PRZEWODNIK PO SALI TRADYCJI 8.FOW. SALA TRADYCJI 8.FLOTYLLI OBRONY WYBRZEŻA im. wiceadmirała Kazimierza PORĘBSKIEGO

1 PRZEWODNIK PO SALI TRADYCJI 8.FOW SALA TRADYCJI 8.FLOTYLLI OBRONY WYBRZEŻA im. wiceadmirała Kazimierza PORĘBSKIEGO Idea zorganizowania Sali Tradycji 8.FOW zrodziła się w jej Dowództwie na początku lat osiemdziesiątych. Staraniem grona oficerów oraz świnoujskiej społeczności rozpoczęto intensywną działalność na rzecz gromadzenia historycznych militariów. W 1984 roku powstała jako Salę Pamięci Jednostki Wojskowej Nr 2454 wg projektu plastycznego chor. szt. Andrzeja Smugi oraz wykonawców: kmdr ppor. Adama Makieły, kpt. Mirosława Prażucha i chor. Bronisława Zielińskiego. W latach 1993/94 została zmodernizowana przez zespół oficerów Wydziału Społeczno Wychowawczego Flotylli. W 2008 roku wykonana została wg projektu: kmdr por. rez. Piotra Andrzejewskiego i kmdr ppor. Tomasza Dolnego przy współudziale oficerów i podoficerów Wydziału Wychowawczego 8.FOW, pracowników Klubu Garnizonowego Świnoujście oraz Studia Reklamy Kameleon. Sala Tradycji poprzez zawarte w niej zbiory historyczne spełnia istotną rolę w upowszechnianiu chlubnych tradycji oręża polskiego, Marynarki Wojennej RP, bojowej chwały jednostek oraz ich osiągnięć szkoleniowo wychowawczych. KULTYWOWANIE TRADYCJI ORĘŻA POLSKIEGO Tradycjami wojskowymi nazywamy historycznie ukształtowane obyczaje i zasady postępowania oparte na procesie kultywowania i upowszechniania dokonań Polskich Sił Zbrojnych na przestrzeni dziejów. W aspekcie społeczno-pedagogicznym tradycje wyrażają się w posiadaniu i pielęgnowaniu wiadomości dziedzictwa i kontynuacji tego, co przechodzi z pokolenia na pokolenie, dorobku materialnego i duchowego przodków. Szczególną wartość historyczną i moralną mają tradycje orężne, które na przestrzeni dziejów odgrywały decydującą rolę w kształtowaniu ducha bojowego, stanu moralnego dowódców i szeregowych żołnierzy, budzeniu esprit de corps i poczucia zwartości oddziałów wojskowych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej.

2 Tradycje oręża polskiego są źródłem głębokich i patriotycznych treści. Dziedziczenie i kultywowanie ich kształtuje obywatelskie postawy, pogłębia procesy integracyjne i zwartość sił zbrojnych, pobudza do wzmożonego wysiłku szkoleniowego oraz wzmacnia więzi wojska ze społeczeństwem. Tradycje orężne wytwarzają w społeczności żołnierskiej, oddziałach, jednostkach, związkach i w całych siłach zbrojnych więź nie narzucona z góry regulaminami i hierarchicznym podporządkowaniem, ale więź wynikającą z serca, z szacunku dla takich wartości, jak: dzieje jednostki, sztandar, odznaka pamiątkowa, patron, duma z przynależności do danej broni i służby, ceremoniał wewnętrzny, barwa broni i krój munduru. Dziedziczenie i kultywowanie tradycji orężnych ma ogromny walor moralny, społeczny i wychowawczy. Integruje nie tylko oddziały wojskowe, ale i wzmacnia więzi wojska ze środowiskami kombatantów i społeczeństwem regionu stacjonowania jednostki. Służy również postrzeganiu armii jako wojska narodowego. Każda armia na świecie ma swoje tradycje kształtowane przez wieki, przez setki żołnierskich pokoleń. W wielu armiach są one pieczołowicie kultywowane, stanowią nadrzędną wartość w wychowaniu wojskowym, kształtowaniu patriotyzmu, ducha narodowego. Tradycje w wielu armiach stanowią najwyższej rangi kodeks moralny, którego złamanie wyklucza oficerów i żołnierzy ze służby wojskowej, z życia społeczności żołnierskiej. PATRON 8.FLOTYLLI OBRONY WYBRZEŻA Wiceadmirał Kazimierz PORĘBSKI należał do grona współtwórców Polskiej Marynarki Wojennej. Urodził się 15 listopada 1872 roku w Wilnie. W latach 1892 1917 pełnił służbę w carskiej armii na różnych stanowiskach (od dowódcy okrętu, aż po dowódcę morskiego rejonu Zatoki Fińskiej). W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Dzięki kwalifikacjom i umiejętnościom organizacyjnym został szefem Departamentu dla Spraw Morskich (maj 1919r.). Departament podjął szereg działań mających na celu przygotowanie do zajęcia przez Polskę wybrzeża morskiego, formowanie jednostek Marynarki Wojennej (flotylli wiślanej i pińskiej) i uzyskania odszkodowań z podziału floty wojennej byłego cesarstwa niemieckiego. Przedmiotem szczególnej troski admirała był dobór właściwych kadr. Dzięki jego zabiegom utworzono Szkołę Morską w Tczewie oraz Oficerska Szkołę Marynarki Wojennej w Toruniu. Był jednym z pierwszych, który przedstawił koncepcję budowy dużego portu na

3 polskim wybrzeżu. Brał udział w wojnie polsko rosyjskiej obejmując dowództwo najbardziej na północ wysuniętego odcinka obrony przedmieścia warszawskiego Zegrze Dębe. Za wykonane działania odznaczony został Krzyżem Walecznych. W 1925 roku w wyniku znacznych zmian personalnych w Kierownictwie Marynarki Wojennej i Dowództwie Floty zwolniony został ze stanowiska szefa KMW. Zmarł w stolicy 20 stycznia 1933 roku. Był uhonorowany wysokimi odznaczeniami polskimi i zagranicznymi, m.in. Orderem Odrodzenia Polski 4 klasy, Krzyżem Walecznych, Francuską Legią Honorową 4 klasy, Koroną Włoch I klasy i Srebrnym medalem za akcję ratunkową w Messynie. Decyzją Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 czerwca 1994 roku 8.Flotylla Obrony Wybrzeża przyjęła imię wiceadmirała Kazimierza Porębskiego współtwórcy polskiej Marynarki Wojennej oraz żarliwego orędownika Polski morskiej.

4 WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA Istotnym elementem przygotowań polskich sił zbrojnych do członkostwa w NATO był ich udział w programie Partnerstwo dla pokoju. Duże zaangażowanie Polski w ten program sprzyjało integracji wojsk. 8.Flotylla Obrony Wybrzeża współpracuje z siłami morskimi innych państw już od początku lat 90. ubiegłego wieku, głównie na obszarze Bałtyku, cieśnin duńskich oraz Morza Północnego. Kontakty te polegają na składaniu wizyt okrętów, organizowaniu oficjalnych i roboczych spotkań przedstawicieli sztabów i dowództw jednostek flotylli, odbywaniu przez oficerów studiów za granicą, a także na prowadzeniu wspólnych ćwiczeń na morzu. Partnerstwo dla pokoju 16 sierpnia 1995 roku, ministrowie obrony Niemiec, Volker Ruhe, i Rzeczypospolitej Polskiej, Wojciech Okoński, podpisali w Bazie Morskiej Warnemünde porozumienie o współpracy patronackiej między Flotyllą Kutrów Rakietowych a 8 Flotyllą Obrony Wybrzeża. Była to ósma z kolei umowa regulująca zasady współpracy między Siłami Morskimi Niemiec a polską Marynarką Wojenną, wynikająca z traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, podpisanym 17 czerwca 1991 roku. Tym samym zapoczątkowano nowy etap współpracy między flotyllami. Podpisany 12 czerwca 1997 roku dokument o partnerstwie i wzajemnej współpracy między 8 Flotyllą Obrony Wybrzeża a Flotyllą Trałowo-Minową z Olpenitz zwiększał zakres przedsięwzięć szkoleniowych i rekreacyjnych. Kontakty i ćwiczenia na morzu miały służyć nawiązaniu i utrwalaniu przyjacielskich związków tych jednostek. Warto zaznaczyć, że znaczna część kadry ówczesnej Bundesmarine urodziła się i wychowała w zachodnich landach RFN. Stanowiło to pewną barierę psychologiczną, który należało przełamać, aby zmienić mentalność i sposób myślenia niemieckich marynarzy. Wizyty okrętów niemieckich umożliwiły polskiej kadrze i marynarzom poznanie podstawowego uzbrojenia oraz wyposażenia tych jednostek. Udostępniane do zwiedzania niemieckie okręty budziły ogromne zainteresowanie także mieszkańców Świnoujścia oraz turystów. Obydwu stronom zależało na wyzbyciu się uprzedzeń oraz znalezieniu płaszczyzny dalszej współpracy. Pierwsze wspólne szkolenia na morzu okrętów niemieckich i polskich pozwoliły na skonfrontowanie wiedzy i umiejętności, wymianę poglądów oraz poznanie sprzętu. Duże znaczenie miała

5 wymiana załóg umożliwiła pogłębienie wiedzy o sposobach taktycznego użycia sił oraz wzajemne poznanie. Udział młodych oficerów 8 Flotylli Obrony Wybrzeża wraz z żonami w seminariach zorganizowanych przez stronę niemiecką i finansowanych z funduszu Niemiecko-Polskiego Stowarzyszenia Młodzieży sprzyjał nawiązaniu przyjacielskich kontaktów kadry obydwu flotylli. Od 1997 roku kontakty te są zacieśniane także dzięki młodzieży dzieciom kadry zawodowej, które co roku uczestniczą w wymianie, spędzając tygodniowe wakacje w Świnoujściu i Warnemünde. Polska i niemiecka młodzież uczestniczy m.in., w zajęciach szkolnych doskonali język angielski oraz zwiedza region, zapoznając się z jego historią, zabytkami, kulturą oraz obyczajami sąsiadów. We wrześniu 1997 roku ówczesny dowódca 8 Flotylli Obrony Wybrzeża kontradmirał Stanisław Kasperkowiak w uznaniu zasług w działaniach na rzecz partnerstwa polskiej i niemieckiej marynarki wojennej został odznaczony Honorowym Krzyżem Bundeswehry w Złocie. W 1998 roku 8.Flotylla Obrony Wybrzeża poszerzyła swoje kontakty zagraniczne, m.in. 26 czerwca podpisała trójstronne porozumienie o wzajemnej współpracy z 3.Eskadrą Królewskiej Marynarki Wojennej Danii, bazującą w Frederikshavn, oraz Flotyllą Trałowo-Minową Sił Morskich Niemiec, stacjonującą w Olpenitz. Współpraca ta miała na celu ujednolicenie sposobu działania sił trałowo-minowych oraz ułatwienie polskim załogom przystosowania się do funkcjonowania w strukturach NATO. Efektem tego porozumienia były także częstsze wizyty oraz rejsy okrętów. Zacieśnieniu współpracy służą wspólne ćwiczenia płetwonurków z Bazy Morskiej Warnemünde oraz z Dywizjonem Pomocniczych Jednostek Pływających komend portów wojennych Świnoujście i Kołobrzeg. Nurkowania w parach jednorodnych i mieszanych pozwalają na doskonalenie sygnalizacji powszechnie stosowanej przez płetwonurków podczas wykonywania różnego rodzaju prac podwodnych. Ćwiczenia te umożliwiają również poznanie i porównanie technik nurkowania oraz technik samoratowania się i udzielania pomocy płetwonurkom, a także poznanie wykorzystywanego sprzętu.

6 W 1998 roku dowódca 2.Dywizjonu Okrętów Transportowo- Minowych kmdr dypl. Jerzy Lenda uczestniczył w międzynarodowych ćwiczeniach Cooperative Jaguar 98 jako dowódca międzynarodowej grupy amfibijnej. Po zakończeniu ćwiczeń podejmował na pokładzie okrętu ORP Lublin królową Danii Małgorzatę. Natomiast w 2000 roku dowodził siłami morskimi w międzynarodowych ćwiczeniach Cooperatve Banner 2000. W strukturach NATO Po wstąpieniu Polski do NATO w 1999 roku liczne przedsięwzięcia w ramach kontaktów przygranicznych ukierunkowano na osiągnięcie postępu w przygotowaniu kadr do pełnego współdziałania wewnątrz Sojuszu oraz na doskonalenia obowiązujących w pakcie procedur. Wysoko oceniono poziom wyszkolenia i doświadczenie zdobyte podczas wizyt roboczych oraz praktyk polskich oficerów w Bazie Morskiej Warnemünde, a także na okrętach sojuszników. Przedsięwzięcia te oraz wizyty portowe zespołów okrętów różnych klas miały znaczenie zwłaszcza w kontekście przystosowania Portu Wojennego Świnoujście do wymagań i standardów NATO. W 2000 roku nawiązano współpracę z Naval District Bornholm w zakresie bezpośredniej łączności i wymiany informacji między służbami operacyjnymi.

7 W ramach dwu- i trójstronnej oraz sojuszniczej współpracy okręty flotylli uczestniczyły w ćwiczeniach międzynarodowych, składały wizyty w portach zagranicznych, delegacje załóg składały wizyty oficjalne i robocze w jednostkach, oficerowie brali udział w obchodach świąt i rocznic, a także w ćwiczeniach i posiedzeniach stałych grup roboczych NATO. Udział okrętów w międzynarodowych ćwiczeniach pk. Baltica pozwolił na sprawdzenie wyszkolenia załóg w wykonywaniu zadań OPM we współpracy z okrętami innych państw Sojuszu. Coroczne ćwiczenia ratownicze Saren, organizowane przez stronę duńską od 1996 roku, polegające na przeprowadzaniu wspólnych działań ratowniczych i nurkowych, umożliwiają doskonalenie procedur współdziałania, osiągnięcie interoperacyjności międzynarodowego zespołu okrętów w szkoleniu bojowym, morskim i specjalistycznym oraz podtrzymywanie kontaktów załóg okrętów. Okręty 8.Flotylli Obrony Wybrzeża od 10 lat biorą udział w ćwiczeniach pk. Open Spirit operacji prowadzonej w ramach programu Partnerstwo dla pokoju. W ich trakcie zrealizowano przedsięwzięcia szeroko rozumianej obrony przeciwminowej, takie jak poszukiwanie i niszczenie min z użyciem różnych systemów oraz oczyszczanie akwenów wodnych z pozostałości po I i II wojnie światowej. W 2008 roku okręt ORP Czajka" wykrył i zniszczył prawie dwie tony materiałów wybuchowych, które zalegały w okolicach torów wodnych prowadzących do głównych portów Zatoki Ryskiej, natomiast w 2009 roku ORP Flaming zniszczył 7 min morskich o łącznej masie ładunków wybuchowych ponad 2000 kg. Udział w stałym zaspole SNMCMG1 okrętów 8 Flotylli Obrony Wybrzeża (OORP Czajka i Flaming ) pozwolił na zastosowanie w codziennej działalności szkoleniowej procedur obowiązujących w natowskich siłach morskich oraz na bojowe wykorzystanie systemów broni podwodnej w warunkach realnego zagrożenia minowego. Podczas działań w zespole zweryfikowano możliwości okrętu, zwłaszcza pod względem technicznym i logistycznym, mające znaczenie podczas długotrwałego pływania. W latach 2010-2011 okręt wsparcia logistycznego ORP Kontradmirał Xawery Czernicki realizował działania w składzie stałego Zespołu Obrony Przeciwminowej NATO SNMCMG1 (Standing NATO Minecountermeasures Group 1). Operował m. in., jako platforma dowodzenia wielonarodowym zespołem okrętów NATO, wchodzącym w skład Sił Natychmiastowego Reagowania Sojuszu Północnoatlantyckiego. Zespół, liczący od czterech do siedmiu jednostek, prowadził kompleksowe działania obrony przeciwminowej poszukiwanie, wykrywanie i niszczenie min dennych oraz kotwicznych,

8 trałowanie kontaktowe i niekontaktowe, a także wytyczanie bezpiecznych torów wodnych. Współpraca wojskowa 8.Flotylli Obrony Wybrzeża z jednostkami Sił Morskich Niemiec, Królewskiej Marynarki Wojennej Danii oraz z siłami morskimi innych państw NATO stanowi ważny element budowy wzajemnego zaufania oraz podtrzymywania dobrosąsiedzkich stosunków. Korzyści odniesione ze współpracy z siłami międzynarodowymi potwierdzają zasadność takich kontaktów. POD POLSKĄ BANDERĄ NA MORZACH I OCEANACH 1939-1945 Powstanie odrodzonej Polskiej Marynarki Wojennej datuje się z chwilą wydania dekretu Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego 28 listopada 1918 roku, powołującego do życia jej dowództwo i struktury. Przez okres międzywojennego dwudziestolecia Marynarka Wojenna RP rozwijała się, reorganizowała i umacniała. Biało-czerwona bandera była obecna w decydujących zmaganiach na morskich teatrach II wojny światowej. Po klęsce w 1939 roku, ani na chwilę nie została przerwana ciągłość jej funkcjonowania. Weszła w skład Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, prowadząc działania w strukturach sił alianckich i zapisując swoją chlubną kartę w historii. Polskie niszczyciele brały udział w akcjach floty brytyjskiej u wybrzeży niemieckich na Morzu Północnym i minowaniu wód przed niemieckimi portami. W kwietniu 1940 roku wspierały swą artylerią walczące w Norwegii oddziały Sprzymierzonych tam zatonął w walce z samolotami Luftwaffe ORP Grom. W tym samym czasie flota polska poniosła drugą bolesną stratę z kolejnego rejsu po M. Północnym nie powrócił okręt podwodny Orzeł. Duży rozgłos zdobył niszczyciel Piorun, który biorąc udziałw pościgu za pancernikiem Bismarck w 1941 roku nawiązał z nim kontakt bojowy co pozwoliło na przybycie okrętów alianckich i jego zatopienie. Okręty polskie uczestniczyły także w alianckich konwojach na Oceanie Atlantyckim i do portów radzieckich na Oceanie Lodowatym. W konwojach do Archangielska i Murmańska pływały niszczyciele m.in., Orkan, Błyskawica i Garland. Jak zauważył brytyjski historyk Ze wszystkich flot Zjednoczonych Narodów żadna nie walczyła lepiej w warunkach najwyższych trudności operacyjnych jak Polska Marynarka Wojenna".

9 Po zakończeniu wojny Polska Marynarka Wojenna istniała nadal w Wielkiej Brytanii, aż do 31 marca 1947 roku, tj. do czasu jej rozwiązania. Równocześnie, po wyzwoleniu wschodnich terenów Polski, na terenie kraju mobilizowano i organizowano nowe jednostki, m.in. pod koniec 1944 r. powstał pierwszy oddział Marynarki Wojennej (Zapasowy Batalion Morski w Lublinie). Stopniowo na wyzwalanym i odzyskiwanym Wybrzeżu powstawała administracja wojskowa i morska oraz nowe jednostki Marynarki Wojennej. 7 lipca 1945 roku Naczelny Dowódca WP wydał rozkaz Nr 00163/Org., powołujący do życia Dowództwo Marynarki Wojennej. Stopniowo organizowano dowództwa, sztaby i zespoły okrętów, które obsadzano posiadaną kadrą własną, wracającą z niewoli i z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

10 SZCZECIŃSKI OBSZAR NADMORSKI 1946 1950 Po zakończeniu wojny PMW istniała nadal w Wielkiej Brytanii, aż do 31 marca 1947 roku, tj. do czasu jej rozwiązania. Równocześnie po wyzwoleniu wschodnich terenów Polski, na terenie kraju mobilizowano i organizowano nowe jednostki. Powstawała administracja wojskowa i morska oraz nowe jednostki Marynarki Wojennej. W 1946 roku utworzony zostaje Zachodni, a następnie Szczeciński Obszar Nadmorski z siedzibą w Świnoujściu, którego dowódcą został kmdr Włodzimierz STEYER. Szybko zbliżał się dzień, który zostawił trwały ślad w sercach wielu Polaków- pierwszych osadników oraz zapisał się na kartach historii. Tak oto w 8 kwietnia 1946 roku do polskiego portu wojennego w Świnoujściu wpłynęły cztery okręty wojenne-trałowce. Były to tzw. ptaszki - ORP Czajka, ORP Mewa, ORP Rybitwa i ORP Żuraw rewindykowane z Niemiec. Na pokładach okrętów przybyła do Świnoujścia Kompania Wartownicza pod dowództwem kpt. E. Jereczka. Marynarze kompanii wartowniczej MW w Świnoujściu, 1946 r.

11 Okręty tego typu miały 45 metrów długości, wyporność 185 ton i rozwijały prędkość 18 węzłów. Wyposażone były w trały kontaktowe, uzbrojone w działo kalibru 75 mm i przeciwlotnicze karabiny maszynowe oraz miały możliwość postawienia do 20 min morskich. Organizując flotyllę SON w jej skład włączono Dowództwo i Sztab, KPW Świnoujście, Komendę Ochrony Portu, Samodzielną Kompanię Wartowniczą, Izbę Chorych, oraz cztery przedwojenne trałowce (tworzyły 1 Dywizjon Flotylli Trałowców), grupę ścigaczy OP w składzie: Nieuchwytny, Śmiały, Sprawiedliwy i Szybki oraz dwa kutry uzbrojone Okoń i Lin. Obszar KPW Świnoujście w okresie istnienia SON-u obejmował tylko 250 m nabrzeża Władysława IV, baseny i urządzenia portowe na Kosie i częściowo w Przytorze. Po wielu tygodniach wytężonej pracy, w końcowych dniach maja 1946 roku, nastąpiło pierwsze nawiązanie łączności radiowej z dowództwem w Gdyni. Zapewniono jednocześnie sprawne funkcjonowanie łączności pomiędzy wszystkimi jednostkami organizacyjnymi SON. Z dniem 10.10.1946 roku w strukturę SON wcielono 1.Morską Kompanię Saperów z miejscem stacjonowania w Janogrodzie obok Międzyzdrojów. W 1948 roku, dowódca SON powołał Komendy Garnizonów w niektórych nadmorskich miejscowościach także KG Świnoujście. Całość dopełniało powstanie w końcu 1948 roku Wojskowej Prokuratury SON z siedzibą w Świnoujściu. Szczecińskim Obszarem Nadmorskim dowodzili: kmdr Włodzimierz Steyer (1946 1947); kmdr Marian Wojcieszek (1947 1949); kmdr por. Robert Kasperski (1949 1950).

12 BAZA MARYNARKI WOJENNEJ 1950 1965 Dowódca MW rozkazem organizacyjnym nr 643 z dnia 21 grudnia 1950 roku utworzył Bazę Marynarki Wojennej w Świnoujściu i nadał jej Nr 2454. Zgodnie z tym założeniem zasadniczą rolę w obronie polskiego wybrzeża miały odtąd odgrywać bazy morskie w Gdyni i w Świnoujściu oraz pomocnicze bazy operacyjne Floty w Ustce i Kołobrzegu. Pierwszym dowódcą Bazy Marynarki Wojennej w Świnoujściu został kmdr Tadeusz Rutkowski. Baza stanowiła zasadnicze zaplecze techniczne i zaopatrzeniowe umożliwiające operacyjne rozwinięcie sił i środków do działań w swojej strefie odpowiedzialności. W jej składzie znalazły się nowo sformowane pododdziały i oddziały m. in.: Flotylla Środków Desantowych, 4.Odcinek Obserwacji i Łączności, 3.Batalion Piechoty Morskiej, 17.Bateria Artylerii Stałej, 12.Samodzielny Pluton Obrony Przeciwchemicznej, 26.Kompania Wartownicza, Komenda Garnizonu Świnoujście, Klub Garnizonowy Świnoujście, ciężki kuter motorowy Okoń, 2 kutry motorowe oraz 2 ścigacze S-1 i S-2.

13 Z powstaniem Bazy MW łączy się okres szybkiego rozwoju jednostek pływających. 7 sierpnia 1951 roku powstaje Flotylla Środków Desantowych ( przemianowana w 1956 roku na Flotyllę Okrętów Desantowych, a w 1964 roku w 2.Brygadę Okrętów Desantowych). W 1955 roku z Helu do Świnoujścia przebazowano 14.Dywizjon Kutrów Trałowych, składający się z 7 kutrów trałowych typu TR-41, a wiosną 1960 roku włączono w skład DKT dwanaście kolejnych kutrów o numerach burtowych od TR-51 do TR-62. Jednostki te brały czynny udział w oczyszczaniu wód Bałtyku z min (m.in., oczyściły tory wodne: Świnoujście Szczecin i Świnoujście Dziwnów. W latach 1955 1956 dokonano zmian organizacyjnych w systemie pododdziałów łączności i obserwacji polskiego wybrzeża. W miejsce 4.Odcinka Obserwacji i Łączności utworzono 8.Rejon Obserwacji Bazy MW, natomiast w październiku 1964 roku przeniesiono z Ustki do Świnoujścia Orkiestrę Wojskową. W ten sposób zreorganizowano siły lądowe i wzmocniono siły morskie podległe dowódcy Bazy. Bazą Marynarki Wojennej w Świnoujściu dowodzili: - kmdr Tadeusz Rutkowski (1950 1952); - kmdr Fiodor Gusiew (1952 1954); - kmdr por. Stanisław Kańkowski (1954 1955); - kmdr por. Witold Maculewicz (1956 1957); - kmdr por. Czesław Obzejta (1957 1958); - kmdr por. Mieczysław Miernik (1958 1961); - kmdr por. dypl. Władysław Urbański (1961 1966).

14 8.FLOTYLLA OBRONY WYBRZEŻA W LATACH 1965 2010 Setki tysięcy mil morskich, tysiące dni w morzu, udział w największych manewrach państw NATO i polskiej Marynarki Wojennej oraz udział w misjach zagranicznych to bilans dokonań 8. Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu ostatnich lat. 29 kwietnia 2010 roku świnoujska flotylla obchodziła 45. rocznicę powstania. Rozwój Marynarki Wojennej w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia w znaczącym stopniu uzależniony był od czynników zewnętrznych jak i wewnętrznych, które wywierały wpływ na ówczesny stan potencjału militarnego Polski. Kryzys berliński (1961r.), karaibski (1962r.), a także wojna w Wietnamie (trwającą od 1964 r.) i izraelsko arabska (1967r.), spowodowały ogólny wzrost wydatków zbrojeniowych w świecie i w Polsce. Tylko w latach 1961 1965 rząd polski przeznaczył na potrzeby sił zbrojnych o ponad 60% więcej środków finansowych niż w ubiegłej pięciolatce. Wówczas to miał

15 miejsce najbardziej dynamiczny rozwój i produkcja polskiego przemysłu okrętowego co w rezultacie wpływało na zwiększenie stanu osobowego Marynarki Wojennej. Zmiany w organizacji Marynarki Wojennej dokonane w tym okresie wynikały z nowych koncepcji Dowództwa Marynarki Wojennej dotyczących dalszego rozwoju sił morskich. Powrócono do idei (sprzed 1950 roku), formowania dowództwa dla dwóch flotylli obrony wybrzeża: w Świnoujściu i Helu. Jednostki stacjonujące w tych miastach, miały już nie tylko bronić baz wojskowych i wód terytorialnych, ale także podległe sobie wybrzeże. Realizując te zamierzenia w maju 1965 roku po przeformowaniu Bazy MW w Świnoujściu i podległych jej jednostek, na mocy rozkazu dowódcy MW nr 027 z dnia 29 kwietnia 1965 roku utworzono 8.Flotyllę Obrony Wybrzeża. Wkrótce na stanowisko dowódcy flotylli 1 lipca 1966 roku przybył kontradmirał Zygmunt Rudomino (rozkaz dowódcy MW nr 085 z dnia 26 marca 1966 roku.) W tym samym roku zorganizowana zostaje wywodząca się z Flotylli Środków Desantowych 2.Brygada Okrętów Desantowych i 12.Dywizjon Trałowców Bazowych. Odtworzono również świnoujską Komendę Portu Wojennego wraz z Dywizjonem Pomocniczych Jednostek Pływających oraz przeniesioną z Ustki Orkiestrę Wojskową. Struktura organizacyjna flotylli 1965r. Dowództwo w Świnoujściu o 2.Brygada Okrętów Desantowych w Świnoujściu 1.Dywizjon Okrętów Desantowych w Świnoujściu 2. Dywizjon Okrętów Desantowych w Świnoujściu Dywizjon Kutrów Desantowych w Świnoujściu o 12.Dywizjon Trałowców Bazowych w Świnoujściu o Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu o Orkiestra Garnizonowa w Świnoujściu o Komenda Garnizonu w Świnoujściu o Klub Oficerski w Świnoujściu W następnym okresie siły Flotylli zwiększyły się o kolejne oddziały i pododdziały łączności, obserwacji, artylerii nadbrzeżnej i przeciwchemicznej. W 1977 roku 8.FOW podporządkowano 8.Kołobrzeski Batalion Saperów MW oraz sformowano od podstaw 1.Dywizjon Saperów Morskich, który podporządkowano 2.Brygadzie Okrętów Desantowych. W 1991 roku utworzono 16.Dywizjon Kutrów ZOP z miejscem stacjonowania w Kołobrzegu, w którego składzie znalazły się okręty

16 rozformowanej Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza. Odtworzono także Kołobrzeską Komendę Portu Wojennego pełniącej funkcję jedynej bazy morskiej na środkowym wybrzeżu, przystosowanej do zaopatrywania jednostek Marynarki Wojennej. Komenda ta, powstała już w latach czterdziestych, lecz została rozformowana z końcem 1950 roku. Po raz drugi Komendę w Kołobrzegu powołano dla obsługi Bałtyckiego Dywizjonu Okrętów Pogranicza i rozwiązano w 1974 roku, by następnie odtworzyć ją w 1991 roku do obsługi 16.dKZOP i rozformować ją wraz z nim w 2006 roku. W związku z wycofaniem na przełomie 1989/91 roku ODS-ów oraz wcieleniem do służby okrętów transportowo-minowych, 2.Brygada Okrętów Transportowo - Minowych została przeformowana 14 lipca 1992 roku na 2.Dywizjon Okrętów Transportowo-Minowych. Struktura organizacyjna flotylli 1995r. Dowództwo w Świnoujściu o 2.Dywizjon Okrętów Transportowo-Minowych w Świnoujściu o 12.Woliński Dywizjon Trałowców w Świnoujściu o 16.Dywizjon Kutrów Zwalczania Okrętów Podwodnych w Kołobrzegu o 8.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Międzyzdrojach o 30.Kompania Przeciwchemiczna w Międzyzdrojach o 8.Kołobrzeski Batalion Saperów MW w Dziwnowie o 4.Batalion Minowania w Dziwnowie o Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu o Komenda Portu Wojennego w Kołobrzegu o Orkiestra Wojskowa Świnoujście o Klub Garnizonowy w Świnoujściu o Komenda Garnizonu Świnoujście W latach 2000 2007 siły 8.FOW zostały poważnie zredukowane. Wycofano ze służby kilkanaście jednostek pływających, wcielając tylko do linii okręt wsparcia logistycznego Kontradmirał Xawery Czernicki (1 września 2001 roku). Rozformowano 3 jednostki wojskowe: 4.Batalion Minowania MW w Dziwnowie (30 września 2005 roku), 16.Dywizjon Kutrów ZOP w Kołobrzegu (31 lipca 2006 roku), Komendę Portu Wojennego Kołobrzeg (31 grudnia 2006 roku). Podporządkowanie zmienił 8.Rejon Obserwacji i Łączności, (30 październik 2006 roku), który obecnie jest w strukturze Centrum Wsparcia Teleinformatycznego i Dowodzenia MW. 1 lipca 2006 roku w wyniku rozformowania 9.FOW podporządkowano dowódcy 8.FOW 13.Dywizjon Trałowców, który został przebazowany z portu wojennego

17 Hel do portu wojennego Gdynia. Wcześniej w wyniku reformy służby zdrowia Wojskową Specjalistyczną Przychodnię Lekarską w Świnoujściu przekształcono w Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej z podległością pod Inspektorat Wojskowej Służby Zdrowia w Warszawie. Od 2004 roku trwa największa inwestycja rozbudowa portu wojennego w Świnoujściu, który po zakończeniu prac stanie się bazą morską Sojuszu Północnoatlantyckiego. Zbudowano nowoczesne nabrzeże, drogi dojazdowe i lądowisko dla helikopterów. Pogłębiono baseny portowe, odcinek toru wodnego, zmodernizowano falochrony oraz zbudowano nową obrotnicę. Wszystko wyposażane jest w elektroniczne instalacje, połączone systemami łączności i dowodzenia. Do bazy będą mogły wpływać NATO-wskie okręty o długości 210 m i zanurzeniu do 11 m. Istniejąca w porcie baza remontowa pozwoli na wykonanie wszystkich typów remontów. Baza Świnoujście skomunikowana jest drogowo oraz lotniczo z zapleczem w głębi kraju, zaś dodatkowym atutem jest rzeczne połączenie z południowymi obszarami Polski i terytorium Niemiec, a przez nie z resztą Europy Zachodniej. Dowódcy 8.FOW o kontradmirał Zygmunt Rudomino (1966-1969); o kmdr dypl. Witold Gliński (1969-1971); o kontradmirał Kazimierz Bossy (1971-1979); o kmdr dypl.. Romuald Waga (1979-1983); o kontradmirał Henryk Matuszczyk (1983-1993); o kontradmirał Stanisław Kasperkowiak (1993-2002); o kontradmirał Michał Michalski (2002-2005); o kontradmirał Jerzy Lenda (2005-2009); o kontradmirał Krzysztof Teryfter (od 2009).

18 Kontradmirał Zygmunt Rudomino stanowisko dowódcy 8.FOW objął 1 lipca.1966 roku ( rozkaz z dnia 11 kwietnia 1966 roku) i pozostawał na nim do 23 lipca 1968 roku. Jego duże doświadczenie dowódcze i sztabowe oraz podejście do zagadnień morskich, zwłaszcza technicznych, sprzyjały pomyślnej realizacji przez Flotyllę zadań obrony morskiej granicy państwa. Przeniesiony do Gdyni, objął obowiązki zastępcy dowódcy MW. ds. Techniki i Zaopatrzenia szefa Służb Technicznych i Zaopatrzenia.

19 W 1968 roku obowiązki dowódcy objął kmdr dypl. Witold Gliński dotychczasowy szef Sztabu flotylli. W Świnoujściu funkcję tę pełnił do 26 lutego 1971 roku, a następnie wyznaczony został na stanowisko komendanta Wyższej Szkoły MW im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni.

20 Dnia 9 sierpnia 1971 roku dowództwo flotylli objął kmdr dypl. Kazimierz Bossy, który od 16 stycznia 1970 roku pełnił obowiązki szefa Sztabu Flotylli. W sumie z flotyllą związany był blisko 10 lat dowodząc nią do 1 sierpnia 1979 roku. Na stopień kontradmirała awansował w 1978 roku. Pod jego dowództwem flotylla umocniła się ilościowo i jakościowo, odnosząc wiele sukcesów w szkoleniu i umacnianiu gotowości bojowej, zarówno na szczeblu MW, jak i WP. Przeniesiony do Gdyni sprawował obowiązki zastępcy dowódcy MW ds. liniowych, a następnie od 1988 roku komendanta rektora Akademii MW w Gdyni.

21 Po odejściu kontradmirała Kazimierza Bossego ze Świnoujścia obowiązki dowódcy flotylli objął 24 sierpnia 1979 roku, kmdr dypl. Romuald Andrzej Waga. Ze Świnoujściem związał się na 4 lata pozostając na stanowisku do 1 sierpnia 1983 roku. W trakcie dalszej służby doszedł do najwyższych stanowisk w MW i stopnia admirała. W latach 1989-96 był dowódcą polskiej Marynarki Wojennej. Pod jego dowództwem MW rozpoczęła proces integracji z siłami morskimi NATO.

22 Kolejnym dowódcą 8.FOW w dniu 19 sierpnia 1983 roku został kmdr dypl. Henryk Matuszczyk. Dowodził nią prawie 10 lat. Wprowadził jednostkę w nowy okres transformacji ustrojowej i postępującej reorganizacji jej sił. Krótko po awansie na stopień kontradmirała (1992r.) odszedł 19 lutego 1993 roku na etat komendanta AMW w Gdyni.

23 W tym samym dniu obowiązki dowódcy objął kmdr dypl. Stanisław Kasperkowiak, który już jesienią tego roku awansował na stopień kontradmirała. Nowy dowódca zawodową służbę wojskową rozpoczął w 1965 roku na okrętach desantowych, przechodząc kolejne szczeble dowodzenia. W 1975 roku przeszedł do służby w sztabie Flotylli, gdzie w latach 1982 1987 pełnił obowiązki szefa Sztabu flotylli. Pod swoim kierownictwem wprowadził 8.FOW w nowe struktury organizacyjne, dowódcze i szkoleniowe, szczególnie w okresie przygotowującym do wejścia WP i MW w struktury NATO.

24 W latach 2002 2005 Flotyllą dowodził kontradmirał Michał Michalski. W latach 1983-1986 studiował w Akademii Wojskowej w Dreźnie na wydziale dowódczo morskim. Następnie Był szefem Sztabu i dowódcą 2.Dywizjonu Kutrów Rakietowych i Torpedowych. Od 1991 roku był szefem Wydziału Operacyjnego 3.Flotylli Okrętów w Gdyni. W latach 1993 1994 odbył podyplomowe studia w Akademii Dowodzenia Bundeswehry w Hamburgu na wydziale operacyjno strategicznym. W roku 1994 roku rozpoczął pracę w Oddziale Operacyjnym Sztabu Marynarki Wojennej, a 2 lata później został szefem Sztabu 3 Flotylli Okrętów. Od roku 1999 był szefem Oddziału Operacyjnego Sztabu Marynarki Wojennej. Po zakończeniu służby w Świnoujściu kontradmirał M. Michalski został wyznaczono na stanowisko zastępcy szefa Sztabu w Dowództwie Marynarki Wojennej, a w 2006 roku szefa Sztabu MW.

25 W okresie od 19 sierpnia 2005 do 31 maja 2009 roku 8.FOW dowodził kontradmirał Jerzy Lenda. Po promocji skierowany do 8.Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu, gdzie pełnił służbę w 2.Brygadzie Okrętów Desantowych przechodząc szczeble dowodzenia od dowódcy działu po zastępcę dowódcy okrętu. w latach 1981 1983 studiował w AMW w Leningradzie, na kierunku technicznym artyleria i broń okrętowa konstrukcje i eksploatacja. Następnie przez 12 lat zajmował stanowiska w Dowództwie 8.Flotylli Obrony Wybrzeża. W latach 1996 2002 dowodził 2.dywizjonem Okrętów Transportowo-Minowych. W 1998 roku uczestniczył w międzynarodowym ćwiczeniu Cooperative Jaguar 98, jako dowódca międzynarodowej grupy amfibijnej. W roku 2000 uczestniczył w międzynarodowym ćwiczeniu Cooperatve Banner 2000, jako dowódca sił morskich. W latach 2002 2004 pełnił obowiązki szefa Szkolenia flotylli, a następnie odbył roczne studia w Naval Command College w Newport, prestiżowej uczelni wojskowej USA.

26 Od 1 czerwca 2009 roku obowiązki dowódcy 8.FOW pełni kontradmirał Krzysztof Teryfter. W 1982 roku rozpoczął służbę w 12.Dywizjonie Trałowców w Świnoujściu, gdzie dowodził działem okrętowym broni podwodnej, a następnie działem okrętowym nawigacyjnym na ORP "Mors". W latach 1985-1989 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy ORP "Bóbr", by w roku 1989 zostać jego dowódcą. W 1990 roku rozpoczął służbę w Dowództwie 8.Flotylli Obrony Wybrzeża, przechodząc kolejne stanowiska służbowe. W 2004 r. został wyznaczony na stanowisko szefa Sztabu flotylli, a trzy lata później, w 2007 roku został zastępcą dowódcy Flotylli.

27 Dzień dzisiejszy 8.FOW Obecnie o potencjale bojowym 8.Flotylli Obrony Wybrzeża decydują dwa dywizjony okrętowe wykonujące zadania transportowo minowe - 2.dywizjon Okrętów Transportowo-Minowych) oraz obrony przeciwminowej 12.Woliński dywizjon Trałowców w Świnoujściu. Ponadto w skład flotylli wchodzą trzy jednostki brzegowe realizujące zadania bojowego zabezpieczenia jej działań. Zadaniami inżynieryjno saperskimi zajmuje się 8.Kołobrzeski Batalion Saperów MW stacjonujący w Dziwnowie. Obronę przeciwlotniczą flotylli zapewnia 8.Dywizjon Przeciwlotniczy w Dziwnowie, a zabezpieczenie logistyczne sił okrętowych i brzegowych realizowane jest w oparciu o Komendę Portu Wojennego w Świnoujściu (WOG) posiadającą w swoim składzie pomocnicze jednostki pływające różnorodnego przeznaczenia oraz Punkt Bazowania w Kołobrzegu. Do zasadniczych zadań Flotylli należy: prowadzenie działań na morzu w składzie narodowych i sojuszniczych zgrupowań sił OPM i minowania w ramach realizacji zadań związanych z obroną państwa i udziale w kolektywnej obronie państw NATO; reagowanie w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych; wsparcie i zabezpieczenie bojowe działań sił morskich; udziału w misjach i operacjach pod auspicjami NATO, UE i organizacji. Obecnie świnoujska Flotylla stanowi doświadczony i pełen ambicji zespół, mający wielu doskonale przygotowanych zawodowo i oddanych jej oficerów, podoficerów, marynarzy oraz pracowników wojska. Na dobry wizerunek 8.FOW wpływ ma systematyczny wzrost interoperacyjności z flotami należącymi do Sojuszu Północnoatlantyckiego, współpraca przygraniczna z Bazą Morską w Warnemünde oraz kontakty bilateralne z Flotyllą Trałowo Minową SM Niemiec, z 3.Eskadrą Trałowo Minową z Frederikshavn. Okręty flotylli biorą udział we wszystkich ćwiczeniach Marynarki Wojennej oraz w wielu ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych, na Morzu Bałtyckim i Morzu Północnym, takich jak Sandy Coast, Passex, Baltops, Blue Game, czy Open Spirit. Na podstawie decyzji Ministra Obrony Narodowej z 28 czerwca 1994 roku w sprawie nadania imienia patrona oraz ustanowienia dorocznego święta flotylli, 8.FOW przyjęła imię współtwórcy polskiej floty, wiceadmirała Kazimierza Porębskiego oraz święta jednostki w dniu 29 kwietnia.

28 8.Flotylla Obrony Wybrzeża była odznaczona Orderem Sztandaru Pracy II Klasy w 1978 roku, czterokrotnie Medalem za Osiągnięcia w Służbie Wojskowej oraz innymi odznaczeniami państwowymi i resortowymi, za wysoki stan gotowości bojowej, a także osiągnięcia w szkoleniu i wychowaniu żołnierzy. W latach 1998 i 1999 w uznaniu zasług Flotylla wyróżniona została Znakiem Honorowym Sił zbrojnych RP. Struktura organizacyjna flotylli 2012r. Dowództwo w Świnoujściu o 2.Dywizjon Okrętów Transportowo-Minowych w Świnoujściu; o 12.Woliński Dywizjon Trałowców w Świnoujściu; o 8.Kołobrzeski Batalion Saperów MW w Dziwnowie; o - 30.Kompania Chemiczna w Dziwnowie; o 8.Dywizjon Przeciwlotniczy w Dziwnowie; o Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu; o Komenda Garnizonu Świnoujście. 2. DYWIZJON OKRĘTÓW TRANSPORTOWO MINOWYCH Jest oddziałem taktycznym 8.Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu przeznaczonym do stawiania zagród minowych oraz przewozów drogą morską wojsk i sprzętu technicznego. Okręty Dywizjonu posiadają możliwości załadunku oraz wyładunku wojsk i sprzętu na nieuzbrojonym brzegu. Brały udział w wielu ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych, wykonywały wiele zadań bojowych i specjalnych, a także prowadziły dyżury bojowe, graniczne i ratownicze. ORP Kontradmirał Xawery CZERNICKI przez 14 miesięcy pełnił misję pokojową na wodach Zatoki Perskiej, zaopatrując siły koalicji w niezbędny sprzęt, paliwo i wodę oraz patrolował wody wewnętrzne Iraku. Okręty Dywizjonu reprezentowały polską banderę w wielu portach zagranicznych. W 1998 roku załoga ORP Lublin uczestnicząc w międzynarodowym ćwiczeniu pk. Cooperative Jaguar w ramach Partnerstwa dla pokoju, gościła na pokładzie okrętu królową Danii Małgorzatę II. Dywizjon posiada wiele osiągnięć, a do ostatnich z nich należy zaliczyć: wyróżnienie przez ministra Obrony Narodowej Znakiem Honorowym Sił Zbrojnych RP za szczególne osiągnięcia w wykonywaniu zadań służbowych w 2002 roku, nadanie tytułu

29 honorowego Wzorowy Pododdział dla ORP Kontradmirał Xawery CZERNICKI za szczególne osiągnięcia w czasie udziału w operacjach Enduring Freedom i Iraqi Freedom w latach 2002-2003 oraz wyróżnienie przez Prezydenta RP w 2007 roku Flagą Rzeczypospolitej Polskiej. Wielostronna współpraca oraz bliskie kontakty z miastami patronackimi dowództwa dywizjonu i okrętów transportowo-minowych (ORP Poznań, Gniezno, Toruń, Kraków, Lublin ), zaowocowały podpisaniem 28 lutego 2005 roku w Gnieźnie porozumienia i powstania projektu edukacyjnego Miasta Okręty. Intencją projektu, jest popularyzacja związku różnych regionów Polski z Morzem i Marynarką Wojenną, natomiast ideą wieloboju morskiego jest tworzenie pozytywnego wizerunku Marynarki Wojennej RP w kraju oraz popularyzacja tradycji i zwyczajów morskich, problematyki morza i ludzi z nim związanych co znacząco służy integracji obu środowisk. Dywizjon w swojej historii przechodził różne przeobrażenia organizacyjne, co również wiązało się ze zmianą nazwy począwszy od powstania w 1951 roku, Flotylli Środków Desantowych poprzez 2. Brygadę Okrętów Desantowych, 2.Brygadę Okrętów Transportowo Minowych, po dzisiejszy 2.dywizjon Okrętów Transportowo Minowych. W 1965 roku zorganizowano wywodzącą się z Flotylli Środków Desantowych 2.Brygada Okrętów Desantowych, którą stopniowo wyposażano w nowe kutry oraz okręty desantowe polskiej produkcji. W tymże roku jednostka posiadała już 10 nowych okrętów i 15 kutrów, które mogły przewozić desant o sile 45 czołgów i 1500 żołnierzy z lekkim sprzętem. Na przełomie lat 70. i 80. była największym zespołem okrętów w MW, licząc w szczytowym okresie 41 okrętów i kutrów. (okręt dowodzenia, 22 okręty desantowe średnie oraz 18 kutrów desantowych). W 1977 roku w skład 2.BOD wcielono 1.Dywizjon Saperów Morskich. Była to jednostka brzegowa, której zadania polegały na wykonywaniu przejść w inżynieryjno-minowych zaporach przeciwnika w rejonie przybrzeżnym i na plażach. W 1987 roku Dywizjon przedyslokowano do Dziwnowa, a następnie w 1993 roku przeformowano w 4.Batalion Minowania MW. W latach 1989-91 wycofano ze służby 21 średnich okrętów desantowych proj. 770/771, (z wyjątkiem ORP Cedynia, przemianowanego na okręt transportowy i ORP Grunwald ). W Stoczni Północnej łącznie zbudowano tylko 5 z planowanych 12 jednostek proj. 767, następców słynnych ODS-ów oraz 3 kutry transportowe typu 716. Oficjalnie zmieniono ich zadania i przeklasyfikowano na okręty transportowo-minowe. W związku z wycofaniem ODS-ów oraz wcieleniem do służby okrętów transportowo-minowych, 2.Brygada Okrętów Transportowo - Minowych

30 została przeformowana 14 lipca 1992 roku na 2.Dywizjon Okrętów Transportowo-Minowych. 12. WOLIŃSKI DYWIZJON TRAŁOWCÓW 12.Dywizjon Trałowców jest jednym z dwóch dywizjonów trałowców w Polskiej Marynarce Wojennej. Dywizjon powstał 1 czerwca 1965 roku. 12.Dywizjon Trałowców jest oddziałem taktycznym posiadającym w swoim składzie organizacyjnym dwanaście trałowców projektu 207P i grupę Płetwonurków Minerów. Dywizjon przeznaczony jest do wykonywania zadań obrony przeciwminowej. Jednostka brała udział w wielu ćwiczeniach na szczeblu flotylli, Marynarki Wojennej oraz w ćwiczeniach międzynarodowych. Wykonywała wiele zadań bojowych i specjalnych a jej okręty prowadziły dyżury bojowe, graniczne i ratownicze oraz uczestniczyły w akcjach ratowniczych na morzu. Prowadziły również działania związane z ochroną Polskiej Strefy Rybołówstwa Morskiego. Za działalność szkoleniową i bojową oraz prace na rzecz gospodarki narodowej Dywizjon został wyróżniony między innymi: medalem Za Zasługi dla Marynarki Wojennej, odznaką Gryfa Pomorskiego, medalem 50 lecia Szkolnictwa Morskiego odznaką Zasłużony Dawca Krwi. 1 czerwca 1996 roku decyzją Ministra Obrony Narodowej Dywizjon przyjął nazwę Woliński. W 2000 roku uzyskał tytuł Przodującego Zespołu Okrętów MW, a minister Obrony Narodowej za szczególne osiągnięcia w wykonywaniu zadań służbowych przyznał mu Znak Honorowy Sił Zbrojnych RP. Dywizjon został stworzony na bazie dwóch grup trałowców typu 254K i 254M przebazowanych do Świnoujścia z Helu w 1965 roku. W pierwszym okresie Dywizjon wykonywał zadania polegające na niszczeniu min morskich pozostałych po II wojnie światowej. W 1983 roku rozpoczęto wprowadzanie do służby trałowców bazowych projektu 207P, natomiast od 1987 roku rozpoczęto wycofywanie ze służby starych okrętów typu 254. Dywizjon obecną strukturę uzyskał w marcu 1991 roku kiedy to wcielono ostatni, dwunasty trałowiec projektu 207P, ORP Hańcza. Z dniem 1 czerwca 1992 roku został przemianowany na 12.Dywizjon Trałowców.

31 KOMENDA PORTU WOJENNEGO W ŚWINOUJŚCIU Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu jest bazą logistyczną 8.Flotylli Obrony Wybrzeża. W latach 2001, 2002 i 2003 zdobyła miano Przodującego Oddziału Logistycznego 8.FOW oraz trzykrotnie miano Przodującego Oddziału Logistycznego Marynarki Wojennej w latach 1998, 1999 i 2000. Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu odpowiada za stan techniczny sprzętu, bezpieczeństwo na terenie portu i zaopatrzenie marynarzy. Obszar w jakim KPW realizuje swoje zadania rozciąga się od Świnoujścia do Darłowa, z głównym portem w Świnoujściu i Punktem Bazowania w Kołobrzegu. Przeznaczona jest do zaopatrywania, wykonywania remontów, obsługi technicznej, konserwacji uzbrojenia i sprzętu oraz usług na rzecz zespołów i jednostek brzegowych flotylli, a także okrętów czasowo bazujących w Porcie Wojennym w Świnoujściu. W skład Komendy Portu Wojennego w Świnoujściu wchodzą między innymi: Dywizjon Pomocniczych Jednostek Pływających, Warsztaty Remontowe Techniki Morskiej, Batalion Zabezpieczenia, Garnizonowa Straż Pożarna oraz Punkt Bazowania Kołobrzeg. KPW Świnoujście jako jednostka logistyczna od wielu już lat realizuje zadania, wobec sił sojuszniczych. Pierwsze zadania o takim charakterze były realizowane w czasach Partnerstwa dla Pokoju, kiedy to Port Wojenny w Świnoujściu był miejscem oficjalnych wizyt okrętów innych bander oraz miejscem odpoczynku dla załóg zespołów okrętów uczestniczących w ćwiczeniach na morzu. Pododdziały komendy oprócz samochodów służących do transportu używają również specjalistycznych pojazdów do przewozu i dystrybucji materiałów pędnych i smarów, sprzętu oraz urządzeń przeładunkowych. KPW Świnoujście dysponuje także nowoczesną stacją diagnostyczną oraz parkową stacją obsługi pojazdów samochodowych. Wchodzący w skład komendy Dywizjon Pomocniczych Jednostek Pływających posiada w swoim składzie: holowniki, zbiornikowce, stację demagnetyzacyjną oraz kutry i motorówki do zadań usługowych. Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu została odtworzona w 1965 roku. Lata 60-te, to okres organizacji służb, szkolenia i doskonalenia działalności usługowo gospodarczej na rzecz zaopatrywanych jednostek, a także aktywna działalność w zakresie oczyszczania kanałów portowych i redy portu z niewypałów i amunicji. W tym czasie powstało wiele nowych obiektów, natomiast istniejące adaptowane były dla potrzeb zapewnienia właściwej działalności portu. Modernizowane były kotłownie, ujęcia wody, sieć ciepłownicza oraz

32 nabrzeża portowe. W roku 1972 w struktury Komendy Portu Wojennego włączona została kompania samochodowa oraz kompania wartownicza, przeformowana w 1974 roku w Batalion Ochrony i Obsługi, a następnie w 2009 roku w Batalion Zabezpieczenia. Sztandar Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu otrzymała z rąk Dowódcy Marynarki Wojennej w 1995 roku. Jego fundatorem był Węzeł PKP w Częstochowie. 8. KOŁOBRZESKI BATALION SAPERÓW MW 8.Batalion Saperów MW przeznaczony jest do realizacji zadań zabezpieczenia inżynieryjnego flotylli. W trakcie II wojny światowej 8.Batalion Saperów przeszedł cały szlak bojowy od m. Sielce nad Oką, aż do m. Hemingsdorf nad Hawelą. W czasie działań wojennych wykonywał zadania inżynieryjno saperskie, m.in.: zabezpieczając przeprawy na Bugu, przyczółkach wiślanych w rejonie Puław, Dęblina oraz Warszawy. Brał udział w walkach na Wale Pomorskim, o Kołobrzeg i pod Siekierkami. Do najważniejszych zadań batalionu należy urządzanie i utrzymanie stanowisk rozładunku oraz załadunku sprzętu i materiałów na okręty z nieprzygotowanego brzegu, a także ustawianie przeciwdesantowych zapór minowych. Jednostka posiada również możliwości prowadzenia prac fortyfikacyjnych, budowy mostów niskowodnych, rozminowywania terenów i obiektów jak również urządzania przepraw pontonowych i desantowych. Etatowy patrol rozminowania zajmuje się usuwaniem niewypałów i niewybuchów. Dziwnowski Batalion był wielokrotnie wyróżniany za osiągnięcia szkoleniowe, m.in. medalem Za zasługi dla Marynarki Wojennej i odznakę honorową Gryfa Pomorskiego. W 1998 roku uzyskał miano Przodującego Oddziału Brzegowego 8.FOW i MW, a w 2000 roku miano Przodującego Oddziału Brzegowego 8.FOW. W swojej historii jednostka posiadała dwa sztandary, pierwszy ufundowany w 1964 r. przez społeczeństwo Powiatu Kamieńskiego, drugi w 1997 r. ufundowany przez społeczeństwo Kamienia Pomorskiego i Dziwnowa. Od 1996 r. Batalion stał się jednostką garnizonową i oddziałem gospodarczym dla wszystkich jednostek stacjonujących w Dziwnowie. Od tamtej pory dzięki wysiłkom dowództwa, kadry i pracowników wojska zostały odremontowane wszystkie zamieszkałe obecnie przez żołnierzy budynki koszarowe. Wymieniono całkowicie instalację centralnego ogrzewania, wyremontowano kotłownię, stołówkę i kuchnię żołnierską. Obecnie trwa remont strzelnicy garnizonowej.

33 Od wielu lat Batalion współpracuje z lokalnymi władzami w organizowaniu ogólnodostępnych imprez. Takim przykładem jest urządzanie, w ramach szkolenia, przeprawy pontonowej w Wolinie podczas Festiwalu Wikingów, która sama w sobie stała się atrakcją turystyczną. Współpraca z ludnością cywilną to nie tylko współorganizowanie imprez lecz także pomoc podczas wypadków i klęsk żywiołowych. Na początku 2008 roku województwo zachodniopomorskie nawiedziła fala opadów mokrego i ciężkiego śniegu. Kilkadziesiąt miejscowości pozbawionych było energii elektrycznej, przestały działać m.in. telefony, sieć wodociągowa oraz przepompownie ścieków. W miejscowościach Kamień Pomorski, Jaroszewo i Stawno marynarze z 8.Batalionu Saperów MW pomagali ludności cywilnej w usuwaniu skutków powodzi. 8.Batalion Saperów MW jest wyposażony w różnorodny, a często i unikalny, wyspecjalizowany sprzęt. Jako jedyna z dwóch jednostek w Wojsku Polskim posiada parki pontonowe przystosowane do działań na morzu oraz wodach śródlądowych. Pływające transportery PTS oprócz zadań czysto bojowych w każdej chwili mogą wraz z parkami pontonowymi, maszynami inżynieryjnymi i pojazdami być wykorzystane do usuwania skutków klęsk żywiołowych, ewakuacji ludności i mienia z terenów zagrożonych. Patrol Rozminowania to niewielki lecz w pełni uzawodowiony pododdział, który jest w gotowości do unieszkodliwiania niewypałów i niewybuchów. Wyposażony jest w nowoczesny sprzęt do wykrywania i unieszkodliwiania materiałów niebezpiecznych oraz w wysokiej klasy kombinezony chroniące saperów podczas pracy. Historia 8.Batalionu Saperów MW sięga 1943 roku, kiedy w ramach 1.Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, został sformowany w Sielcach nad Oką 3.Samodzielny Batalion Saperów. W dniu 1 kwietnia 1944 roku rozkazem Dowódcy 1.Armii WP jednostkę przeformowano na 8.Batalion Saperów. 18 marca 1945 r. za wybitny bojowy udział w 10 dniowych, ciężkich walkach o Kołobrzeg Batalion otrzymał zaszczytne miano Kołobrzeski. Jednocześnie dzień ten stał się corocznym świętem jednostki wojskowej. Morska historia batalionu rozpoczęła się 21 lipca 1946 r., kiedy został przekazany w podporządkowanie Marynarce Wojennej z przemianowaniem go na 52.Batalion Saperów MW, z miejscem stacjonowania w Wejherowie. Zadaniem tej jednostki, było głównie rozbudowanie obiektów obronnych na wybrzeżu morskim (Gdynia, Hel, Oksywie) oraz rozminowywanie wybrzeża Bałtyku, które trwało na dużą skalę do 1947 roku. W 1955 roku została zmieniona nazwa jednostki na 29.Kołobrzeski Batalion Saperów MW, a dwa lata później przeniesiono jednostkę do Dziwnowa gdzie stacjonuje do dnia dzisiejszego. W maju 1967 roku Batalion przeformowano, przywracając mu historyczny

34 numer i nazwę 8.Kołobrzeskiego Batalionu Saperów MW. Z dniem 9 lutego 1977 roku Batalion został podporządkowany dowódcy 8.Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu. 8. DYWIZJON PRZECIWLOTNICZY 8.Dywizjon Przeciwlotniczy jest samodzielnym oddziałem taktyczno ogniowym 8.Flotylli Obrony Wybrzeża. Miejscem stałej dyslokacji jednostki jest Dziwnów, gdzie funkcjonuje ona u boku 8.Batalionu Saperów. W 1981 roku Dywizjon, w uznaniu zasług za osiągnięcia w służbie i aktywny udział w życiu społeczności Międzyzdrojów, otrzymał sztandar ufundowany przez mieszkańców miasta. W tym samym roku, w uznaniu zasług dla Pomorza Zachodniego, został on odznaczony przez władze wojewódzkie medalem Gryfa Pomorskiego. Dywizjon trzykrotnie w swojej historii zdobywał miano Najlepszej jednostki brzegowej 8.FOW. We wrześniu 2008 roku, Dywizjon odbywał szkolenie na Centralnym Poligonie Sił Powietrznych w Ustce gdzie uzyskał wyniki dające mu pierwsze miejsce wśród pododdziałów przeciwlotniczych Marynarki Wojennej. Do zasadniczych zadań wykonywanych przez jednostkę należą: utrzymanie w dyspozycyjności sił i środków wydzielonych do użycia w sytuacjach kryzysowych oraz organizowanie i realizowanie przedsięwzięć w zakresie wyszkolenia bojowego podległego stanu osobowego. Z początkiem lat siedemdziesiątych powstała w Marynarce Wojennej koncepcja wzmocnienia środków OPL poprzez rozbudowę brzegowych jednostek obrony przeciwlotniczej. Zarządzeniem Nr 029 z dnia 12 marca 1974 roku szef Sztabu Generalnego WP polecił sformować 8.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej. Jego pierwszym dowódcą został kmdr ppor. Kazimierz OSOWSKI, a na miejsce stacjonowania jednostki wyznaczono koszary w obiekcie JANOGRÓD w pobliżu Międzyzdrojów. Pierwsze lata funkcjonowania jednostki to okres doskonalenia wszystkich służb oraz intensywne szkolenie specjalistyczne i ogólnowojskowe. Już w 1975 roku Dywizjon zdawał swój pierwszy egzamin, wykonując strzelania artyleryjskie na ocenę dobrą. W styczniu 2003 roku w związku z wprowadzeniem nowego etatu jednostki, nastąpiła zmiana nazwy na 8.Dywizjon Przeciwlotniczy oraz przebazowano jednostkę do Dziwnowa.