Miesięcznik Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Koszalin, styczeń 2013/Nr 23 Stare reklamy koszalińskiego browaru Autor/zdjęcia: Romuald Kowalczyk Pan Krzysztof Ciszkowski Alex Z panem Krzysztofem Ciszkowskim, w środowisku birofilskim znanym jako Alex, umówiłem się w Piwiarni Bumerang, która mieści się w starych piwnicach dawnego niemieckiego starostwa (Landratsamt), na skrzyżowaniu obecnej ulicy Zwycięstwa i Krakusa i Wandy. Obok starostwa stał nie istniejący już dziś budynek kasy oszczędności (Sparkasse). Celem naszego spotkania miała być prezentacja trzech starych tablic reklamujących koszaliński browar, które Pan Krzysztof zgodził się udostępnić. Piwiarnia Bumerang, do której trafiłem po raz pierwszy, zdradziła od wejścia charakter i zainteresowania właściciela. Na ścianach, z częściowo odsłoniętymi czerwonymi cegłami i kamieniami, wiszą stare reklamy piwa, oraz reprodukcje widokówek i zdjęć dawnego Koszalina. Jednak metalowe reklamy, które przyszedłem uwiecznić na zdjęciach i udostępnić czytelnikom Gazety Odkrywczej Pan Krzysztof przechowuje na zapleczu. Jak za chwilę mogłem ocenić nie bez powodu. Ich bardzo dobry stan i wyjątkowość nie pozwalają na to, aby narażać je na zniszczenie np. przez nieostrożnego klienta piwiarni. UWAGA Gazeta Odkrywcza publikuje różne informacje (w formie zdjęć i tekstu) jedynie w celu poznania prawdy historycznej, a zawarte w niej treści nie mają na celu propagowania faszyzmu, komunizmu czy jakichkolwiek totalitarnych ideologii.
w w w. s h e - o d k r y w c y. p l f o r u m. s h e - o d k r y w c y. p l 2 Fragment z panoramą browaru Pierwsza z tablic, pochodząca prawdopodobnie jeszcze z XIX wieku, wykonana jest z cienkiej blachy pokrytej nadrukiem z farby i reklamuje Kösliner Actien-Bierbraurei. W rogu tablicy znajduje się panorama z budynkami browaru. Reklamę wykonano w wytwórni Heyne & Schreiber w Dresden-Neustadt. Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) Dawid Dröse, sukiennik, żył od roku pańskiego 1658 do 1708, w którym zmarł, a więc pięćdziesiąt lat ze swoją żoną w nierozerwalnym małżeństwie i spłodził tylko jedna córkę.
forum.she-odkrywcy.pl www.gazeta-odkrywcza.pl Kolejna z tablic wykonana także techniką nadruku farbą na blasze nie posiada niestety znaków wytwórcy i reklamuje piwo butelkowe z koszalińskiego browaru. Ostatnia z tablic Pana Krzysztofa to niebieska emaliowana tablica ze znakiem koszalińskiego browaru wykonana w znanej wytwórni Frankfurter Emailler Werke Neu-Isenburg. Zaprezentowane tablice reklamowe z kolekcji Pana Krzysztofa Ciszkowskiego to niewątpliwie rarytasy. Kiedyś zdobiły ściany sklepów i restauracji. Po roku 1945 podzieliły los wielu przedmiotów związanych z dawnymi mieszkańcami tych ziem. Wszystko co poniemieckie było systematycznie i nieodwracalnie niszczone. Do naszych czasów dotrwało bardzo niewiele takich przedmiotów i dziś każdy birofil, a szczególnie związany z Koszalinem, marzy o posiadaniu w swojej kolekcji przedstawionych tu tablic. Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) Joachim Schmidt, tokarz, poślubił w miesiącu październiku roku pańskiego 1677 Marie Post. Ona zmarła 6 lutego roku pańskiego 1728, a on tego samego roku 9 lutego, w małżeństwie żyli więc pięćdziesiąt lat i cztery miesiące, nie mając dzieci. On wprawdzie chciał urządzić małżeński jubileusz, jako że różni obywatele miasta wydatki w pewnej mierze wspólnie pokryć chcieli, jednak wstrzymane to zostało, a wkrótce po tym śmierć nadeszła. 3
w w w. s h e - o d k r y w c y. p l f o r u m. s h e - o d k r y w c y. p l 18 kwietnia 1915 roku Poniżej przedstawiamy list do Pastora Lueg oraz jego tłumaczenie (dziękujemy za pomoc dyrektor Archiwum w Koszalinie Pani Joannie Chojeckiej). Ładny, czytelny charakter pisma, wojenna data i fakt, że autorem był koszaliński kadet rozpaliła naszą wyobraźnię. Jakie informacje skrywały równe linijki zdań - ocenicie sami... 4
f o r u m. s h e - o d k r y w c y. p l w w w. g a z e t a - o d k r y w c z a. p l 5
www.she-odkrywcy.pl forum.she-odkrywcy.pl Koszalin, 18 kwietnia 1915 roku Kochani rodzice! Serdeczne dzięki za wasz list! Nasza klasa rozpoczęła dopiero w środę. Jak dotąd idzie mi dobrze w nowej klasie. Miałem przez 8 długich dni katar, teraz w pięknym słońcu będzie na pewno lepiej. Najbardziej cieszę się na długie ferie, gdy będę mógł znów powłóczyć się po lesie. Nie sądź tylko, że ta myśl będzie mi przeszkadzać w moich wynikach w szkole; naturalnie najpierw muszę wypełnić moje obowiązki, by moc mieć radosne wakacje. Niestety znów jestem sam, gdyż 4 klasa gimnazjum została podzielona na A i C (B - to ci z 2 kompanii). Ja jestem w U III A, a pozostali w U III C. Zamówię sobie jeszcze wciągane buty z cholewami (niesznurowane), w ciągu 2 tygodni będą gotowe; będę potem znów przyzwoicie wyglądał. Czy moje rzeczy cywilne są już gotowe? Dzięki Bogu będę miał co na siebie włożyć w wakacje, będzie mi tylko brakować letniej czapki. Moglibyście mi jakąś zorganizować. Rozmiar mojej czapki to według naszej czapki Nr 54. Najlepsza byłaby jakaś prosta szara czapka. Chodzimy tutaj na wspaniałe spacery. Wczoraj podczas spaceru (właśnie) widzieliśmy samolot na wysokości około 1000 m. Krążył stale nad polaną, jak gdyby nas widział. Wyglądało to mistrzowsko, do tego wieczorne słońce odbijało się od blachy samolotu. Nagle wszedł we wspaniały lot ślizgowy; był to z pewnością samolot z pilotem odbywającym lot sprawdzający (egzaminacyjny). Dziś w niedzielę świetnie będzie zagrać w piłkę nożną. Teraz chciałbym jeszcze odpowiedzieć na pytania matki. Kilku nowych jest całkiem sympatycznych, ale inni są jeszcze nieszczególni. Te małe fotografie Eberhart a pokazałaś mi (mamo). Cieszcie się Gerhard em, jakoś to będzie. Pomyślcie tylko o innych i o tym, co Ci mamo często opowiadałem. Napiszcie mi także jeszcze adres Gertrud y i (terminy) kiedy nie będzie Gerhard a; i jeszcze to Eberhardowi w Saint Aventin jest chyba całkiem dobrze. Wkrótce (front?) w Argonnen na pewno zostanie przełamany. Nawet, jeśli na polu jest ciężko, jednakże mimo tego chciałbym tam być, tam gdzie są wszyscy nasi bracia, a nas dlaczego miałaby ominąć tak piękna (doskonała) okazja? Bywajcie w zdrowiu i dostatku. Pozdrawia was wasz wdzięczny syn Heinrich. 6 S. H. Pan Pastor Lueg Zachan (Suchań) in Pommern na odwrocie koperty (Bas.) Kadett Lueg I Komp. K(öni)gliches Kadettehaus Koeslin 1915 beantwortet (odpowiedziano) 21.4.(19)15
f o r u m. s h e - o d k r y w c y. p l w w w. g a z e t a - o d k r y w c z a. p l fotorelacja z II Balu Rekonstruktora Fot.: Mariusz Król starzy znajomi i nowe znajomości Prezes Stowarzyszenia Perun przywitał zaproszonych gości kontrola dokumentów, wszystko w porządku - można się bawić 7 podział jubileuszowego tortu pod nadzorem prusaka
w w w. s h e - o d k r y w c y. p l f o r u m. s h e - o d k r y w c y. p l za mundurem panny sznurem... 8 zwycięska para konkurs tańca Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) Gregorius Lentz, mieszczanin i domokrążca, urodził się w roku pańskim 1641 i żył w stanie małżeńskim pięćdziesiąt jeden lat. Jego żona Maria Neumann urodziła się w roku pańskim 1661. Małżeństwo to spłodziło 3 synów i 3 córki, byli dziadkami dla 26 wnucząt oraz doczekali prawnuka. On zmarł w szpitalu św. Jerzego w miesiącu grudniu roku 1734 w wieku 93 lat. Ona także tam zmarła 22 maja w roku 1736 w wieku 75 lat.
f o r u m. s h e - o d k r y w c y. p l w w w. g a z e t a - o d k r y w c z a. p l konkurs wiedzy: muzyka rozrywkowa lata 30, 40. emocje podczas ogłaszania wyników Więcej zdjęć na: www.facebook.com/gazeta.odkrywcza Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) Jacob Döring, mieszczanin i stolarz koszaliński, urodzony 1667 roku, poślubił w roku 1682 na św. Marcina Cath. Elizabeth Landt ze Szwecji, urodzoną w roku 1663. On zmarł w szpitalu św. Jerzego w miesiącu sierpniu roku 1748, żył więc w małżeństwie 65 lat, 9 miesięcy i kilka dni i spłodził 7 dzieci. Ona zmarła w roku 1749. 9
www.she-odkrywcy.pl forum.she-odkrywcy.pl nadesłane przez czytelników Zdjęcia koło dworca PKP - album rodzinny Anny Kuras (w tle dworcowy peron) Park w Koszalinie, widać na nim domek (którego już nie ma) na kortach tenisowych przy stadionie Bałtyk. Lata około 1975, 1980 - album rodzinny Anny Kuras obserwacje pani Anny Zdjęcia prowadzonych niedawno prac na ulicy 1 maja. Widać tam starą kostkę brukową oraz fundamenty po budynkach koło obecnego banku. Archiwalne zdjęcie przedstawia budynek który stał tam przed wojną, możliwe że to jego fundamenty uwidocznione sa na zdjęciu 10 zdjęcie: http://koszal.in/forum/viewtopic.php
forum.she-odkrywcy.pl www.gazeta-odkrywcza.pl Wytwórca dość popularnego wzoru. Napis jest bity na zbiorniczku benzyny i zakrywa go ozdobna nakładka - nadesłane przez pana Roberta (źródło: www.odkrywca.pl) Tabliczka z zegara ściennego - skrzynkowego. Otto Rammel uhrmachermeister (zegarmistrz) Köslin Neutorstrasse (Zwycięstwa) am Markt (przy rynku) - nadesłane przez pana Roberta 11
www.she-odkrywcy.pl forum.she-odkrywcy.pl Autor/fotografia: Sławomir Stefek Köslin i Koszalin Prezentowane poniżej zdjęcia przedstawiają widok dawnej Schulstrasse (ulicy Szkolnej) i dzisiejszej ulicy Biskupa Czesława Domina. Stara zabudowa lewej strony ulicy nie istnieje na jej miejscu wybudowano i w 2002 roku oddano do użytku kompleks handlowo-usługowo-mieszkalny. W głębi, po prawej stronie widoczny jest neogotycki kościół p.w. św. Józefa Oblubieńca NMP. Kamień węgielny pod budowę kościoła położono 10 kwietnia 1869 roku, a poświęcenie świątyni nastąpiło 20 października 1870 roku. Do końca II wojny światowej był jedynym kościołem katolickim w Koszalinie. Schulstrasse Biskupa Czesława Domina 12 Gazeta Odkrywcza Redaktor naczelny: Mariusz Król gazeta@gazeta-odkrywcza.pl Adres redakcji: 75-448 Koszalin, ul. Kołłątaja 3/7 www.gazeta-odkrywcza.pl redakcja@gazeta-odkrywcza.pl Współpracownicy obecnego wydania: Romuald Kowalczyk, Sławomir Stefek, Anna Kuras i Robert Korol. Korekta: Joanna Kowalczyk. Layout i opracowanie graficzne: Mariusz Król. Wydawca: Stowarzyszenie Historyczno-Eksploracyjne Odkrywcy w Koszalinie. Drogi Czytelniku! Jeśli jesteś w posiadaniu ciekawych zbiorów lub materiałów dotyczących historii i chciałbyś tę historię, wspomnienie czy odkrycie ocalić od zapomnienia - skontaktuj się z redakcją. Przedruk i kopiowanie zamieszczonych materiałów - wyłącznie za zgodą redakcji. Zastrzegamy sobie prawo redagowania nadsyłanych artykułów.