Opracowanie: swietokrzyskieter.republika.pl
DVB-T (Digital Video Broadcasting Terrestrial). Standard DVB-T został opublikowany w 1997r. Pierwszą emisję w tym systemie uruchomiono 1998r. w Wielkiej Bytanii. W Polsce pierwsze plany sieci DVB-T pojawiły się już w 1997r. Kiedy inicjatywy TVP zostało podpisane porozumienie w sprawie telewizji cyfrowej w Polsce, którego celem było stworzenie podstaw do harmonijnego, zorientowanego na rynek rozwoju usług, cyfrowego przekazu telewizji. Pierwszą testową emisję DVB-T w Polsce uruchomiono 9 listopada 2001r. w Warszawie na kanale 48 z Pałacu Kultury i Nauki. Potem pojawiały się kolejne nadajniki w różnych miastach Polski. W roku 2006 na konferencji w Genewie ustalono że w Polsce w okresie przejściowym będą nadawane 2 ogólnopolskie multipleksy oraz jeden pokrywający tylko część kraju. W wyniku ustaleń Polsce przydzielono 8 niezależnych pokryć. Jedno w paśmie 174-230MHz, sześć w zakresie częstotliwości 470-790 MHz i jedno w zakresie 790-862 MHz. W styczniu 2009r. opublikowano pierwszy harmonogram wdrażania DVB-T w Polsce. Wyglądał on tak: W MUX-1 znajdować się miały programy nadawane analogowo. Natomiast w MUX-2 miały się znaleźć programy, które miały być wybrane w drodze konkursu. Do którego jednak nie doszło. MUX-3 miał być przeznaczony dla programów TVP. Poniżej tabelki obrazujące I wariant wdrażania DVB-T w Polsce: MUX-1 TVP1 TVP2 TVP INFO Polsat TV4 TVN TV Puls MUX-2 Wyłonienie nadawców w ramach konkursu do którego jednak nie doszło MUX-3 Multipleks przeznaczony dla programów TVP Już we wrześniu 2009r. miał ruszyć I etap cyfryzacji w Polsce. W Warszawie, Poznaniu, Rzeszowie Wiśle, Zielonej Górze i Żaganiu miał zostać uruchomiony MUX-1. Pierwszy nadajnik w województwie świętokrzyskim miał zostać uruchomiony w lipcu 2011r. Pierwsze wyłączenie TV analogowej miało nastąpić już w paźdżierniku 2010r. w Zielonej Górze i Żaganiu. Plany były ambitne, ale nic z nich nie wyszło. Prezentowany powyżej I wariant wdrażania DVB-T w Polsce nie doszedł do skutku. 5 stycznia 2010r. Zaprezentowano II wariant wdrażania DVB-T w Polsce, wyglądał on następująco:
MUX-1 Multipleks przeznaczony dla programów TVP MUX-2 Polsat TV4 TVN TV Puls + dodatkowe programy 7 czerwca 2010r. zaprezentowano kolejny już III etap. Tym razem stał on się ostateczny i wszystko co było zaplanowane zostawało uruchomiane: MUX-1 TVP1 TVP2 TVP INFO + 4 programy wyłonione w ramach konkursu MUX-2 Polsat TV4 TVN TV Puls + dodatkowe programy od tych nadawców MUX-3 Multipleks przeznaczony dla programów TVP MUX-1 ogólnopolski zasięg zyskał 30 września 2012r. MUX-2 ogólnopolski zasięg zyskał 8 listopada 2012r. MUX-3 ogólnopolski zasięg zyskał 23 lipca 2013r.
Pierwszym multipleksem, który miał mieć ogólnopolskie pokrycie został MUX-2. Oto jak wyglądało jego wdrażanie w województwie świętokrzyskim i nie tylko. Oficjalny start MUX-2 nastąpił 30 września 2010r.,wtedy to uruchomiono 5 pierwszych nadajników. (Raszyn,PKiN,Śrem,Jemiołów,Wichów). Etap 2 miał miejse, gdzie uruchomiono wtedy Według harmonogramu wdrażania DVB-T w Polsce w etapie IV, pierwszy cyfrowy nadajnik w województwie miał zostać uruchomiony do 31 lipca 2011r, ale pod koniec czerwca stało się wiadomo, że termin ten zostanie przyśpieszony, bowiem pojawił się szczegółowy harmonogram uruchomień MUX-2. Z trzeciego etapu.pierwszy nadajnik w świętokrzyskiem, miał zostać uruchomiony w piątek 15 lipca w godzinach popołudniowych. Mimo włączeń zgodnie z planem innych nadajników MUX-2, nadajnik na Świętym Krzyżu nie został uruchomiony. Na przeszkodzie stanęła pogoda, a dokładniej mocno padający deszcz. Popołudniu tego samego dnia okazało się, że uruchomienie MUX-2 ze Świętego Krzyża jest przełożone na poniedziałek 18 lipca. Jednak już w sobotę około godziny 11 został uruchomiony oficjalnie pierwszy MUX DVB-T w województwie. Poniżej znajdują się parametry nadawania pierwszego cyfrowego nadajnika w świętokrzyskim Kanał Moc 36 50kW Wszystko przebiegałoby zgodnie z wyznaczonym planem, gdyby nie tragiczny wypadek na maszcie w Trzeciewcu które spowodowało bardzo duże opóźnienie w uruchomieniu MUX-2 w kujawskopomorskim. Od tego momentu nie był już podawany szczegółowy harmonogram wdrażania kolejnych MUX-ów. MUX-2 po tym etapie zyskał już prawie ogólnopolskie pokrycie, bowiem do kompletu brakowało uruchomienia MUX-2 w Leżajsku i Ostrołęce. Nadajniki w tych miastach uruchomiono Oczywiście, to jeszcze nie były ostateczne kanały ani moce bowiem przeszkadzały w tym zajmowane przez telewizję analogową częstotliwości. Poniżej, tabela ukazująca włączenia MUX-2 w Polsce. Obiekt nadawczy RTCN Warszawa/Raszyn RTCN Warszawa/PKiN RTCN Poznań/Śrem RTCN Zielona Góra/Jemiołów RTCN Żagań/Wichów RTCN Gdańsk/Chwaszczyno RTCN Płock/Rachocin RTCN Siedlce/Łosice RTCN Szczecin/Kołowo RTCN Piła/Rusinowo RTCN Rzeszów Sucha Góra RTCN Wisła/Skrzyczne RTCN Iława/Kisielice I etap II etap III etap Data uruchomienia 30.09.2010r. 30.09.2010r. 30.09.2010r. 30.09.2010r. 30.09.2010r. 17.12.2010r. 17.12.2010r. 17.12.2010r. 17.12.2010r. 21.12.2010r. 22.12.2010r. 23.12.2010r. 13.04.2011r.
RTON Olsztyn/Pieczewo RTCN Kalisz/Mikstat RTCN Częstochowa/Wręczyca Wlk RTON Świnoujście/Chrobrego RTCN Białogard/Sławoborze IV etap RTCN Konin/Żółwieniec RTCN Kłodzko/Czarna Góra RTCN Rabka/Luboń Wielki RTCN Dęblin/Ryki RTCN Przysucha/Kozłowiec RTCN Szczawnica/G.Prehyba RTCN Przemyśl/Tatarska Góra RTCN Katowice/Kosztowy RTCN Zakopane/G.Gubałówka RTCN Opole/Chrzelice RTCN Tarnów/G.Św.Marcina RTCN Kielce/Święty Krzyż RTCN Lębork/Skórowo Nowe RTCN Lublin/Piaski RTCN Wrocław/Ślęża RTCN Kraków/Chorągwica RTCN Elbląg/Jagodnik RTCN Zamość/Tarnawatka RTCN Koszalin/Gołogóra RTCN Białystok/Krynice RTCN Suwałki/Krzemianucha RTCN Bydgoszcz/Trzeciewiec V etap RTON Leżajsk/Mickiewicza RTON Ostrołęka/Kopernika Łódź/Komin EC-4 Gorlice/Komin EC Glinik Solina G.Jawor RTON Gniezno/Chojna VI etap RTCN Giżycko/Miłki SLR Różan TON Łomża RSTV Ciechanów 18.04.2011r. 18.04.2011r. 21.04.2011r. 21.04.2011r. 21.04.2011r. 01.07.2011r. 07.07.2011r. 07.07.2011r. 08.07.2011r. 11.07.2011r. 12.07.2011r. 13.07.2011r. 14.07.2011r. 14.07.2011r. 15.07.2011r. 15.07.2011r. 16.07.2011r. 18.07.2011r. 18.07.2011r. 18.07.2011r. 21.07.2011r. 21.07.2011r. 21.07.2011r. 22.07.2011r. 22.07.2011r. 22.07.2011r. 26.07.2011r. 23.12.2011r. 23.12.2011r. 23.12.2011r. 23.12.2011r. 23.12.2011r. 23.12.2011r. 29.08.2012r. 20.09.2012r. 20.09.2012r. 20.09.2012r.
Teraz czas na MUX-1, poniżej znajduje się harmonogram włączeń tego multipleksu. I etap* RTCN Warszawa/Raszyn RTCN Rzeszów/Sucha Góra RTCN Wisła/Skrzyczne RTCN Zielona Góra/Jemiołów RTCN Żagań/Wichów II etap RTCN Wrocław/Ślęża RTCN Olsztyn/Pieczewo RTCN Lublin/Piaski RTCN Kraków/Chorągwica RTCN Opole/Chrzelice RTCN Gdańsk/Chwaszczyno RTCN Przemyśl/Tatarska Góra RTON Świnoujście/Chrobrego RTCN Białystok/Krynice RTCN Suwałki/Krzemianucha RTCN Kielce Święty Krzyż RTCN Częstochowa/Wręczyca Wlk RTON Iława/Kisielice RTON Kłodzko/Czarna Góra RTCN Siedlce/Łosice RTCN Zamość/Tarnawatka RTON Lębork/Skórowo Nowe RTCN Kalisz/Mikstat RTON Szczawnica/Przehyba RTCN Białogard/Sławoborze RTON Elbląg/Jagodnik RTCN Dęblin/Ryki RTCN Gniezno/Chojna RTON Zakopane/Gubałówka RTON Rabka/Luboń Wielki RTCN Bydgoszcz/Trzeciewiec RTON Tarnów/G.Św.Marcina SLR Chruszczewka RTCN Katowice/Kosztowy RSTV Jawor/Bieszczady 15.12.2011r. 15.12.2011r. 15.12.2011r. 15.12.2011r. 15.12.2011r. 30.04.2012r. 30.04.2012r. 30.04.2012r. 30.04.2012r. 30.04.2012r. 30.04.2012r. 02.05.2012r. 02.05.2012r. 02.05.2012r. 02.05.2012r. 02.05.2012r. 02.05.2012r. 02.05.2012r. 04.05.2012r. 04.05.2012r. 04.05.2012r. 04.05.2012r. 04.05.2012r. 04.05.2012r. 08.05.2012r. 08.05.2012r. 08.05.2012r. 08.05.2012r. 08.05.2012r. 08.05.2012r. 10.05.2012r. 18.05.2012r. 18.05.2012r. 18.05.2012r. 18.05.2012r.
TON Ciechanów RTCN Płock/Rachocin RTCN Warszawa/PKiN TON Łomża RTCN Szczecin/Kołowo SLR Tarnobrzeg RTCN Piła/Rusinowo RTCN Koszalin/Gołogóra EC Łódź RTON Ostrołęka/Kopernika SLR Różan RSTV Leżajsk/Giedlarowa III etap 18.05.2012r. 23.05.2012r. 24.05.2012r. 25.05.2012r. 25.05.2012r. 25.05.2012r. 26.05.2012r. 26.05.2012r. 30.05.2012r. 19.09.2012r. 20.09.2012r. 20.09.2012r. Poniżej znajdują się parametry uruchomionego 2 maja 2012r. MUX-1 ze Świętego Krzyża Kanał Moc 62 50kW Przejście na docelowe parametry nastąpiło dopiero po wyłączeniu telewizji analogowej w regionie. Teraz czas na MUX-3. Mimo, że pierwsze nadajniki tego multipleksu uruchomiono już w 2010r., to pokrycie ogólnopolskie MUX-3 zyskał dopiero w lipcu 2013r. Był to najdłużej wdrażany MUX ze wszystkich dotychczas uruchomionych, gdyż jego częstotliwości musiały czekać na zwolnienie przez telewizję analogową. Poniżej znajduje się harmonogram wdrażania MUX-3: RTCN Gdańsk/Chwaszczyno RTON Iława/Kisielice RTCN Piła/Rusinowo RTCN Płock/Rachocin RTCN Siedlce/Łosice RTCN Szczecin/Kołowo RTCN Poznań/Śrem RTCN Warszawa/Raszyn RTCN Warszawa/PKiN SLR Białystok/Centrum RON Gorzów Wielkopolski TON Łódź RTON Rzeszów/Baranówka RTON Lublin/Raabego I etap* II etap III etap 27.04.2011r. 27.04.2011r. 27.04.2011r. 27.04.2011r. 27.04.2011r.
RTCN Kraków/Chorągwica RTCN Katowice/Kosztowy SLR Bydgoszcz/Chodkiewicza TON Częstochowa/Błeszno RTCN Olsztyn/Pieczewo RTCN Opole/Chrzelice RTON Wrocław/Żórawina SLR Legnica RTON Elbląg/Jagodnik SLR Kielce/Targowa 11.10.2011r. 11.10.2011r. 22.10.2011r. 22.10.2011r. 22.10.2011r. 22.10.2011r. 24.10.2011r. 24.10.2011r. 25.10.2011r. 25.10.2011r. Na tym etapie zatrzymano rozwój MUX-3. Kolejne nadajniki zaczęto uruchomiać dopiero w listopadzie 2012r. z chwilą wyłączeń pierwszych analogowych nadajników. Poniżej tabelka ukazująca parametry pierwszego nadajnika MUX-3 w świętokrzyskim. Stan na dzień 27.10.2011r. Kanał Moc 47 0,5kW Jak widać powyżej,mux-3 miał śmiesznie małą moc. Jego zasięg był tak słaby, że ledwo obejmował Kielce, nie mówiąc już o dalszych rejonach. Dlatego zdecydowano o podniesieniu mocy do 2kW. Kanał Moc 47 2kW I to na niewiele się zdało, gdyż zasięg wciąż był mocno ograniczony. Nadajnika MUX-3 nigdzie nie przenoszono, ani powtórnie nie zmieniano jego mocy ze względu na nadającą na tym samym kanale TVP1 z nadajnika Przysucha/Kozłowiec z mocą 100kW. Po ponad roku przerwy zaczęto uruchamiać kolejne nadajnika MUX-3 w Polsce, z początku szło to dość opornie, ale z chwilą nadejścia wiosny 2012r. prace przy uruchamianiu kolejnych nadajników ruszyły pełną parą. Poniżej znajduje się harmonogram włączeń nadajników z IV etapu wdrażania MUX-3: SLR Bolewice/Nowy Tomyśl RkCN Gdynia/Oksywie + stacje RTCN Krosno/Sucha Góra + stacje RTON Wisła/Skrzyczne + stacje RTON Bieszczady/G.Jawor + stacje RTCN Wrocław/Ślęża + stacje IV etap 07.11.2012r. 28.11.2012r. 19.03.2013r. 19.03.2013r. 19.03.2013r. 22.04.2013r.
RTON Zakopane/Gubałówka + stacje RTON Tarnów/G.Św.Marcina RTON Rabka/Luboń Wielki + stacje RTCN Opole/Chrzelice + stacje RTCN Częstochowa/Wręczyca Wlk. RTON Kłodzko/Czarna Góra + stacje RTON Szczawnica/Prehyba + stacje RTCN Łódź/Komin EC RTCN Białogard/Sławoborze RTCN Koszalin/Gołogóra + stacja doświetlająca RTCN Kalisz/Mikstat + stacje RTCN Konin/Żółwieniec RTCN Bydgoszcz/Trzeciewiec + stacje RTCN Piła/Rusinowo RTCN Zielona Góra/Jemiołów RTCN Żagań/Wichów RTCN Katowice/Kosztowy RTCN Kraków/Chorągwica + stacje RTCN Kielce/Święty Krzyż + nadajniki 1 RTCN Dęblin/Ryki RTCN Przysucha/Kozłowiec RTCN Kraków Chorągwica (MUX-3 z programem TVP Kielce) RTCN Zamość/Tarnawatka RTCN Suwałki/Krzemianucha RTCN Przemyśl/Tatarska Góra + nadajniki RTCN Białystok/Krynice + nadajniki RTCN Lublin/Piaski + nadajniki RTON Jelenia Góra + nadajniki RTON Lubań/Nowa Karczma + nadajniki 22.04.2013r. 22.04.2013r. 22.04.2013r. 22.04.2013r. 22.04.2013r. 23.04.2013r. 23.04.2013r. 23.07.2013r. 23.07.2013r. 1 Lista nadajników doświetlających na stronie 10
RTCN Leżajsk/Giedlarowa RTON Ostrołęka/Ławy + nadajniki RTCN Giżycko/Miłki 23.07.2013r. 23.07.2013r. 23.07.2013r. W województwie świętokrzyskim 17 czerwca 2013r. oprócz nadajnika na Świętym Krzyżu uruchomiono także 5 nadajników doświetlających znajdujących się na terenie Ziemi Świętokrzyskiej oraz 1 na terenie województwa małopolskiego. Poniżej tabelka z ich parametrami: Kanał Nadajnik Moc RTCN Kielce/Święty Krzyż 150kW RTCN Kraków/Chorągwica 35kW Kielce/Komin EC 9kW 47 SLR Busko-Zdrój/Mickiewicza 7kW SLR Włoszczowa/Dobromierz 5kW Sandomierz/ul.Makoszyńska 0,25kW TSR Starachowice/Martenow. 0,055kW Skład programowy MUX-1 od dnia uruchomienia, a więc 15 grudnia 2011r. do 15 lutego 2014r. składał się z następujących programów: SKŁAD MUX-1 ( do 15 lutego 2014r.) TVP 1 HD TVP 2 SD TVP INFO ESKA TV TTV POLO TV ATM Rozrywka Dnia 15 lutego o północy nastąpiły zmiany na MUX-1, obecnie składa się on z następujących programów: SKŁAD MUX-1 ( od 15 lutego 2014r.) TVP 1 SD
TVP 2 SD TVP ABC TV Trwam Eska TV TTV POLO TV ATM Rozrywka Kolejne zmiany w MUX-1 nastąpią 15 marca 2014r. kiedy to w MUX-1 pojawi się kanał Stopklatka TV, zastępując jeden z programów TVP, jeszcze jedna zmiana nastąpi w kwietniu 2014r. gdy do składu MUX-1 dołączy Fokus TV. Poniżej tabelka z ostatecznym składem MUX-1: SKŁAD MUX-1 ( od 15 kwietnia 2014r.) Stopklatka TV Fokus TV TVP ABC TV Trwam Eska TV TTV POLO TV ATM Rozrywka MUX-2 od początku swojego istnienia składa się z tych samych programów, a mianowicie: SKŁAD MUX-2 Polsat TVN TV4 TV Puls TVN Siedem PULS 2 TV6 Polsat Sport News Lecz nie wszystkie programy z MUX-2 ruszyły jednocześnie, najwcześniej w składzie tego MUXu pojawił się TVN7, bo już 1 grudnia 2010r. Polsat Sport News rozpoczął nadawanie 25 maja 2011r. a TV6 pojawił się 30 maja 2011r.,natomiast PULS 2 dopiero 19 lipca 2012r.
Skład MUX-3 zmieniał się najbardziej. Pierwsza wersja MUX-3 wyglądała tak: SKŁAD MUX-3 (od do 9.12.2011r.) TVP1 SD TVP2 SD TVP INFO TVP Kultura TVP Historia 9 grudnia 2011r. do składu MUX-3 dołączyła TVP Polonia. Skład MUX-3 od tej daty wyglądał tak: SKŁAD MUX-3 (od 9.12.2011r. do 15.04.2013r.) TVP1 SD TVP2 SD (TVP2 HD od 31 maja 2012r.) TVP INFO TVP Kultura TVP Historia TVP Polonia Dnia 31 maja 2012r. zamieniono kanał TVP2 SD na TVP2 HD. 15 kwietnia 2013r. do składu tego multipleksu dołączył kanał TVP Rozrywka, a od 1 września 2013. powstał kanał TVP Regionalna, dzięki któremu TVP INFO straciło lokalne okienka. Skład MUX-3 od tego dnia wyglądał następująco: SKŁAD MUX-3 (od 15.04.2013r. do 15.02.2014r.) TVP1 SD TVP 2 HD TVP Regionalna TVP Kultura TVP Historia TVP Polonia TVP Rozrywka Kolejna zmiana nastąpiła w nocy z 14 na 15 lutego 2014r. W MUX-3 TVP 1 SD zastąpiono TVP1 HD i dołączono TVP INFO. Skład MUX-3 od 15 lutego 2014r. prezentuje się tak:
SKŁAD MUX-3 (od 15.02.2014r.) TVP1 HD TVP 2 HD TVP Regionalna TVP INFO TVP Kultura TVP Historia TVP Polonia TVP Rozrywka Kolejność stacji nadających w DVB-T (wg LCN) 1.TVP1 SD/HD 2.TVP2 SD/HD 3.TVP Regionalna 4.Polsat 5.TVN 6.TV4 7.TV Puls 8.TVN Siedem 9.Puls 2 10.TV6 11.Polsat Sport News 12.Eska TV 13.Polo TV 14.TTV 15.ATM Rozrywka 16.TV Trwam 17.Stopklatka TV (od marca 2014r.) 18.Fokus TV (od kwietnia 2014r.) 21-28 kanały lokalne 29.TVP ABC 30.TVP Kultura 31.TVP Historia 32.TVP Polonia 33.TVP Rozrywka 34.TVP INFO 49-51 kanały lokalne 101-167 - MUX-4
MUX-4 I na zakończenie tego bardzo długiego artykułu, warto wspomnieć jeszcze o płatnym MUX-4. Nadaje on z 81 nadajników na terenie całej Polski, lecz z niewielkimi mocami, dlatego przeznaczony jest głównie dla odbiorców w większych miastach. W województwie świętokrzyskim MUX-4 nadaje z następujących miejsc: W składzie tego MUX-u znajdują się: Kanał Nadajnik Moc 44 Sitkówka Nowiny/Komin Hema Promet Kielce/Komin EC Polsat News, Polsat Film, TVP Seriale, Kino Polska, Comedy Central, Polsat Sport, Polsat Sport Extra, Nickelodeon. Dodatkowe odkodowane kanały w niskiej rozdzielczości: TVP 1, TVP 2, Polsat, TVN, TV 4 - Czwórka, TV Puls Kanały radiowe: Radio RMF FM, Radio RMF MAXXX, Radio PIN, Radio ZET, Antyradio, Radio Plus, Radio TOK FM, Radio Roxy, Radio Złote Przeboje, Radio Eska Rock, Radio Bajka, Moje Polskie Radio MUX-4 w województwie świętokrzyskim pojawił się w maju 2012r. 8kW 5kW Opracowanie: www.swietokrzyskieter.republika.pl