L i s t a t e m a t ó w z języka polskiego na część ustną egzaminu maturalnego w sesji wiosennej 2008` LITERATURA 1. Kreowanie wzorców osobowych w różnych epokach literackich. Omów i porównaj. 2. Różne pojmowanie Boga w literaturze różnych epok- omów, analizując wybrane przykłady dzieł. 3. Obcość i samotność człowieka w świecie. Rozważ problem na wybranych przykładach literackich. 4. Człowiek sam musi określić, co jest w życiu najważniejsze. Świat jakich - ważnych dla Ciebie - wartości odnajdujesz w utworach literackich? 5. Poeta - prorok, artysta czy błazen? Omów przemiany roli poezji i poety w wybranych epokach literackich. 6. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania w wybranych utworach. 7. Nie bądź bezpieczny, poeta pamięta". Wyjaśnij sens słów Czesława Miłosza i omów rolę literatury w walce o godność i prawa człowieka. 8. Bywa nieraz, że (...) stajemy w obliczu prawd, dla których brakuje słów..." (Jan Paweł II). Czy literatura XX wieku potwierdza tę myśl? Omów na przykładach. 9. Odwieczne pragnienie władzy tematyką utworów literackich- przeanalizuj na wybranych przykładach powieści i dramatów. 10. Przedstaw różne wizerunki człowieka zbuntowanego w literaturze okresu od romantyzmu do współczesności. 11. Biografia jako klucz do odczytania utworów. 12. Motyw miłości w literaturze. Omów na wybranych przykładach. 13. Literackie pary kochanków. Przedstaw na przykładach wybranych dzieł. 14. Stereotypy kobiecości w literaturze dwóch różnych epok. Rozważ problem na wybranych przykładach. 1
15. Rodzice i dzieci w literackim przekazie. Na wybranych przykładach przedstaw związki uczuciowe i konflikty postaw. 16. Negatywny bohater, czarny charakter. Ukaż sposób i cel kreowania takich postaci w wybranych utworach literackich. 17. Młodość i młodzież jako temat w literaturze polskiej. 18. Siedem polskich grzechów głównych dokonaj analizy utworów literackich, w których ukazane zostały nasze wady narodowe. 19. Motyw metamorfozy bohatera w literaturze. Omów problem, analizując wybrane dzieła literackie. 20.Motyw miłości spełnionej w literaturze. Omów temat, analizując wybrane utworów literatury polskiej i światowej. 21. Motyw cierpienia w literaturze. Rozważ zagadnienie, analizując dzieła literackie z różnych okresów historycznoliterackich. 22. Motyw zdrady w literaturze. Omów temat na podstawie wybranych utworów. 23. Motyw snu w literaturze i jego funkcje w utworze. Omów zagadnienie, na podstawie wybranych utworów z różnych epok. 24.Motyw samobójcy w literaturze. Opisz sposoby kreowania bohaterów literackich w utworach z różnych epok. 25. Motyw winy i potrzeby oczyszczenia w literaturze. Omów temat na podstawie wybranych przykładów. 26.Motyw tańca i jego funkcje w utworze. Omów zagadnienie na podstawie dzieł z różnych okresów historycznoliterackich. 27. Różne ujęcia motywu wesela w literaturze. Porównaj obrazy utrwalone w wybranych utworach literackich, określ ich funkcje. 28.Motyw utopii w literaturze i jego funkcje w utworze. Omów zjawisk na podstawie wybranych przykładów z różnych epok, porównaj jego funkcje. 29.Motyw wędrowca, podróżnika, pielgrzyma w literaturze. Przedstaw i porównaj różne kreacje bohaterów literackich na przykładzie wybranych utworów. 30.Motyw pieniądza w literaturze i jego funkcje. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów z różnych epok kultury. 31. Motyw śmierci i jego funkcje w utworze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów literackich z różnych epok. 2
32. Sposoby odnoszenia się człowieka do Boga i do sfery sacrum. Omów zagadnienie na podstawie świadectw literackich z dwóch epok kultury. 33. Konflikt pokoleń w ujęciu twórców różnych epok. Przeanalizuj zjawisko w oparciu o wybrane przykłady literackie, omów jego funkcje w literaturze. 34.Pary bohaterów literackich. Omów sposób ich przedstawienia w utworach wybranej epoki. 35. Serce ma swoje racje, których rozum nie ma. Zinterpretuj słowa B. Pascala na przykładzie wybranych przykładów z literatury. 36.Motyw złej miłości w twórczości Williama Szekspira. Omów problem na przykładzie wybranych utworów angielskiego dramaturga. 37. Przemiana wewnętrzna jako motyw określający osobowość bohatera literackiego. Omów temat na wybranych przykładach z dwóch epok literackich. 38.Różne ujęcia wizerunku kobiety zbuntowanej w literaturze. Omów problem, zwracając uwagę na przyczyny, przebieg i skutki buntu oraz sposób kreacji bohaterki. 39.Różne wizerunki kobiety upadłej w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania, omów podobieństwa i różnice, dochodząc przyczyn upadku i wskazując na jego skutki. 40.Sposoby kreowania portretu Matki-Polki. Omów zagadnienie na podstawie wybranych dzieł literackich. 41. Być kobietą... Przedstaw sposoby kreowania płci pięknej w literaturze i oceń efekty. 42.Bohaterowie w habitach. Przedstaw różne sposoby ich kreowania w wybranych utworach literackich. 43.Różne sposoby przedstawiania władzy w literaturze. Omów zagadnienie, porównaj analizowany materiał i przedstaw wnioski, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok. 44.Personifikacje zła w literaturze. Porównaj sposoby ukazania i funkcje, jakie pełnią w wybranych utworach literackich różnych epok. 45.Stereotypy kobiecości w literaturze. Rozważ temat na wybranych przykładach 46.z dwóch różnych epok literackich. 47.Portrety Żydów w literaturze XIX w. Przedstaw i zinterpretuj sposób prezentowania postaci, odwołując się do wybranych przykładów. 48.W jaki sposób literatura przedstawia rozstanie bliskich sobie osób?. Przeanalizuj wybrane utwory z różnych epok kultury, oceń efekty i wyciągnij wnioski. 3
49.Artysta jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach (określając podobieństwa i różnice) i przedstaw sposoby kreacji. 50.Etos rycerski w literaturze. Przedstaw różne sposoby jego kreacji, odwołując się do wybranych dzieł z różnych okresów historycznoliterackich. 51. Przedstaw postawy Polaków wobec sprawy ojczyzny w literaturze różnych epok. Dokonaj porównania postaw, oceń sposoby ich kreacji. 52. Heroizacja i deheroizacja jako sposoby prezentacji bohaterów. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 53. Miasto i jego wpływ na losy i psychikę bohatera. Omów problem na wybranych przykładach z literatury polskiej i światowej. 54.Małe ojczyzny w twórczości wielkich artystów. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 55. Bunt przeciwko złemu prawu, czyli historia Antygony przez wieki. Przeanalizuj problem na podstawie wybranych tekstów literackich różnych epok kultury. 56.Jaką rolę pełni miłość w życiu człowieka? Omów różne funkcje miłości na przykładach wybranych utworów z różnych epok kultury. 57. W jaki sposób literatura przedstawia rozstanie bliskich sobie osób? Przedstaw sposoby kreowania rozstań na podstawie wybranych utworów, omów ich funkcje, wyciągnij wnioski. 58.W poszukiwaniu raju utraconego. Zaprezentuj, w jaki sposób twórcy różnych epok dochodzili do rozwiązania tego problemu. Odwołaj się do wybranych tekstów literackich. 59.Bezdomność i wyobcowanie. Omów problem na podstawie wybranych tekstów literackich. 60.Kara jako konsekwencja zbrodni. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych przykładów z literatury polskiej i obcej. 61. Literatura polska wobec Holokaustu. Omów temat na podstawie wybranych przykładów literackich. 62.List jako forma komunikacji międzyludzkiej i forma literacka. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok. 63.Literackie obrazy bitew. Przedstaw sposoby kreacji i określ ich rolę w wybranych utworach. 64.Różne wersje autobiografizmu w literaturze. Scharakteryzuj zjawisko, czerpiąc wiedzę z wybranych tekstów różnych okresów. 65.Sposoby ukazywania realiów zaboru rosyjskiego w literaturze. Omów temat na podstawie wybranych utworów pozytywizmu i Młodej Polski. 4
66.Dokonaj analizy porównawczej różnych sposobów prezentacji II wojny światowej w wybranych utworach polskiej literatury współczesnej. Sformułuj wnioski. 67. Niewłaściwe wybory, błędne decyzje. Oceń, jakie były ich konsekwencje w życiu bohaterów. Omów problem na przykładach wybranych utworów. 68.Odpowiedzialność człowieka za własne czyny. Przedstaw i oceń postawy wybranych bohaterów literackich z różnych epok kultury. 69.Polemiki, spory, prowokacje-starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach wybranych utworów. 70.Historia jako temat i jako pretekst do rozważań w polskiej literaturze XIX wieku i XX wieku. Przeanalizuj wybrane utwory. 71. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze- omów sposoby ich przedstawiania i funkcje w wybranych utworach literackich. 72. Groteska jako sposób wyrażania tragiczności i absurdu świata w wybranych dziełach kultury. Omów na wybranych przykładach. 73. Odmiany teatru awangardowego w XX wieku. Omów na wybranych przykładach. 74.Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze.. Omów na przykładach wybranych utworów. 75. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok. 76. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu. 77. Kreacje bohaterów literackich, którzy przeżyli okrucieństwo II wojny światowej i próbują odbudować świat wartości. 78. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach. 79. Motyw ludzkiej pracy w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 80.Wpływ bibliografii pisarza (artysty) na jego twórczość. Omów zagadnienie na wybranych tekstach kultury. 81. Nie ma zbrodni bez kary. Omów problem winy i odpowiedzialności w literaturze w oparciu o analizę wybranych dzieł. 82.Od Adama do Batmana. Przedstaw różne kreacje mężczyzn w literaturze i innych tekstach kultury (np. film, media, reklama). 5
83.Od uwielbienia do wzgardy, czyli o miłości szczęśliwej tragicznej, niszczącej. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich z różnych epok. 84.Siedem polskich grzechów głównych, czyli ocena polskiej rzeczywistości w wybranych tekstach literackich. 85. Poeta wyklęty - prezentacja biografii i jej wpływu na twórczość wybranego poety. 86.Literackie portrety bohaterów, dla których honor był wartością najwyższą. 87. Oblicza zła w literaturze. Przedstaw na wybranych przykładach. 88.Literackie fascynacje postacią i dziejami Odyseusza- pierwowzór a jego późniejsze reinterpretacje. 6
KORESPONDENCJA SZTUK 1. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie i inne. (np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne). 2. Bohaterowie współczesnych mediów. Omów wzorce osobowe kreowane w telewizji, prasie i literaturze. 3. Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Analiza wybranych dzieł. 4. Motyw Szatana w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach. 5. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Przedstaw na wybranych przykładach. 6. Na wybranych przykładach rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i w filmie. 7. Z czego się śmiejemy? Analiza wybranych dzieł literackich, filmów i programów telewizyjnych. 8. Sposoby kreowania obrazu natury w poezji i malarstwie. Analiza wybranych dzieł. 9. Na wybranych przykładach z literatury i malarstwa przedstaw kulturowe obrazy dziecka. 10. Wielkie przyjaźnie w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach. 11. Koncepcja mężczyzny i męskości w kulturze. Omów zagadnienie. Wypowiedź uzasadnij przykładami z tekstów kultury różnych epok. 12. Tematyka żydowska w kulturze. Swoją odpowiedź zilustruj odpowiednimi przykładami tekstów kultury. 13. Motyw matki cierpiącej omów temat, analizując wybrane teksty kultury. 14. Wędrówką życie jest człowieka... Omów topos podróży w wybranych tekstach kultury. 15. Pory roku jako temat w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie na przykładzie różnych tekstów kultury. 16. Tatry jako inspiracja twórczości literackiej i malarskiej dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 17. Gatunek science fiction w literaturze i filmie. Rozważ problem popularności tego gatunku na podstawie wybranych dzieł. 18. Inspiracje malarskie w literaturze. Analiza wybranych utworów. 19. Wizje apokalipsy w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, porównaj sposoby przedstawiania motywu i oceń efekty. 20.Poezja polska i sztuki plastyczne wokół wizerunku anioła. Porównaj wybrane dzieła i skomentuj efekty. 7
21. Motyw śmierci w literaturze i malarstwie. Porównaj wybrane teksty kultury, przedstaw i oceń środki artystycznego wyrazu. 22. Katastroficzna wizja świata w poezji i malarstwie XX w. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 23. Totalitaryzm w literaturze, filmie i malarstwie. Przedstaw i porównaj sposoby jego kreacji w wybranych tekstach kultury. 24.Sceny z życia świętych w literaturze i malarstwie. Omów i porównaj wybrane teksty kultury polskiej i europejskiej. 25. Fascynacje kulturą ludową w literaturze i w sztuce. Omów zagadnienie, prezentując różne teksty kultury. 26.Sposób kreowania portretu dziecka w literaturze i malarstwie. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł kultury. 27. Portret Sarmaty w literaturze i w malarstwie. Porównaj różne ujęcia i skomentuj efekty. 28.Polaków portret własny w literaturze i w innych tekstach kultury. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 29.Bliskie czy odległe współczesności wizerunki św. Franciszka w literaturze i sztuce. Rozważ problem, rozpatrując wybrane teksty kultury. 30.Sposoby funkcjonowania symboli i wątków biblijnych w literaturze i w sztuce wybranej epoki literackiej. Odwołaj się do przykładów, porównaj funkcje i oceń efekty. 31. Świat widziany przez artystę. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 32. Kicz w literaturze i sztuce. Omów jego funkcję na wybranych przykładach. 33. Literackie i filmowe uosobienie zła. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 34.Kulturowa swoistość Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy na tle literackich obrazów dobroczynności i akcji charytatywnych. Porównaj różne sposoby realizacji humanitarnych idei. 35. Obrazy powstania listopadowego w literaturze i innych tekstach kultury. Dokonaj analizy porównawczej, odwołując się do wybranych dzieł. 36.Obrazy powstania styczniowego w literaturze i w innych tekstach kultury. Porównaj, odwołując się do wybranych dzieł. 37. Ideał piękna jako kategorii estetycznej w literaturze i sztuce dwóch wybranych epok. Dokonaj analizy porównawczej, sformułuj uogólnienie. 38.Mit o Orfeuszu, jego literackie i filmowe przetworzenia. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów. 39.Mit o Ikarze, jego literackie i malarskie przetworzenia. Omów funkcjonowanie, sposoby na- 8
wiązań i artystyczne efekty, odwołując się do wybranych przykładów. 40.Motyw Bożego Narodzenia w literaturze i w malarstwie wybranych epok. Przedstaw sposoby kreacji, dokonaj analizy porównawczej. 41. Przedstaw i oceń różne sposoby jego kreowania na podstawie wybranych przykładów. 42.Świat prowincji w opowiadaniach Brunona Schulza i obrazach Marca Chagalla. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 43.Jaką funkcję pełnią w tekstach kultury dyskusje i kłótnie? Przeanalizuj wybrane dzieła. 44.Porównaj portrety polskiego i europejskiego szlachcica, korzystając z wybranych przykładów literackich oraz innych dziedzin sztuki. 45.Świat prowincji w opowiadaniach Brunona Schulza i obrazach Marca Chagalla. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 46.Warszawa oraz jej mieszkańcy w twórczości Bolesława Prusa i na obrazach Aleksandra Gierymskiego. Porównaj literackie i malarskie widzenie świata.. 47.Koncepcja kobiecego piękna w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych przykładach. 48.Motyw ogrodu w literaturze i w sztuce. Scharakteryzuj sposoby kreowania motywu w wybranych tekstach kultury. 49.Rozmowa z Bogiem w sztuce i literaturze. Scharakteryzuj sposoby prezentowania niezwykłych rozmów w wybranych tekstach kultury. 50.W jakim stopniu literatura i sztuka pozwala ci rozpoznawać wartości, które są w życiu ważne? Omów zagadnienie, sięgając do wybranych dzieł. 51. Metamorfozy bohatera w literaturze i filmie. Omów zagadnienie na podstawie wybranych dzieł. 52. Obraz getta warszawskiego w polskiej literaturze i w filmie. Odwołując się do wybranych przykładów, porównaj sposoby ukazywania zagłady oraz moralną i poznawczą wartość utworów. 53. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie i inne, np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne. 54.Obraz miasta jako przestrzeni życiowej. Analiza porównawcza wybranych dzieł literackich i innych (filmowych, malarskich). 55. Sposoby kreowania obrazu natury w literaturze i malarstwie- omów na wybranych przykładach. 56.Symbolizm i impresjonizm jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie- omów ich najciekawsze (Twoim zdaniem) wykorzystanie. 57. Zaprezentuj metody budowania nastroju w literaturze, filmie, sztuce teatralnej. 58.Katastroficzne wizje przyszłości w tekstach kultury- omów na wybranych przykładach. 9
59.Funkcje brzydoty w literaturze i innych tekstach kultury. Przeanalizuj wybrane dzieła. 60.Kostium historyczny i jego funkcje w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przeanalizuj wybrane dzieła. 61. Malarstwo, rzeźba, architektura jako inspiracja dla dzieła literackiego. Omów temat, analizując wybrane dzieła. 62.Problemy filmowej adaptacji. Porównując film z jego literackim pierwowzorem, oceń adaptację. 10
JĘZYK 1. Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język wybranych postaci ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 2. Wpływ mediów na nasz język potoczny. Omów problem, dokonując analizy zgromadzonego materiału. 3. O sztuce przemawiania na podstawie wybranych tekstów literackich - renesans, barok, oświecenie. 4. Zapożyczenia językowe. Omów problem i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim. 5. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zanalizuj przykłady ze współczesnej polszczyzny. 6. Dokonując analizy języka piosenek jednego z wykonawców (zespołów) muzyki współczesnej, wyjaśnij zasadność doboru środków wyrazu. 7. Na wybranych przykładach z liryki wykaż bogactwo polskich środków artystycznych. 8. Język reklamy na przykładzie wybranej dziedziny (np. reklamy usług bankowych, używek, produktów przeznaczonych dla dzieci, itp.) 9. Pochodzenie nazw miejscowych na Dolnym Śląsku historia Śląska zatrzymana w języku. 10. Język współczesnej piosenki młodzieżowej. Analiza zgromadzonego materiału. 11. Język sprawozdawców sportowych. Analiza zgromadzonego materiału. 12. Językowe środki perswazji w wystąpieniach polityków. Analiza zgromadzonego materiału. 13. Wpływ języka reklamy na kształtowanie obrazu świata u masowego odbiorcy. Rozwiń temat na podstawie zebranych materiałów. 14. Zróżnicowanie polszczyzny język w domu, pracy i w szkole. Omów jego odmiany na przykładach. 15. Język i styl wyznań miłosnych. Przedstaw temat, odwołując się do tekstów epistolarnych dwóch wybranych epok. 16. Nowomowa jako zjawisko językowe. Dokonaj prezentacji i oceny zjawiska, analizując zgromadzony materiał. 17. Język prasy młodzieżowej. Omów zagadnienie, prezentując różnorodność doboru środków językowych. 18. Mowy sławnych publicystów a przemówienia współczesnych polityków. Porównaj pod względem językowym wybrane teksty. 19. Mowa mieszkańców Twojej miejscowości. Zbadaj język różnych grup pokoleniowych i zaprezentuj spostrzeżenia i wnioski. 11
20.Współczesny język negocjacji a tradycja retoryki. Porównaj obszary tematyczne i sposoby osiągania zamierzonych celów. 21. Wpływ języków obcych na język polski w ostatniej dekadzie XX w. i na początku XXI w. Zbadaj zjawisko i przedstaw wnioski. 22. Język uczniowski jako jedna z odmian gwary środowiskowej. Omów zagadnienie na podstawie zgromadzonego materiału językowego i literatury przedmiotu. 23. Problem adresata języka reklam. Na podstawie języka reklam rozważ, do jakich grup wiekowych są one adresowane. 24.Rola neologizmów w tworzeniu literackiego obrazu świata. Dokonaj prezentacji problemu na podstawie wybranych tekstów literackich. 25. Język uczniowski jako jedna z odmian gwary środowiskowej. Przedstaw i omów typowe zjawiska. 26.Perswazja jako technika oddziaływania na odbiorcę. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów. 27. Językowe środki perswazji w reklamie. Zaprezentuj wybrane przykłady z radia, telewizji lub prasy i przeanalizuj efekty. 28.Na wybranych przykładach omów środki językowe stosowane w reklamie. Oceń ich skuteczność i omów efekty. 29.Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Przeanalizuj zagadnienie na podstawie wybranych przykładów ze współczesnej polszczyzny. 30.Specyfika języka użytkowników Internetu- omów zagadnienie na przykładach wybranych tekstów kultury. 31. Język prasy jaki jest?. Omów na konkretnych przykładach różne odmiany stylu publicystycznego. 32. Rola języka potocznego w kreowaniu współczesnej kultury. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału językowego, przedstaw uogólnione wnioski. 12