03.09.2018 GRANATNIK MILKOR PRODUKOWANY W POLSCE Na początku lutego 2018 w polskich mediach pojawiły się doniesienia związane ze sprawą anulowania umowy na dostawę granatników rewolwerowych dla Sił Zbrojnych RP, ze względu na niespełnienie warunków kontraktu. W zaistniałej sytuacji warto przyjrzeć się konstrukcji granatnika rewolwerowego, który wykorzystywany jest od pewnego czasu w Polsce przez jednostki podległe MON (a od roku 2017 jest także produkowany w kraju), czyli Abrams Airborne Manufacturing (Milkor USA) AV-140 MSGL (znany również jako M32A1). MIĘDZYNARODOWY SALON PRZEMYSŁU OBRONNEGO - SERWIS SPECJALNY DEFENCE24.PL Artykuł przygotowany przez Works 11 Sp. z o.o. Skąd w ogóle pomysł na granatnik rewolwerowy i jakie są jego zalety w porównaniu z granatnikami jednostrzałowymi, niezależnie od tego, czy w formie podwieszanej pod broń czy samodzielnej? Koncepcja zrodziła się w RPA, gdzie wojsko poszukiwało sposobu na zwiększenie siły ognia drużyny piechoty. A w czym granatnik rewolwerowy wygrywa nad jednostrzałowym? Po pierwsze, broń tej klasy oferuje znacznie wyższą szybkostrzelność 6-nabojowy bęben można wystrzelić i wymienić na nowy w ciągu 30 sekund (chociaż dobrze wyszkolony strzelec może wystrzelić sześć pocisków w zaledwie trzy sekundy). Osiągnięcie takiego wyniku w przypadku granatników typu M203 czy M320/HK69 (lub innych jednostrzałowych) jest niemożliwe ze względu na konstrukcję, wymagającą przed każdym strzałem usunięcia łuski oraz załadowania nowego naboju. Siła ognia oraz jego natężenie są więc nieporównywalnie wyższe i pozwalają w krótkim czasie zasypać przeciwnika pociskami z dużo dłuższego dystansu, na dodatek celniej. Po drugie, granatników można używać do prowadzenia ogania pośredniego i bezpośredniego. Po trzecie, pozwalają na wykorzystywanie szerokiej gamy amunicji, a w przypadku najnowszych konstrukcji, na użycie amunicji niskiej oraz średniej prędkości o znacznie, tj. nawet dwukrotnie wyższym zasięgu niż w przypadku granatników podwieszanych. Oczywiście minusem są dużo większe gabaryty, utrudniające przenoszenie (żołnierz musi być uzbrojony jeszcze w broń długą) oraz masa. Pomimo tej wady granatniki rewolwerowe stanowią więc doskonałe uzupełnienie uzbrojenia na poziomie drużyny piechoty i znacznie zwiększają jej siłę ognia.
Pierwszym udanym granatnikiem rewolwerowym, który wszedł do szerszego użycia, był opracowany na zlecenie sił zbrojnych RPA granatnik Armscor MGL-40, który SADF przyjęło do uzbrojenia w 1985 roku. Warto zaznaczyć, że również w Polsce prowadzono prace nad tego typu uzbrojeniem, czego efektem jest granatnik ZM Tarnów RGP-40 ostatnio zakupiony przez policję. Bohater niniejszego artykułu, AV-140 MSGL, jest eksportową wersją granatnika M32A1, do którego prawa ma rząd amerykański. M32A1 to najnowsza, krótkolufowa odmiana granatnika przyjętego przez amerykańską piechotę morską w 2005 roku, który jest bezlicencyjną kopią granatnika Milkor Mk 1L oferowanego jako MGL-140, produkowaną od momentu wygaśnięcia oryginalnego południowoafrykańskiego patentu. USMC z powodzeniem wykorzystywało granatniki M32 podczas działań w Iraku oraz Afganistanie, zwłaszcza w terenie zurbanizowanym, gdzie udowodniły swoją przydatność. Granatnik M32A1 został przyjęty jako Mk 14 Mod 0 przez USSOCOM. Należy zaznaczyć, że Milkor USA oraz Milkor (Pty) z RPA poza nazwą nie mają ze sobą nic wspólnego, a AV-140 i M32A1 są w całości produkowane w USA. AV-140 MSGL jest bronią półautomatyczną zasilaną z magazynka bębnowego o pojemności sześciu nabojów. Głównym elementem broni jest stalowa rama, do której przymocowany jest magazynek bębnowy. Wloty komór bębna są zakryte obracaną w prawą stronę pokrywą, na której znajdują się polimerowy chwyt pistoletowy, mechanizm spustowo-uderzeniowy oraz kolba osadzona na rurze. AV-140 ma kolbę teleskopową Vltor IMOD Clubfoot wykonaną z polimeru i wyposażoną w masywną gumową stopkę tłumiącą odrzut granatnika, miejscem na złączkę QD pasa nośnego oraz z dwoma szczelnie zamykanymi przedziałami na zapasowe baterie AA lub CR123. Tu warto wspomnieć, że firma Vltor Weapon Systems produkująca broń strzelecką oraz szeroką gamę akcesoriów jest własnością Abrams Airborne Manufacturing.
Granatnik ma mechanizm spustowy z samonapinaniem i mechanizm uderzeniowy igliczny. Ściągnięcie dwuoporowego spustu powoduje napięcie sprężyny uderzeniowej, a następnie zwolnienie iglicy. Podczas strzału część gazów prochowych odprowadzona przez boczny otwór w ścianie lufy zwalnia zatrzask bębna, a bęben pod wpływem sprężyny obraca się o 60. Przed strzałami przypadkowymi chroni bezpiecznik nastawny, którego skrzydełka znajdują się po obu stronach broni nad chwytem pistoletowym. Należy podkreślić, że broń charakteryzuje się stuprocentową wymiennością części pomiędzy egzemplarzami, co w przypadku wykorzystania bojowego jest znaczącym walorem. Wszystkie elementy stalowe zostały pokryte powłoką NP3 (mającą w składzie głównie teflon i nikiel), która zabezpiecza broń przed działaniem warunków atmosferycznych i zwiększa odporność na korozję. Na lekkim łożu ze stopów aluminium znajdują się punkty montażowe kompatybilne ze standardem KeyMod (po cztery punkty na godzinie 2., 6. i 11. oraz po pięć punktów na godzinie 3., 9. i 12.), do których można mocować akcesoria bezpośrednio lub podłączyć szyny Picatinny umożliwiające mocowanie dodatkowych elementów wyposażenia, takich jak dalmierze laserowe, wskaźniki celu, oświetlenie taktyczne. Broń została przystosowana do strzelania dwoma rodzajami amunicji kalibru 40 mm. Pierwszym jest amunicja 40 mm x 46SR o niskiej prędkości wylotowej o zasięgu maksymalnym do 375 metrów, natomiast drugim amunicja 40 mm x 51SR o średniej prędkości wylotowej pozwalającej na skuteczne ostrzeliwanie celów na dystansie do 800 metrów. Oprócz klasycznej amunicji burzącej i odłamkowej z granatników można wystrzeliwać amunicję nieletalną, oświetlającą, markującą oraz z gazem łzawiącym jedynym wymogiem jest konieczność załadowania do bębna naboju o długości nieprzekraczającej 142 mm. Prowadzenie celnego ognia w znacznym stopniu ułatwia zamocowany na szynie Picatinny celownik kolimatorowy Vortex Venom w specjalnej obudowie z naniesionymi na boku oznaczeniami wspomagającymi celowanie i określanie dystansu do celu. Granatniki mogą być dostarczone w kolorze czarnym, piaskowym lub zielonym.
DANE TECHNICZNE MGL-AV140 Kaliber: 40 mm x 46SR/40 mm x 51SR Długość całkowita: 648/739 mm Długość lufy: 203 mm (opcja 304 mm) Szerokość: 165 mm Masa całkowita: 6,26 kg (pusty, bez celownika) Pojemność magazynka: 6 nb Długość cylindra: 140 mm Zasięg skuteczny: do 375 m (amunicja LV) lub do 800 m (amunicja MV) Aspekty logistyczne eksploatacji granatnika oraz zapewnienie bezpieczeństwa dostaw. Według danych producenta do tej pory wyprodukowano 6000 egzemplarzy granatnika Milkor USA AV-140 MSGL (M32A1). Jak już wcześniej wspomniano, sprzęt brał udział w akcjach bojowych na wielu współczesnych teatrach działań, co oznacza, że w pełni potwierdził wymagania taktyczne i techniczne zakładane przy konstruowaniu. Uzbrojenie wprowadzono do tej pory do wyposażenia armii Stanów Zjednoczonych, Francji, Szwecji, Finlandii, Holandii, Niemiec, Belgii, Turcji, Chile, Peru, Korei Południowej, Kataru oraz Polski.
Liczba używanych w wielu armiach na świecie granatników AV-140 MSGL (M32A1) pozwala ocenić także jakość produkowanego uzbrojenia w kontekście dokładności wykonania i zachowania jakości procesów produkcyjnych przez pryzmat korzyści wynikających z efektu skali. Efekt ten, a także towarzyszącą mu wysoką niezawodność, uzyskuje się dzięki dokonywaniu drobnych, stopniowych modyfikacji i korekt technologii produkcji oraz ulepszenia procesu produkcji, co wynika z doświadczeń produkcyjnych i eksploatacyjnych nie jest to możliwe do osiągnięcia przy niewielkich seriach produkcyjnych i ogólnie niskiej liczbie wyprodukowanych egzemplarzy uzbrojenia danego typu. Potwierdzeniem wysokiej jakości i powtarzalności elementów wytwarzanych granatników jest fakt pełnej współzmienności części pomiędzy egzemplarzami. Walor ten jest niezwykle istotny w procesie użytkowania sprzętu wojskowego w warunkach bojowych i przywracania jego sprawności technicznej przy ograniczonym dostępie do części zamiennych lub zbyt dużym opóźnieniu logistycznym w ich dostarczeniu. Zamienność części pozwala także stworzyć mniej skomplikowany system mobilnej oraz stacjonarnej bazy naprawczej oraz eliminuje konieczność utrzymywania zestawów skomplikowanych narzędzi specjalnych i wykwalifikowanego personelu. Wymiana części nie wymaga oprócz znajomości budowy, składania i rozkładania granatnika żadnej innej technologicznej wiedzy. Kolejnym istotnym i pozytywnym aspektem wprowadzenia granatnika Milkor jest użytkownie sprzętu w tej samej konfiguracji przez wiele armii NATO, co daje możliwość wzajemnego wsparcia logistycznego poprzez unifikację sprzętu. Granatnik Milkor USA AV-140 MSGL (M32A1) jest produkowany w Polsce na licencji producenta, a możliwość dysponowania dokumentacją produkcyjną umożliwia outsourcing produkcji komponentów i podzespołów do wyspecjalizowanych w precyzyjnej obróbce mechanicznej zakładów. Przyjęcie takiego modelu produkcji pozwala na dywersyfikację
dostaw w łańcuchu logistycznym komponentów do produkcji granatnika, utrzymanie kilku alternatywnych źródeł dostaw, co ma wpływ na konkurencję i przez to obniżenie finalnej ceny wyrobu oraz uniezależnienie się od jednego tylko dostawcy. Istotną korzyścią w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa dostaw sprzętu wojskowego jest fakt, że producent granatnika Milkor, rozumiejąc strategiczną potrzebę państwa, którego armia użytkuje ten sprzęt, umożliwia uruchomienie produkcji w dowolnym miejscu odległym od strefy walk, np. na terenie państwa sojuszniczego nieobjętego konfliktem zbrojnym czy kryzysem. Odbywa się to poprzez zawarcie w kontrakcie licencyjnym zapisów pozwalających na dysponowanie techniczną dokumentacją produkcyjną podczas kryzysu i wojny. Takie zarządzanie produkcją w czasie działań zbrojnych, kiedy przemysł obronny jako element infrastruktury krytycznej państwa jest celem ataku przeciwnika i z dużym prawdopodobieństwem zostaje wyeliminowany w pierwszym okresie prowadzenia operacji, pozwala zapewnić w krótkim czasie wznowienie produkcji sprzętu i uzupełnienie strat bojowych oraz utrzymanie łańcucha dostaw części zamiennych. Wprowadzenie do sił zbrojnych tego typu uzbrojenia daje wiele operacyjnych i logistycznych korzyści, które wynikają z wysokich parametrów taktyczno-technicznych sprzętu pozwalających uzyskać przewagę na polu walki oraz otoczenia logistycznego zapewniającego wsparcie w całym cyklu życia sprzętu wojskowego. Artykuł przygotowany przez Works 11 Sp. z o.o. MIĘDZYNARODOWY SALON PRZEMYSŁU OBRONNEGO - SERWIS SPECJALNY DEFENCE24.PL