TEMATY DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2014/2015 I TEMATY Z ZAKRESU LITERATURY 1. Omów różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze. Przedstaw zagadnienie na wybranych 2. Omów obraz Tatr w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach 3. Przywołaj motywy autobiograficzne w utworach literackich, odwołując się do wybranych przez siebie tekstów z literatury. 4. Wykaż ewolucję bohatera zbuntowanego w polskiej literaturze romantycznej. Omów na wybranych 5. Wykaż, że antyk jest źródłem inspiracji dla literatury staropolskiej. Odwołaj się do wybranych 6. Wykaż, że antyk jest źródłem inspiracji dla literatury współczesnej. Odwołaj się do wybranych 7. Na przykładach wybranych przez siebie utworów wykaż, że Biblia jest źródłem inspiracji dla literatury współczesnej. 8. Przedstaw różne realizacje motywu miłości w polskiej poezji współczesnej. Przedstaw zagadnienie na wybranych 9. Skonfrontuj różne wizje wsi w literaturze polskiej. Omów temat, odwołując się do wybranych 10. Odwołując się do wybranych utworów literatury staropolskiej, wykaż jej dydaktyczny charakter. 11. Kreacje bohaterów w literaturze fantastycznej - omów sposoby ich przedstawiania na wybranych przez siebie utworach 12. Na wybranych przykładach przedstaw katastroficzną wizję świata w literaturze polskiej. 13. Przedstaw portret człowieka zlagrowanego i złagrowanego nakreślony w polskich tekstach Odwołaj się do wybranych przez siebie utworów. 14. Człowiek i jego świat wartości - omów zagadnienie, odwołując się do literatury XIX wieku. 15. Scharakteryzuj etos rycerza i spiskowca w poznanych utworach Odwołaj się do przykładów literackich różnych epok. 16. Odwołując się do wybranych utworów, przedstaw różne oblicza samotności w literaturze polskiej i obcej. 17. Marzyciele i idealiści w tekstach literackich różnych epok. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów 18. Każda epoka ma swoją Odę do młodości przedstaw wybrane utwory programowe różnych epok 19. Przedstaw ocenę społeczeństwa polskiego w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Odwołaj się do wybranych przykładów 20. Na przykładzie wybranych utworów, przedstaw trudne wybory bohaterów literackich w literaturze XIX i XX wieku. 21. Przedstaw obrazy miast i ich mieszkańców utrwalone w prozie XIX i XX wieku. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 22. Scharakteryzuj wizerunki młodych i ich poglądy na świat zaprezentowane w literaturze polskiej. Przedstaw na wybranych 23. Inny świat obłąkanych w literaturze - omów motyw szaleństwa na wybranych 24. Udowodnij, że krzyż i miecz to symbole wieków średnich w literaturze. Odwołaj się do wybranych przykładów 25. Przedstaw na przykładzie utworu poetyckiego, prozatorskiego i dramatycznego, w jaki sposób literatura XX wieku poszukuje prawdy o człowieku.
26. Przedstaw trzy drogi romantyków do niepodległości na przykładzie wybranych utworów A. Mickiewicza, J. Słowackiego i C. K. Norwida. 27. Omów topos pielgrzyma w literaturze romantycznej. Odwołaj się do wybranych utworów. 28. Kreacje bohaterów honorowych i niehonorowych. Przedstaw temat w oparciu o literaturę wybranych epok 29. Omów doświadczenia człowieka w systemie totalitarnym na przykładzie wybranych utworów 30. Omów motyw tańca w literaturze polskiej i jego funkcje, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 31. Omów literackie powroty do kraju lat dziecinnych". Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury. 32. Przedstaw postawy polskich romantyków wobec spraw narodowych na wybranych przykładach 33. Omów kreacje świętych w literaturze. Przedstaw temat w oparciu o wybrane utwory. 34. Przedstaw patriotyzm Polaków jako mit czy cechę narodową w wybranych utworach 35. Omów kwestię ludowości i chłopomanii na wybranych przykładach z literatury romantycznej i młodopolskiej. 36. Przedstaw portrety patriotów i zdrajców w literaturze. Odwołaj się do wybranych 37. Omów programy i dyskusje artystyczne Młodej Polski. Przedstaw zagadnienie na wybranych 38. Przedstaw reinterpretację mitów w poezji polskiej na wybranych 39. Rozważ różne koncepcje roli pisarza w wybranych utworach literatury polskiej. 40. Poeta i poezja romantyczna w służbie narodu - omów na przykładzie wybranych utworów. 41. Kobiety o miłości rozwiń temat, sięgając po wybrane utwory poetyckie wybranych poetek polskich. 42. Odwołując się do kreacji wybranych przez siebie bohaterów, omów wpływ filozofii na literaturę wybranych epok 43. Omów motyw walki dobra ze złem w literaturze dwóch wybranych epok. Odwołaj się do wybranych 44. Omów schopenhaueryzm i nietzscheanizm w literaturze modernistycznej na wybranych 45. Przedstaw psychologiczny portret człowieka w literaturze. Odwołaj się do wybranych utworów z literatury polskiej i obcej. 46. Przedstaw na wybranych przykładach literackich propozycje dekalogu, według którego człowiek powinien postępować w życiu. 47. Przedstaw różne oblicza miłości macierzyńskiej na wybranych przykładach 48. Zaprezentuj obraz Żyda w literaturze polskiej. Omów na przykładzie wybranych utworów. 49. Scharakteryzuj różne kreacje miłości. Przedstaw temat w oparciu o księgi biblijne. 50. Obraz Syberii w świadomości Polaków. Zaprezentuj temat na wybranych dziełach 51. Bohater z książką w ręku. Omów znaczenie lektur w życiu człowieka na wybranych przykładach 52. Omów sposoby funkcjonowania toposu exegi monumentum na wybranych przykładach z różnych epok. 53. Omów motywy franciszkańskie w wybranych utworach literatury polskiej różnych epok. 54. Pamiętnik i dziennik jako źródła wiedzy o autorze i czasach, w których żył. Omów temat na wybranych przykładach z różnych epok. 55. Motto kluczem do interpretacji dzieła literackiego. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych 56. Na podstawie wybranych przykładów oceń kanon lektur szkolnych i udowodnij, że uczą, zachwycają, nudzą. 57. Rola fantastyki od XIX do XX wieku. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 58. Obraz polskiego społeczeństwa na tle najważniejszych wydarzeń historycznych XVII wieku. Omów problem na podstawie Trylogii Henryka Sienkiewicza. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok.
59. Przedstaw prawdy życiowe zawarte w polskiej liryce religijnej XX wieku. Odwołaj się do twórczości Jana Twardowskiego i dwóch trzech innych poetów. 60. Na przykładzie trzech wybranych epok literackich wyjaśnij zależność dominujących w nich gatunków literackich od programów ideowych okresu. 61. Przedstaw portret filistra w twórczości dramatycznej i epickiej okresu Młodej Polski. 62. Moralne kontrowersje wokół literackiego motywu zbrodni. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literatury polskiej i obcej. 63. Szaleństwo i obłąkanie popularnym motywem literatury romantyzmu. Rozwiń zagadnienie w oparciu o reprezentatywne przykłady literackie tej epok. 64. Przedstaw motywy góralskie w literaturze polskiej, odwołując się do wybranych 65. Udział autorów wywodzących się z Częstochowy w życiu literackim Polski. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 66. Literackie kreacje dobrych władców i złych tyranów. Omów na wybranych 67. Omów postawy wybranych bohaterów prozy Stefana Żeromskiego z punktu widzenia współczesnego Polaka. 68. Pamiętnik i dziennik jako źródła wiedzy o autorze i czasach, w których żył. Omów temat na wybranych przykładach z różnych epok. 69. Przedstaw obraz żołnierza polskiego w wybranej literaturze XX wieku. 70. Kobieta oczami poetów. Przedstaw różnorodność kobiecych wizerunków, analizując wybrane teksty liryczne. 71. Omów wpływ symbolizmu na literaturę Młodej Polski. Przedstaw na wybranych 72. Motyw utopii i antyutopii w literaturze. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 73. Poezja kobieca - omów to zjawisko literackie, odwołując się do twórczości wybranej poetki 74. Portret kobiety w pozytywizmie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich z tego okresu. 75. Kanon lektur której tam nie ma, a być powinna. Zaprezentuj sylwetkę i twórczość ulubionego autora, którego warto na tej liście umieścić. Uzasadnij swój wybór. 76. Omów różnorodne funkcje motywu teatru świata w wybranych utworach literackich 77. Satyra, kpina, żart, czyli jak uleczyć świat śmiechem. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych 78. Poezja okresu stanu wojennego. Wskaż, w jakim stopniu odzwierciedla problemy ówczesnych Polaków. 79. Przedstaw obraz Polski i Polaków w twórczości Juliusza Słowackiego i Witolda Gombrowicza. II ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Dokonaj porównania filmowej i telewizyjnej adaptacji Dziadów A. Mickiewicza 2. Przedstaw filmowe adaptacje literatury XIX wieku w oparciu o wybrane przykłady z literatury i filmu. 3. Omów temat holocaustu w literaturze i filmie polskim. Odwołaj się do wybranych 4. Omów motyw holocaustu w literaturze i filmie zagranicznym (np. Begnini, Mihaileanu, Spielberg). Przedstaw na wybranych 5. Omów funkcje motywów tatrzańskich w literaturze i innych dziedzinach sztuki polskiej. Przedstaw na wybranych 6. Dekadentyzm w kulturze polskiej. Odwołaj się, analizując zjawisko, do wybranych przykładów z różnych dziedzin sztuki. 7. Scharakteryzuj pejzaż w literaturze i malarstwie romantyzmu. Przedstaw zagadnienie na wybranych 8. Literatura a film- omów jakość filmowych adaptacji najbardziej znanych sztuk W. Szekspira. 9. Skonfrontuj różne wizerunki kobiet w literaturze i innych dziedzinach sztuki XIX wieku. 10. Sięgając do wybranych przykładów, przedstaw koncepcję piękna w literaturze, malarstwie i architekturze renesansu. 11. Przedstaw wizerunek kobiety w wybranych dziełach malarskich i literackich okresu romantyzmu. 12. Omów realizację motywu matrixa w wybranych dziełach literackich i filmowych.
13. W oparciu o wybrane przykłady przedstaw różne ujęcia motywu sądu ostatecznego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 14. Literackie, malarskie i filmowe portrety dzieci. Omów zagadnienie, sięgając do wybranych przykładów z różnych epok. 15. Skonfrontuj różne wizerunki kobiet w literaturze i innych dziedzinach sztuki doby renesansu. 16. Przedstaw filmowe adaptacje literatury XX wieku w oparciu o wybrane przykłady z literatury i filmu. 17. Omów motyw tańca na wybranych przykładach z literatury i malarstwa. 18. Przedstaw motyw śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki od średniowiecza do oświecenia. Omów zagadnienie na wybranych 19. Scharakteryzuj S. Wyspiańskiego jako dramaturga i malarza. Odwołaj się do wybranych przykładów z twórczości artysty. 20. Omów różnorodne ujęcia motywu śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki od oświecenia do współczesności. 21. Dzieje kształtowania się poczucia piękna, czyli moda wczoraj i dziś. Omów zagadnienie, odwołując się do literatury i innych dziedzin sztuki. 22. Postać anioła w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw funkcjonowanie motywu na przestrzeni epok. 23. Przedstaw konwencję realistyczną w literaturze i malarstwie drugiej połowy XIX wieku, odwołując się do wybranych 24. Scharakteryzuj cztery pory roku w wybranych dziełach literackich, malarskich i muzycznych różnych epok. 25. Omów motyw miasta w literaturze i filmie. Przedstaw zagadnienie na wybranych 26. Omów rolę Biblii w literaturze i kulturze współczesnej. Odwołaj się do wybranych 27. Różne ujęcia motywu szkoły, nauczycieli i uczniów w literaturze i filmie. Przedstaw temat na wybranych 28. Przedstaw obraz cyganerii na przykładzie różnych utworów literackich i innych dziedzin sztuki. 29. Omów wizję raju w wybranych utworach literackich i dziełach malarskich. 30. Rozważ wpływ tradycji biblijnej na literaturę i inne dziedziny sztuki. Przedstaw na wybranych 31. Porównaj kreacje herosów, odwołując się do literatury fantasy i filmów sensacyjnych. 32. Maska i kostium - omów problem, odwołując się do literatury i innych dziedzin sztuki. 33. Tragedia rozbiorów w ujęciu literackim i plastycznym. Przedstaw temat w odniesieniu do wybranych tekstów kultury. 34. Omów motyw Apokalipsy w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw na wybranych 35. Realizacje polskich dramatów XX wieku na deskach Teatru im. A. Mickiewicza w Częstochowie. Omów wybrane inscenizacje najciekawszych współczesnych dramatów. 36. Porównaj manifesty pokoleniowe dwóch wybranych epok literackich z subkulturą hiphopu. 37. Motywy orientalne w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw temat, odwołując się do przykładów z co najmniej dwóch różnych epok. 38. Od Matki Polki do feministki. Przedstaw różne kreacje kobiety we współczesnej felietonistyce, literaturze pięknej i innych dziedzinach sztuki. 39. Przedstaw artystyczne interpretacje wydarzeń historycznych w literaturze, malarstwie i rzeźbie. 40. Obrazy bohaterów w sutannie i w habicie. Omów temat w odniesieniu do wybranych przykładów z literatury i filmu. 41. Romantyczna wizja świata i człowieka w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 42. Omów motyw przemijania w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 43. Gotyk jako inspiracja dzieł literackich, muzycznych i malarskich różnych epok. Omów temat na wybranych 44. Różne oblicza zbrodni i jej wpływ na psychikę mordercy. Zaprezentuj problem w oparciu o wybrane dzieła literackie i filmowe. 45. Wyspiański jako artysta wszechstronny. Na podstawie literatury i innych dziedzin sztuki zaprezentowanych przez twórcę uzasadnij ten pogląd.
46. Wizerunek femme fatale w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw temat na wybranych 47. Przedstaw różnorodne ujęcia motywu pożegnania w wybranych dziełach literackich i innych sztuk. 48. Obraz miłości i sposób mówienia o niej. Zaprezentuj w oparciu o wybrane przykłady z literatury i sztuki. 49. Przedstaw romans jako gatunek literacki, opierając się na wybranych przykładach z literatury i ich ekranizacjach bądź adaptacjach. 50. Rzeczywistość polska w filmowych dziełach Andrzeja Wajdy. Omów na wybranych przykładach, odwołując się do pierwowzorów 51. Świat zjawisk niesamowitych i nadprzyrodzonych jako inspiracja dla literatury fantasy i filmu. Omów temat, analizując wybrane dzieła. 52. Przestrzeń Syberii w polskiej literaturze i sztuce. Zaprezentuj zagadnienie, sięgając po wybrane przykłady. 53. Wizja przyszłości w literaturze i filmie. Omów temat na wybranych 54. Literackie i plastyczne obrazy życia po śmierci. Przedstaw na wybranych 55. Świat duchów i istot nadprzyrodzonych w literaturze i filmie. Przedstaw na podstawie wybranych tekstów kultury. III JĘZYK 1. Dokonaj analizy językowych środków perswazji w wybranych przez Ciebie tekstach prasowych. 2. Specyfika języka bohaterów literatury science - fiction. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych utworów 3. Przedstaw frazeologię biblijną i mitologiczną żywą do dzisiejszych czasów. 4. Dokonując analizy języka prasy młodzieżowej, wyjaśnij, jaki obraz świata kreuje. 5. Na wybranych przykładach przedstaw związek historii Twojej miejscowości z jej nazwami. 6. Dokonaj analizy tytułów rozdziałów Ludzi bezdomnych S. Żeromskiego. Wyjaśnij, czemu służy ich stylizacja. 7. Stylizacja gwarowa i jej funkcja. Omów problem, wykorzystując kilka utworów 8. Zaprezentuj osobliwości w języku mieszkańców Twojego regionu na przykładzie dobranego materiału językowego. 9. Przedstaw językowy obraz Żydów i Niemców na przykładzie literatury XIX i XX wieku. 10. Dokonaj analizy języka przemówień współczesnych polityków. 11. Omów językowy obraz świata w piosence młodzieżowej. Omów na wybranych 12. Omów impresywną funkcję języka w przekazie mediów masowych w oparciu o wybrane audycje radiowe, telewizyjne i artykuły prasowe. 13. Dokonaj analizy gwary uczniowskiej w środowisku Twoich rówieśników. 14. Scharakteryzuj język telewizyjnych sprawozdań sportowych.\ 15. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach pokolenia romantyków i w listach Twojego pokolenia. Dokonaj analizy wybranych 16. Wpływ języków obcych na współczesną polszczyznę. Omów problem i wyraź swój stosunek do niego. 17. Omów funkcje komizmu językowego w wybranych utworach dawnych i współczesnych.