AFGANISTAN 2010 Wyprawa w góry Korytarza Wachańskiego wniosek o dofinansowanie 1
Do Komisji Wypraw Polskiego Związku Alpinizmu Zwracamy się z uprzejmą prośba o zatwierdzenie organizowanej przez nas wyprawy Afganistan 2010 jako wyprawy Polskiego Związku Alpinizmu oraz dofinansowanie jej. 1. Charakter wyprawy: wspinaczka w stylu alpejskim na dziewicze szczyty Hindukuszu Lupsuk, Kohe Ak Su oraz Pamir-i Wakhan 1 w Afganistanie oraz eksploracja tychże rejonów. 2. Opis rejonu i historia eksploracji: Działalność wyprawy Afganistan 2010 będzie koncentrowała się na mało poznanych rejonach Kohe Ak Su, Hindukuszu Lupsuk oraz Pamir-i Wakhan, leżących na wschodnich krańcach Korytarza Wachańskiego w Afganistanie. Wyprawa będzie miała miejsce w 50-tą rocznicę pierwszej polskiej wyprawy wspinaczkowej do Afganistanu (zorganizowanej w 1960 roku przez Bolesława Chwaścińskiego), a jednocześnie będzie to pierwsza polska wyprawa wspinaczkowa do Afganistanu od 32 lat. Obszar działania wyprawy obfituje w ponad trzysta niezdobytych wierzchołków. Ich wysokość dochodzi do 6094 metrów. Większość szczytów znacznie przekracza 5000 metrów. 1 Wszystkie nazwy grup górskich oraz szczytów zgodnie z opracowaniami Jerzego Wali. 2
Grupa Hindukuszu Lupsuk stanowi najbardziej wysuniętą na wschód część Wysokiego Hindukuszu. Jego wschodnią granicę stanowi przełęcz Broghil (3882 m n.p.m.), zachodnią przełęcz Khora Burt (4630 m n.p.m.), od północy ograniczają je góry Kohe Wakhan, a od południa Hindu Raj. Masyw rozciąga na długości około 60 km i liczy około 20 km szerokości. Jego najwyższym szczytem jest Kalandar Zom (5909 m n.p.m.), który jest jednym z celów naszej wyprawy. Hindukusz Lupsuk, wedle posiadanych przez nas informacji, nie był dotychczas celem wypraw alpinistycznych. Turyści sporadycznie przemierzają dolinę Lupsuk, którza przez przełęcz Irshad Uween (4980 m n.p.m.) prowadzi do pakistańskiej doliny Chapursan. Podobnie wygląda sytuacja w dolinie Karombar, która oddziela Hindukusz Lupsuk od Hindu Raju. Pasmo Pamir-i Wakhan od zachodu graniczy z Hindukuszem Lupsuk, a od wschodu z masywem Taghdumbash stanowiącym południową część Pamiru. Od północy ogranicza je grupa Kohe Ak Su, a od południa Batura Mustagh wchodząca w skład Karakorum. Pasmo to ma około 90 km długości i 20 km szerokości. W jego skład wchodzi kilka szczytów przekraczających 6000 metrów wysokości, z których jedynym znajdującym się w całości na terenie Afganistanu jest cztero wierzchołkowy masyw, którego najwyższy szczyt - Kara Dżilga I (6094 m n.p.m.) będzie głównym celem wyprawy. Góry Pamir-i Wakhan zostały spenetrowane w niewielkim stopniu, a historia ich eksploracji wygląda następująco: - 1964 rok niemiecka ekspedycja pod kierownictwem C.B. von Dobenecka zdobywa Kohe Baya Qara (5224 lub 5424 m n.p.m.) - 1974 rok polska wyprawa w składzie Ryszard Palczewski, Antoni Miklaszewski, Krzysztof Graczkowski, zdobywa Awal-Wakhjir Sar (ok. 5400 m n.p.m.) - 1999 rok japońska wyprawa pod kierownictwem Akiry Miyazawa wchodzi na Sakar Sar (6272 m n.p.m.), najwyższy szczyt Pamir-i Wakhan - 2007 rok niemiecka ekspedycja pod kierownictwem W. Heichela wchodzi na szczyt Constanzia Sar (5902 m n.p.m.) Ponadto posiadane przez nas informacje pokazują, że zdobyte zostały także dwa inne wierzchołki Pamir-i Wakhan Sakar Sar II (6250 m n.p.m.) oraz Dehli Sang-i Sar (6225 m n.p.m.). Wszystkich wejść poza dwoma najwcześniejszymi (tj. z 1964 i 1974 roku) dokonano od strony pakistańskiej. Masyw Kohe Ak Su stanowi część łańcucha Pamiru i jest najbardziej wysuniętą na wschód grupą górską Afganistanu. Od wschodu i południa graniczy z górami Pamir-i Wakhan, a od zachodu z pasmem Sarykol wchodzącym w skład Pamiru. Północną granicę opisywanego masywu stanowi plateau Ak Su. Kohe Ak Su mają kształt wrzeciona długiego na około 60 km i szerokiego na około 25 km. Rejon ten nie był dotychczas eksplorowany przez żadną ekspedycję alpinistyczną. Na terenie plateau Ak Su leżącego na północ od Kohe Ak Su w 1974 roku przebywała przez dwa miesiące polska ekspedycja naukowa, w skład której wchodziła Jadwiga Pstrusińska oraz Bogdan Bielkiewicz. Wedle posiadanych przez nas informacji przebywali jedynie na terenie plateau zamieszkałego przez kirgiskich nomadów i nie zapuszczali się w góry. Od początku XXI wieku w tym rejonie można zaobserwować wzrost ruchu turystycznego. Grupy trekingowe docierają jednak do leżącego w centrum plateau jeziora Czakmaktin i nie podejmują się eksploracji masywów górskich lub też nigdzie nie pozostawiają śladów takiej działalności. Lokalni mieszkańcy, jak dowiedział się w sierpniu 2009 roku, Bartłomiej Tofel twierdzą, że żadna działalność wspinaczkowa nie miała miejsca w Kohe Ak Su. W lipcu 2009 roku w Korytarzu Wachańskim przebywał Bartłomiej Tofel, kierownik organizacyjny obecnej wyprawy. Jego trasa biegła północnymi podnóżami Hindukuszu Lupsuk, Pamir-i Wakhan oraz Kohe Ak Su. Ponadto sprawdzał stopień bezpieczeństwa w rejonie, możliwości zorganizowania wyjazdu, zbierał dane logistyczne oraz tworzył dokumentację fotograficzną. 3
Do Korytarza Wachańskiego można wjechać bezpośrednio z Tadżykistanu omijając w ten sposób wszelkie potencjalne zagrożenia związane z działaniami wojennymi w Afganistanie. Sam rejon Korytarza to od lat najbezpieczniejsza część kraju. Lokalna ludność nie walczyła z Sowietami, nie było tu mudżahedinów, nie dotarli talibowie. Nie ma niebezpieczeństw zamachów bombowych ani pól minowych (oprócz doliny Kazi Deh prowadzącej pod Noszak która nie będzie obszarem działania wyprawy). Klimat Korytarza Wachańskiego jest skrajnie kontynentalny, co gwarantuje słoneczną i stabilną pogodę. Wytypowaliśmy kilka najatrakcyjniejszych celów. Konsultacje z Jerzym Walą oraz informacje znalezione w Internecie wskazują, że szczyty te są dziewicze. 3. Publikacje na temat rejonu: American Alpine Journal i. s. 277-278, 417-419, 1961 rok ii. s.233-245, 1964 rok iii. s. 477-478, 1965 rok iv. s. 200-208, 1966 rok v. s. 417-422, 1967 rok vi. s. 460-466, 1969 rok vii. s. 26-31, 1970 rok viii. s. 456-470, 1971 rok ix. s. 181-206, 1972 rok x. s. 492-504, 1973 rok xi. s. 417-425, 1974 rok xii. s. 551-555, 1976 rok xiii. s. 632-645, 1978 rok xiv. s. 344-346, 2004 rok xv. s. 327, 2006 rok xvi. s. 290, 2007 rok Pinelli A., Pedran G., Peaks of Silver and Jade, 2007 Saysse-Tobczyk K. (red.), W górach wysokich. Kompedium polskich wypraw wysokogórskich, Wiedza Powszechna, 1985 Saysse-Tobczyk K. (red.), Od Andów po Hindukuszu, Wiedza Powszechna, 1985 Wala J., Hindukush (nieopublikowane) Wala J., Topography of the Pamir-i Wakhan Mountains (nieopublikowane) Wala J., Topography of the Kohe Wakhan (nieopublikowane) Strony internetowe: i. ii. http://www.mountainunity.org iii. http://www.juldu.com iv. http://www.summitpost.org/area/range/180975/the-hindukush.html v. http://outside.away.com/outside/destinations/200511/afghanistan-1.html vi. http://www.mockandoneil.com/wakhan.htm 4
4. Cele wyprawy (według hierarchii ważności): Kara Dżilga I (6094 m n.p.m. 2 ), Pamir-i Wakhan Na podstawie posiadanych informacji wytypowaliśmy dwie potencjalne drogi zdobycia szczytu: Zachodnią, lodowo-śnieżną ścianą. Długość drogi około 1000 metrów. Różnica poziomów: około 800 metrów. Kolor czerwony. Południowo-zachodnią, skalno-lodową, granią. Długość drogi około 2000 metrów. Różnica poziomów: około 900 metrów. Kolor zielony. 2 Wszystkie wysokości wg map Gensztabu Armii Czerwonej. 5
W okolicy Kara Dżilga I (6094 m n.p.m.) znajduje się kilkanaście dziewiczych pięciotysięczników. W razie szybkiego zdobycia celu głównego staną się one kolejnymi celami wyprawy. 6
Kalandar Zom (5909 m n.p.m.), Hindukusz Lupsuk Planowana wejście północną lodowo-śnieżną granią, o długości około 1000 metrów i różnicy poziomów pomiędzy powierzchnią lodowca a szczytem około 550 metrów. Kolor czerwony. 7
Alternatywne drogi dojścia pod szczyt Kalandar Zom (5909 m n.p.m.) kolor czerwony, zielony i 8
niebieski. 9
Cel aklimatyzacyjny (5711 m n.p.m.), Kohe Ak Su Planowane wejście śnieżną granią o długości około 1500 metrów i różnicą poziomów pomiędzy powierzchnią lodowca, a szczytem około 500 metrów. Cel aklimatyzacyjny (5465 m n.p.m.), Kohe Ak Su 10
Planowane wejście lodowo-śnieżną ścianką oraz skalno-śnieżną granią. Łączna długość drogi około 700 metrów. Różnica poziomów około 400 metrów. Cel aklimatyzacyjny (5454 m n.p.m.), Kohe Ak Su Planowane wejście skalnym filarkiem o długości około 300 metrów i różnicy poziomów około 250 metrów. 11
12
13
14
5. Plan działania: Członkowie wyprawy dostaną się na teren Afganistanu z Tadżykistanu eliminując w ten sposób wszelkie potencjalne zagrożenia związane z poruszaniem się po terenach objętych działaniami wojennymi. W Korytarzu Wachańskim nie istnieją zagrożenia związane z toczącymi się w głębi kraju walkami. Po dotarciu do końca drogi (około 200km w głąb Korytarza Wachańskiego) w Sarhad-e Broghil wyprawa wynajmie zwierzęta juczne, prawdopodobnie konie (tragarze nie są dostępni w tym rejonie). Po 4-6 dniach wędrówki wyprawa osiągnie jedną z dolinek masywu Kohe Ak Su, gdzie celem aklimatyzacji dokona wejść na dziewicze pięciotysięczniki oraz sporządzi dokumentację fotograficzną okolicy. Ze względu na charakterystyczną budowę wspominana grupa górska jest idealna do w/w celów dolinki są wąskie i kończą się basenem lodowcowym. Z bazy ustawionej przed moreną czołową (wysokość około 4200-4400 metrów) pod ściany można dostać się w 2-3 godziny. Wszystkie szczyty masywu Kohe Ak Su są, według naszych informacji, dziewicze. W otoczeniu interesującej nas dolinki znajduje się 11 wierzchołków. Po tygodniu działalności górskiej wyprawa podzieli się na dwie części. Jeden zespół przeniesie się w pobliże celu głównego (Kara Dżilga I - 6094 m n.p.m.), drugi w pobliże celu drugorzędnego (Kalandar Zom - 5909 m n.p.m.). Oba oddalone są o 2-3 dni drogi od masywu Kohe Ak Su. Na akcję górską na tych celach zostanie przeznaczonych około 14 dni. W przypadku osiągnięcia celu szybciej członkowie wyprawy zajmą się wspinaczką na pobliskie wierzchołki oraz eksploracją otoczenia pod kątem przyszłych wypraw, po czym karawana ponownie wyruszy w kierunku Sarhad-e Broghil, gdzie będzie oczekiwał transport samochodowy w stronę tadżyckiej granicy. Stabilna pogoda gwarantuje pełne wykorzystanie czasu przeznaczonego na akcję górską. W przypadku, gdyby dotarcie w/w rejony okazało się niemożliwe, sytuacja na miejscu uniemożliwiła działalność górską lub wyprawa nie uzyskała niezbędnych pozwoleń wytypowaliśmy kilka celów zastępczych leżących w Korytarzu Wachańskim lub jego najbliższej okolicy. Zachodnia część Hindukuszu Lupsuk. Kilkadziesiąt szczytów ponad 5000 metrów. Wschodnia część Hindukuszu Wysokiego. Kilkadziesiąt szczytów powyżej 5000 metrów. Kohe Zebak. Położone na zachód od Korytarza Wachańskiego. Kilkadziesiąt szczytów powyżej 5000 metrów. 15
6. Planowany termin: lipiec-sierpień 2010 (łącznie 45 dni, w tym co najmniej 25 dni akcji górskiej). 7. Skład wyprawy (sylwetki uczestników dostępne na stronie internetowej wyprawy): Jacek Patrzykont (UKA) kierownik sportowy Bartłomiej Tofel (KW Warszawa) kierownik organizacyjny Jacek Kierzkowski (KW Warszawa) Piotr Kłosowicz (KW Warszawa) Maciej Ostrowski (KW Warszawa) Tomasz Klimczak (KW Warszawa) Michał Karbowski (KW Warszawa) Katarzyna Dudek (niezrzeszona) 8. Osoby ubiegające się o dofinansowanie: Jacek Kierzkowski (KW Warszawa) Tomasz Klimczak (KW Warszawa) Piotr Kłosowicz (KW Warszawa) Maciej Ostrowski (KW Warszawa) Bartłomiej Tofel (KW Warszawa) 9. Przewidywane koszta i sposób finansowania: Przelot na trasie Warszawa-Duszanbe Przejazd na trasie Duszanbe-Iszkaszim-Sarhad-e Broghil Karawana z Sarhad-e do bazy (max 14 dni łącznie) Wyżywienie, leki, gaz Ubezpieczenie Dodatkowy sprzęt Wizy Razem Ok. 3000 PLN/osoba Ok. 1500 PLN/osoba Ok. 800 PLN/osoba Ok. 800 PLN/osoba Ok. 300PLN/osoba Ok. 1500 PLN/osoba Ok. 600 PLN/osoba Ok. 8500PLN/osoba Łącznie ok. 68 000 PLN. Rodzaj dofinansowania: unifikacyjne. Oczekiwane dofinansowanie z PZA - 5000 PLN/osobę łącznie 25 000 PLN. Pozostałą część planujemy pokryć z środków własnych lub ewentualnych sponsorów. 16
Osobą odpowiedzialną za rozlicznie się z PZA jest Bartłomiej Tofel. 10. Informacje o otrzymanych w przeszłości dofinansowaniach PZA Jacek Kierzkowski Kaukaz 2009 (niewykorzystane) Tomasz Klimczak - brak Piotr Kłosowicz brak Maciej Ostrowski - brak Bartłomiej Tofel - brak 11. Wykazy przejść dostępne na stronie PZA. Z taternickim pozdrowieniem, Bartłomiej Tofel 17