN VAN ELTEN (WIELKA BRYTANIA) 110 111
spis rzeczy nazwa wymyślona nazwa oryginalna projektant rok powstania projektu krzesło nad krzesłami Model 14 Michael Thonet 1859 drabina w sypialni Hill House Charles Rennie Mackintosh 1903 kolorowy fotel Red and Blue Gerrit Thomas Rietveld 1918 fotel z kierownicy Wassily albo B3 Marcel Breuer 1925 pomocny stolik E1027 Eileen Gray 1927 maszyna do spania LC 4 Le Corbusier, Pierre Jeanneret, Charlotte Perriand 1928 prezent od faraona Barcelona Ludwig Mies van der Rohe 1929 kałuża ze szkła Savoy Alvar Aalto 1936 stolik rzeźba Coffee Table Isamu Noguchi 1944 krzesłoń Eames Elephant Charles i Ray Eamesowie 1945 stolik narciarza Arabesco Carlo Mollino 1949 stół na mocnych nogach EM Jean Prouvé 1950 krzesło mrówka Ant Arne Jacobsen 1952 krzesło z powietrza Diamond Harry Bertoia 1952 cząstka kokosa Coconut Chair George Nelson 1955 na jednej nodze Tulip Eero Saarinen 1956 domowa latarnia Arco Achille i Pier Giacomo Castiglioni 1962 pokój w pokoju Ball Eero Aarnio 1966 014 016 018 020 022 024 026 028 030 032 034 038 040 042 044 046 048 050 fotel pełen kulek Sacco Franco Teodoro, Cesare Paolini, Piero Gatti 1968 trawiasta sofa Pratone grupa Sturm 1968 kula u nogi Up 5 i Up 6 Gaetano Pesce 1969 wieża zabaw Living Tower Verner Panton 1969 wielkie usta Bocca Studio 65 1970 rękawica dla kibica Joe Jonathan De Pas, Donato D Urbino, Paolo Lomazzi 1970 niezniszczalna sofa Klippan zespół IKEA 1979 wielofunkcyjny ring Tawaraya Masanori Umeda 1981 krzesło wózek Consumer s Rest Stiletto Studio,s 1983 kosmiczna lampka Tolomeo Michele De Lucchi 1987 ośmiornica Juicy Salif Philippe Starck 1990 komoda z odzysku Chest of drawers Tejo Remy 1991 ptasie talerze Bird Table Jasper Morrison 1991 łubianka Power Play Frank Gehry 1991 fotele z odpadków Favela Humberto i Fernando Campanowie 1991 zakochane korkociągi Anna G. i Alessandro M. Alessandro Mendini 1994 suszarka z rafy koralowej Dish Doctor Marc Newson 1997 niegrzeczny żyrandol Zettel z 5 Ingo Maurer 1997 lampa ratunkowa Mayday Konstantin Grcic 1999 052 054 056 058 060 062 064 066 068 070 072 076 078 080 082 086 088 090 094
najprostszy odtwarzacz świata Wall CD Player Naoto Fukasawa 1999 dom z ogonkiem Dog House Michael Young 2001 regały jak obłoki Clouds Ronan i Erwan Bouroullecowie 2002 spalony fotel Smoke Maarten Baas 2002 lampa kula Mirror Ball Tom Dixon 2003 gorący ornament Heat Wave Joris Laarman 2003 teatr cieni Midsummer Light Tord Boontje 2004 rogaty wieszak Antlers Alexander Taylor 2004 plastikowy barok Bourgie Ferruccio Laviani 2004 imprezowy kleks DJ Kreemy Booth Karim Rashid 2004 serwetka na podłogę DIA Moho Design 2004 laptop dla dzieci XO Yves Behar 2005 skryta sofa Hidden Tomek Rygalik 2005 leśne stołki Pieńki nr 1 Malafor 2005 krajobraz na sofie Polder Hella Jongerius 2005 domowy wodospad Axor Massaud Jean-Marie Massaud 2005 tłuściutkie pufy i fotele Fat Patricia Urquiola 2007 ścienna kolorowanka Mazzy AZE Design 2007 rozciągliwa lampa Plissé Inga Sempé 2007 096 098 100 102 104 106 108 110 112 114 116 118 120 122 124 126 128 130 132 sufit w lampie Skygarden Marcel Wanders 2007 łóżko dla księżniczki Principessa Nipa Doshi i Jonathan Levien 2008 zakręcona prysznicowanna Rotator Ron Arad 2008 papierowa kapusta Cabbage grupa Nendo 2008 odciśnięte pupy Him, Her Fabio Novembre 2008 szkielet w lustrze Skeleton Studio Job 2008 narysowany dom Villa Julia Javier Mariscal 2008 nadmuchany stołek Plopp Oskar Zięta 2008 praktyczny kłapouchy Donkey Martin Ibride 2009 wygodne puzzle Confluences Philippe Nigro 2009 krzesła jak królowe Tudor Jaime Hayon 2009 małpy w kuchni Banana Family Stefano Giovannoni 2009 iluzja kolekcja Moment grupa Front 2009 134 136 138 140 142 144 148 152 154 156 158 160 162