Jan Obrąpalski. Jan Obrąpalski Prezes SEP w latach

Podobne dokumenty
Prof. dr hab. inż. Jan Henryk Obrąpalski. wspaniały naukowiec wybitny organizator życia gospodarczego na Górnym Śląsku

Tadeusz Czaplicki. Tadeusz Czaplicki Prezes SEP w latach

Stowarzyszenie Elektryków Polskich. Od PWSZ do Stowarzyszeń Inżynierskich Doskonalenie zawodu

Felicjan Karśnicki. Felicjan Karśnicki Prezes SEP w latach

Antoni Guzik. Rektor, Dziekan, Profesor, wybitny Nauczyciel, Przyjaciel Młodzieży

Doc. dr inż. Zbigniew Białkiewicz ( ) Członek Honorowy SEP

Prof. dr inż. dr h. c. ZBIGNIEW JASICKI

Kazimierz Kolbiński. Kazimierz Kolbiński Prezes SEP w latach

Tadeusz Żarnecki. Tadeusz Żarnecki Prezes SEP w latach

99 LAT OZW SEP W PIGUŁCE LUDZIE I WYDARZENIA

Włodzimierz Szumilin

dr inż. Zygmunt Rozewicz

7 XII 2016 r. VII Seminarium SAiP OW SEP Andrzej Marusak

Jubileusz 95-lecia. Oddziału Radomskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich im. prof. Włodzimierza Krukowskiego. Patronat Honorowy

prof. dr hab. Michał Trocki

90-lecie. Prof. zw. dr hab. inż. Zbigniew Kikiewicz

Prof. dr hab. Adam Wrzosek organizator i Dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1920/ /1923

Fot. Od prawej strony dyrektor Krzysztof Borkiewicz i prezes Jerzy Barglik

Uroczystość nadania sali 28 D-1 imienia prof. Mariana Cegielskiego

Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej. Poczet dziekanów 19/21

dr hab. inż. Krystyna Macek-Kamińska, profesor PO

Od przeszłości do teraźniejszości. Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego

XV Seminarium WEP Mieczysław Pożaryski ( ) Andrzej MARUSAK Warszawa, 21 II 2018

Miesięcznik internetowy OZW SEP, czyli kalendarium wydarzeń pisanych na ogół jednym zdaniem, ale niekiedy ilustrowanych

Fot. Uczestnicy posiedzenia Prezydium OZW SEP

Sprawozdanie z I Sympozjum Historia Elektryki 2015.

AKTYWNOŚĆ KÓŁ ZAŁOŻYCIELSKICH SEP I DZIAŁALNOŚĆ ODDZIAŁÓW KONTYNUATORÓW ICH TRADYCJI

Zygmunt Szparkowski ( )

prof. dr hab. Mykola Kyzym

POMNIK-ŁAWECZKA profesora Mieczysława Pożaryskiego SEP & PW 2019

Fot. W przerwie koncertu, od prawej: Jerzy Barglik, Anna Barglik, Marcin Krupa - prezydent Katowic, Teresa Skowrońska, Leszek Skowroński

Sprawozdanie z sesji Elektrotechnologie- stan obecny i perspektywy zastosowań w elektryce i energetyce

Tradycje stowarzyszeniowe warszawskich elektryków przed 1920 r.

Profesor S. Bladowski

Fot. Akompaniatorzy Wieczoru Pieśni Patriotycznych

Dworek-Siedziba 11 Listopada 139, Sulejówek, Tel: , Konto: PKO SA I Odział w Sulejówku

Doświadczenia i zadania Stowarzyszenia Elektryków Polskich

MIECZYSŁAW ŚWIEKATOWSKI ŻYCIE I PRACA

Wybrane sylwetki wybitnych polskich elektrotechników

JUBILEUSZ 90-LECIA PROFESORA ZBIGNIEWA KĄCZKOWSKIEGO

SPRAWOZDANIE Z XI MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI NAUKOWO-TECHNICZNEJ ELEKTROWNIE CIEPLNE. EKSPLOATACJA MODERNIZACJE REMONTY

XXIII Seminarium WEP Edward KOBOSKO ( )

Fot. Uczestnicy Walnego Zebrania KAE

70 lat WYDZIAŁU - 90 lat Jerzego KOWALCZUKA GEOLOGICZNO- MIERNICZEGO ( ) Akademii Górniczej GEOLOGICZNO-POSZUKIWAWCZEGO ( ) GEOLOGII,

Marian ŁAPIŃSKI ( )

Pan Jacek Faltynowicz - Prezes Zarządu

Fot. W hali produkcyjnej szynoprzewodów

Katowice, 4 stycznia. Katowice, 5 stycznia Poradnia i konsultacje przedegzaminacyjne w zakresie grupy G-1 (Kom. Nr 064).

Katowice, 13 lutego., Egzaminy kwalifikacyjne G-1.

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu ELEKTROTECHNIKA (Nazwa kierunku studiów)

Spis treści. Skróty i oznaczenia Przedmowa...19

XI KRAJOWY ZJAZD PIIB

WŁADYSŁAW KLIMEK. Pedagog, naukowiec, społecznik. Monika Markowska Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Gorzowie Wlkp.

Jerzy Lando. Jerzy Lando Prezes SEP w latach

Uchwała Nr 490/XLI/2014 Rady Miasta Ciechanów z dnia 30 kwietnia 2014 roku. w sprawie nadania Honorowego Obywatelstwa Gminy Miejskiej Ciechanów.

Mieczysław Pożaryski

RAMOWY PROGRAM DZIAŁANIA ODDZIAŁU WROCŁAWSKIEGO PZITB NA KADENCJĘ

Statut Koła Naukowego Studentów Akademii Górniczo-Hutniczej BIT Działającego przy Wydziale Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji

CZŁONKOWIE RADY NADZORCZEJ ENERGOINSTAL S.A. POWOŁANI NA KOLEJNĄ KADENCJĘ PRZEZ ZWYCZJNE WALNE ZGROMADZENIE AKCJONARIUSZY ENERGOINSTAL S.A.

Klub CP prowadził działalność od 1990 r. zajmując się w początkowym okresie głównie szkoleniem ekspertów Czystszej Produkcji.

CZŁONKOWIE KOMITETU MECHANIKI PAN, KTÓRZY OTRZYMALI IMIENNIE ZAADRESOWANY LIST I ICH REAKCJA

Tadeusz Dryzek. Tadeusz Dryzek Prezes SEP w latach

PROJEKT REGULAMINU. nadawania godności, odznaczeń i nagród Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego I. PRZEPISY OGÓLNE

Wyniki "Konkursu na najaktywniejsze Koło SEP" w roku 2016

REGULAMIN KOŁA NAUKOWEGO Electronus

Sławni Polscy Fizycy i Matematycy. Matematycy Fizycy Najważniejsi

Koło historyczne 1abc

Prof.dr hab.inż.czesław Józefaciuk

LAUDACJA. WIELCE SZANOWNY JUBILACIE! Dostojni Goście i Uczestnicy Pokampanijnej konferencji surowcowo-technicznej, Koledzy i Przyjaciele Jubilata!

Bożena Kępkowska Jan Dionizy Piotrowski. Przegląd Pruszkowski nr 2, 74-78

Pan Andrzej Diakun Prezes Zarządu ELEKTROTIM S.A.

Regulamin nadawania godności Członka Honorowego Stowarzyszenia Naukowo-Technicznego Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego

Zakład Usług Technicznych Rady Stołecznej NOT Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Konferencja

STATUT STOWARZYSZENIA. Zagadnienia wybrane

90 - lecie urodzin Jacka Szpotańskiego

IV Lubuska Konferencja Naukowo-Techniczna MITEL

50. lecie pracy zawodowej prof. dr. hab. Michała Lisa

prof. zw. dr hab. inż. Ryszard Hycner

Profesor Bogdan Gregor naukowiec i nauczyciel akademicki

Związek Inżynierów Miernictwa Rzeczypospolitej Polskiej

Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Białej Podlaskiej;

Jerzy Grzywacz kończy 90 lat

Stanisław Ignatowicz

PROGRAM II ŚWIATOWEGO ZJAZDU INŻYNIERÓW POLSKICH Warszawa, czerwca 2013

Biblioteka Naukowo-Techniczna Ośrodka Badawczo- Rozwojowego Przemysłu Rafineryjnego w Płocku.

Fot. Od lewej: prezes zarządu PTP Jolanta Pietryja-Smolorz i dyrektor Elektrowni Łaziska Michał Pańczyszyn

7 XII 2016 r. VII Seminarium SAiP OW SEP Andrzej Marusak

Andrzej JELLONEK ( ).

REGULAMIN TOWARZYSTWA OKRĘTOWCÓW POLSKICH KORAB

REGULAMIN postępowania o nadanie tytułu profesora na Wydziale Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej

Seminarium o znaczeniu Centralnego Okręgu Przemysłowego dla regionu. Seminarium o znaczeniu Centralnego Okręgu Przemysłowego dla regionu 1

Alfons Kühn. Alfons Kühn Prezes SEP w latach oraz

Na zakończenie Konferencji postanowiono, że następna V Lubuska Konferencja Naukowo- Techniczna MITEL odbędzie się w roku 2008.

STATUT NAUKOWEGO KOŁA STUDENCKIEGO ElektroENERGA

Informacja o kandydatach na członków Rady Nadzorczej Indykpol SA

Energetyka I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólnoakademicki / praktyczny) kierunkowy (podstawowy / kierunkowy / inny HES)

SILNI WIEDZĄ PATRZĄCY W PRZYSZŁOŚĆ Jubileusz 60-lecia IMG PAN Lista gratulacji

Program wyborczy kandydata na Dziekana Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Opolskiej w kadencji

STATUT KOŁA NAUKOWEGO DEDAL POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ. I. Postanowienia ogólne

ZARZĄDZENIE R - 49/2012 Rektora Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu z dnia 24 września 2012 r.

Transkrypt:

Jan Obrąpalski Jan Obrąpalski 1881 1958 Prezes SEP w latach 1934 1935 Jan Henryk Obrąpalski urodził się 13 lipca 1881 roku w Warszawie jako syn Erazma, inżyniera komunikacji, budowniczego kolei na terenie Cesarstwa Rosyjskiego i jego drugiej żony Marii z Siemiradzkich (pisarki i tłumaczki literatury włoskiej, siostry wybitnego malarza Henryka, twórcy miedzy innymi kurtyn w teatrach Krakowa i Lwowa). Absolwent gimnazjum klasycznego w Kielcach (1899) ukończył w czerwcu 1904 r. studia wyższe na Wydziale Mechanicznym Instytutu Technologicznego w Petersburgu. Po uzyskaniu dyplomu inżyniera technologa i odbyciu 10 miesięcznego stażu monterskiego w Sosnowcu, w latach 1906-1908 studiował termodynamikę i elektrotechnikę na Politechnice Berlińskiej (niem. Technische Hochschule) w Berlinie-Charlottenburgu. Po powrocie do Zagłębia Dąbrowskiego rozpoczął pracę zawodową początkowo w oddziale firmy Siemens w Sosnowcu, jako inżynier montażowy maszyn i urządzeń elektrycznych, a w 1911 r. został zaangażowany do Towarzystwa Górniczo-Hutniczego Saturn w Czeladzi, któremu podlegały wtedy kopalnie węgla: Jowisz i Saturn (a później także Mars ) oraz cementownia Saturn w Grodźcu. Tam przeszedł wszystkie szczeble administracji technicznej od asystenta ruchu maszynowego na kopalni Jowisz do kierownika Wydziału Elektromechanicznego i członka dyrekcji oraz prokurenta Towarzystwa. Wykazał się nie tylko znakomitą wiedzą teoretyczna i praktyczną w zakresie technicznym, ale również okazał się świetnym organizatorem. Kierowany 1 / 5

przez niego zespół inżynierów - entuzjastów mechanizacji i elektryfikacji, przy poparciu ówczesnego dyrektora technicznego inż. Jana Brzostowskiego, sprawił że kopalnie Saturn i Jowisz były najbardziej zelektryfikowanymi zakładami górniczymi w Zagłębiu przed I wojną światową (wskaźnik elektryfikacji wynosił 76%). Zaprojektowana i wybudowana w 1912 elektrownia przemysłowa kopalni Jowisz, była jedną z największych i najnowocześniejszych w ówczesnej Europie. Oprócz pracy zawodowej działał aktywnie w stowarzyszeniach technicznych, był inicjatorem założenia w 1911 Koła Elektrotechników w Sosnowcu wchodzącego w skład Sekcji Górniczo- Hutniczej Warszawskiego Oddziału Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu. Po odzyskaniu niepodległości aktywnie uczestniczył w zjeździe założycielskim Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich później działał w SEP na szczeblu Koła Sosnowieckiego i w Zarządzie Głównym. W okresie od 1923 do 1926 był członkiem Komisji Elektryfikacji Polskiego Zagłębia Węglowego, która przygotowała stosowny memoriał dla Ministerstwa Robót Publicznych. W kadencji 1929/1930 był członkiem Zarządu Głównego SEP, w latach 1934-1935 piastował funkcję Prezesa SEP, a w kadencji 1935 1936 Wiceprezesa SEP. W 1938-1939 był prezesem OZW SEP w Katowicach i organizatorem X Jubileuszowego Zjazdu SEP w czerwcu 1939 roku. Oprócz pracy w SEP był w latach 1929-1934 przewodniczącym Koła Elektryków przy Stowarzyszeniu Polskich Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego. Brał również aktywny udział w pracach Polskiego Komitetu Energetycznego i Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Prezes SEP Kazimierz Szpotański (w środku) wraz z prezesem OZW SEP Janem Obrąpalskim (z prawej) i sekretarzem generalnym SEP Józefem Podoskim (z lewej) składają wieńce przy płycie Powstańca Śląskiego (Katowice, Plac Wolności, czerwiec 1939 r.) Jednocześnie w roku 1924 rozpoczął wykładać na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej przedmioty: elektrotechnika górniczo-hutnicza oraz napędy elektryczne. Były to jedyne, a tak bardzo potrzebne dla przyszłych pracowników ciężkiego przemysłu, wykłady z tej dziedziny na polskich uczelniach technicznych. W 1928 r. został docentem, a w roku 2 / 5

akademickim 1929/1930 uzyskał habilitację, piątą z kolei, na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, uzyskując prawo venia docendi (z łac. zezwolenie na wykładanie). Związany od początku działalności inżynierskiej z Zagłębiem Śląsko-Dąbrowskim nie przyjął oferowanej Mu w 1932 r. przez Politechnikę Warszawską Katedry Urządzeń Elektrycznych po zmarłym prof. Odrowążu-Wysockim i tytułu profesora zwyczajnego. Obrąpalski miał ogromny wkład polonizację przemysłu i kadry technicznej na Górnym Śląsku. Od 1927 był dyrektorem Stowarzyszenia Dozoru Kotłów Parowych (SDKP) w Katowicach. Przekształcił je z instytucji o charakterze nadzorczym w uznaną w całym kraju placówkę naukowo-badawczą posiadającą oprócz działów kotłowego i elektrotechnicznego także dział cieplny i laboratorium chemiczne specjalizujące się w badaniach paliw i wody w zakładach przemysłowych i elektrowniach. W latach 1928-1932 był prezesem zarządu Śląskiego Instytutu Rzemieślniczo-Przemysłowego w Katowicach, a także aktywnym członkiem Zarządu Towarzystwa Popierania Wyższych Studiów Nauk Społeczno-Gospodarczych. Niestrudzenie zajmował się społecznie kompletowaniem i szkoleniem kadr polskich młodych inżynierów dla polskiego przemysłu na Górnym Śląsku. Sławne stały się comiesięczne spotkania inżynierów elektroenergetyków podczas których omawiano zamierzenia inwestycyjne, zagadnienia organizacyjne, czy ciekawsze awarie. Mówiono wiele o przyszłości polskiej energetyki. Jego uczniami i w pewnym stopniu wychowankami byli inżynierowie, a późniejsi profesorowie zasłużeni dla polskiej techniki i nauki profesorowie: Lucjan Nehrebecki, Andrzej Kamiński czy Stanisław Andrzejewski. Podczas pobytu na Górnym Śląsku zajmował się w drugiej połowie lat trzydziestych także problematyką metodyki analizowania i tworzenia koncepcji i planów elektryfikacji kraju oraz planowania rozwoju elektroenergetyki i tworzenia krajowych systemów elektroenergetycznych. Wiele miejsca poświęcał także problematyce spalania w elektrowniach węgli niskokalorycznych, a także torfu. Były to wówczas dziedziny rozwijane w ówczesnej Europie, a wiele prac docenta Obrąpalskiego miało charakter pionierski. Lata wojny i okupacji niemieckiej spędził w Warszawie, gdzie nawiązał kontakty z działającym w konspiracji urzędującym Prezesem SEP Kazimierzem Szpotańskim. W porozumieniu z nim stworzył i kierował pracami dwunastoosobowego zespołu fachowców, który opracował Program Elektryfikacji Polski do roku 1960. W programie tym wykorzystano nie tylko zdobycze najnowszej wiedzy technicznej, ale i stworzono syntezę techniczną, ekonomiczną i polityczną narodowej gospodarki. Przyjęto przy tym zachodnie granice Polski na Odrze i Nysie, a przedwojenne wschodnie. Było to zgodne z ówczesnymi poglądami zarówno polskiego rządu emigracyjnego w Londynie, jak i jego Delegatury na Kraj. Plan ten stanowił nie tylko w części podstawę do planu trzyletniego powojennej odbudowy kraju, ale i korzystano z niego wiele lat później przy wyborze lokalizacji nowych elektrowni. Po zakończeniu wojny rozpoczął się ostatni, niestety nie najszczęśliwszy okres aktywnego życia. Jan Obrąpalski miał wtedy 64 lata. Władze komunistyczne i Urząd Bezpieczeństwa znały nie tylko Jego przychylne nastawienie do kształtowania gospodarki, nauki i polityki edukacyjnej polskiego Śląska w okresie międzywojennym. Jego współpraca ze środowiskami i organizacjami narodowymi, ale i tworzenie planów elektryfikacji Polski w granicach wschodnich przedwojennych i zachodnich powojennych we współpracy z Polskim Państwem Podziemnym podległym rządowi londyńskiemu, czy też sympatyzowanie z polityką gospodarczą reprezentowaną przez 3 / 5

sanacyjnego wojewodę Michała Grażyńskiego i premiera Eugeniusza Kwiatkowskiego i do tego powiązanie rodzinne poprzez małżeństwo syna Tadeusza z córka byłego premiera rządów sanacyjnych Ewą Kwiatkowską, wszystko to powodowało, że uznano za celowe objęcie Jego działań specjalną opieką. Świadomie został pozbawiony w 1945 roku majątku ziemskiego w Dziepułci koło Radomska mimo, że był on w tym czasie mniejszy od limitu 50 hektarów określonego przez powojenną reformę rolną. Nie stracił wprawdzie energii i zapału do pracy, ale sytuacja i osobista i kraju nie nastrajała Go zbyt optymistycznie. Powrócił wprawdzie do Katowic na początku 1945 roku i podjął próbę powrotu do Stowarzyszenia Dozoru Kotłów, planując objęcie dozorem już nie Stowarzyszenia, ale Państwowego Dozoru Technicznego firm na całych Ziemiach Zachodnich i Północnych. Jednak próba okazała się nieudana i Jan Obrąpalski przeniósł się na Politechnikę Śląską. Brał czynny udział w reaktywowaniu działalności przez SEP W marcu 1945 r., jako jeden z byłych prezesów SEP został członkiem Tymczasowego Zarządu Głównego i funkcję tę pełnił do grudnia 1947 r., tj. do I Walnego Zjazdu Delegatów SEP w Warszawie, na którym wybrano pierwszy powojenny Zarząd Główny SEP z prezesem Włodzimierzem Szumilinem. W Politechnice Śląskiej zorganizował w 1946 pierwszą w Polsce Katedrę Energetyki, w której zajmowano się zagadnieniami gospodarki energetycznej. Mimo wielu starań ze strony zarówno władz Wydziału i Rektorów Politechniki, jak i pozytywne opinie luminarzy polskiej nauki, władze PRL wstrzymywały nominację na profesora zwyczajnego do 1956. Otrzymał ją więc dopiero na dwa lata przed śmiercią. Pracując przez wiele lat bezpośrednio w przemyśle i na wyższych uczelniach wychował wielu wybitnych inżynierów elektryków i elektroenergetyków. W ciężkim przemyśle na Górnym Śląsku cieszył się i przed a także po wojnie wielkim autorytetem i spotykał się z wieloma wyrazami szacunku. Współpracował z Głównym Instytutem Górnictwa, brał udział w pracach Komitetu Elektryfikacji Polski w latach 1957-1958, a także Państwowej Rady Energetycznej. Doceniał rolę książek i prasy technicznej. Opublikował ponad 30 artykułów, między innymi w Przeglądzie Elektrotechnicznym oraz 7 książek. Dwie z nich, a mianowicie Maszyny wyciągowe i Gospodarka energetyczna mały po trzy wydania (poprawiane i unowocześniane). Należał do tej grupy naukowców, którzy potrafili powiązać proces dydaktyczny z doświadczeniami z przemysłu, a także łączyć technikę z ekonomią. Był odznaczony dwukrotnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (w roku 1937 oraz 1955). Zmarł w grudniu 1958 roku. W roku 1959 Walny Zjazd SEP nadał Mu pośmiertnie godność Członka Honorowego SEP. W roku 2006 uchwałą XXXIII. Walnego Zjazdu Delegatów Stowarzyszenia Elektryków Polskich w Łodzi został ustanowiony w 125. rocznicę urodzin Profesora Medal Honorowy im. profesora Jana Obrąpalskiego. 4 / 5

Medal Honorowy SEP im. Prof. Jana Obrąpalskiego Opracował: Tomasz E. Kołakowski Redakcja dla potrzeb publikacji internetowej: Jacek Nowicki, SG SEP Źródła: Akta osobowe prof. J. Obrąpalskiego w archiwum Politechniki Śląskiej. Historia Stowarzyszenia Elektryków Polskich 1919-1959. WCT NOT, Warszawa, 1959 r. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Elektryka 1960 r. nr 22 Historia Elektryki Polskiej. T. I. WNT, Warszawa, 1976 r. i t. II, WNT, Warszawa 1977 r. Zbigniew Białkiewicz, Prof. Jan Obrąpalski (1881-1958), Energetyka 1991 r., nr 1. Polskie Towarzystwo Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej, Polacy zasłużeni dla elektryki, praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Hickiewicza, Warszawa-Gliwice-Opole, 2009 r. Tomasz E. Kołakowski, 95 lat Stowarzyszenia Elektryków Polskich 1919-2014, COSiW SEP, Oficyna Wydawnicza Energia, Warszawa-Katowice, 2014 r. 5 / 5