dr inż.jerzy Osowski, mgr inż. Anna Łozowska, mgr inż. Hanna Gawińska-Urbanowicz IHAR-PIB Oddział w Boninie,

Podobne dokumenty
Nasilenie występowania głównych patogenów ziemniaka na terenie Polski w latach

Zwalczanie alternariozy ziemniaka oraz zarazy w jednym zabiegu!

Zwalczanie alternariozy i zarazy ziemniaka z dodatkową korzyścią!

Quantum MZ 690 WG. Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf

Quantum MZ 690 WG. fungicyd mankozeb, dimetomorf. Energia w czystej postaci!

Choroby ziemniaka: choroby części nadziemnych

Integrowana ochrona plantacji ziemniaka przed chorobami

dr inż. Jerzy Osowski IHAR-PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie j.osowski@wp.pl

Quantum MZ 690 WG. Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf

SYNERGIA DWÓCH SUBSTANCJI W EFEKTYWNYM ZWALCZANIU ZARAZY ZIEMNIAKA Nowoczesne i elastyczne rozwiązanie w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka

ZASTOSOWANIE MIKROROZMNAŻANIA W HODOWLI I NASIENNICTWIE ZIEMNIAKA

Metody zwalczania chorób grzybowych w kukurydzy

ZADANIE1.6. Gromadzenie i przechowywanie kolekcji patogenów ziemniaka. Jadwiga Śliwka IHAR-PIB O/Młochów 2013

Jak zwalczać zarazę i alternariozę ziemniaka?

Sposób na agresywne typy. Czy chcielibyście podobnie długotrwałej ochrony przed zarazą ziemniaka?

ZIEMNIAKI. Kompleksowa fungicydowa ochrona ziemniaków 90 Doświadczenia laboratoryjne 94 Charakterystyka produktów 96 Zalecenia stosowania 98

Wpływ stężeń wybranych fungicydów na wzrost grzybni Alternaria solani i A. alternata w warunkach laboratoryjnych

Wpływ jesiennego zaprawiania bulw ziemniaka na ograniczenie rozwoju chorób grzybowych w okresie przechowywania sadzeniaków Komunikat

Ocena występowania chorób grzybowych i bakteryjnych ziemniaka w warunkach polowych

Ziemniak Polski 2016 nr 3

Skuteczność wybranych fungicydów w zwalczaniu zarazy ziemniaka w zależności od warunków meteorologicznych

Zampro. Twoje ziemniaki odwdzięczą się plonem! 150 lat. z INITIUM

275 SC. Gigant NOWOŚĆ! Chcesz go poznać! fungicyd. Kompletna i długotrwała ochrona zbóż przed chorobami grzybowymi w terminie liścia flagowego.

Zmiany w dostępności substancji aktywnych w fungicydach na zapobieganie uodparniania się ważniejszych patogenów ziemniaka

Nauka Przyroda Technologie

Wpływ nawożenia azotem na występowanie ważniejszych chorób na bulwach ziemniaka

Symetra Nowa. Długotrwała. Plonotwórcza.

Przechowalnictwo i przetwórstwo

CHOROBY. Wszystkie środki należy używać zgodnie z etykietą stosowania środka ochrony roślin. Grupa chemiczna

Najważniejsze choroby rzepaku ozimego (BBCH 30-33). Jak je zwalczać?

Cabrio Duo. Oczekuj więcej po zbiorach!

dr inż. Janusz Urbanowicz IHAR-PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie

Agnieszka Włodarek 1, Józef Robak 1, Mirosław Korzeniowski 2

Choroby ziemniaka nowe, stare problemy

Pozostałe choroby grzybowe ziemniaków

Timorex Gold 24 EC. Nowa Generacja Środków Grzybobójczych Pochodzenia Roślinnego o Szerokim Spektrum Działania

Sprawozdanie Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych i kwarantannowych ziemniaka

Efektywne fungicydy na zboża: Priaxor

STRATEGIA PRZECIWDZIAŁANIA ODPORNOŚCI GRZYBÓW POWODUJĄCYCH ŁAMLIWOŚĆ ŹDŹBŁA ZBÓŻ I CHWOŚCIKA BURAKa NA FUNGICYDY

Poprawa zdrowotności plantacji truskawek z wykorzystaniem nawozu Perlka i środka ochrony biologicznej Prestop.

Możliwość wykorzystania cynku w ochronie ziemniaka przed alternariozą

Przechowalnictwo i przetwórstwo

Ochrona plantacji ziemniaka przed agrofagami w świetle Integrowanej Ochrony Roślin

OCCURRENCE OF TUBER DRY ROT (FUSARIUM SPP) ON SOME POTATO CULTIVARS GROWN IN ORGANIC SYSTEM

Graj pewną kartą, ryzyko zostaw dla innych! ZAWIERA AZOKSYSTROBINĘ, DIFENOKONAZOL, TEBUKONAZOL

Wiele chorób JEDNO ROZWIĄZANIE

dr inż. Tomasz Erlichowski IHAR-PIB Oddział w Boninie, Pracownia Nasiennictwa Ziemniaka

Cabrio Duo. Oczekuj więcej po zbiorach!

fungicyd Skuteczna ochrona i pewna jakość

mgr Konrad Matysek IHAR-PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie

Phoenix 500 SC. Odrodzi siłę liścia flagowego! fungicyd

Środki ochrony roślin wykorzystywane w szkółkarstwie

Profesjonalna ochrona plantacji ziemniaków

Zagrożenia ze strony grzyba Rhizoctonia solani na plantacjach buraka cukrowego

Masz mączniaka? Dodaj Kendo!

SKUTECZNOŚĆ WYBRANYCH FUNGICYDÓW W OCHRONIE ZIEMNIAKA PRZED ALTERNARIOZĄ (ALTERNARIA SPP.) W ZALEŻNOŚCI OD REJONU POLSKI

mszyce jary zaraza ziemniak przebiegiem pogody oraz z wczesnością i odpornością odmian 1-2 chrząszczy na 25 roślin wczesnych odmian ziemniaka lub

mgr inż. Irena Stypa IHAR-PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie

Ziemniak Polski 2011 nr 3 1. dr hab. Józefa Kapsa, prof. nadzw. Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie

Ochrona warzyw korzeniowych przed chorobami

Zaraza ziemniaka - Phytophthora infestans (Mont.) de By 1. Systematyka Rząd: Pythiales Rodzina: Pythiaceae Rodzaj: Phytophthora

Postęp biologiczny w hodowli, nasiennictwie i produkcji ziemniaka w Polsce Część IV. Ocena postępu odmianowego pod względem odporności na patogeny

Orvego. 150 lat. z INITIUM. Innowacyjny fungicyd spełniający oczekiwania producentów. TYLKO JEDEN DZIEŃ KARENCJI.

Cabrio Duo. Oczekuj więcej po zbiorach! NOWOŚĆ

Wprowadzanie i ocena systemu decyzyjnego NegFry w strategii ochrony przed zarazą ziemniaka w warunkach polskich

ZIEMNIAKI. Ograniczanie chorób grzybowych w uprawie. Trudna diagnoza

Ochrona przed zarazą

Nowoczesny fungicyd do upraw buraków, pszenicy i rzepaku PO RAZ PIERWSZY W POLSCE, sprawdzony i ceniony w Europie zachodniej

TEMPO SZERZENIA SIĘ ALTERNARIOZY (ALTERNARIA SPP.) NA PLANTACJI ZIEMNIAKA W EKOLOGICZNYM I INTEGROWANYM SYSTEMIE UPRAWY

Skuteczność różnych fungicydów zawierających mankozeb w ograniczaniu rozwoju alternariozy ziemniaka w badaniach polowych i laboratoryjnych

Ochrona fungicydowa zbóż - mieszaniny czynią cuda!

Przechowalnictwo i przetwórstwo

Rozwiązania do ochrony truskawek. Chmielno Krzysztof Krupa

solidne uderzenie! SZEROKA REJESTRACJA! JAPOŃSKI ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY Fungicyd rekomendowany przez KFPZ

Porażenie bulw ziemniaka parchem zwykłym i rizoktoniozą w zależności od zabiegów stosowanych w nasiennictwie

WPŁYW ZAPRAWIANIA SADZENIAKÓW NA WYSTĘPOWANIE RIZOKTONIOZY W UPRAWIE ZIEMNIAKÓW NA GLEBACH LEKKICH

szeroki wachlarz możliwości!

Nasze gospodarstwo: Najważniejsze aspekty ochrony truskawek przed agrofagami g w produkcji szkółkarskiej

Ważniejsze choroby warzyw kapustnych i środki ochrony

Brunatna plamistość liści- jak ją zwalczać?

WYKORZYSTANIE PUŁAPKI BURKARDA DO MONITOROWANIA GRZYBÓW Z RODZAJU ALTERNARIA

Wyższa sztuka walki z mączniakiem

Występowanie ospowatości (Rhizoctonia solani) na bulwach wybranych odmian ziemniaka

Zabieg fungicydowy T1 dopasowany do obecnych warunków polowych

PORTAL PRECYZYJNE DORADZTWO AGRO SMART LAB

Zaprawy. Z dobrą zaprawą daleko zajdziesz

Skuteczne sposoby na zwalczanie mączniaka prawdziwego

Nowoczesny fungicyd do upraw buraków, pszenicy i rzepaku PO RAZ PIERWSZY W POLSCE, sprawdzony i ceniony w Europie zachodniej

Poszczególne zadania tematu i pracownie wykonujące

Dafne/Porter 250 EC to fungicyd od INNVIGO, który zawiera substancję aktywną difenokonazol.

ZAPRAWY NASIENNE CIESZ SIĘ SIEWEM WOLNYM OD GRZYBÓW

I. Wstêp...3. Ogólne zasady agrotechniki istotne III. Regulacja zachwaszczenia IV. Ograniczanie sprawców chorób...26

Profesjonalna uprawa ziemniaka wymaga skutecznej ochrony [REPORTAŻ]

Warszawa, dnia 26 listopada 2014 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 5 listopada 2014 r.

Nowość w ochronie truskawek! ...i życie nabiera smaku!

Initium. Robi wrażenie. Nowa substancja aktywna w uprawie warzyw i ziemniaków

Przydatność systemu decyzyjnego NegFry w ochronie ziemniaka przed zarazą w różnych warunkach meteorologicznych

Ochrona ziemniaka wrażliwy punkt uprawy

Najważniejsze zasady integrowanej ochrony roślin

Transkrypt:

Ziemniak Polski 2017 nr 2 25 FUNGIICYDY ZAREJESTROWANE DO ZWALCZANIIA CHORÓB ZIIEMNIIAKA FFUNGI ICIDES REGISTTERED TTO CONTTROLL POTTATTO DISEASES dr inż.jerzy Osowski, mgr inż. Anna Łozowska, mgr inż. Hanna Gawińska-Urbanowicz IHAR-PIB Oddział w Boninie, e-mail: osowski@ziemniak-bonin.pl Streszczenie Na rynku krajowym zarejestrowanych jest 127 fungicydów (29 substancji aktywnych). Substancje aktywne mają różne mechanizmy działania. Zasadą jest naprzemienne stosowanie środków ochronnych, różniących się mechanizmem działania, aby nie dopuścić do powstawania odporności sprawców alternariozy czy zarazy ziemniaka na daną substancję aktywną. Jest to jeden z podstawowych elementów strategii antyodpornościowej. W Polsce alternarioza ziemniaka pojawia się najczęściej w czerwcu. Sygnałem do rozpoczęcia ochrony jest wystąpienie pierwszych jej objawów. Badania wykazały, że jest to najlepszy moment. Ochrona przed zarazą jest oparta w dużym stopniu na działaniach profilaktycznych, których dopełnieniem są zabiegi nalistne fungicydami. Zabiegi nalistne należy stosować od momentu zakończenia wschodów, kiedy rośliny mają wysokość 15-20 cm. Elementem podnoszącym skuteczność ochrony jest korzystanie z informacji podawanych przez międzynarodowy zespół specjalistów skupionych przy Euroblight. Słowa kluczowe: alternarioza, fungicydy, ochrona, odporność, substancja aktywna, zaprawianie, zaraza ziemniaka Abstract There are 127 fungicides (29 active substances) registered in the domestic market. Active substances have different mechanisms of action. The principle is the alternating use of protective substances, differing in the mechanism of action. Such approach prevents the development of the resistance of pathogens causing early and late blight of potatoes to the active compound. Thus, it is one of the basic elements of anti-resistance development strategy. In Poland, early blight usually appears in June. Research has shown that appearance of the first symptoms is the best signal to start control treatments. Control of late blight is largely based on preventive measures, which are complementary to foliar treatments with fungicides. Foliar treatments should be applied from the end of emergence when plants are 15-20 cm high. The effective element of control is the use of information provided by an international team of Euroblight specialists. Keywords: active substance, control, early blight, fungicides, late blight, resistance, seed tubers treatment O chrona chemiczna jest jednym z elementów, który wraz z metodami agrotechnicznymi i wykorzystaniem postępu biologicznego stanowi podstawę integrowanej ochrony roślin (Integrated Pest Management). Zgodnie z jej zasadami w pierwszym rzędzie do zwalczania agrofagów wykorzystuje się metody niechemiczne (biologiczne, fizyczne, agrotechniczne), a po chemiczne (środki ochrony roślin) sięga do-

26 Ziemniak Polski 2017 nr 2 piero wtedy, gdy jest to uzasadnione ekonomicznie. Ziemniak, jako roślina rozmnażająca się wegetatywnie, jest atakowany przez liczne agrofagi przez cały okres wegetacji i przechowywania. Dlatego stosowanie środków sowania w uprawach ziemniaka zarejestrowanych jest 127 fungicydów, w tym 69 z pojedynczą substancją czynną i 58 mieszanin (tab. 2). Do wiosennego i jesiennego zaprawiania bulw ziemniaka zarejestrowanych jest 29 ochrony w integrowanej ochronie roślin jest fungicydów (zapraw) wymienionych w (powinno być) tylko dopełnieniem działań profilaktycznych prowadzonych innymi metodami (Kapsa i in. 2014). Występowanie licznych chorób, często o znaczeniu gospodarczym, w uprawie ziemniaków na wszystkie kierunki użytkowania sprawia, że do ich zwalczania zużywa się duże ilości środków ochrony (tab. 1). Według Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (styczeń 2017) do sto- tabeli 3. Sposób ich stosowania to różne formy oprysku drobnokroplistego: bezpośrednio na bulwę w momencie jej pobierania z kosza zasypowego czy w chwili opadania sadzeniaka na glebę, lub w formie oprysku pasowego gleby. Zadaniem zapraw jest ochrona bulw i roślin przed rizoktoniozą, parchem srebrzystym, suchą zgnilizną i gangreną (fomozą). Tabela 1 Znaczenie gospodarcze wybranych chorób ziemniaka Alternarioza Choroba sucha plamistość liści brunatna plamistość liści Sprawca Alternaria solani (Fries) Keissler Alternaria alternata (Ellis&Martin) Jones & Grout Frytki i chipsy Sadzeniaki Konsumpcja Przemysł +++* +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ Antraknoza Colletotrichum coccodes (Wallr.) Hughes ++ +++ +++ ++ Clavibacter michiganensis Bakterioza ssp sepedonicus (Spiekermann & Kotthoff) Davies et pierścieniowa ziemniaka al. +++ +++ +++ +++ Pectobacterium atrosepticum (van Hall) Garden et Czarna nóżka al., Dickeya ssp., Pectobacterium carotovorum subsp. +++ +++ +++ +++ carotovorum (Jones) Hauben et al. Liściozwój Potato leafroll virus (PLRV) +++ ++ ++ + Mokra zgnilizna Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum (Jones) Hauben et al., Pectobacterium atrosepticum (van Hall) Garden et al., Dickeya ssp. +++ +++ +++ +++ Parch srebrzysty Helminthosporium solani Durieu & Montagne +++ +++ +++ ++ Parch zwykły Streptomyces scabies (Taxt.) Wajsman & Henrici, inne gatunki z rodzaju ++ +++ +++ ++ Streptomyces Pustowatość bulw zmiany nieinfekcyjne + +++ +++ ++

Ziemniak Polski 2017 nr 2 27 Choroba Sprawca Frytki i chipsy Sadzeniaki Konsumpcja Przemysł Rdzawa plamistość zmiany nieinfekcyjne + +++ +++ ++ Rizoktonioza Rhizoctonia solani Khün +++ +++ +++ +++ Smugowatość PVY Potato virus Y (PVY) +++ +++ +++ + Sucha zgnilizna Fusarium ssp.: na bulwach głównie F. sulphureum Schlecht, F. coeruleum ++ +++ +++ +++ (Lib.) ex Sacc., F. sambucinum Fuckel Zaraza ziemniaka Phytophthora infestans (Montagne) de Bary +++ +++ +++ +++ *+ małe, ++ duże, +++ bardzo duże Źródło: Osowski, Kapsa 2013 Tabela 2 Substancje czynne zarejestrowane do zwalczania patogenów ziemniaka, mechanizm działania i stopień ryzyka powstawania odporności wg FRAC 2016 Występowanie Ryzyko Substancja Mechanizm działania w środkach powstania aktywna poj. miesz. odporności* Azoksystrobina C3 zakłócanie procesu oddychania 22 wysokie Ametoktradyna C8 inhibitor Kompleksu III, enzymu średnie 2 łańcucha oddychania do wysokiego Bentiowalikarb H5 zakłócanie biosyntezy ściany 1 komórkowej Benalaksyl-M A1 zakłócanie syntezy kwasów nukleinowych 2 wysokie Chlorotalonil M5 wielokierunkowe działanie kontaktowe 6 1 Cyjazofamid C4 zakłócanie procesu oddychania 2 średnie do wysokiego Cymoksanil U/27 mechanizm działania 3 27 nieznany Difenokonazol G1 zakłócanie biosyntezy steroli 1 2 średnie Dimetomorf H5 zakłócanie biosyntezy ściany 8 komórkowej Famoksat C3 zakłócanie procesu oddychania 4 wysokie Fenamidon C3 zakłócanie procesu oddychania 1 wysokie Fluazynam C5 zakłócanie procesu oddychania 11 4 Fluopikolid B5 zakłócanie mitozy i podziałów komórkowych 1 nieznane Flutolanil C2 zakłócanie procesu oddychania 2 średnie do wysokiego Folpet M4 wielokierunkowe działanie kontaktowe 1 Imazalil G1 zakłócanie procesu biosyntezy steroli 1 średnie Mankozeb M3 wielokierunkowe działanie kontaktowe 9 35

28 Ziemniak Polski 2017 nr 2 Występowanie Substancja Mechanizm działania w środkach aktywna poj. miesz. Mandipropamid H5 zakłócanie biosyntezy ściany komórkowej 1 2 Metiram M3 wielokierunkowe działanie kontaktowe 1 Metalaksyl A1 zakłócanie syntezy kwasów nukleinowych 6 wysokie Metalaksyl-M A1 zakłócanie syntezy kwasów nukleinowych 3 wysokie Pencykuron B4 zakłócanie podziałów komórkowych 2 2 nieznane Piraklostrobina C3 zakłócanie procesu oddychania 1 wysokie Propamokarb-HCl F4 zakłócanie syntezy lipidów 4 Propineb Protiokonazol Valifenalat M3 wielokierunkowe działanie kontaktowe G1 zakłócanie procesu biosyntezy steroli H5 zakłócanie biosyntezy ściany komórkowej 1 Zoksamid B3 działanie w procesie mitozy 3 Związki miedzi *wg FRAC grudzień 2016 ROŚLINA ZDROWA M1 wielokierunkowe działanie kontaktowe PROCES INKUBACJI I ROZWOJU CHOROBY INFEKCJA INKUBACJA Ryzyko powstania odporności* 1 średnie 1 6 2 CHOROBA WŁAŚCIWA ZAPOBIEGAWCZE DZIAŁANIE NA PATOGEN INTERWENCYJNE, WYNISZCZAJACE DZIAŁANIE W ROŚLINIE POWIERZCHNIOWE WGŁĘBNE SYSTEMICZNE Rys. 1. Sposób działania fungicydów zarejestrowanych do zwalczania chorób ziemniaka Jednak najwięcej fungicydów stosowanych w ziemniaku zarejestrowanych jest w celu zwalczania dwóch najgroźniejszych chorób: zarazy i alternariozy (tab. 4abc). Skuteczność ich działania zależy od wykorzystania właściwości substancji czynnych, czyli mobilności i sposobu działania na patogen, oraz od terminu rozpoczęcia ochrony (rys. 1). W warunkach naszego kraju alternarioza ziemniaka pojawia się najczęściej w czerwcu (Osowski 2012). Sygnałem do rozpoczęcia ochrony jest wystąpienie pierwszych objawów choroby. Badania Genta i Schwartza (2003) wykazały, że jest to najlepszy moment. Ochrona przed zarazą ziemniaka jest oparta w dużym stopniu na działaniach profilaktycznych, których dopełnieniem są zabiegi nalistne fungicydami. Stosowany powszechnie na plantacjach system ochrony przed zarazą, polegający na stosowaniu zabiegów,

Ziemniak Polski 2017 nr 2 29 kiedy już widać pierwsze objawy, jest nieefektywny i generuje wysokie koszty. Lepsze są zabiegi nalistne od momentu zakończenia wschodów (kiedy rośliny mają wysokość 15- -20 cm), gdyż ze względu na większe zakrycie międzyrzędzi i redlin powstają wówczas korzystne warunki do rozwoju choroby. Skuteczna ochrona przy użyciu fungicydów jest w dużym stopniu związana z wykorzystaniem właściwości fungicydów, wynikających z ich sposobu działania na sprawcę choroby, oraz z zakresem przemieszczania się w roślinie (mobilnością), co ilustruje rysunek 1. Ze względu na zakres przemieszczania się w roślinie fungicydy dzielą się na: 1. powierzchniowe (kontaktowe) nie wnikają w głąb rośliny, powinny być aplikowane przed wystąpieniem infekcji (profilaktycznie), aby nie dopuścić do jej zaistnienia (tab. 4c); 2. wgłębne (translaminarne) o większej mobilności, mogą się przemieszczać na głębokość kilku warstw komórek, do 2-3 dni po infekcji mogą wykazywać działanie interwencyjne (tab. 4b); 3. systemiczne lub układowe wnikają do różnych części rośliny, chronią nowe, młode przyrosty (tab. 4a). Dużym ułatwieniem dla producentów są opinie międzynarodowego grona specjalistów skupionych przy Euroblight (tab. 5), dotyczące sposobu działania fungicydów. Możemy wyróżnić następujące grupy: zapobiegawcze = profilaktyczne fungicyd jest obecny na powierzchni rośliny, a jego działanie polega na inaktywacji inokulum grzyba przed kiełkowaniem lub penetracją tkanek; lecznicze = interwencyjne fungicyd działa aktywnie przeciwko patogenowi bezpośrednio po zakażeniu, ale zanim objawy choroby staną się widoczne; wyniszczające fungicyd działa aktywnie na patogen wewnątrz widocznego uszkodzenia rośliny, chroniąc gospodarza przed dalszym rozwojem patogenu. Pojawiające się nowe rasy i genotypy sprawcy zarazy ziemniaka mogą powodować nie tylko przełamywanie odporności uprawianych odmian, ale także obniżać skuteczność działania zarejestrowanych substancji aktywnych (Śliwka 2013). W celu uniknięcia niepożądanych skutków warto także zapoznawać się z wynikami oceny ryzyka wystąpienia odporności patogenów na częstotliwość stosowania środków ochrony, publikowanymi każdego roku przez FRAC (Fungicide Resistance Action Comitte) tabele 4abc. Rozsądne stosowanie środków z grupy podwyższonego ryzyka (średniego do wysokiego i wysokiego) jest według Kapsy (2015) podstawowym elementem strategii antyodpornościowej. Innym elementem wspomagającym nie tylko strategię antyodpornościową, ale przede wszystkim podnoszącym skuteczność ochrony jest korzystanie z informacji podawanych przez międzynarodowy zespół specjalistów skupionych przy Euroblight. Corocznie, na podstawie dużej liczby doświadczeń prowadzonych w całej Europie, wydawane są opinie na temat skuteczności zarejestrowanych i będących już w procesie rejestracji substancji czynnych, które są wykorzystywane do zwalczania zarazy i alternariozy ziemniaka. Informacje dotyczą skuteczności ochrony liści, bulw, łodyg i nowych przyrostów oraz zakresu działania na dany patogen (tab. 5 i 6). Na podstawie tych wszystkich informacji producent może skutecznie dobierać środki ochrony do efektywnego zwalczania chorób w okresie wegetacji, pamiętając jednak, że przemienne stosowanie środków jest jednym z podstawowych działań zapobiegających uodpornianiu się patogenów na nie.

30 Ziemniak Polski 2017 nr 2

Ziemniak Polski 2017 nr 2 31

32 Ziemniak Polski 2017 nr 2

Ziemniak Polski 2017 nr 2 33

34 Ziemniak Polski 2017 nr 2

Ziemniak Polski 2017 nr 2 35

36 Ziemniak Polski 2017 nr 2 Literatura 1. FRAC Code List 2016. Fungicides sorted by mode of action (including FRAC Code numbering). www.frac.info/docs/.../frac-code-list/frac-code-list- 2016.pdf (data dostępu styczeń 2017); 2. Gent D. H., Schwartz H. E. 2003. Validation of potato early blight disease forecast models for Colorado using various sources of meteorological data. Plant. Dis. 87: 78-84; 3. Kapsa J. 2015. Przydatność najnowszych fungicydów w hamowaniu rozwoju sprawców alternariozy. [W:] Nasiennictwo i ochrona ziemniaka. Konf. nauk.- -szkol. Dźwirzyno, 13-15.05.2015. IHAR-PIB ZNiOZ Bonin: 30-32; 4. Kapsa J., Mrówczyński M., Erlichowski T., Gawińska-Urbanowicz H., Matysek K., Osowski J., Pawińska M., Urbanowicz J., Wróbel S. 2014. Ochrona ziemniaka zgodna z zasadami integro- wanej ochrony roślin Cz. II. Metoda zrównoważonej chemicznej ochrony ziemniaka. Biul. IHAR 273: 145- -159; 5. Osowski J. 2012. Badania nad występowaniem alternariozy (Alternaria spp) na plantacjach ziemniaka w zależności od warunków meteorologicznych i możliwości ograniczania jej rozwoju. Rozpr. dokt. IHAR-PIB ZNiOZ Bonin: 119 s.; 6. Osowski J., Kapsa J. 2013. Ograniczanie sprawców chorób. [W:] Metodyka integrowanej ochrony ziemniaka dla producentów. Red. nauk. A. Wójtowicz, M. Mrówczyński) IOR-PIB Poznań: 26-43; 7. Śliwka J. 2013. W Europie szerzą się nowe genotypy Phytophthora infestans, organizmu powodującego zarazę ziemniaka. Ziemn. Pol. 2: 7- -10; 8. Tabele skuteczności fungicydów. 2016. euroblight.net/control.../late-blight-fungicide-table (data dostępu styczeń 2017)