brze cytowane. Lepiej ocenia on badaczy typu Adam Małysz niż Wojciech Fortuna. Indeks Hirscha nie zależy od czasopisma, w którym praca się ukazała. Jedynym kryterium jest liczba cytowań. Zarzutem formułowanym pod jego adresem jest to, że w ogólnym odczuciu nie doszacowuje dorobku naukowego uczonego, którego jedna lub kilka publikacji cytowanych było kilka tysięcy razy. Praca Piotra Chomczynskiego w Analytical Biochemistry cytowana była prawie 57 tysięcy razy, ale podnosi ona autorowi indeks Hirscha tylko o jeden punkt, podobnie jak publikacja cytowana kilkadziesiąt razy 3. Należy jednak dodać, że liczba osób, których prace cytowane były kilka tysięcy razy jest bardzo mała i dlatego ta niedoskonałość indeksu Hirscha dotyczy niewielkiej grupy osób. Inny zarzut wynika z faktu, że duże instytucje naukowe publikują zwykle więcej prac naukowych i dlatego uzyskują większą wartość indeksu Hirscha. W tym roku ukazała się publikacja J.-F. Molinariego i A. Molinariego, w której autorzy proponują nowy sposób obliczania indeksu Hirscha dla instytucji naukowych; uwzględnia on wtedy liczbę publikowanych prac 4. Autorzy słusznie zakładają, że liczba pubprof. Ryszard Kierzek Polska nauka w indeksie Hirscha zestawienie ocen parametrycznych wybranych polskich uczelni wyższych oraz instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk 2005 roku Jorge E. Hirsch, amerykański W fizyk z University of California w San Diego, zaproponował nowy sposób oceny parametrycznej dorobku naukowego 1. Wyraża się liczbą opartą o ilość cytowań, równocześnie zawierającą w sobie ocenę dorobku naukowego rozumianą jako zdolność publikowania dobrze cytowanych prac. Oznaczona jest ona jako h i powszechnie nazywana indeksem Hirscha. Zgodnie z definicją indeks Hirscha (h) jest to liczba publikacji, które cytowane były co najmniej h razy. Przykładowo, indeks Hirscha 30 oznacza, że 30 prac z wszystkich opublikowanych było cytowanych minimum 30 razy. Za pomocą indeksu Hirscha można dokonać oceny dorobku naukowego jednej osoby, ale również grupy osób, na przykład pracowni, instytutu, uczelni czy wręcz całego kraju. Ostatnio pojawiło się opracowanie przypisujące indeks Hirscha poszczególnym czasopismom naukowym. Jest to ocena podobna do impact factor, lecz nadto informująca, ile publikacji z danego czasopisma w danym roku było cytowanych h i więcej razy 2. Atrakcyjność indeksu Hirscha wynika z faktu, że dobrze oddaje zdolność danej osoby (czy grupy naukowców) do systematycznego publikowania prac, które są do- 1 J. E. Hirsch, An index to quantify an individual s scientifi c output, Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA, 102, 16569 16572 (2005) 2 T. Braun, W. Glanzel, A. Schubert, A Hirsch-type index for journals, Scientometrics, 69, 169 173 (2006) 3 P. Chomczynski, N. Sacchi, Single-step method of RNA isolation by acid guanidinium thiocyanate phenol chloroform extraction, Analytical Biochemistry, 162, 156 159 (1987) 4 J.-F. Molinari, A Molinari, A new methodology for ranking scientifi c institutions, Scientometrics, 75, 163 174 (2008) 29
likowanych prac jest zależna od wielkości instytucji naukowej. Na podstawie badań modelowych proponują indeks Hirscha oznaczony h m, który połączony jest z indeksem Hirscha i liczbą publikacji następującą zależnością h m =h/n 0,4, gdzie h m oznacza zmodyfikowany indeks Hirscha, h indeks Hirscha, a N liczbę publikacji. Wartość h m nie jest liczbą całkowitą, im wyższa wartość h m, tym lepsza ocena dorobku naukowego instytucji naukowej. Inne proste i popularne sposoby oceny dorobku naukowego to: ogólna liczba publikacji zaletą tej metody jest ocena produktywności autora, ale nie wskazuje na jakość naukową publikowanych prac; całkowita liczba cytowań zaletą jest mierzalna ocena dorobku naukowego, ale zawodzi w sytuacjach, gdy zdecydowana liczba cytowań pochodzi z jednej czy kilku publikacji; liczba istotnych prac brak ustalonej definicji istotnych prac, mogą to być prace cytowane 50 lub 100 razy lub każdą dowolnie wybraną ilość razy; sumaryczna ilość cytowań X najlepszych publikacji brak uzasadnionej definicji liczby X. Poniżej przedstawiam ocenę parametryczną wybranych uczelni wyższych i instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk. Opracowanie zostało dokonane w kwietniu i maju 2008 roku, za okres 35 lat, na podstawie następujących baz danych Institute of Scientific Information (ISI, Philadelphia): Science Citation Index Expanded (za okres 1973 2008), Social Sciences Citation Index (za okres 1973 2008) oraz Arts and Humanities Citation Index (za okres 1975 2008). Baza ISI zawiera jedynie dane o publikacjach zamieszczonych w czasopismach z listy filadelfijskiej, obejmującej około sześciu tysięcy czasopism. Analizy bazy ISI dokonywano poprzez afiliację autora (czy autorów) publikacji do określonej polskiej instytucji naukowej. Pewne błędy w przeszukiwaniu bazy ISI (oceniane na 2 3%) mogą wynikać z tego, że w różnych publikacjach nazwa tej samej instytucji naukowej była często inaczej formułowana. Dotyczyło to zwłaszcza uczelni wyższych i zdarzały się przypadki, że ta sama uczelnia w bazie danych ISI figurowała pod 5 7 różnymi nazwami. Program ISI pozwala jednak na zsumowanie poszczególnych danych i w takiej formie był użyty na dalszych etapach analizy. W tabeli 1 zestawiono instytuty naukowe PAN i wyższe uczelnie, których dorobek naukowy oceniany indeksem Hirscha wyniósł 30 i więcej. Z polskich instytucji naukowych indeks Hirscha równy 30 punktom i wyżej uzyskało 16 instytutów PAN (na 79 instytutów i zakładów naukowych) oraz 28 uczelni wyższych (na około 120 istniejących w Polsce). W tabeli instytuty naukowe PAN i uczelnie wyższe zostały zgrupowane osobno i ułożone według malejących wartości uzyskanego indeksu Hirscha. Został on obliczony na podstawie baz ISI danych dotyczących prac opublikowanych od roku 1973 do kwietnia maja 2008. Dodatkowo zebrano także dane dotyczące publikacji pochodzące z tych samych instytucji naukowych od roku 2000 do kwietnia maja 2008. Jest rzeczą oczywistą, że publikacje te uwzględnione są w zestawieniach sporządzonych od roku 1973. Zestawienie danych za osiem ostatnich lat pozwala ocenić tendencje ich rozwoju naukowego. W obu przedziałach czasowych zestawiono całkowitą liczbę publikacji posiadających afiliację danej instytucji naukowej (kolumna liczba publikacji ), całkowitą liczbę cytowań publikacji (kolumna cał- 30 BIULETYN MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
kowita liczba cytowań ). W zestawieniu za lata 1973 2008 podano także średnią liczbę cytowań przypadającą na publikację (kolumna średnia cytowań/publikację ), ponadto indeks Hirscha obliczony dla wszystkich publikacji za ten okres (kolumna Indeks h ) oraz zmodyfikowany indeks Hirscha, który uwzględnia wielkość instytucji naukowej (kolumna Indeks h m ). Nie jest celem niniejszego artykułu porównywanie ze sobą poszczególnych instytucji naukowych i krytyczna ich ocena. Koń jaki jest, każdy widzi. Są instytucje trochę lepsze (określenie trochę bierze się z ich porównania z uczelniami europejskimi i światowymi), trochę gorsze i całkiem słabe. Z analizy danych wynika, że od 1973 roku do kwietnia maja 2008 opublikowano 286 831 prac naukowych z afiliacją polskiej instytucji naukowej. W okresie 1973 1980 było 34 996 prac, w latach 1981 1990 58 010. W okresie 1991 2000 opublikowano 81 848 prac, a od 2001 do kwietnia maja 2008 112 007 prac. Daje to około 220 publikacji rocznie na milion mieszkańców za cały ten okres, ale już około 400 prac za ostatnie siedem lat. Z ogólnej liczby 286 831 publikacji 62 938 (21,9%) pochodziło z instytutów PAN, wśród których absolutnym liderem jest Instytut Fizyki PAN (10 926, czyli 3,8%). Spośród uczelni wyższych najwięcej publikacji pochodziło z Uniwersytetu Warszawskiego (21 000; 7,3%), Uniwersytetu Jagiellońskiego (18 008; 6,3%), Uniwersytetu Wrocławskiego (10 945; 3,8%), Uniwersytetu Adama Mickiewicza (10 553; 3,7%) oraz Politechniki Warszawskiej (8 764; 3,1%). W największych uniwersytetach 60 85% opublikowanych prac stworzono na wydziałach fizyki, chemii i biologii. Ich udział w całkowitej liczbie cytowań był jeszcze wyższy i sięgał nawet 78 95%. Analiza liczby opublikowanych prac i ich cytowań pokazuje, że konkretne uczelnie wyspecjalizowały się w pewnych dziedzinach. Na Uniwersytecie Warszawskim szczególnie silna jest fizyka (7 828 publikacji, 119 522 cytowań) i chemia (6 308, 79 380); na Uniwersytecie Jagiellońskim chemia (4 297, 34 441), fizyka (5 759, 56 924) i biologia (1 768, 24 754); na Uniwersytecie Wrocławskim chemia (5 168, 45 818) i fizyka (3 151, 21 301), a na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza chemia (4 873, 37 968) i fizyka (3 581, 25 176). Udział publikacji z nauk ścisłych powstałych w instytutach PAN jest niewspółmiernie wysoki w stosunku do liczby zatrudnionych pracowników naukowych. W Polsce od 1973 roku opublikowano 74 131 prac z dziedziny chemii, z czego 15 367 (20,7%) pochodziło z instytutów PAN. Jeszcze większy jest udział instytutów PAN w pracach z dziedziny fizyki (23 085; 33,7%) i biologii (5 262; 32,9%). Łącznie na 158 716 publikacji z dziedziny chemii, fizyki i biologii 43 714 (27,5%) pochodziło z instytutów PAN. Porównanie liczby opublikowanych prac, liczby ich cytowań oraz indeksu Hirscha rzadko układa się w spójny sposób. Istnieją instytuty naukowe PAN i wyższe uczelnie, które publikują więcej prac, ale nie zawsze są one często cytowane. Porównanie średniej liczby cytowań publikacji pokazuje, że powyżej dziesięciu cytowań uzyskuje bardzo niewiele instytucji naukowych tylko 12 instytutów naukowych PAN (osiem umieszczonych jest w tabeli 1) oraz jedynie Uniwersytet Warszawski mogą pochwalić się cytowaniami przeciętnej publikacji powyżej 10. 31
Tabela 1. Analiza publikacji wybranych instytutów Polskiej Akademii Nauk i uczelni wyższych za okres od 1973 do kwietnia maja 2008 Nazwa instytucji Liczba publikacji Całkowita liczba cytowań 1973 2008 2000 2008 Średnia cytowań/ publikację Indeks h Indeks h m Liczba publikacji Całkowita liczba cytowań Instytut Fizyki PAN 10 926 93 590 8,89 87 2,11 3 896 21 919 47 1,72 Instytut Chemii Fizycznej PAN 3 953 39 692 10,04 63 2,29 1 602 8 322 28 1,46 Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN 2 276 28 115 12,35 61 2,77 716 5 095 29 2,09 Instytut Chemii Organicznej PAN 2 879 29 246 10,16 53 2,19 909 5 169 25 1,64 Instytut Biologii Doświadczalnej PAN 2 231 20 656 9,26 52 2,38 760 4 482 29 2,04 Instytut Biochemii i Biofizyki PAN 1 769 20 900 11,81 51 2,56 652 5 549 31 2,32 Instytut Farmakologii PAN 1 682 17 523 10,42 51 2,61 890 6 146 31 2,05 Instytut Chemii Bioorganicznej PAN 1 018 12 775 12,55 48 3,01 516 3 875 26 2,14 Instytut Fizyki Jądrowej PAN 1 521 13 316 8,75 47 2,51 1 163 9 296 42 2,49 Instytut Medycyny Doświadczalnej PAN 2 277 14 650 6,43 42 1,91 1 008 4 150 23 1,45 Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN 3 929 21 932 5,58 41 1,50 1 671 6 300 25 1,28 Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN 970 10 053 10,36 40 2,55 514 2 770 21 1,73 Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN 285 5 030 17,65 38 3,96 192 1 865 20 2,44 Instytut Fizyki Molekularnej PAN 2 739 13 847 5,06 35 1,48 1 192 3 911 22 1,29 Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN 1 775 7 514 4,23 31 1,55 458 1 186 13 1,12 Instytut Matematyczny PAN 1 113 6 027 5,42 31 1,87 395 1 008 13 1,19 Polska Akademia Nauk (liczona jako całość) 62 938 463 941 7,37 136 1,64 22 735 109 549 73 1,32 Uniwersytet Warszawski 21 000 231 886 11,04 143 2,67 7 693 52 353 72 2,01 Uniwersytet Jagielloński 18 008 147 832 8,21 105 2,08 9 401 54 636 68 1,75 Politechnika Warszawska 8 764 52 569 6,00 72 1,91 4 024 18 329 46 1,66 Uniwersytet Wrocławski 10 945 76 302 6,97 70 1,70 4 254 19 916 43 1,52 Uniwersytet Gdański 5 125 41 660 8,13 69 2,26 2 528 13 519 40 1,74 Warszawski Uniwersytet Medyczny 5 026 29 301 5,38 63 2,08 2 443 10 350 39 1,72 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza 10 553 66 293 6,28 62 1,52 4 836 20 367 39 1,31 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej 6 675 45 194 6,77 58 1,71 2 643 10 417 28 1,20 Uniwersytet Mikołaja Kopernika 5 527 38 103 6,89 57 1,82 2 364 10 602 33 1,48 Uniwersytet Medyczny w Łodzi 4 786 28 497 5,95 55 1,86 2 498 10 557 34 1,49 Politechnika Łódzka 7 231 36 077 4,99 54 1,54 3 065 8 270 26 1,05 Uniwersytet Łódzki 6 035 34 811 5,77 52 1,60 2 483 10 470 34 1,49 Akademia Medyczna w Gdańsku 4 152 25 190 6,07 52 1,86 2 232 9 952 34 1,56 Uniwersytet Śląski 5 440 31 882 5,86 51 1,63 2 794 11 931 36 1,51 Politechnika Wrocławska 8 325 41 058 4,93 50 1,35 3 703 13 053 29 1,08 Politechnika Gdańska 4 619 29 877 6,47 49 1,68 2 287 8 879 33 1,50 Akademia Górniczo-Hutnicza 4 227 21 697 5,13 47 1,67 2 669 8 434 27 1,15 Politechnika Poznańska 3 645 21 148 5,80 46 1,73 1 672 7 144 32 1,64 Uniwersytet Medyczny w Poznaniu 3 969 17 753 4,47 46 1,67 1 998 5 318 26 1,24 Politechnika Śląska 3 239 13 992 4,32 42 1,66 1 677 4 690 25 1,28 Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2 206 11 403 5,17 40 1,84 1 072 2 722 20 1,23 Pomorska Akademia Medyczna 1 338 8 270 6,18 39 2,19 862 4 441 29 1,94 Śląski Uniwersytet Medyczny 2 148 9 491 4,42 38 1,77 1 295 4 809 26 1,48 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 2 956 12 970 4,39 37 1,51 1 545 5 737 26 1,38 Politechnika Szczecińska 2 589 10 753 4,15 35 1,51 1 459 4 321 23 1,25 Akademia Medyczna we Wrocławiu 2 498 9 286 3,72 33 1,44 1 298 3 983 26 1,48 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu 1 837 8 706 4,74 33 1,63 832 2 110 18 1,22 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego 1 874 9 055 4,83 31 1,52 933 3 252 21 1,36 Indeks h Indeks h m 32 BIULETYN MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
Porównanie ocen parametrycznych instytucji naukowych z Polski i innych krajów Europy oraz Australii, Kanady, Indii, Japonii, Chin i Stanów Zjednoczonych plasuje nasz kraj na 20 miejscu 5. Ze względu na wybór jako referencyjne krajów naukowo bardzo silnych, można z dużą dozą pewności powiedzieć, że przedstawione porównanie ma charakter ogólnoświatowy. Z liczących się krajów autorzy nie uwzględnili w zestawieniu jedynie Rosji. Podczas przeprowadzania wspomnianej analizy, ze względu na wielkość bazy danych autorzy ograniczyli się do lat 1996 2006. Polska jako kraj uzyskała indeks h równy 146 i jest to tylko 19,5% wartości indeksu Hirscha pierwszych na liście USA (indeks Hirscha równy 749). Ponieważ zestawienie przeprowadzono w 22 dyscyplinach naukowych, ciekawe wydaje się porównanie, w którym wartość obliczonego indeksu Hirscha dla Polski jest najbliższa liderowi w danej grupie. Analiza pokazuje, że tylko w fizyce (34,3%) i naukach inżynieryjnych (28,3%) wartość polskiego Hirscha najmniej odbiega od indeksu lidera. Również porównanie wartości indeksu Hirscha dla fizyki (Polska 110/lider grupy 321), nauk medycznych (69/517), nauk inżynieryjnych (41/145), chemii (39/324) z indeksem Hirscha dla całej Polski (równym 146) sugeruje, że te cztery dyscypliny są głównymi udziałowcami w polskim indeksie Hirscha. Innym sposobem oceny publikacji polskich instytucji naukowych (zwłaszcza uczelni) jest ich porównanie z analogicznymi szkołami wyższymi Europy. Najbardziej popularne są dwa rankingi uczelni wyższych: tzw. lista szanghajska, opracowana przez Institute of Higher Education Shanghai Jiao Tong University, a druga to Webometrics Ranking of World Universities, opracowana przez Spanish National Research Council. Na całkowitą ocenę uczelni wyższych dokonaną przez oba zespoły składa się wiele elementów, wśród których poziom naukowy prowadzonych w nich badań stanowi jedynie 20 40% całkowitej oceny danej uczelni. W tabeli 2 umieszczono dane dotyczące publikacji naukowych powstałych w wybranych europejskich uczelniach wyższych od roku 2000 do maja 2008. Wybór takiego okresu pozwala porównać ich publikowalność z wybranymi instytutami PAN i uczelniami wyższymi za ten sam okres. Podobnie jak w tabeli 1 zestawiono całkowitą liczbę prac naukowych, sumaryczną liczbę ich cytowań, indeks Hirscha oraz zmodyfikowany indeks Hirscha za ten sam okres. W górnej części tabeli zestawiono dane dotyczące publikacji 10 uczelni europejskich zajmujących miejsca do 1 do 100, w przedziałach co 10 miejsc według Webometrics Ranking of World Universities. W dolnej części tabeli znajdują się inne uczelnie europejskie, ze szczególnym naciskiem na kraje sąsiadujące, podobne wielkością do Polski. Ponieważ zarówno lista szanghajska, jak i hiszpańska opierają się na wielu składnikach, w których ocena poziomu naukowego stanowi jedynie 20 40% sumarycznej oceny, to porównanie z danymi zawartymi w tabeli 2 jest w kilku miejscach rozbieżne. Z porównania danych w obu tabelach widać wyraźnie, że z polskich uczelni wyższych jedynie uniwersytety Warszawski i Jagielloński znajdowały się w grupie średnich uczelni wyższych Europy pod względem indeksu Hirscha. Jednakże oba uniwersytety nie znalazły się w gronie pierwszych stu najlepszych uczelni Europy. 5 E. Csajbok, A. Berhiidi, L. Vasas, A. Schubert, Hirsch-index for countries based on Essential Science Indicators data, Scientometrics, 73, 91 117 (2007) 33
Tabela 2. Porównanie ocen parametrycznych wybranych uczelni europejskich od roku 2000 do maja 2008 Nazwa uczelni Liczba publikacji Liczba cytowań Indeks h Indeks h m University of Cambridge 1 miejsce 44 256 553 343 199 2,76 Royal Institute of Technology 10 miejsce 9 553 62 785 68 1,74 University of Bologna 20 miejsce 21 525 161 623 101 1,87 Lomonosov State University 30 miejsce 24 213 83 457 68 1,20 University of Leeds 40 miejsce 21 265 147 191 108 2,01 University of Trier 50 miejsce 1 286 5 986 35 2,00 Free University of Amsterdam 60 miejsce 17 773 180 999 121 2,41 Technical University Dresden 70 miejsce 10 486 66 478 78 1,92 Polytechnic University of Catalonia 80 miejsce 5 403 25 116 46 1,48 University of Granada 90 miejsce 8 756 47 573 56 1,48 University of Innsbruck 100 miejsce 8 907 90 644 95 2,50 University of Frankfurt 71 miejsce 15 700 156 232 126 2,64 University of Amsterdam 17 miejsce 24 541 243 233 138 2,42 Charles University at Prague 24 miejsce 13 643 66 800 72 1,60 University of Budapest 5 083 39 508 71 2,34 Humboldt University 27 miejsce 17 685 183 470 123 2,46 Free University Berlin 34 miejsce 14 233 131 265 103 2,25 University of Vilnius 2 069 7 581 31 1,46 University of Helsinki 4 miejsce 26 933 296 326 147 2,48 University of Oslo 5 miejsce 16 783 138 863 105 2,14 University of Copenhagen 48 miejsce 21 390 199 529 120 2,22 Karolinska Institute 24 686 298 023 137 2,40 Catholic University Leuven 58 miejsce 23 320 190 090 113 2,02 University of Vienna 16 miejsce 21 695 215 466 115 2,12 University of Porto 87 miejsce 7 512 44 002 62 1,75 University of Athens 14 788 73 160 72 1,55 University of Ljubljana 9 190 40 538 55 1,43 Comenius University 4 234 18 760 43 1,52 University of Tartu 4 100 24 447 52 1,87 Latvian State University 1 522 6 280 31 1,65 Nie jest celem tego zestawienia formułowanie zdecydowanych wniosków, jak sprawić, aby polskie prace naukowe były częściej cytowane. Wsparcie finansowe ze strony państwa jest tak oczywiste, że nie wymaga żadnych uzasadnień. Poza nim dwa argumenty wydają się rzadko podnoszone w dyskusjach środowiska naukowego. Pierwszym z nich jest brak systemu, który uwzględniałby naturalny wynikający z biologii fakt, że aktywność naukowa każdego uczonego nie jest taka sama przez cały okres pracy zawodowej i powinien przekładać się na ilość powierzchni laboratoryjnej czy etatów pozostających do jego dyspozycji. Drugi to brak wielomiesięcznych staży naukowych samodzielnych pracowników naukowych w dobrych ośrodkach naukowych, rodzaj sabbatical istniejącego na przykład w Stanach Zjednoczonych. Rozległy sposób przeprowadzenia analiz parametrycznych badań naukowych w Polsce pozwala na sformułowanie kilku wniosków: 34 BIULETYN MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
1. Większość polskich publikacji (rzędu 75%) pochodzi z 25 30 instytutów PAN i uczelni wyższych. Analiza liczby publikacji za okres 2000 2006 pokazuje, że z 98 746 aż 62 797 (63,6%) publikacji pochodziło z 20 najlepszych instytucji naukowych (PAN liczona jest jako jedna instytucja naukowa, pochodziło z niej 19 906 prac (20,2%). 2. Udział poszczególnych dyscyplin w ogólnej liczbie prac naukowych jest bardzo różny. W latach 2000 2006 w chemii opublikowanych zostało 24 105 prac, które cytowane były 155 156 razy, uzyskany indeks Hirscha wyniósł 83 (stosowany dalej zapis oznacza: liczba publikacji/liczba cytowań/indeks h), fizyce 24 058/176 917/108, biologii 6 334/54 125/74, naukach medycznych 18 845/100 832/89, matematyce 3 666/8 328/23, naukach inżynieryjnych 9 935/27 932/36 i naukach informatycznych 3 875/9 376/28. 3. Zwykle około 75% liczby cytowań i publikacji wliczanych do indeksu Hirscha instytucji pochodzi od jej 3 5 naukowców. Można z ogromną dozą pewności powiedzieć, że obecne osiągnięcia nauki polskiej mierzone indeksem Hirscha to wynik działalności około 150 osób. 4. Zdecydowana większość (ponad 90%) najczęściej cytowanych publikacji jest wynikiem współpracy z zagranicznymi ośrodkami naukowymi. Analiza dokonań z okresu 2000 2006 pokazuje, że pośród 100 najczęściej cytowanych prac tylko dwie powstały całkowicie w polskiej instytucji, a reszta we współdziałaniu z zagranicznym ośrodkiem naukowym. W tabeli 1 zostały przedstawione dane parametryczne dotyczące publikacji tylko 15 instytutów Polskiej Akademii Nauk i 28 uczelni wyższych tych, których indeks Hirscha za lata 1973 2008 wyniósł co najmniej 30. Analiza została przeprowadzona dla wszystkich 79 instytutów PAN i 52 uczelni wyższych, które w rankingach różnych czasopism uzyskiwały wyższe lokaty. Równocześnie z ukazaniem się tego artykułu na stronie internetowej Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu (www.ibch.poznan.pl) zostanie zamieszczona pełna lista obejmująca wszystkie analizowane instytucje naukowe. Będzie to rozszerzona wersja tabeli 1, także z podaną liczbą cytowań w poszczególnych latach od 2000 do 2008, a dla 15 uczelni wyższych dodatkowo będą informacje o liczbie publikacji, liczbie cytowań i uzyskanej wartości indeksu Hirscha dla wydziałów fizyki, chemii i biologii. Prof. RYSZARD KIERZEK jest kierownikiem pracowni Chemii RNA w poznańskim Instytucie Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk. Prowadzi badania związane z chemiczną syntezą, badaniem termodynamiki i struktury RNA oraz wykorzystaniem oligonukleotydów do modulacji aktywności biologicznej RNA. Uczestniczył w badaniach, które doprowadziły do opracowania reguł przewidywania struktury drugorzędowej RNA. W latach 2004 2008 był w zespole 24 recenzentów Human Frontier Science Program, organizacji powołanej dla rozwoju nauki przez państwa grupy G7. Jest autorem 105 publikacji cytowanych ponad 4 500 razy, indeks Hirscha 35. 35