SOŁECKA STRATEGIA ROZWOJU WSI Przedborów na lata 20182028 w gminie Mikstat Dokument sporządzony przez przedstawicieli Grupy Odnowy Wsi: Joanna Józefiak Władysław Pietralczyk Witold Sitkowski z udziałem moderatora/moderatorów: Październik 2018
Anna Łażewska Dawid Bała SPIS TREŚCI KARTA DIAGNOZY ZAAWANSOWANIA ODNOWY WSI...3 ANALIZA ZOSOBÓW... 7 ANALIZA SWOT... 10 ANALIZA POTENCJAŁU ROZWOJOWEGO WSI...11 WIZJA WSI... 13 PROGRAM DŁUGOTERMINOWY ODNOWY WSI...14 PROGRAM KRÓTKOTERMINOWY ODNOWY WSI...18 2
KARTA DIAGNOZY ZAAWANSOWANIA ODNOWY WSI wraz ze sprawozdaniem z wizji w terenie Gmina: Mikstat Faza odnowy Sołectwo: Przedborów Zakres działań * brak działań działania fragment. lub dotyczące wąskiej grupy Liczba mieszkańców: 384 Rozwój organizacyjny * istnieje tylko rada sołecka X rozproszone działanie organizacji działania spontaniczne Inicjalna A porządkowanie wsi projekty startowe (z programu krótkoterminowego) przekonywanie mieszkańców do idei odnowy wsi i integrowanie wokół pierwszych przedsięwzięć zawiązana grupa odnowy wsi podejmuje się kroki na rzecz skoordynowania działań organizacji we wsi X Sterowanie rozwojem * brak planowania działań w wymiarze całej wsi X opracowanie planu i programu odnowy dla całej wsi planowanie w krótkim horyzoncie czasowym 3
PoczątkowaB różnorodne projekty (z programu długoterminowego) nastawione na usunięcie podstawowych barier i zaspokojenie głównych potrzeb Zaawansowana C pobudzenie mieszkańców do odnowy własnych posesji zawiązane stowarzyszenie na rzecz rozwoju (odnowy) wsi wykorzystywanie gminnych instrumentów wsparcia skoordynowane działanie organizacji obecnych we wsi proste instrumenty komunikacji wewnętrznej projekty jakościowo zmieniające kluczowe obszary życia oraz kształtujące strukturę wsi koalicja organizacji i instytucji na rzecz odnowy wsi projekty wyróżniające wieś, kształtuje się centrum wiejskie liczne stowarzyszenie odnowy wsi powszechne zaangażowanie mieszkańców w projekty publiczne powszechna odnowa prywatnych posesji D liczna grupa odnowy wsi (skupia przedstawicieli organizacji i instytucji) systematyczne planowanie działań, (np. roczne plany rzeczowofinansowe, kalendarze imprez) animacja aktywności poszczególnych grup mieszkańców X projektowanie działań (projekty) pozyskiwanie środków zewnętrznych systematyczne planowanie rozwoju (aktualizowanie planu i programu odnowy wsi) rozwinięta komunikacja wewnętrzna promocja wsi stowarzyszenie odnowy wsi instytucją rozwoju lokalnego (Centrum Aktywności Lokalnej) 4
kompleksowe i szczegółowe planowanie przestrzenne Całościowa lokalnie oraz regionalnie powiązane ze sobą projekty wywołujące efekt synergiczny (nacisk na tworzenie miejsc pracy) ukształtowane centrum wiejskie świadome kształtowanie czynników rozwoju (np. wykorzystania odnawialnych energii) rozwój wsi oparty na aktywności kluczowych grup mieszkańców (rolników, przedsiębiorców, młodzieży, kobiet) i stowarzyszeń projekty kreujące wieś tematyczną dostosowanie projektów prywatnych do programu odnowy wsi powszechny udział grup mieszkańców w strategicznym planowaniu rozwoju rozwinięta promocja oraz komunikacja z otoczeniem instrumenty wsparcia działań prywatnych Wstaw X gdy spełnia warunek Sprawozdanie z wizji w terenie Miejsce i data przeprowadzenia wizji: Przedborów, 07.09.2018 r. Uczestnicy: Anna Łażewska, Dawid Bała, Maria Piszczałka Urząd Gminy Mikstat, Sołtys Władysław Pietrlarczyk. Krótka charakterystyka wsi: Przedborów to średniej wielkości miejscowość położona w gminie Mikstat, w powiecie ostrzeszowskim, w województwie wielkopolskim. Powierzchnia sołectwa wynosi 1463 ha. Znaczna część Przeborowa jest porośnięta lasami, a sama miejscowość jest ze wszystkich stron nimi 5
otoczona co stwarza dogodne warunki dla rozwoju turystyki wiejskiej. Miejscowość jest siedzibą Nadleśnictwa Przedborów, które mieści się w okazałym pałacu. Zwarty układ przestrzenny na stosunkowo małej powierzchni zabudowanej zgrupowany przy Nadleśnictwie, nadaje wsi specyficzny charakter. Wyjątek stanowi przysiółek Jaźwiny na południowym skraju wsi z całkowicie rozproszoną zabudową. Obiektem górującym nad wsią jest zabytkowy Kościół usytuowany na lekkim wzniesieniu. Sołectwo znajduje się w zasięgu Obszaru Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska. Uwagę przykuwa okazały dąb w miejscowym lesie, który jest pomnikiem przyrody, a dobrze zagospodarowane jego otoczenie sprzyja organizowaniu różnego rodzaju imprez. Na terenie sołectwa podstawowym miejscem integracyjnym jest świetlica wiejska, przy której jest zlokalizowany plac zabaw. Miejscem służącym rekreacji jest również altana rekreacyjna zrealizowana w 2016 r. w ramach projektu Chwila wytchnienia współfinansowanego z Wielkopolskiej Odnowy Wsi. Na terenie wsi działalność prowadzi Ośrodek SzkoleniowoWypoczynkowy PASCHA. Miejscowość jest wyposażona w wodociąg, brakuje jednak kanalizacji sanitarnej. W 2018 r. na terenie sołectwa działalność prowadziły 24 podmioty gospodarcze prowadzone przez osoby fizyczne. Jedyną organizacją pozarządową zarejestrowaną w KRS była miejscowa OSP. Działa również Koło Gospodyń Wiejskich, które nie jest jednak zarejestrowane. 6
Charakterystyczne elementy wsi Dom Kultury Ośrodek SzkolnoWypoczynkowy Pascha Kościół pw. Św. Idziego Projekt pn. Chwila wytchnienia Grupa Odnowy Wsi w trakcie prac nad strategią Plac pod Dębem Z przeprowadzonej wizji w terenie sporządzono dokumentację fotograficzną (płyta CD). Data: 07.09.2018 r. Sporządził: Dawid Bała, Anna Łażewska 7
ANALIZA ZASOBÓW ANALIZA ZASOBÓW część I walory krajobrazu, rzeźby terenu stan środowiska Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje pagórkowata rzeźba terenu bardzo dobry walory klimatu mikroklimat walory szaty roślinnej cenne przyrodniczo obszary lub obiekty świat zwierzęcy (ostoje, siedliska) wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) wody podziemne lasy, dęby pomnik przyrody dąb sarny, dziki gleby gleby słabe kopaliny walory geotechniczne Kościół pw. Św. Idziego, Nadleśnictwo zabudowa starego folwarku Ośrodek PASCHA Caritas, Kościół św. Idziego, ścieżka edukacyjna stara zabudowa jednorodzinna w centrum drewniany wóz strażacki, budynek nadleśnictwa Kościół św. Idziego, krzyże przydrożne KULTUROWY PRZYRODNICZY RODZAJ ZASOBU* walory architektury walory przestrzeni wiejskiej publicznej walory przestrzeni wiejskiej prywatnej zabytki i pamiątki historyczne osobliwości kulturowe miejsca, osoby i przedmioty kultu Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻ E WYRÓŻNIAJĄC E stawy, zbiorniki retencyjne 8
święta, odpusty, pielgrzymki Odpusty: Św. Idziego, Św. Barbary, Św. Stanisława tradycje, obrzędy, gwara tradycyjne dożynki parafialne, Dzień Dziecka, Organizacja Podkoziołka legendy, podania i fakty historyczne przekazy literackie ważne postacie i przekazy historyczne specyficzne potrawy Drożdzyny, Huby, Jaźwiny, Wanda dawne zawody kowalstwo zespoły artystyczne, twórcy Zespół Echo Wandy grają na instrumentach myśliwskich specyficzne nazwy ANALIZA ZASOBÓW część II OBIE RODZAJ ZASOBU działki pod zabudowę mieszkaniową działki pod domy Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻ E występują występują WYRÓŻNIAJĄC E 9
KTY I TERENY INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA INFRASTRUKTURA letniskowe działki pod zakłady usługowe i przemysł pustostany mieszkaniowe pustostany poprzemysłowe tradycyjne nieużytkowane obiekty gospodarskie (stodoły, spichlerze, kuźnie, młyny, itp.) stacja paliw place publicznych spotkań, festynów boisko sportowe, plac pod Dębem, Skwer Leśników, plac przy Domu Kultury, Chwila wytchnienia Dom Kultury, Knieja sale spotkań, świetlice, kluby miejsca uprawiania sportu szkoły boisko sportowe Caritas boisko sportowe, plac zabaw przy Domu Kultury, plac zabaw Pascha, plac pod Dębem Szlaki nordic walking, szlaki rowerowe, szlaki konne przedszkola biblioteki placówki opieki społecznej placówki służby zdrowia wodociąg, kanalizacja drogi (nawierzchnia, oznakowanie oświetlenie) chodniki, parkingi, przystanki sieć telefoniczna i dostępność Internetu jest wodociąg drogi w większości asfaltowe oświetlone przystanek autobusowy, chodnik dostępna dostępna miejsca rekreacji ścieżki rowerowe, szlaki turystyczne telefonia komórkowa 10
TECHNICZNA inne ANALIZA ZASOBÓW część III I POZYSKIWANIE FUNDUSZYŚRODKI FINANSOWE GOSPODARKA, ROLNICTWO RODZAJ ZASOBU miejsca pracy (gdzie, ile? ) znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe i ich produkty gastronomia miejsca noclegowe gospodarstwa rolne uprawy hodowle możliwe do wykorzystania odpady produkcyjne zasoby odnawialnych energii środki udostępniane przez gminę środki wypracowywane Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Nadleśnictwo, ferma drobiu Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻ E WYRÓŻNIAJĄC E Nadleśnictwo, ferma drobiu Catering Ośrodek SzkoleniowoWypoczynkowy Pascha występują zboża, bydło, trzoda chlewna obornik fundusz sołecki, środki samorządowe 11
MIESZKAŃCY ( KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI) O WSIINFORMACJE DOSTĘPNE autorytety i znane postacie we wsi krajanie znani w regionie, w kraju i zagranicą osoby o specyficznej lub ważnej dla wiedzy i umiejętnościach, m.in. studenci przedsiębiorcy, sponsorzy osoby z dostępem do Internetu i umiejętnościach informatycznych pracownicy nauki związki i stowarzyszenia kontakty zewnętrzne (np. z mediami) współpraca zagraniczna i krajowa publikatory, lokalna prasa książki, przewodniki strony www Nadleśniczy, Sołtys, Radny, Proboszcz, Prezes OSP, Przewodnicząca KGW 2 lekarzy Firma AMI większość Ochotnicza Straż Pożarna, Koło Gospodyń Wiejskich biuletyny gminne strona internetowa Gminy Mikstat, strona internetowa placu pod Dębem, strona internetowa parafii, Strona Ośrodka SzkoleniowoWypoczynkowego Pascha ANALIZA SWOT SILNE STRONY (atuty wewnętrzne) SŁABE STRONY (słabości wewnętrzne) 12
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Plac pod Dębem S Ścieżka edukacyjna S Odpust św. Idziego T Działalność OSP J Działalność Koła Gospodyń Wiejskich J Wiejski Dom Kultury S Wytyczone trasy nordic walking S Szlaki do jazdy konnej S Stawy retencyjne, które zapobiegają podtopieniom J 10.Zabytkowy kościół T 11. Ośrodek SzkoleniowoWypoczynkowy Pascha stanowiący bazę dla turystów B 12.Imprezy na placu pod Dębem J 13.Altana z Chwilą wytchnienia S 14.Ferma drobiu AMI B 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. SZANSE (okazje zewnętrzne płynące z otoczenia) Otoczenie lasów J Możliwość pozyskiwania środków z funduszy europejskich B Rosnąca popularność agroturystyki B Udana współpraca z Urzędem Gminy J Położenie przy trasie głównej J Ośrodek Caritas B Nadleśnictwo Przedborów B Przynależność do OLGD B 1. Brak odpowiedniego boiska sportowego S 2. Wymagające remontu drogi S 3. Potrzeba modernizacji Domu Kultury w Przedborowie S 4. Brak urządzeń do gier sportowych i do świetlicy wiejskiej S 5. Wymagająca doposażenia kuchnia w Domu Kultury S 6. Potrzeba modernizacji przystanków autobusowych szkolnych S 7. Braki chodników S 8. Niewystarczająco zagospodarowany plac zabaw S 9. Brak wyposażenia OSP S 10. Brak kanalizacji S 11. Brak szkoły i przedszkola S 12. Brak miejsc rozrywki dla dzieci i młodzieży S 13. Niezarejestrowane Koło Gospodyń Wiejskich B 14. Brak obiektów agroturystycznych B 15. Braki w oświetleniu S ZAGROŻENIA (zagrożenie płynące z otoczenia) 1. Trudności komunikacyjne, niedostateczna komunikacja publiczna J 2. Nadmierna biurokracja hamująca inicjatywy społeczne J 3. Droga powiatowa w złym stanie S 4. Niebezpieczeństwo ptasiej grypy J 5. Brak środków w budżecie gminy na remonty B 13
Analiza potencjału rozwojowego wsi 6 0 12 1 () 4 3 0 3 (+)= Jakość życia (warunki niematerialne) Standard życia (warunki materialne) Tożsamość wsi i wartości życia wiejskiego Byt (warunki ekonomiczne) 2 0 0 0 2 5 2 1 (=)+ (+)= silne strony szanse słabe strony zagrożenia 14
WIZJA WSI 1. Wizja hasłowa: Wycisz swoje emocje w Przedborowie 2. Wizja opisowa: Przedborów jest rozwiniętą piękną wsią, a warunki przyrodnicze sprzyjają aktywności ruchowej mieszkańców i turystów. Wszyscy cieszą się z wielofunkcyjnego boiska sportowego, siłowni zewnętrznej oraz wypożyczalni rowerów. Agroturystyka kwitnie, a co za tym idzie także wzmożony ruch turystyczny. Przyjezdni korzystają ze sprzedaży ekologicznych wyrobów lokalnych takich jak sery, jaja, drób, miody. Ścieżki spacerowe i edukacyjne pozwalają na relaks na rolkach, wrotkach czy rowerze. Doskonale zagospodarowane miejsca spotkań i rekreacji gwarantują aktywne spędzanie czasu na świeżym powietrzu. Mieszkańcy spotykają się w Domu Kultury w celu kultywowania tradycji rodzimych. Organizowane są kursy szydełkowania, robienia na drutach, gotowania i robienia tradycyjnych palm wielkanocnych. 15
PROGRAM DŁUGOTERMINOWY ODNOWY WSI Wizja wsi: Wycisz swoje emocje w Przedborowie I. Plan rozwoju 1. CELE Co trzeba osiągnąć by urzeczywistnić wizję naszej wsi? II. Program rozwoju 2. Co nam pomoże osiągnąć cele? (zasoby, silne strony, szanse) ZASOBY których użyjemy ATUTY silne strony i szanse jakie wykorzystamy 3. Co nam może przeszkodzić? (słabe strony, zagrożenia) BARIERY Słabe strony jakie wyeliminujemy Zagrożenia jakich unikniemy Projekty, przedsięwzięcia jakie wykonamy? Perspektywa czasowa: 10 lat A. TOŻSAMOŚĆ WSI I WARTOŚCI ŻYCIA WIEJSKIEGO 1. Zachowanie dziedzictwa kulturowego Kościół pw. Św. Idziego Dom Kultury remiza OSP możliwość pozyskiwania środków z funduszy europejskich Odpust św. Idziego; działalność OSP działalność Koła Gospodyń Wiejskich wymagająca doposażenia kuchnia w Domu Kultury; 1. Organizacja dożynek parafialnych. nadmierna biurokracja hamująca inicjatywy społeczne; 3. Odnowienie kapliczek i krzyży brak wyposażenia OSP; tradycyjnej kuchni. 2. Odpust im. Św. Idziego. 4. Warsztaty z tradycyjnego rękodzieła i Brak środków w budżecie gminy 5. Zakup mundurów dla OSP. 6. Zakup tradycyjnych strojów dla Koła na remonty; Gospodyń Wiejskich. 7. Wymiana ogrodzenia przy kościele. 8. Publikacja na temat zespołu Echo Wanda. B. STANDARD ŻYCIA 16
1. Poprawa stanu infrastruktury społecznej i technicznej boisko możliwość brak odpowiedniego boiska 1. Remont Domu Kultury. Dom Kultury pozyskiwania sportowego; 2. Wymiana okien w sali OSP. środków z wymagające remontu drogi; 3. Budowa siłowni napowietrznej. plac zabaw funduszy brak urządzeń do gier 4. Rozbudowa placu zabaw. Chwila wytchnienia europejskich, sportowych i do świetlicy 5. Budowa parkingu przy Domu Kultury. wiejskiej; 6. Wykonanie ogrodzenia przestrzeni Plac pod Dębem działalność OSP; wymagająca doposażenia sportowej. kuchnia w Domu Kultury; 7. Remont przystanków autobusowych potrzeba modernizacji szkolnych przystanków autobusowych 8. Budowa kanalizacji. szkolnych; 9. Budowa sieci internetowej. niewystarczająco 10. Doposażenie kuchni w Domu zagospodarowany plac zabaw; Kultury. nadmierna biurokracja hamująca 11. Remont i modernizacja toalet w inicjatywy społeczne; Domu Kultury. brak wyposażenia OSP; 12. Klimatyzacja w Domu kultury. brak miejsc rozrywki dla dzieci i 13. Remont chłodni w Domu kultury. młodzieży; 14. Zakup agregatu prądotwórczego do braki w oświetleniu; Domu Kultury. brak środków w budżecie gminy 15. Wymiana dachu na Domu kultury na remonty; utylizacja eternitu. działalność Koła szlaki rowerowe, Gospodyń konne, piesze Wiejskich; 16. Remont chodników na terenie wsi. 17. Zakup namiotu na imprezy. 17
C. JAKOŚĆ ŻYCIA Poprawa oferty rekreacyjnokulturalnej na terenie sołectwa Dom Kultury możliwość brak odpowiedniego boiska 1. Organizacja turniejów sportowych Boisko sportowe pozyskiwania sportowego; 2. Organizacja imprez środków z brak urządzeń do gier okolicznościowych m. in. Dzień Kobiet, funduszy sportowych i do świetlicy Dzień Dziecka, Mikołajki europejskich; wiejskiej; 3. Organizacja festynów integracyjnych. działalność OSP; wymagająca doposażenia 4. Organizacja rajdu rowerowego. działalność Koła kuchnia w Domu Kultury; 5. Organizacja kursu obsługi urządzeń Gospodyń niewystarczająco mobilnych dla seniorów. Wiejskich; zagospodarowany plac zabaw; brak wyposażenia OSP; brak miejsc rozrywki dla dzieci i młodzieży; niezarejestrowane Koło Gospodyń Wiejskich; niebezpieczeństwo ptasiej grypy D. BYT 18
1. Rozwój postaw przedsiębiorczych i promocji Dom Kultury możliwość pozyskiwania środków z funduszy europejskich; rosnąca popularność agroturystyki; Ośrodek SzkoleniowoWypoczynkowy Pascha stanowiący bazę dla turystów; Ferma drobiu AMI brak gospodarstw agroturystycznych, niezarejestrowane Koło Gospodyń Wiejskich ; niebezpieczeństwo ptasiej grypy ; 1. Szkolenie dla mieszkańców jak prowadzić Eco biznes. 2.Wydanie folderu promocyjnego sołectwa. 3. Organizacja szkolenia w zakresie tworzenia i funkcjonowania stowarzyszeń. 4. Organizacja wyjazdu studyjnego do gospodarstw agroturystycznych. 5. Ustawienie witaczy. 6. Wyjazd studyjny do gospodarstw agroturystycznych. 7. Szkolenie na temat zakładania i funkcjonowania stowarzyszeń. 19
PROGRAM KRÓTKOTERMINOWY ODNOWY WSI na OKRES 10.2018 10.2019 r. Czy nas stać na realizację? (tak/nie) Kluczowy problem Odpowiedź Co nas najbardziej praca w czynie społecznym zintegruje? Propozycja projektu Punktacja Hierarchia TAK 12 2 Organizacyjni e Finansowo Prace porządkowe i przygotowawcze podczas remontu Domu Kultury. TAK Na czym nam najbardziej zależy? remont Domu Kultury Wymiana podłogi na Sali Domu Kultury. TAK NIE 15 1 Co nam najbardziej przeszkadza? wymagająca remontu sala OSP i Dom Kultury Rewitalizacja miejsca spotkań mieszkańców wymiana okien. TAK NIE 9 3 Co najbardziej zmieni nasze życie? popularyzacja naszej małej ojczyzny Organizacja imprezy pn. Poznaj swoje miejsce zamieszkania TAK NIE 3 5 Co nam przyjdzie najłatwiej? organizacja imprez Organizacja imprezy Mikołajkowej dla dzieci i młodzieży. TAK TAK 6 4 Na realizację jakiego projektu planujemy pozyskać środki zewnętrzne? Z jakich źródeł? Wymiana podłogi na Sali Domu Kultury. Wielkopolska Odnowa Wsi 20
Podpisy przedstawicieli Grupy Odnowy Wsi: uczestniczących w przygotowaniu dokumentu: Joanna Józefiak Władysław Pietralczyk Witold Sitkowski Podpis/podpisy moderatorów odnowy wsi: Anna Łażewska Dawid Bała Załączniki: Listy obecności na warsztatach sołeckich Dokumentacja zdjęciowa z przeprowadzonej wizji terenowej oraz warsztatów sołeckich (płyta CD) 21