II STAN ZDROWOTNY
II STAN ZDROWOTNY LUDNOŚCI Przeciętna długość życia mieszkańców naszego województwa to 72,7 lat w odniesieniu do mężczyzn oraz 81,6 lat do kobiet (kraj, odpowiednio 73,1 i 81,1). W województwie, dłuższą przeżywalnością charakteryzują się mieszkańcy miast (74,1 lata mężczyźni i 81,7 kobiety) niż wsi (71,6 lat mężczyźni i 81,5 kobiety), a w skali kraju, wskaźniki te wynoszą odpowiednio: w miastach 73,5 lata mężczyźni i 81,1 kobiety oraz we wsi, 72,4 lata mężczyźni i 81,1 lat kobiety. Ogólna liczba zgonów w województwie lubelskim w 2013 r. wyniosła 22 849 osób, a w porównaniu do roku poprzedniego, była wyższa o 287 (o 1,27% zgonów). Analizując strukturę zgonów w 2012 roku pod względem ich przyczyn, należy stwierdzić, iż udział, w dużej mierze zależał od wieku oraz płci. Spośród osób zmarłych, większość stanowili mężczyźni 52,5% oraz mieszkańcy wsi 61,1%. Nadumieralność mężczyzn charakteryzowała się tym, że wśród osób zmarłych przed 30 rokiem życia, stanowili 73,6%, a pomiędzy 30 a 59 rokiem życia aż 74,8%. W pierwszej grupie wiekowej, główną przyczyną były zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu (57% mężczyzn), w drugiej, choroby krążenia (29,3% mężczyzn), w trzeciej zaś, nowotwory (21,5% mężczyzn) oraz zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu (20,1% mężczyzn). Pod względem płci, różnice pomiędzy zgonami mężczyzn i kobiet rysowały się następująco: trzykrotnie częściej niż kobiety, mężczyźni umierali z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania i zgonu oraz prawie 2,5 kronie z powodu zaburzeń psychicznych, natomiast zgony spowodowane chorobami układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej były 2,6 krotnie częstszą przyczyną zgonu u kobiet niż u mężczyzn. Współczynnik zgonów niemowląt w 2013 r., w województwie lubelskim w przeliczeniu na 1 000 urodzeń żywych (nadal niższy od krajowego- 4,6 w 2012 r.), w 2013 r. wyniósł 4,5 (4,3 w 2012 r.). Powodem jego wzrostu, był duży przyrost roczny tego wskaźnika na wsi (z 4,3 do 4,9 ). Analizując strukturę zgonów niemowląt w 2012 r. wyraźnie widać, iż w 93,4% dominowały zgony dotyczące dwóch grup przyczyn takich jak: niektóre stany powstające w okresie okołoporodowym oraz dotyczące wad rozwojowych wrodzonych, zniekształceń i aberracji chromosomowych. Niektóre stany powstające w okresie okołoporodowym stanowiły 59,3% wszystkich zgonów niemowląt, z czego większość (35%) stanowiły zaburzenia związane z czasem trwania ciąży i rozwojem płodu oraz (9,9%) niedotlenienie wewnątrzmaciczne i zamartwica urodzeniowa. Zgony dotyczące wad rozwojowych wrodzonych, zniekształceń i aberracji chromosomowych (34,1% zgonów niemowląt) z których największy (18,7%) udział miały zgony dotyczące innych wad wrodzonych oraz (11%) wady wrodzone serca. Populacja wieku rozwojowego (0-18 lat) w 2013 r. stanowiła 19,7% mieszkańców województwa lubelskiego (425 790 dzieci i młodzieży). Chorobowość na 10 tys. osób w tej grupie osób wyniosła 2 402,9, 394,7. Najwyższa dotyczyła dzieci w przedziale wieku 10-14 lat (2 877,5/10 tys.) gdzie odsetek chorobowości wyniósł 28,8%. W powiatach puławskim i lubartowskim oraz miastach Lublin i Biała Podlaska zanotowano najwyższe wskaźniki chorobowości, oscylujące pomiędzy 4,5 a 3,7tys./10tys., natomiast zachorowalności, w mieście Chełm i powiecie puławskim odpowiednio 10 i 8 tys./10 tys. Dychawica oskrzelowa, zaburzenia refrakcji i akomodacji, zniekształcenia kręgosłupa oraz niedokrwistość to najczęściej występujące rozpoznania chorób przewlekłych wśród dzieci i młodzieży do18-tego roku życia. Astma dominowała wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-14 lat (0-4 lata- 377/10 tys.; 5-9 lat- 726/10 tys. oraz 10-14 lat- 612/10 tys.), a tylko w grupie najstarszych (15-18 lat) ustępowała zaburzeniom refrakcji i akomodacji oraz zniekształceniom kręgosłupa. Wojewódzkie wskaźniki na 10 tys. tej populacji wyniosły: 529,6 oraz 70,9. - 41 -
Zaburzenia refrakcji i akomodacji oraz zniekształcenia kręgosłupa w podobnym nasileniu co dychawica oskrzelowa, dotykały dzieci i młodzież począwszy od 4 roku życia. W przedziale wieku 5-9 lat wskaźniki chorobowości tych chorób wyniosły po ok. 250/10 tys., w wieku 10-14 lat wzrosły ponad dwukrotnie a w przedziale pomiędzy 15-18 rokiem życia nadal, utrzymywały ich dwukrotną wartość. Chorobowość dla tych rozpoznań wynosiła: 348/10 tys. w przypadku zaburzeń refrakcji i akomodacji i 342/10 tys.- zniekształceń kręgosłupa, odpowiednio: 40 i 48 na10 tys. populacji 0-18 lat. Wskaźniki chorobowości związane z niedokrwistością wraz z wiekiem dzieci i młodzieży wykazywały tendencję spadkową. U dzieci najmłodszych wskaźnik chorobowości był najwyższy- 311,4/10 tys. a u najstarszych jedynie 122,6/10 tys. Podobnie jak niedokrwistość, natężenie chorobowości na alergie skórne słabło wraz z wiekiem. Wskaźnik na 10 tys. dzieci i młodzieży, u 0-4 latków wyniósł 334,9, w przypadku 5-9 latków zmalał do 162,6, a u 10-14 latków był już trzykrotnie niższy niż u najmłodszych i wyniósł 107. W grupie najstarszych, 15-18 latków wartość wskaźnika to już tylko 73,5/10 tys. Średnie wojewódzkie wskaźniki na 10 tys. chorobowości na niedokrwistość wyniosły 196,4 a na alergie skórne 171,1 natomiast, zachorowalności odpowiednio: 39,8 i 28,1. Należy podkreślić wysoki i stabilny udział rozpoznań związanych z otyłością. Wskaźniki chorobowości dzieci i młodzieży (0-14 lat) rosną wraz z wiekiem młodych pacjentów. Dopiero powyżej 14 roku życia wartości tego wskaźnika ulegają zmniejszeniu. Wskaźnik wojewódzki chorobowości wyniósł 159,2/10 tys., zachorowalności 24,1/10 tys. Lekarze pierwszego kontaktu stwierdzając w 2013 roku, co najmniej jedną chorobę przewlekłą u osób powyżej 18-tego roku życia, włączyli do czynnej opieki 139 121 nowych pacjentów. Wskaźnik chorobowości na 10 tys. osób w tym wieku wynosił 4903,5, zachorowalności 802. Zarówno w zachorowalności jak i chorobowości dominowały choroby dotyczące układów: krążenia, mięśniowo- kostnego i tkanki łącznej, trawiennego oraz nerwowego. Ponadto, duży ilościowo udział w chorobowości jak i zachorowalności w 2013 roku miały takie choroby jak: cukrzyca, tarczyca oraz przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa. Wskaźniki zachorowalności i chorobowości na choroby układu krążenia, w 2013 r. wyniosły odpowiednio 86,5/10 tys. oraz 2 698,6/10 tys., a w porównaniu do roku ubiegłego, w obu przypadkach nastąpił ich wzrost. Spośród chorób układu krążenia największy udział miały choroba nadciśnieniowa oraz niedokrwienna choroba serca. W chorobowości, chorzy z rozpoznaniem choroby nadciśnieniowej bądź niedokrwiennej choroby serca (w proporcji 69% do 25%) stanowili ok. 90% chorych na choroby układu krążenia. W oby tych chorobach, wzrost natężenia wystąpienia zależał od wieku pacjentów. I tak, u osób najmłodszych, w przedziale wiekowym 19-34 lata, choroba nadciśnieniowa stanowiła 3,7% chorobowości dotyczącej tego rozpoznania, dla przedziału wiekowego 35-54 lata stanowiła już 22,3%, a dla następnego, 55-64 lata 31%, a powyżej 64 roku życia aż 43%. W przypadku niedokrwiennej choroby serca, udział w chorobach układu krążenia wyniósł dla przedziałów wiekowych 19-34 i 35-54 lata odpowiednio: 1,3% i 12,9%, w przedziale wieku 55-64 lata- 29,8%, a powyżej 64 roku życia- 56%. Zachorowalność, zarówno w chorobie nadciśnieniowej jak i niedokrwiennej chorobie serca stanowiły prawie 10% ich chorobowości. Jednakże świeże zawały osiągnęły najwyższy (15,4%) odsetek chorobowości związanej z przebytym zawałem. U 246 991 osób dorosłych stwierdzono choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej (wskaźnik 1 423,8/10 tys.), u 167 915 przewlekłe choroby układu trawiennego (wskaźnik 968/10tys.) a u 164 937 choroby obwodowego układu nerwowego (wskaźnik 951/10tys.). Inne problemy zdrowotne to: choroby cukrzycy na które leczono 90 311 osób (wskaźnik 520,6/10 tys.), przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa- 69 792 chorych (402,3/10 tys.) oraz choroby tarczycy- 59 141 leczonych (234/10 tys.). Zapadalność na gruźlicę w województwie lubelskim, wg stanu na koniec roku 2013 r. osiągnęła liczbę 592 chorych (o 64 mniej niż przed rokiem), a w przeliczeniu na 100 tys. populacji wyniosła 27,4. Wg komunikatu Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, nasze województwo charakteryzowało się najwyższym w kraju wskaźnikiem zapadalności na gruźlicę (krajowy wskaźnik w 2013 roku wyniósł 18,8/100 tys.). Różnice pomiędzy wartościami wskaźników zapadalności na 100 tys. osób, - 42 -
w poszczególnych województwach są znaczne, i tak najniższy wystąpił w województwie wielkopolskim- 9,9 najwyższy (poza naszym województwem) w województwie świętokrzyskim 24,3. Wg wskaźników powiatowych województwa lubelskiego, zapadalność na gruźlicę jak i na gruźlicę prątkującą w przeliczeniu na 100 tys. była najwyższa w powiecie włodawskim (90,9 gruźlica ; 48,0 gruźlica prątkująca), powiecie tomaszowskim (odpowiednio: 67,7 i 33,3), mieście Lublin (45,8 i 24,5) oraz powiecie hrubieszowskim (34,2 i 22,3). Program Szczepień ochronnych na 2013 r. został ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia w formie załącznika do komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 29 października 2012 r., poz. 78. Program obejmuje m.in. kalendarz szczepień obowiązkowych dzieci i młodzieży wg wieku. W województwie lubelskim, w 2013 roku, zgodnie z tym kalendarzem wykonano szczepienia obowiązkowe przeciwko: odrze, śwince i różyczce, gruźlicy, wzw typu B błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz polio (poliomyelitis). Szczenieniu p/gruźlicy podlegało 17 998 noworodków. W pierwszej dobie po urodzeniu zaszczepiono 74,5% noworodków. Ogółem w województwie przeciw gruźlicy zaszczepiono 98,9% noworodków. W trzech powiatach: janowskim, łęczyńskim i łukowskim zaszczepiono noworodki w 100%. Szczepieniami podstawowymi przeciw odrze, śwince i różyczce objęto 83,0% dzieci w wieku 2 lat, 98,5 % 3-latków, 11,7% szczepień podstawowych i 88,2% szczepień przypominających dzieci w wieku 10 lat oraz 5,2% szczepień podstawowych i 94,6% szczepień przypominających. Największą ilość (powyżej 90%) dzieci do 2-go roku życia zaszczepiono w powiatach: włodawskim, łęczyńskim, radzyńskim i biłgorajskim, najmniej w powiecie łukowskim 70,5%. Wśród 10-latków najwięcej szczepień przypominających wykonano w powiecie janowskim 99,3%, radzyńskim 98,1% oraz włodawskim 97,8%. Szczenienia przypominające 11-latków wykonano w 100% w powiecie opolskim, 99,3% w powiecie janowskim, ponad 97% w powiatach: świdnickim i lubartowskim. W pierwszym roku życia dziecka szczepieniom pierwotnym przeciw wzw typu B poddano 51,8% niemowląt do roku życia. Najwięcej szczepień pierwotnych wykonano w powiecie janowskim 67,5%, hrubieszowskim 64,1% oraz 63,4% w powiecie radzyńskim, natomiast najmniej, w powiecie parczewskim gdzie zaszczepiono jedynie co drugie niemowlę spośród podlegających tym szczepieniom. W drugim roku życia wykonano 46,2% szczepień uzupełniających. Przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis, pierwotnym szczepieniem objęto 58,1% dzieci do roku życia. Dwulatki zaszczepiono w 52,2% szczepieniami pierwotnymi oraz w 46,2% uzupełniającymi, trzylatki pierwotnie 3,4% i 95,2% uzupełniająco. Szczepień przypominających wśród populacji pomiędzy 6 a 20 rokiem życia, wykonano w granicach 84,2 a 97,3%. Najwyższy odsetek szczepień pierwotnych w pierwszym roku życia wykonano w powiatach janowskim (67,5), hrubieszowskim (64,1) i radzyńskim (63,4) a w drugim roku życia, w powiecie łukowskim (59,7), ryckim (56,6), świdnickim (56,3) i kraśnickim (56,2). W 2013 r. na choroby zakaźne w porównaniu do roku ubiegłego, nie uległa dużym zmianom. Spadła na salmonellozy pokarmowe (z 2,7 do 2,2/10 tys.) oraz na posocznicę, wzrosła natomiast nieznacznie, posocznica pozajelitowa tworząc ogniska w powiatach bialskim, łęczyńskim, zamojskim oraz mieście Biała Podlaska. Spadek zachorowalności w porównaniu do 2012 r. można zauważyć również wśród takich chorób zakaźnych jak: róża, krztusiec, płonica, ospa wietrzna, świnka, tężec, biegunki u dzieci do 2 roku życia oraz wirusowe czy bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Jednakże, w przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, wzrosła jedynie na meningokokowe zapalenie opon mózgowo rdzeniowych oraz na zapalenie opon mózgowo rdzeniowych, inne i nie określone. Systematycznie wzrasta na wirusowe zapalenie wątroby typu C z 0,6 w 2012 r. na 0,7/10 tys. w 2013 r. Sześć powiatów w 2013 r. przekroczyło średni wojewódzki wskaźnik w przeliczeniu na 10 tys. ludności: miasto Chełm (1,68), rycki i chełmski (po 1,38), radzyński (1,31), puławski (1,21) i miasto Lublin (1,18). Odnotowano również, wzrost zachorowalności na różyczkę w województwie z 8,2 w 2012 r. na 10,4/10 tys. w 2013 r. Najwyższe (dwukrotnie wyższe niż średni wojewódzki) wskaźniki zachorowalności na różyczkę w 2013 r. wystąpiły w powiatach: - 43 -
krasnostawskim, zamojskim, radzyńskim, chełmskim i mieście Chełm. Ogniska grypy potwierdzonej bakteriologicznie odnotowano w prawie każdym powiecie województwa lubelskiego, wyjątek stanowiły powiaty: łęczyński, łukowski i włodawski. Liczba zachorowań na kiłę w 2013 r. zarejestrowanych przez poradnie skórno-wenerologiczne województwa lubelskiego wyniosła 39 (o 19 więcej niż w roku poprzednim). Podobnie jak w roku ubiegłym, w tym roku również nie stwierdzono żadnego przypadku kiły wrodzonej. W 2013 r. kiłę rozpoznano u 27 mężczyzn i 12 kobiet. Wskaźnik zachorowań na 10 tys. ludności województwa wyniósł: w 2013 r.- 0,2, w 2012 r.- 0,1. W 2013 r. zarejestrowano 7 zachorowań na rzeżączkę (o jedno rozpoznanie mniej niż w roku poprzednim). Na rzeżączkę chorowało 6 mężczyzn i 1 kobieta. Wskaźnik zachorowań na rzeżączkę w 2013 r. nie uległ zmianie w porównaniu do 2012 r. i wyniósł 0,03/10 tys. ludności. W 2012 r. połowę zachorowań na nowotwory złośliwe mężczyzn stanowiły trzy grupy chorób: oskrzela i płuca (85,8/100 tys.), gruczoł krokowy (63,4/100 tys.) oraz jelito grube, zgięcie esiczoodbytnicze, odbytnica (45,9/100 tys.). Wśród kobiet, połowę zachorowań na nowotwory złośliwe stanowiły cztery grupy chorób: sutek (72,8/100 tys.), inny nowotwór skóry (41,1/100 tys.), jelito grube, zgięcie esiczo-odbytnicze (33,8/100 tys.) oraz trzon macicy (27,8/100 tys.). Na nowotwory złośliwe w 2012 r. zmarło 4 757 osób, w tym 2 811 mężczyzn i 1 946 kobiet. Wskaźniki w przeliczeniu na 100 tys. ludności zgonów na nowotwory wyniosły: 219,4 ; 267,4 mężczyzn i 174,2 kobiet. Najczęstszą przyczyną zgonów na nowotwory złośliwe, niezależnie od płci były nowotwory oskrzela i płuca, co czwarty zgon z powodu tego rozpoznania. Innymi, najczęściej występującymi przyczynami zgonów mężczyzn, były: jelito grube, zgięcie esiczo-odbytnicze, odbytnica oraz gruczoł krokowy natomiast kobiet: sutek oraz jelito grube, zgięcie esiczo-odbytnicze. 58,3% chorych na nowotwory złośliwe, stanowiły zgony na te nowotwory, z czego 66,7% chorych na nowotwory mężczyzn, równoważyło ilość zgonów mężczyzn spowodowanych tymi chorobami, a 49,3% chorych kobiet dotkniętych nowotworami złośliwymi kobiet, odpowiadało liczebności zgonów tej części kobiet. W 2013 r., w poradniach zdrowia psychicznego w województwie lubelskim leczyło się 80 387 chorych z zaburzeniami psychicznymi w tym 26,3% z rozpoznaniem wykrytym w tym roku. Kobiety stanowiły 60,4% pacjentów poradni. ¾ leczonych to pacjenci powyżej 30 roku życia, a 62% leczonych to pacjenci pomiędzy 30 a 64 rokiem życia. Spośród ogółu leczonych z zaburzeniami psychicznymi, najwięcej leczonych w przeliczeniu na 10 tys. ludności to pacjenci z zaburzeniami nerwicowymi związanymi ze stresem i zaburzenia somatoformiczne (90,8 -; 30,6 -). Liczba leczonych wyniosła 19,6 tys. pacjentów, z których co trzeci z rozpoznaniem zdiagnozowanym w 2013 r. Najwyższe wskaźniki na 10 tys. chorobowości i zachorowalności dotyczące zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i somatoformicznych wystąpiły w powiecie ryckim (252,3 ; 87,3 - ), mieście Lublin (184,2; 75,4) a także: chorobowości w powiecie hrubieszowskim (143,1) i krasnostawskim (109,0), oraz zachorowalności w powiecie włodawskim (52,3) i hrubieszowskim (49,4). Depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe (54,9/10 tys. -; 8,7/10 tys. - ), stanowiły problem zdrowotny u 11,9 tys. pacjentów poradni zdrowia psychicznego naszego województwa. Najwyższe wskaźniki na 10 tys. chorobowości wystąpiły w powiecie ryckim (124,4),mieście Lublin (101,7), puławskim (88,9) oraz krasnostawskim (76,0), zachorowalności w powiecie parczewskim (29,2), mieście Lublin (26,4),ryckim (16,7 oraz krasnostawskim (13,8). Leczeni z rozpoznaniem dotyczącym organicznych zaburzeń psychicznych łącznie z objawowymi (45,6/10 tys. -; 12,3/10 tys. -) stanowili 9,9 tys. chorych. Obszarami o najwyższym wskaźniku (na 10 tys. ludności) chorobowości związanej z tego rodzaju zaburzeniami, okazały się powiaty: włodawski (103,3), łukowski (96,0) oraz miasto Lublin (83,2), oraz zachorowalności, powiaty: łukowski (37,2), włodawski (28,0) i rycki (27,4). Równie wysokie co do wartości wskaźniki chorobowości i zachorowalności dotyczyły zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu. Średnie wskaźniki dla województwa, w przeliczeniu na 10 tys. populacji, wyniosły odpowiednio: 42,6 i 18,6, przy 9,2 tys. uzależnionych. Ze względu na najwyższe - 44 -
wskaźniki (na 10 tys.) chorobowości, najbardziej dotkniętymi tego rodzaju uzależnieniem, okazali się mieszkańcy powiatów: ryckiego (95,4), łukowskiego (82,0), puławskiego (62,7) i radzyńskiego (61,7), zachorowalności zaś, powiatów: łukowskiego (46,1), miasta Lublin (42,6) oraz powiatu bialskiego (21,9). Zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych w 2013 r. dotyczyły 1 377 pacjentów, z czego 610 chorych rozpoczęło walkę z tego rodzaju uzależnieniem, właśnie w tym roku. Wojewódzkie wskaźniki (w przeliczeniu na 10 tys.) chorobowości i zachorowalności wyniosły odpowiednio: 6,4 i 2,8, najwyższe dotyczyły chorych pomiędzy 19 a 29 rokiem życia 12,2- i 8,1-. Spośród leczonych, 80,2% stanowili pacjenci z przedziału wiekowego 19-64 lata, podobny odsetek chorych (78,4%) dotyczył osób z pierwszorazowym rozpoznaniem w tym przedziale wieku. Pacjenci z zaburzeniami spowodowanymi używaniem środków psychoaktywnych którzy nie przekroczyli jeszcze 18 roku życia, stanowili 11,3% leczonych, i aż 18,5% leczonych w tym wieku, rozpoczynających terapię od 2013 roku. Grupa chorób związanych z używaniem środków psychoaktywnych, najczęściej rozpoznawana wśród pacjentów poradni leczenia uzależnień, dotyczyła kilku substancji lub innych substancji psychoaktywnych. Z tym rozpoznaniem, leczono 530 pacjentów (38,5% leczonych ), z których 305 osób (50,0%) zdiagnozowano w 2013 r. Uzależnienia od leków uspokajających i nasennych stanowiły drugą pod względem liczebności chorych (35% wszystkich rozpoznań i 18,7% rozpoznań pierwszorazowych), dominowali pacjenci pomiędzy 30 a 64 rokiem życia. W 2013 roku stwierdzono chorobę zawodową u 114 osób (u 50 mężczyzn i 64 kobiet). Największy udział (82 rozpoznania) w ilości miały dwa rodzaje chorób o tej samej liczbie (po 41) stwierdzeń choroby zawodowej, były to: przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat oraz choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa. Różnice w ilości stwierdzeń dotyczyły płci, gdzie w przypadku przewlekłych chorób narządu głosu spowodowanych nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat, znacznie przeważały kobiety (ok.89%), w drugiej, dominowali mężczyźni (59%). - 45 -
Ryc. 7. Zachorowalność na wybrane choroby przewlekłe dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat, w województwie lubelskim, w 2013 r. - wskaźnik na 10 000 mieszkańców Ryc. 8. Zachorowalność na wybrane choroby przewlekłe osób dorosłych powyżej 18 roku życia, w województwie lubelskim, w 2013 r. wskaźnik na 10 000 mieszkańców - 46 -
Ryc. 9 Umieralność na najczęściej występujące przyczyny zgonów, w podziale na miasta i wieś oraz płeć w województwie lubelskim w 2012 r. wskaźnik na 10 000 mieszkańców * oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane ** zachorowania i zgonu Ryc. 9 Umieralność na najczęściej występujące przyczyny zgonów mężczyzn i kobiet, w podziale na miasta i wieś w województwie lubelskim w 2012 r. liczby bezwzględne miasta wieś ChNS choroba niedokrwienna serca - 47 -
powiaty Ryc. 9. Chorobowość na choroby układu krążenia w 2013 r. - wskaźnik na 10 000 mieszkańców powiaty Ryc. 10. Zachorowalność na gruźlicę w 2013 r. - wskaźnik na 100 000 mieszkańców * wraz z miastami grodzkimi - 48 -
Ryc. 11. Zachorowalność na 15 najczęściej występujących nowotworów złośliwych u mężczyzn w 20012 r. wskaźnik na 100 000 mężczyzn Ryc. 12. Zachorowalność na 15 najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet w 20012 r. wskaźnik na 100 000 kobiet - 49 -
Ryc. 13. Umieralność na 15 najczęściej występujących nowotworów złośliwych u mężczyzn w 2012 r. wskaźnik na 100 000 mężczyzn Ryc. 14. Umieralność na 15 najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet w 2012 r. wskaźnik na 100 000 kobiet - 50 -
Ryc. 15. Dzieci i młodzież do 18 roku życia będące pod opieką lekarza poz zakwalifikowane do opieki czynnej w 2012 r., wg powiatów - wskaźnik na 10 tysięcy mieszkańców powiaty Ryc. 16. Osoby powyżej 18 roku życia będące pod opieką lekarza poz zakwalifikowane do opieki czynnej w 2012 r., wg powiatów - wskaźnik na 10 tysięcy mieszkańców powiaty - 51 -
Tab. 11. Wskaźnik zgonów według wybranych przyczyn z podziałem na miejsce zamieszkania, w 2012 r. Lp. Przyczyny zgonów Wskaźnik na 10 tysięcy mieszkańców Udział % w stosunku do ogółu zgonów razem miasto wieś razem miasto wieś Ogółem 104,0 87,2 118,7 100 100 100 1. Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,4 2. Nowotwory 22,8 22,7 23,0 21,9 26,0 19,4 3. 4. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych i niektóre choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej 0,1-0,1 0,1-0,1 1,6 1,4 1,8 1,5 1,6 1,5 5. Zaburzenia psychiczne 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 6. Choroby układu nerwowego 1,4 1,3 1,5 1,4 1,5 1,3 7. Choroby układu krążenia 52,7 41,2 62,8 50,7 47,2 52,9 8. Choroby układu oddechowego 4,8 3,9 5,6 4,6 4,5 4,7 9. Choroby układu pokarmowego 3,5 3,5 3,5 3,4 4,0 3,0 10. Choroby skóry i tkanki podskórnej 0,0 0,0-0,0 0,0-11. Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 0,2 0,1 0,2 0,2 0,1 0,2 12. Choroby układu moczopłciowego 1,1 0,8 1,3 1,0 0,9 1,1 13. Ciąża, poród i połóg 0,0 0,0-0,0 0,0-14. Niektóre stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym 0,2 0,2 0,3 0,2 0,3 0,2 15. Wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe 0,2 0,2 0,2 0,2 0,3 0,2 16. Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych 8,0 6,1 9,6 7,7 7,0 8,1 i laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane 17. Zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu 6,8 5,1 8,3 6,6 5,8 7,0-52 -
Tab. 12. Zgony wg wybranych przyczyn z podziałem na grupy wiekowe i miejsce zamieszkania w 2012 r. (liczby bezwzględne) Lp. - grupy wieku Przyczyny zgonów Ogółem 0-4 lata 5-9 10-19 20-24 25-29 miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś Ogółem 8 781 13 781 47 64 5 11 24 57 37 77 61 95 1. Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze 48 55 1 2 - - - - - 1 - - 2. Nowotwory 2 282 2 669 2 1-2 2 4 3 5 4 13 3. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych i niektóre choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych 4 9-1 - - - - - - - - 4. Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej 144 205 - - - - - - - - 2 1 5. Zaburzenia psychiczne 8 9 - - 1 - - - - 1 - - 6. Choroby układu nerwowego 130 178-2 - 1 2 8-3 4 1 7. Choroby układu krążenia 4 147 7 288 - - - - - 1 4 5 6 10 8. Choroby układu oddechowego 395 649-1 1 1 1 2 1-1 4 9. Choroby układu pokarmowego 352 408 - - - - - - 2 1 5 2 10. Choroby skóry i tkanki podskórnej 1 - - - - - - - - - - - 11. Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 12 24 - - - - - - 1 - - 1 12. Choroby układu moczopłciowego 83 147 - - - - - - - 1 - - 13. Ciąża, poród i połóg 1 - - - - - - - - - - - 14. Niektóre stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym 22 32 22 32 - - - - - - - - 15. Wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe 25 28 20 20 2 1-2 - 1 1 2 16. Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane 616 1 112 1 1 - - - - 5 2 3 6 17. Zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu 511 968 1 4 1 6 19 40 21 57 35 55-53 -
- grupy wieku 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 lat i więcej miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś 83 110 112 139 138 191 231 291 394 573 710 803 881 969 6 058 10 401-1 2 1 4 2 4 2 4 1 5 7 6 7 22 31 10 9 15 19 33 28 67 72 130 162 243 240 353 364 1 420 1 750 - - - - - - - - - - 1 - - - 3 8 1-3 1-2 5 6 5 7 11 12 10 21 107 155 1 2-1 1-1 2-1 2 2 - - 2-3 2 2 4-2 3 7 8 16 7 9 10 12 91 111 14 12 24 22 39 43 64 68 110 170 231 254 314 360 3 341 6 343-2 1 4 5 7 7 7 13 18 20 19 33 29 312 555 10 11 13 10 11 14 17 23 22 31 50 43 45 38 177 235 - - - - - - - - - - - - - - 1 - - - - - - - - 1 - - 1 2 2 1 8 19 - - 1 1 1 1 1-2 - 5 4 4 5 69 135 - - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 1-1 - - 1 - - - - - 10 14 16 20 19 26 31 29 53 75 73 106 62 69 343 764 34 57 34 56 24 65 31 73 47 92 60 105 42 63 162 295-54 -
Tab. 13. Struktura zgonów według wybranych przyczyn z podziałem na grupy wiekowe i miejsce zamieszkania w 2012 r. Lp. - grupy wieku Przyczyny zgonów Ogółem 0 4 lata 5-9 10-19 20-24 25-29 miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś Ogółem 38,9 61,1 0,2 0,3 - - 0,1 0,3 0,2 0,3 0,3 0,4 1. Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze 46,6 53,4 1,0 1,9 - - - - - 1,0 - - 2. Nowotwory 46,1 53,9 - - - - - 0,1 0,1 0,1 0,1 0,3 3. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych i niektóre choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych 30,8 69,2-7,7 - - - - - - - - 4. Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej 41,3 58,7 - - - - - - - - 0,6 0,3 5. Zaburzenia psychiczne 47,1 52,9 - - 5,9 - - - - 5,9 - - 6. Choroby układu nerwowego 42,2 57,8-0,6-0,3 0,6 2,6-1,0 1,3 0,3 7. Choroby układu krążenia 36,3 63,7 - - - - - - - - 0,1 0,1 8. Choroby układu oddechowego 37,8 62,2-0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1-0,1 0,4 9. Choroby układu pokarmowego 46,3 53,7 - - - - - - 0,3 0,1 0,7 0,3 10. Choroby skóry i tkanki podskórnej 100,0 - - - - - - - - - - - 11. Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 33,3 66,7 - - - - - - 2,8 - - 2,8 12. Choroby układu moczopłciowego 36,1 63,9 - - - - - - - 0,4 - - 13. Ciąża, poród i połóg 100,0 - - - - - - - - - - - 14. Niektóre stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym 40,7 59,3 40,7 59,3 - - - - - - - - 15. Wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe 47,2 52,8 37,7 37,7 3,8 1,9-3,8-1,9 1,9 3,8 16. Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane 35,6 64,4 0,1 0,1 - - - - 0,3 0,1 0,2 0,3 17. Zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu 34,6 65,4 0,1 0,3 0,1 0,4 1,3 2,7 1,4 3,9 2,4 3,7-55 -
- grupy wieku 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 lat i więcej miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś 0,4 0,5 0,5 0,6 0,6 0,8 1,0 1,3 1,7 2,5 3,1 3,6 3,9 4,3 26,9 46,1-1,0 1,9 1,0 3,9 1,9 3,9 1,9 3,9 1,0 4,9 6,8 5,8 6,8 21,4 30,1 0,2 0,2 0,3 0,4 0,7 0,6 1,4 1,5 2,6 3,3 4,9 4,8 7,1 7,4 28,7 35,3 - - - - - - - - - - 7,7 - - - 23,1 61,5 0,3-0,9 0,3-0,6 1,4 1,7 1,4 2,0 3,2 3,4 2,9 6,0 30,7 44,4 5,9 11,8-5,9 5,9-5,9 11,8-5,9 11,8 11,8 - - 11,8-1,0 0,6 0,6 1,3-0,6 1,0 2,3 2,6 5,2 2,3 2,9 3,2 3,9 29,5 36,0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,3 0,4 0,6 0,6 1,0 1,5 2,0 2,2 2,7 3,1 29,2 55,5-0,2 0,1 0,4 0,5 0,7 0,7 0,7 1,2 1,7 1,9 1,8 3,2 2,8 29,9 53,2 1,3 1,4 1,7 1,3 1,4 1,8 2,2 3,0 2,9 4,1 6,6 5,7 5,9 5,0 23,3 30,9 - - - - - - - - - - - - - - 100,0 - - - - - - - - 2,8 - - 2,8 5,6 5,6 2,8 22,2 52,8 - - 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4-0,9-2,2 1,7 1,7 2,2 30,0 58,7 - - 100,0 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1,9 1,9-1,9 - - 1,9 - - - - - 0,6 0,8 0,9 1,2 1,1 1,5 1,8 1,7 3,1 4,3 4,2 6,1 3,6 4,0 19,8 44,2 2,3 3,9 2,3 3,8 1,6 4,4 2,1 4,9 3,2 6,2 4,1 7,1 2,8 4,3 11,0 19,9-56 -
Lp. Tab. 14. Zgony wg wybranych przyczyn z podziałem na płeć i grupy wiekowe w 2012 r. (liczby bezwzględne) Przyczyny zgonów Ogółem - grupy wieku 0-4 lata 5-9 10-19 20-24 25-29 mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet Ogółem 11 846 10 716 65 46 11 5 56 25 97 17 123 33 1. Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze 58 45 3 - - - - - 1 - - - 2. Nowotwory 2 915 2 036 2 1 2-3 3 7 1 6 11 3. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych i niektóre choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych 7 6-1 - - - - - - - - 4. Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej 159 190 - - - - - - - - 2 1 5. Zaburzenia psychiczne 12 5 - - - 1 - - 1 - - - 6. Choroby układu nerwowego 133 175 2-1 - 6 4 3-3 2 7. Choroby układu krążenia 5 198 6 237 - - - - 1-8 1 13 3 8. Choroby układu oddechowego 657 387-1 1 1 1 2 1-4 1 9. Choroby układu pokarmowego 462 298 - - - - - - 3-3 4 10. Choroby skóry i tkanki podskórnej - 1 - - - - - - - - - - 11. Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 10 26 - - - - - - 1 - - 1 12. Choroby układu moczopłciowego 108 122 - - - - - - - 1 - - 13. Ciąża, poród i połóg - 1 - - - - - - - - - - 14. Niektóre stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym 32 22 32 22 - - - - - - - - 15. Wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe 29 24 21 19 3-1 1-1 2 1 16. Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane 955 773 2 - - - - - 5 2 8 1 17. Zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu 1 111 368 4 2 4 3 44 15 67 11 82 8-57 -
- grupy wieku 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 lat i więcej mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet 155 38 195 56 258 71 386 136 733 234 1 097 416 1 280 570 7 390 9 069 1-3 - 5 1 3 3 2 3 7 5 9 4 24 29 8 11 19 15 32 29 77 62 171 121 299 184 441 276 1 848 1 322 - - - - - - - - - - 1 - - - 6 5 1-4 - 1 1 11-8 4 14 9 21 10 97 165 2 1-1 1-3 - 1-3 1 - - 1 1 4 1 3 3 2-8 2 18 6 5 11 12 10 66 136 20 6 37 9 69 13 98 34 228 52 375 110 494 180 3 855 5 829 1 1 4 1 12-9 5 26 5 27 12 35 27 536 331 16 5 19 4 22 3 33 7 42 11 66 27 64 19 194 218 - - - - - - - - - - - - - - - 1 - - - - - - - 1 - - - 3 1 2 8 19 - - 2-2 - 1-2 - 6 3 3 6 92 112 - - - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 1-1 - - 1 - - - - - 23 1 29 7 37 8 54 6 107 21 151 28 109 22 430 677 79 12 75 15 74 15 89 15 128 11 142 23 91 14 233 224-58 -
Tab. 15. Struktura zgonów według wybranych przyczyn z podziałem na płeć i grupy wiekowe w 2012 r. - grupy wieku Lp. Przyczyny zgonów Ogółem 0 4 lata 5-9 10-19 20-24 25-29 mężczy kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet zn Ogółem 52,5 47,5 0,3 0,2 - - 0,2 0,1 0,4 0,1 0,5 0,1 1. Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze 56,3 43,7 2,9 - - - - - 1,0 - - - 2. Nowotwory 58,9 41,1 - - - - 0,1 0,1 0,1-0,1 0,2 3. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych i niektóre choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych 53,8 46,2-7,7 - - - - - - - - 4. Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej 45,6 54,4 - - - - - - - - 0,6 0,3 5. Zaburzenia psychiczne 70,6 29,4 - - - 5,9 - - 5,9 - - - 6. Choroby układu nerwowego 43,2 56,8 0,6-0,3-1,9 1,3 1,0-1,0 0,6 7. Choroby układu krążenia 45,5 54,5 - - - - - - 0,1-0,1-8. Choroby układu oddechowego 62,9 37,1-0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1-0,4 0,1 9. Choroby układu pokarmowego 60,8 39,2 - - - - - - 0,4-0,4 0,5 10. Choroby skóry i tkanki podskórnej - 100,0 - - - - - - - - - - 11. Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 27,8 72,2 - - - - - - 2,8 - - 2,8 12. Choroby układu moczopłciowego 47,0 53,0 - - - - - - - 0,4 - - 13. Ciąża, poród i połóg - 100,0 - - - - - - - - - - 14. Niektóre stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym 59,3 40,7 59,3 40,7 - - - - - - - - 15. Wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe 54,7 45,3 39,6 35,8 5,7-1,9 1,9-1,9 3,8 1,9 16. Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane 55,3 44,7 0,1 - - - - - 0,3 0,1 0,5 0,1 17. Zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu 75,1 24,9 0,3 0,1 0,3 0,2 3,0 1,0 4,5 0,7 5,5 0,5-59 -
- grupy wieku 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 lat i więcej mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet mężczyzn kobiet 0,7 0,2 0,9 0,2 1,1 0,3 1,7 0,6 3,2 1,0 4,9 1,8 5,7 2,5 32,8 40,2 1,0-2,9-4,9 1,0 2,9 2,9 1,9 2,9 6,8 4,9 8,7 3,9 23,3 28,2 0,2 0,2 0,4 0,3 0,6 0,6 1,6 1,3 3,5 2,4 6,0 3,7 8,9 5,6 37,3 26,7 - - - - - - - - - - 7,7 - - - 46,2 38,5 0,3-1,1-0,3 0,3 3,2-2,3 1,1 4,0 2,6 6,0 2,9 27,8 47,3 11,8 5,9-5,9 5,9-17,6-5,9-17,6 5,9 - - 5,9 5,9 1,3 0,3 1,0 1,0 0,6-2,6 0,6 5,8 1,9 1,6 3,6 3,9 3,2 21,4 44,2 0,2 0,1 0,3 0,1 0,6 0,1 0,9 0,3 2,0 0,5 3,3 1,0 4,3 1,6 33,7 51,0 0,1 0,1 0,4 0,1 1,1-0,9 0,5 2,5 0,5 2,6 1,1 3,4 2,6 51,3 31,7 2,1 0,7 2,5 0,5 2,9 0,4 4,3 0,9 5,5 1,4 8,7 3,6 8,4 2,5 25,5 28,7 - - - - - - - - - - - - - - - 100,0 - - - - - - - 2,8 - - - 8,3 2,8 5,6 22,2 52,8 - - 0,9-0,9-0,4-0,9-2,6 1,3 1,3 2,6 40,0 48,7 - - - 100,0 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1,9 1,9-1,9 - - 1,9 - - - - - 1,3 0,1 1,7 0,4 2,1 0,5 3,1 0,3 6,2 1,2 8,7 1,6 6,3 1,3 24,9 39,2 5,3 0,8 5,1 1,0 5,0 1,0 6,0 1,0 8,7 0,7 9,6 1,6 6,2 0,9 15,8 15,1-60 -
Tab. 16. Wskaźnik zgonów według wybranych przyczyn i płci w 2012 r. Lp. Przyczyny zgonów Wskaźnik na 10 tysięcy mieszkańców Udział % w stosunku do ogółu zgonów razem mężczyźni kobiety razem mężczyźni kobiety Ogółem 104,0 112,7 95,9 100 100 100 1. Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze 0,5 0,6 0,4 0,5 0,5 0,4 2. Nowotwory 22,8 27,7 18,2 21,9 24,6 19,0 3. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych i niektóre choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 4. Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej 1,6 1,5 1,7 1,5 1,3 1,8 5. Zaburzenia psychiczne 0,1 0,1-0,1 0,1-6. Choroby układu nerwowego 1,4 1,3 1,6 1,4 1,1 1,6 7. Choroby układu krążenia 52,7 49,4 55,8 50,7 43,9 58,2 8. Choroby układu oddechowego 4,8 6,2 3,5 4,6 5,5 3,6 9. Choroby układu pokarmowego 3,5 4,4 2,7 3,4 3,9 2,8 10. Choroby skóry i tkanki podskórnej 0,0-0,0 0,0-0,0 11. Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 0,2 0,1 0,2 0,2 0,1 0,2 12. Choroby układu moczopłciowego 1,1 1,0 1,1 1,0 0,9 1,1 13. Ciąża, poród i połóg 0,0-0,0 0,0-0,0 14. 15. 16. Niektóre stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym Wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane 0,2 0,3 0,2 0,2 0,3 0,2 0,2 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 8,0 9,1 6,9 7,7 8,1 7,2 17. Zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu 6,8 10,6 3,3 6,6 9,4 3,4-61 -
Tab. 17. Umieralność niemowląt według przyczyn w 2012 r. w podziale miasto wieś Wskaźnik umieralności Wskaźnik umieralności Udział % zgonów niemowląt Wyszczególnienie na 10 000 urodzeń żywych na 10 000 urodzeń żywych* wg wybranej przyczyny do ogółu zgonów niemowląt miasto wieś miasto wieś miasto wieś Ogółem 42,9 42,2 43,5 42,8 42,1 43,4 100 100 100 1. Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 Zapalenie meningokokowe 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 2. Nowotwory 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 Białaczka 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 3. Choroby krwi, narządów krwiotwórczych i niektóre inne choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych Pozostałe choroby krwi, narządów krwiotwórczych i niektóre inne choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 4. Choroby układu nerwowego 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 Pozostałe choroby układu nerwowego 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 5. Niektóre stany powstające w okresie okołoporodowym 25,5 23,2 27,3 25,4 23,2 27,2 59,3 55,0 62,7 Stan płodu i noworodka spowodowany czynnikami matczynymi, powikłaniami ciąży, czynności porodowej i porodu 1,9 1,1 2,6 1,9 1,1 2,6 4,4 2,5 5,9 Zaburzenia związane z czasem trwania ciąży i rozwojem płodu 15,1 14,8 15,3 15,1 14,7 15,3 35,2 35,0 35,3 Niedotlenienie wewnątrzmaciczne i zamartwica urodzeniowa 4,2 4,2 4,3 4,2 4,2 4,3 9,9 10,0 9,8 Wrodzone zapalenie płuc 0,9 1,1 0,9 0,9 1,1 0,9 2,2 2,5 2,0 Inne stany układu oddechowego noworodka 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 Posocznica bakteryjna noworodka 0,5-0,9 0,5-0,9 1,1-2,0 Zaburzenia krwotoczne i choroby krwi płodu i noworodka 0,9 2,1-0,9 2,1-2,2 5,0 - Pozostałe stany okołoporodowe 1,4-2,6 1,4-2,6 3,3-5,9 6. Wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe 14,6 17,9 11,9 14,6 17,9 11,9 34,1 42,5 27,5 Wrodzone wady serca 4,7 7,4 2,6 4,7 7,4 2,6 11,0 17,5 5,9 Inne wrodzone wady układu krążenia 0,5 1,1-0,5 1,1-1,1 2,5 - Zespół Downa i inne aberracje chromosomowe 1,4 2,1 0,9 1,4 2,1 0,9 3,3 5,0 2,0 Inne wady wrodzone 8,0 7,4 8,5 8,0 7,4 8,5 18,7 17,5 19,6 7. Objawy, cechy chorobowe i nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane 0,9 1,1 0,9 0,9 1,1 0,9 2,2 2,5 2,0 Zespół nagłej śmierci dziecka 0,9 1,1 0,9 0,9 1,1 0,9 2,2 2,5 2,0 * do obliczeń zastosowano wzór Rathsa - 62 -
Lp. Tab. 18. Umieralność niemowląt w powiatach wg podziału miasto wieś w roku 2013 (liczby bezwzględne) Urodzenia żywe Zgony niemowląt w tym: w tym: miasto wieś miasto wieś liczby bezwzględne Województwo 19 738 8 828 10 910 90 36 54 1. bialski 1 145 219 926 5 1 4 2. biłgorajski 885 278 607 2-2 3. chełmski 773 42 731 3-3 4. hrubieszowski 546 161 385 3-3 5. janowski 408 103 305 1-1 6. krasnostawski 547 156 391 2-2 7. kraśnicki 839 290 549 1-1 8. lubartowski 885 260 625 3-3 9. lubelski 1 500 115 1 385 6-6 10. łęczyński 628 246 382 3 2 1 11. łukowski 1 195 318 877 7 3 4 12. opolski 546 157 389 1-1 13. parczewski 324 98 226 1-1 14. puławski 975 438 537 6 3 3 15. radzyński 578 155 423 6 3 3 16. rycki 531 205 326 2 1 1 17. świdnicki 647 389 258 5 2 3 18. tomaszowski 747 215 532 5 2 3 19. włodawski 347 113 234 3-3 20. zamojski 917 95 822 6-6 21. m. Biała Podlaska 536 536-2 2-22. m. Chełm 528 528-6 6-23. m. Lublin 3 171 3 171-11 11-24. m. Zamość 540 540 - - - - Lp. Tab. 19. Umieralność niemowląt w powiatach wg podziału miasto wieś w roku 2013 (wskaźnik) Urodzenia żywe Zgony niemowląt w tym: w tym: miasto wieś miasto wieś wskaźnik na 1 000 mieszkańców wskaźnik na 1 000 urodzeń żywych* Województwo 9,14 8,81 9,42 4,56 4,08 4,95 1. bialski 10,11 9,52 10,26 4,37 4,57 4,32 2. biłgorajski 8,57 8,02 8,85 2,26-3,29 3. chełmski 9,70 9,29 9,73 3,88-4,10 4. hrubieszowski 8,12 8,66 7,92 5,49-7,79 5. janowski 8,62 8,52 8,66 2,45-3,28 6. krasnostawski 8,21 8,00 8,30 3,66-5,12 7. kraśnicki 8,49-5,12 1,19-1,82 8. lubartowski 9,83 9,24 10,10 3,39-4,80 9. lubelski 10,06 9,60 10,10 4,00-4,33 10. łęczyński 10,90 12,20 10,20 4,78 8,13 2,62 11. łukowski 10,93 9,51 11,55 5,86 9,43 4,56 12. opolski 8,81 8,44 8,96 1,83-2,57 13. parczewski 9,00 8,96 9,01 3,09-4,42 14. puławski 8,39 7,85 8,89 6,15 6,85 5,59 15. radzyński 9,49 9,56 9,46 10,38 19,35 7,09 16. rycki 9,14 7,55 10,53 3,77 4,88 3,07 17. świdnicki 8,87 9,06 8,59 7,73 5,14 11,63 18. tomaszowski 8,57 8,78 8,49 6,69 9,30 5,64 19. włodawski 8,77 8,28 9,02 8,65-12,82 20. zamojski 8,39 8,13 8,42 6,54-7,30 21. m. Biała Podlaska 9,26 9,26-3,73 3,73-22. m. Chełm 8,04 8,04-11,36 11,36-23. m. Lublin 9,14 9,14-3,47 3,47-24. m. Zamość 8,25 8,25 - - - - * do obliczeń zastosowano wzór Rathsa - 63 -
Tab. 20. Wskaźnik umieralności niemowląt w kraju i województwie lubelskim w latach 2011-2013 Wyszczególnienie Urodzenia żywe Zgony niemowląt wskaźnik na 1 000 mieszkańców na 1 000 urodzeń żywych* w tym: w tym: miasto wieś miasto wieś 2011 10,1 9,6 10,8 4,7 4,7 4,7 Polska ** 2012 10,0 9,6 10,7 4,6 4,5 4,8 2013...... 2011 9,8 9,4 10,2 4,4 4,2 4,5 Województwo 2012 9,8 9,4 10,1 4,3 4,2 4,3 2013 9,1 8,8 9,4 4,5 4,0 4,9 * do obliczeń zgonów niemowląt zastosowano wzór Rathsa ** zgony niemowląt w Polsce w przeliczeniu na 1 000 mieszkańców Tab. 21. Zgony niemowląt w powiatach województwa lubelskiego w 2013 r. (liczby bezwzględne i wskaźnik) Wyszczególnienie w liczbach bezwzględnych Zgony niemowląt na 1 000 urodzeń żywych* Województwo 90 4,5 Powiat bialski 5 4,3 m. Międzyrzec Podlaski 1 6,0 m. Terespol - - Biała Podlaska 1 6,8 Drelów - - Janów Podlaski - - Kodeń - - Konstantynów 1 24,2 Leśna Podlaska - - Łomazy - - Międzyrzec Podlaski 1 7,6 Piszczac 1 12,0 Rokitno - - Rossosz - - Sławatycze - - Sosnówka - - Terespol - - Tuczna - - Wisznice - - Zalesie - - - 64 -
Tab. 21. cd. Wyszczególnienie w liczbach bezwzględnych Zgony niemowląt na 1 000 urodzeń żywych* Powiat biłgorajski 2 2,2 m. Biłgoraj - - m. Frampol - - m. Józefów - - m. Tarnogród - - Aleksandrów - - Biłgoraj - - Biszcza - - Frampol - - Goraj - - Józefów - - Księżpol - - Łukowa - - Obsza - - Potok Górny - - Tarnogród 1 28,4 Tereszpol 1 31,1 Turobin - - Powiat chełmski 3 3,9 m. Rejowiec Fabryczny - - Białopole - - Chełm - - Dorohusk - - Dubienka - - Kamień 1 26,9 Leśniowice - - Rejowiec 1 15,6 Rejowiec Fabryczny - - Ruda-Huta - - Sawin - - Siedliszcze - - Wierzbica - - Wojsławice - - Żmudź 1 27,2 Powiat hrubieszowski 3 5,4 m. Hrubieszów - - Dołhobyczów - - Horodło - - Hrubieszów - - Mircze 2 39,7 Trzeszczany 1 22,9 Uchanie - - Werbkowice - - - 65 -
Tab. 21. cd. Wyszczególnienie w liczbach bezwzględnych Zgony niemowląt na 1 000 urodzeń żywych* Powiat janowski 1 2,4 m. Janów Lubelski - - Batorz - - Chrzanów - - Dzwola - - Godziszów - - Janów Lubelski - - Modliborzyce - - Potok Wielki 1 23,5 Powiat krasnostawski 2 3,6 m. Krasnystaw - - Fajsławice - - Gorzków - - Izbica 1 12,4 Krasnystaw 1 12,0 Kraśniczyn - - Łopiennik Górny - - Rudnik - - Siennica Różana - - Żółkiewka - - Powiat kraśnicki 1 1,2 m. Annopol - - m. Kraśnik - - Annopol - - Dzierzkowice - - Gościeradów 1 15,2 Kraśnik - - Szastarka - - Trzydnik Duży - - Urzędów - - Wilkołaz - - Zakrzówek - - Powiat lubartowski 3 3,3 m. Kock - - m. Lubartów - - m. Ostrów Lubelski - - Abramów - - Firlej 1 17,4 Jeziorzany - - Kamionka - - Kock - - Lubartów - - Michów - - Niedźwiada - - Ostrów Lubelski - - Ostrówek 2 35,7 Serniki - - Uścimów - - - 66 -
Tab. 21. cd. Wyszczególnienie w liczbach bezwzględnych Zgony niemowląt na 1 000 urodzeń żywych* Powiat lubelski 6 4,0 m. Bełżyce - - m. Bychawa - - Bełżyce - - Borzechów 1 21,8 Bychawa - - Garbów - - Głusk - - Jabłonna - - Jastków - - Konopnica 1 7,1 Krzczonów - - Niedrzwica Duża 1 7,7 Niemce 1 5,4 Strzyżewice 1 13,2 Wojciechów 1 17,3 Wólka - - Wysokie - - Zakrzew - - Powiat łęczyński 3 4,7 m. Łęczna 2 8,3 Cyców - - Ludwin - - Łęczna - - Milejów - - Puchaczów - - Spiczyn 1 18,9 Powiat łukowski 7 5,7 m. Łuków 3 9,8 m. Stoczek Łukowski - - Adamów - - Krzywda - - Łuków 2 9,4 Serokomla - - Stanin - - Stoczek Łukowski - - Trzebieszów - - Wojcieszków 1 12,4 Wola Mysłowska 1 15,7 Powiat opolski 1 1,8 m. Opole Lubelskie - - m. Poniatowa - - Chodel - - Józefów - - Karczmiska - - Łaziska - - Opole Lubelskie - - Poniatowa - - Wilków 1 23,8-67 -
Tab. 21. cd. Wyszczególnienie w liczbach bezwzględnych Zgony niemowląt na 1 000 urodzeń żywych* Powiat parczewski 1 2,9 m. Parczew - - Dębowa Kłoda - - Jabłoń - - Milanów - - Parczew - - Podedwórze - - Siemień 1 22,6 Sosnowica - - Powiat puławski 6 6,0 m. Kazimierz Dolny - - m. Nałęczów - - m. Puławy 3 7,6 Baranów 1 25,6 Janowiec 1 27,9 Kazimierz Dolny - - Końskowola - - Kurów - - Markuszów - - Nałęczów - - Puławy 1 10,5 Wąwolnica - - Żyrzyn - - Powiat radzyński 6 10,1 m. Radzyń Podlaski 3 19,3 Borki - - Czemierniki 1 23,5 Kąkolewnica Wschodnia 1 11,0 Komarówka Podlaska - - Radzyń Podlaski - - Ulan-Majorat 1 16,0 Wohyń - - Powiat rycki 2 3,7 m. Dęblin 1 7,1 m. Ryki - - Kłoczew 1 12,1 Nowodwór - - Ryki - - Stężyca - - Ułęż - - Powiat świdnicki 5 7,6 m. Piaski - - m. Świdnik 2 5,5 Mełgiew 2 22,9 Piaski - - Rybczewice 1 32,7 Trawniki - - - 68 -
Tab. 21. cd. Wyszczególnienie - 69 - w liczbach bezwzględnych Zgony niemowląt na 1 000 urodzeń żywych* Powiat tomaszowski 5 6,5 m. Łaszczów - - m. Tomaszów Lubelski 2 10,6 m. Tyszowce - - Bełżec - - Jarczów - - Krynice - - Lubycza Królewska 1 17,9 Łaszczów - - Rachanie - - Susiec 2 24,9 Tarnawatka - - Telatyn - - Tomaszów Lubelski - - Tyszowce - - Ulhówek - - Powiat włodawski 3 8,4 m. Włodawa - - Hanna - - Hańsk - - Stary Brus - - Urszulin - - Włodawa 1 19,0 Wola Uhruska 1 40,0 Wyryki 1 33,1 Powiat zamojski 6 6,5 m. Krasnobród - - m. Szczebrzeszyn - - m. Zwierzyniec - - Adamów 1 21,9 Grabowiec - - Komarów-Osada - - Krasnobród - - Łabunie - - Miączyn - - Nielisz - - Radecznica 1 24,4 Sitno - - Skierbieszów 2 47,4 Stary Zamość - - Sułów - - Szczebrzeszyn - - Zamość 1 5,1 Zwierzyniec 1 25,8 Powiat miasto Biała Podlaska 2 3,7 Powiat miasto Chełm 6 11,2 Powiat miasto Lublin 11 3,4 Powiat miasto Zamość - - * do obliczeń zastosowano wzór Rathsa
Tab. 22. Stan zdrowia dzieci i młodzieży do 18 roku życia będących pod opieką lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, i struktura chorób w 2013 r. (liczby bezwzględne) Rozpoznania Osoby - grupy wieku Województwo 102 313 21 312 25 233 31 279 24 489 16 805 Nowotwory 834 175 194 200 275 213 Niedokrwistość 8 362 3 387 2 198 1 526 1 251 1 694 Choroby tarczycy 2 893 193 400 977 1 323 692 Cukrzyca 1 074 68 244 381 381 197 Niedożywienie 1 122 173 284 402 263 193 Otyłość 6 777 696 1 478 2 651 1 952 1 027 Zaburzenia odżywiania 995 230 203 322 240 199 Upośledzenie umysłowe 1 947 203 411 648 685 280 Padaczka 2 625 240 601 921 863 398 Dziecięce porażenie mózgowe 1 305 205 329 384 387 129 Zaburzenia refrakcji i akomodacji 14 805 763 2 681 6 047 5 314 1 717 Choroba nadciśnieniowa 1 737 149 267 509 812 372 Alergie - dychawica oskrzelowa 22 549 4 097 7 716 6 650 4 086 3 017 Alergie - pokarmowe 5 094 3 231 939 578 346 926 Alergie - skórne 7 284 3 643 1 728 1 163 750 1 197 Zniekształcenia kręgosłupa 14 566 440 2 753 6 237 5 136 2 057 Choroby układu moczowego 3 349 727 828 930 864 534 Wady rozwojowe - układu nerwowego 607 173 159 157 118 90 Wady rozwojowe - układu krążenia 2 779 1 019 718 607 435 456 Wady rozwojowe - narządów płciowych 845 319 270 184 72 168 Wady rozwojowe - aberracje chromosomowe 473 147 110 128 88 61 Wady rozwojowe - inne 1 255 537 369 232 117 243 Zaburzenia rozwoju 4 832 1 120 1 380 1 406 926 872 Zaburzenia rozwoju - fizycznego 2 589 462 719 869 539 420 Zaburzenia rozwoju - psychomotorycznego 1 140 335 359 293 155 221 Trwałe uszkodzenia narządu ruchu 1 176 168 299 391 318 178 Pacjenci z innymi schorzeniami wymagający opieki czynnej 12 864 2 816 3 802 3 864 2 382 1 964-70 -
Tab. 23. Stan zdrowia dzieci i młodzieży do 18 roku życia będących pod opieką lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, i struktura chorób w 2013 r. Rozpoznania (wskaźnik na 10 tysięcy ludności) Wskaźnik na 10 tysięcy ludności - grupy wieku Województwo 2 402,90 1 959,36 2 374,02 2 877,53 2 400,15 394,68 Nowotwory 19,59 16,09 18,25 18,40 26,95 5,00 Niedokrwistość 196,39 311,39 206,80 140,39 122,61 39,78 Choroby tarczycy 67,94 17,74 37,63 89,88 129,67 16,25 Cukrzyca 25,22 6,25 22,96 35,05 37,34 4,63 Niedożywienie 26,35 15,91 26,72 36,98 25,78 4,53 Otyłość 159,16 63,99 139,06 243,88 191,31 24,12 Zaburzenia odżywiania 23,37 21,15 19,10 29,62 23,52 4,67 Upośledzenie umysłowe 45,73 18,66 38,67 59,61 67,14 6,58 Padaczka 61,65 22,06 56,54 84,73 84,58 9,35 Dziecięce porażenie mózgowe 30,65 18,85 30,95 35,33 37,93 3,03 Zaburzenia refrakcji i akomodacji 347,71 70,15 252,24 556,30 520,82 40,33 Choroba nadciśnieniowa 40,79 13,70 25,12 46,83 79,58 8,74 Alergie - dychawica oskrzelowa 529,58 376,67 725,95 611,77 400,47 70,86 Alergie - pokarmowe 119,64 297,05 88,34 53,17 33,91 21,75 Alergie - skórne 171,07 334,93 162,58 106,99 73,51 28,11 Zniekształcenia kręgosłupa 342,09 40,45 259,01 573,78 503,38 48,31 Choroby układu moczowego 78,65 66,84 77,90 85,56 84,68 12,54 Wady rozwojowe - układu nerwowego 14,26 15,91 14,96 14,44 11,57 2,11 Wady rozwojowe - układu krążenia 65,27 93,68 67,55 55,84 42,63 10,71 Wady rozwojowe - narządów płciowych 19,85 29,33 25,40 16,93 7,06 3,95 Wady rozwojowe - aberracje chromosomowe 11,11 13,51 10,35 11,78 8,62 1,43 Wady rozwojowe - inne 29,47 49,37 34,72 21,34 11,47 5,71 Zaburzenia rozwoju 113,48 102,97 129,84 129,35 90,76 20,48 Zaburzenia rozwoju - fizycznego 60,80 42,47 67,65 79,94 52,83 9,86 Zaburzenia rozwoju - psychomotorycznego 26,77 30,80 33,78 26,95 15,19 5,19 Trwałe uszkodzenia narządu ruchu 27,62 15,45 28,13 35,97 31,17 4,18 Pacjenci z innymi schorzeniami wymagający opieki czynnej 302,12 258,89 357,71 355,47 233,46 46,13-71 -
Tab. 22. Stan zdrowia dzieci i młodzieży do 18 roku życia będących pod opieką lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, i w powiatach wg podziału na grupy wiekowe i rozpoznania w 2013 r. (liczby bezwzględne; wskaźnik na 10 000*) Stan zdrowia dzieci i młodzieży będących pod opieką lekarza podstawowej opieki zdrowotnej - grupy wieku wskaźnik na 10 000* Województwo 102 313 21 312 25 233 31 279 24 489 16 805 2 655,56 436,18 1. bialski 3768 589 797 1272 1110 638 2052,06 347,46 2. biłgorajski 4291 811 1221 1357 902 831 2157,91 417,90 3. chełmski 3204 518 840 1019 827 433 3227,24 436,14 4. hrubieszowski 2504 574 543 665 722 363 2932,08 425,06 5. janowski 2128 328 492 710 598 213 2285,96 228,81 6. krasnostawski 2235 291 578 825 541 386 2391,91 413,10 7. kraśnicki 5286 1191 1454 1476 1165 1066 3266,79 658,80 8. lubartowski 6092 1324 1660 1803 1305 639 3086,75 323,77 9. lubelski 5036 522 1253 1977 1284 535 3095,27 328,83 10. łęczyński 3265 551 822 917 975 334 2571,68 263,07 11. łukowski 5025 1130 1187 1521 1187 803 2295,78 366,87 12. opolski 3702 858 947 966 931 297 3311,27 265,65 13. parczewski 1456 245 379 452 380 135 2626,74 243,55 14. puławski 7317 1253 1813 2543 1708 1766 3568,40 861,25 15. radzyński 2847 415 632 989 811 439 2352,89 362,81 16. rycki 3325 928 893 844 660 482 2761,40 400,30 17. świdnicki 3413 611 845 1085 872 468 3042,43 417,19 18. tomaszowski 2982 526 593 971 892 503 2037,16 343,63 19. włodawski 1380 245 305 557 273 313 1824,67 413,86 20. zamojski 3555 538 913 1284 820 595 2325,66 389,25 21. m. Biała Podlaska 3262 732 599 1027 904 521 1918,15 306,36 22. m. Chełm 3826 1494 885 839 608 1160 2883,63 874,28 23. m. Lublin 19413 4759 4949 5371 4334 3209 2925,36 483,57 24. m. Zamość 3001 879 633 809 680 676 1826,54 411,44 * - pacjentów deklarujących chęć korzystania z opieki w danej placówce podstawowej opieki zdrowotnej (wg jej lokalizacji w powiecie; województwie) Tab. 22. cd. Nowotwory - grupy wieku wskaźnik na 10 000* Województwo 834 175 194 200 275 213 21,65 5,53 1. bialski 10-1 5 4 5 5,45 2,72 2. biłgorajski 45 9 11 11 14 14 22,63 7,04 3. chełmski 5 1 1 2 1 1 5,04 1,01 4. hrubieszowski 17 2 3 4 8 2 19,91 2,34 5. janowski 22 1 2 7 12 4 23,63 4,30 6. krasnostawski 7-4 2 1-7,49-7. kraśnicki 49 5 9 9 26 12 30,28 7,42 8. lubartowski 31 7 5 5 14 8 15,71 4,05 9. lubelski 40 6 9 7 18 4 24,59 2,46 10. łęczyński 19 2 8 4 5 2 14,97 1,58 11. łukowski 32 8 6 9 9 4 14,62 1,83 12. opolski 28 14 9 3 2 16 25,04 14,31 13. parczewski 3-1 2-2 5,41 3,61 14. puławski 73 12 17 17 27 23 35,60 11,22 15. radzyński 16 4 7 3 2 5 13,22 4,13 16. rycki 54 9 12 10 23 15 44,85 12,46 17. świdnicki 24 3 2 9 10 4 21,39 3,57 18. tomaszowski 10 1 1 2 6 4 6,83 2,73 19. włodawski 8 2 1 2 3-10,58-20. zamojski 32 2 5 9 16 7 20,93 4,58 21. m. Biała Podlaska 38 13 9 11 5 4 22,35 2,35 22. m. Chełm 47 25 11 7 14 16 35,42 12,06 23. m. Lublin 203 43 56 55 49 53 30,59 7,99 24. m. Zamość 21 6 4 5 6 8 12,78 4,87 * - pacjentów deklarujących chęć korzystania z opieki w danej placówce podstawowej opieki zdrowotnej (wg jej lokalizacji w powiecie; województwie) - 72 -