Zakres merytoryczny PD na 2011 r. wskazujący priorytetowe w ramach danego Priorytetu PO KL kierunki wsparcia 1 Priorytet, 7.2.2,, Cel udzielanego wsparcia wraz z uzasadnieniem (określony na podstawie dostępnych diagnoz, badań itp.) Zapewnienie wysokiej jakości wniosków i zapewnienie realizacji projektów stanowiących odpowiedz na szczegółowo zidentyfikowany problem. Doświadczenie roku 2008 pokazało, iż na Mazowszu mieliśmy do czynienia ze zjawiskiem składania przez jednego wnioskodawcę wielu identycznych wniosków. Zapewnienie wsparcia osobom zamieszkałym (w rozumieniu kodeksu cywilnego) na terenie województwa mazowieckiego. Powyższe wynika z regionalnego charakteru przewidzianego wsparcia. Realizacja projektów na terenie województwa mazowieckiego podyktowana jest regionalnym charakterem przewidzianego wsparcia (podział alokacji środków przewidzianych na realizację wynikał z odpowiedniego algorytmu, uwzględniającego sytuację gospodarczą, społeczną, demograficzną w danym regionie). Zapewnienie kompleksowego wsparcia (o charakterze nowatorskim) uczestnikom realizowanych projektów. Integracja społeczna jest procesem złożonym, obejmującym oddziaływanie w różnych sferach funkcjonowania człowieka i wymagającym trwałego, zintegrowanego podejścia w sferze Sposób realizacji (poprzez kryteria wyboru projektów) Poprzez kryteria dostępu ograniczające możliwość składania ilości wniosków przez jednego beneficjenta. Poprzez kryterium dostępu wskazujące na konieczność zapewnienia wsparcia osobom zamieszkałym na terenie województwa mazowieckiego. Poprzez kryterium dostępu wskazujące na konieczność zastosowanie co najmniej trzech różnych instrumentów wsparcia w odniesieniu do każdego uczestnika projektu. 1 Zgodnie z Harmonogram prac nad przygotowaniem i przyjęciem Planów działania PO KL na 2011 r. wypełnioną tabelę należy przekazać do IZ PO KL do dnia 20 maja 2010 r. DW: PCh, DB Ministerstwo tel. (022) 330 30 04 Rozwoju Regionalnego fax (022) 330 30 31 ul. Wspólna 2/4 www.mrr.gov.pl 00-926 Warszawa www.funduszeeuropejskie.gov.pl
, 7.2.2 aktywizacji. Ewaluacja Działania 1.5 SPO RZL wyraźnie pokazała, że skuteczność projektów integracyjnych wzrasta wraz z większą liczbą zastosowanych instrumentów wsparcia. Wykorzystanie potencjału podmiotów mających udokumentowane doświadczenie w realizacji zadań na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i wspieraniu inicjatyw z zakresu przedsiębiorczości społecznej. Praca z osobami zagrożonymi społecznie jest procesem złożonym, obejmującym oddziaływanie w różnych sferach funkcjonowania człowieka i wymagającym trwałego, zintegrowanego podejścia w sferze aktywizacji. Takie wsparcie grupy docelowej określonej dla Priorytetu, mogą zapewnić tylko podmioty posiadające wiedzę i doświadczenie w rozwiązywaniu problemów osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Zwiększenie udziału w projektach osób zamieszkałych na terenie powiatów Płockiego w szczególności gm. Bodzanów, Bulkowo, Gąbin i Staroźreby oraz powiatu Radomskiego w szczególności gminy Iłża, Jedlińsk, Kowala, Skaryszew i Zakrzew a także powiatu Siedleckiego oraz m.st. Warszawy w szczególności Dzielnicy Mokotów, Praga Południe, Śródmieście, Praga Północ, Targówek i Wola. Zgodnie z Bilansem Potrzeb w zakresie pomocy społecznej w ww. powiatach, gminach i Dzielnicach w roku 2010 przewiduje się największą liczbę osób wymagających pomocy (powyżej 4.000). Ponadto dane ww. raportu wskazują, iż w roku 2009 liczba klientów pomocy społecznej na Mazowszu wzrosła o 18.033 rodzin ( najwięcej w Dzielnicy Wola (996 osób), Radomiu (979 osób), Dzielnicy Mokotów (919 osób). Natomiast osób długotrwale korzystających z pomocy społecznej (ponad 3 lata) w roku 2009 na Mazowszu odnotowano 80.642 najwięcej w Radomiu (4851 osób), Dzielnicy Mokotów (3348 osób) i Płocku (3060 osób). Z rozeznanych potrzeb wynika, że liczba rodzin wymagających pomocy w 2010 roku w gminach województwa mazowieckiego wyniesie 254 970 (co stanowi wzrost o prawie 25% w porównaniu z rokiem ubiegłym). Powyższe stoi w sprzeczności z informacją IZ (przedstawioną w prezentacji z grupy roboczej dot. sprawozdawczości omówienie wskaźników monitorowania Priorytetu ) o tendencji spadkowej liczby klientów pomocy społecznej. Zgodnie Poprzez kryterium dostępu wskazujące na wiedze i doświadczenie beneficjentów w realizacji zadań na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym ( ) Poprzez kryterium dostępu wskazujące na wiedzę i doświadczenie beneficjentów bądź partnerów we wspieraniu inicjatyw z zakresu przedsiębiorczości społecznej ( 7.2.2) Poprzez kryteria szczegółowe premiujące projekty skierowane do osób zamieszkałych na terenie powiatu radomskiego, płockiego, siedleckiego i m.st. Warszawy w szczególności do osób, które w 2009 roku zostały objęte wsparciem pomocy społecznej po raz pierwszy bądź też osób, które długotrwale korzystają z pomocy społecznej (ponad 3 lata) 5 pkt. 2
z Bilansem Potrzeb na Mazowszu w 2009 roku usamodzielniło się w wyniku pracy socjalnej zaledwie 6.203 osoby, przy czym aż 18.033 rodzin objęto wsparciem po raz pierwszy. Zapewnienie komplementarności działań między PO KL i RPO Mając na uwadze, potwierdzoną przykładami projektów (tzw. dobrych praktyk) skuteczność działań integracyjnych, realizowanych w środowiskach gdzie działania z zakresu rewitalizacji przestrzennej, gospodarczej i infrastrukturalnej uzupełnione zostały projektami miękkimi o charakterze działań społecznych zasadnym wydaje się konieczność włączenia do projektów ukierunkowanych na komplementarne działania rewitalizacyjne w obszarze przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Celem przedmiotowej regulacji jest zarówno zwiększenie skuteczności oddziaływania projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, jak również zapewnienie komplementarności oddziaływania funduszy strukturalnych w obszarze integracji społecznej osób zagrożonych marginalizacją. Objęcie wsparciem osób (rodziców) borykających się z bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego Zgodnie z Bilansem Potrzeb w zakresie pomocy społecznej na rok 2010 jest to najczęstsza przyczyna trudniej sytuacji życiowej osób i rodzin, a jednocześnie powód ubiegania się o pomoc społeczną w województwie mazowieckim. Według ww. raportu w 2009 roku na Mazowszu 37 850 rodzin korzystało z pomocy społecznej z ww. powodu co stanowi 28% ogółu osób objętych wsparciem. Zwiększenie udziału w projektach osób w wieku 45+ z terenów wiejskich Osoby powyżej 45 r. ż., zostały zidentyfikowane jako jedna z grup docelowych znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy i w związku z tym narażone na ryzyko wykluczenia. Grupę tą charakteryzuje bardzo niski poziom aktywności zawodowej, przy stosunkowo niskim poziomie bezrobocia, dlatego działania adresowane do osób starszych powinny koncentrować się przede wszystkim na zapobieganiu ich wcześniejszej dezaktywizacji Poprzez kryterium strategiczne premiujące projekty, które będą realizowane na terenach poddanych rewitalizacji dofinansowanej w ramach działania 5.2 RPO WM lub powiązanych bezpośrednio z dofinansowanym (zatwierdzonym do realizacji) w ramach działania 5.2 RPO WM projektem rewitalizacji 5 pkt. Poprzez kryteria strategiczne premiujące projekty skierowane do osób charakteryzujących się bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych 5 pkt. Kryteria strategiczne premiujące projekty skierowane w co najmniej 50% do osób w wieku 45+ zamieszkałych na terenach wiejskich 5 pkt. 3
zawodowej, przy równoczesnym tworzeniu warunków dla utrzymania tej grupy na rynku pracy. Problem marginalizacji społecznej, długotrwałego bezrobocia i braku kwalifikacji zawodowych adekwatnych do potrzeb rynku pracy w znacznie większym stopniu dotyczy mieszkańców terenów wiejskich, gdzie świadomość wagi rozwoju kapitału ludzkiego jest niższa niż w przypadku mieszkańców miast. Wg raportu z 2010 przygotowanego na zlecenie MRR jest to grupa szczególnie narażona na wykluczenie społeczne a dotychczas w skali kraju w ramach Priorytetu wsparciem objęto 28,3 % osób znajdujących się w tym przedziale wiekowym. Sprawozdanie za 2009 roku wskazuje iż na Mazowszu wskaźnik ten wynosi zaledwie 8 % w ramach całego Priorytetu. Ponadto w ramach całego Priorytetu wsparciem objęto zaledwie 28% osób z terenów wiejskich. Należy zauważyć, iż na wysokość ww. wskaźników znacznie wpływa liczba osób objętych wsparciem w ramach projektu systemowego 7.1.3 (pracownicy OPS, PCPR w wieku 45+ z terenów wiejskich) Zwiększenie liczby projektów realizowanych w partnerstwie w szczególności między: - publicznymi służbami zatrudnienia, publicznymi instytucjami pomocy i integracji społecznej oraz niepublicznymi instytucjami rynku pracy, pomocy i integracji społecznej i organizacjami pozarządowymi, - publicznymi służbami zatrudnienia, publicznymi instytucjami pomocy i integracji społecznej, jednostkami samorządu terytorialnego, partnerami społeczno-gospodarczymi i organizacjami pozarządowymi. Poprzez kryteria strategiczne premiujące projekty realizowane w partnerstwie 5 pkt. Współdziałanie publicznych i niepublicznych podmiotów pomocy i integracji społecznej stanowi jeden z najistotniejszych elementów aktywnej polityki społecznej, umożliwiając angażowanie jak największej liczby podmiotów działających na rzecz osób wykluczonych - na zasadach pełnego partnerstwa w zakresie zarówno programowania jak i realizacji projektów Zapewnienie wzmocnienia potencjału istniejących CIS, KIS i ZAZ oraz tworzenie nowych podmiotów integracji społecznej na terenach, na których takie podmioty nie funkcjonują, a istnieje potrzeba ich powołania. Poprzez kryteria strategiczne premiujące projekty zapewniające wzmocnienie istniejących i tworzenie nowych podmiotów integracji społecznej 5 pkt. 4
7.2.2 Podmioty integracji społecznej (CIS, KIS czy ZAZ) dysponujące zróżnicowaną i komplementarną ofertą wsparcia dla osób wykluczonych społecznie, są sprawdzonymi w działaniu podmiotami zapewniającymi wszechstronne oddziaływanie na osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji społeczno zawodowej. Pozytywna ocena działalności tego typu podmiotów wskazuje jednoznacznie na potrzebę rozbudowywania tej formuły działań z zachowaniem konkurencyjności w stosunku do podobnych projektów. Zwiększenie odsetka osób bezrobotnych, którzy znaleźli pracę lub zostali skierowani na staż po zakończeniu udziału w projekcie. Dane sprawozdawcze za 2009 rok nie wykazują poziomu osiągniętego dla Mazowsza wskaźnika, przy czym wartość docelowa wynosi 40%. Z raportu oceny wskaźników opracowanego w 2010 roku na zlecenie MRR wynika, iż w skali kraju wskaźnik ten został osiągnięty na poziomie 18%. Powyższy raport wskazuje, iż przed przystąpieniem do projektu pracy nie szukało 28% osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z różnych powodów głównie z powodu opieki nad dzieckiem, niepełnosprawności oraz kontynuacji edukacji. Zapewnienie komplementarności działań między PO KL i RPO Mając na uwadze, potwierdzoną przykładami projektów (tzw. dobrych praktyk) skuteczność działań integracyjnych, realizowanych w środowiskach gdzie działania z zakresu rewitalizacji przestrzennej, gospodarczej i infrastrukturalnej uzupełnione zostały projektami miękkimi o charakterze działań społecznych, zasadnym wydaje się konieczność włączenia do projektów ukierunkowanych na komplementarne działania rewitalizacyjne w obszarze przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Celem przedmiotowej regulacji jest zarówno zwiększenie skuteczności oddziaływania projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, jak również zapewnienie komplementarności oddziaływania funduszy strukturalnych w obszarze integracji społecznej osób zagrożonych marginalizacją. Poprzez kryterium strategiczne premiujące projekty zakładające, iż rezultatem projektu będzie zatrudnienie bądź skierowanie na staż co najmniej 20 % grupy docelowej 5 pkt. Kryterium wypracowane w wyniku konsultacji społecznych Poprzez kryterium strategiczne premiujące projekty powiązane z przedsięwzięciami infrastrukturalnymi realizowanymi (zatwierdzonymi do dofinansowania) w ramach RPO WM (np. w ramach Działań 5.2, 7.2 RPO WM) 5 pkt. 5
Zapewnienie realizacji projektu przez podmioty posiadające wiedzę nt. lokalnych potrzeb. Charakter inicjatywy lokalnej wymaga od projektów realizowanych w ramach Działania, że udzielane wsparcie musi wynikać w jakiś sposób z potrzeby społeczności lokalnej np. służyć rozwiązaniu problemu zdiagnozowanego przez tę społeczność lub służyć pobudzeniu aktywności tj. zwiększeniu własnych zdolności społeczności lokalnej do diagnozowania i rozwiązywania problemów w zakresie objętym Działaniem. Rekomendowany cel urzeczywistnia charakter inicjatywy lokalnej i daje gwarancję zaangażowania podmiotów działających na poziomie lokalnym w realizację projektu. Doświadczenia z roku 2008 wskazują, iż projekty składane w ramach tego Działania nie stanowiły odpowiedzi na potrzeby poszczególnych rejonów Mazowsza. Zwiększenie udziału w projektach osób w wieku 45 + zamieszkujących tereny wiejskie. Badanie wskaźników przygotowane na zlecenie MRR w 2010 roku wskazuje, iż w projektach w ramach Działania w zdecydowanej większości udział biorą osoby z terenów miejskich a beneficjentami tego Działania są najczęściej osoby młode, a nawet dzieci. Wobec powyższego zachodzi wątpliwość czy projekty realizowane w ramach tego Działania osiągają wyznaczony im cel tj. rozwój kapitału ludzkiego na terenach wiejskich. Sprawozdanie za 2009 roku wskazuje iż na Mazowszu wskaźnik ten wynosi zaledwie 8 % w ramach całego Priorytetu. W ramach całego Priorytetu wsparciem objęto zaledwie 28% osób z terenów wiejskich. Należy zauważyć, iż na wysokość tego wskaźnika znacznie wpływa liczba osób objętych wsparciem w ramach projektu systemowego 7.1.3 (pracownicy OPS, PCPR w wieku 45+ z terenów wiejskich) Zwiększenie liczby projektów realizowanych w partnerstwie między jednostkami publicznymi (np. lokalnymi ośrodkami pomocy społecznej) a podmiotami niezaliczanymi do sektora finansów publicznych i niedziałającymi w celu osiągnięcia zysku (np. organizacjami pozarządowymi działającymi w obszarze integracji społecznej). Poprzez kryterium dostępu wskazujące na konieczność realizacji projektów przez podmioty posiadające siedzibę na terenie gminy lub powiatu, na którym projekt będzie realizowany Poprzez kryteria strategiczne premiujące projekty skierowane do osób w wieku 45+ zamieszkałe na terenach wiejskich 5 pkt. Poprzez kryteria strategiczne premiujące projekty realizowane w partnerstwie 5 pkt. 6
Premiowanie projektów zakładających rozwój współpracy i wzajemnego oddziaływania instytucji rynku pracy i pomocy społecznej wynika z potrzeby skoordynowania działań instytucji działających na rzecz aktywizacji zawodowej i społecznej osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym. Zapewnienie komplementarności działań między PO KL i PROW Wypracowane narzędzia i dobre praktyki w dziedzinie współpracy lokalnej a także zdobyte doświadczenie we współpracy lokalnej są szczególnie ważne i pomocne w kontekście realizacji projektów wymagających zaangażowania społeczności lokalnych w realizację projektu. Warto kontynuować dobre przedsięwzięcia w przedmiotowym zakresie oraz korzystać z wypracowanych przez nie rezultatów. Poprzez kryteria strategiczne premiujące projekty realizowane przez podmioty posiadające doświadczenie we współpracy w ramach LGD 5 pkt. 7