Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi 90-434 Łódź, ul. Piotrkowska 135 WYDZIAŁ II tel. 042 635 00 10 Dnia 11 grudnia 2006 r. Sygn. akt II SA/Łd 739/06 W odpowiedzi należy podać sygnaturę akt Sądu Rzecznik Praw Obywatelskich Al. Solidarności 77 00-090 Warszawa DORĘCZENIE ODPISU WYROKU W wykonaniu zarządzenia z dnia 01 grudnia 2006 r. sekretariat Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego doręcza Skarżącemu - odpis wyroku z dnia 17 listopada 2006 r. wraz z uzasadnieniem. Sekretarz ST. SEKRETARZ /-/ Lucyna Szymor POUCZENIE 1. Od powyższego wyroku przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, w terminie 30 dni od daty doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem, za pośrednictwem tutejszego Sądu. Skarga kasacyjna złożona po upływie tego terminu zostanie odrzucona (art. 178 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). 2. Skarga kasacyjna pod rygorem odrzucenia powinna być sporządzona przez pełnomocnika będącego: adwokatem lub radcą prawnym. 3. Strona może wystąpić do Sądu o przyznanie jej prawa pomocy przez ustanowienie adwokata, radcy prawnego. Wniosek w tym przedmiocie powinien być złożony na urzędowym formularzu określonym w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. (Dz.U. Nr 227, poz. 2245). Złożenie tego wniosku nie przerywa biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej. 4. Urzędowe formularze, o których mowa w ust. 3 są udostępniane w budynkach wszystkich wojewódzkich sądów administracyjnych oraz w budynku Naczelnego Sądu Administracyjnego, w urzędach gmin a także w internecie pod adresem: http://www.nsa.gov.pl// 5. Strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadomić Sąd o każdej zmianie swego miejsca zamieszkania lub siedziby. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia chyba, że nowy adres jest Sądowi znany. WSA/dor.1 - doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem
Sygn. akt II SA/Łd 739/06 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 17 listopada 2006 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędziowie: Protokolant Sędzia NSA Ewa Markiewicz Sędzia WSA Barbara Rymaszewska Sędzia WSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.) referent stażysta Marta Aftowicz-Korlińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2006 roku sprawy ze skargi Rzecznika Praw Obywatelskich na decyzję Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 8 marca 2006 roku nr FR-ZA 8123/009919-A/002292/2006/Egz.Zagr./Oz.19/98 w przedmiocie odmowy przyznania zaliczki alimentacyjnej uchyla zaskarżoną decyzję. -
Sygn. akt IISA/Łd 739/06 UZASADNIENIE Decyzją z dnia 8 marca 2006 r. znak: FR-ZA 8123/009919- A/002292/2006/Egz.Zagr./Oz.19/98 Prezydent Miasta Łodzi działając na podstawie art. 10 ust. 1a ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. z 2005 r., nr 86 poz. 732 z późn. zm) odmówił Marzennie O. przyznania zaliczki alimentacyjnej na dziecko Karinę G.. W sprawie ustalono, iż w dniu 16 sierpnia 2005 r. Marzenna O. wystąpiła z wnioskiem o prawo do zaliczki alimentacyjnej. Załączyła zaświadczenie Sądu Okręgowego - XI Wydział Wizytacyjny - w Łodzi stwierdzające, że wniosek o dochodzenie roszczeń alimentacyjnych na rzecz Kariny G. od ojca Sergio G., zamieszkałego na terenie Włoch, został przesłany w dniu 5 maja 1998 r. do właściwego organu na terenie Włoch i do dnia 7 czerwca 2005 r. (data wystawienia zaświadczenia) Sąd nie uzyskał informacji o aktualnym stanie postępowania, a z oświadczenia wierzycielki wynika, że egzekucja jest bezskuteczna i nie otrzymuje żadnych wpłat tytułem alimentów. Decyzją z dnia 29 listopada 2005 r. Prezydent Miasta Łodzi odmówił przyznania wnioskowanej zaliczki. Uzasadnił, iż zaliczka alimentacyjna na dziecko Karinę G. nie przysługuje, gdyż na podstawie załączonych przez stronę dokumentów, w szczególności zaświadczenia Sądu Okręgowego, nie można jednoznacznie stwierdzić, że egzekucja świadczeń od zobowiązanego jest bezskuteczna. Odwołanie złożyła Marzenna O.. Decyzją z dnia 23 stycznia 2006 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wskazało na konieczność uzupełnienia materiału dowodowego przez organ I instancji, wobec tego, że od daty wydania zaświadczenia przez Sąd Okręgowy do dnia wydania zaskarżonej decyzji
upłynęło 5 miesięcy i zaskarżone orzeczenie nie zostało oparte na stanie faktycznym istniejącym w dniu orzekania. W dniu 23 lutego 2006 r. wpłynęło do organu I instancji zaświadczenie Sądu Okręgowego z dnia 17 lutego 2006 r. informujące, że w dalszym ciągu nie jest znany stan postępowania egzekucyjnego, mimo przesłanego ponaglenia do władz włoskich. Decyzją z dnia 8 marca 2006 r. opisaną na wstępie, Prezydent Miasta Łodzi po ponownym rozpoznaniu sprawy odmówił Marzennie O. przyznania zaliczki alimentacyjnej na dziecko Karinę G.. Uznał, iż aktualnie złożone zaświadczenie również nie daje podstaw do wydania pozytywnej decyzji. Od tej decyzji Marzenna O. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, która postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2006 r. (sygn. akt IISA/Łd 251/06) została odrzucona wobec nie wyczerpania środków zaskarżenia przysługujących przed organami właściwymi w sprawie. A Samorządowe Kolegium Odwoławczego w Łodzi postanowieniem z dnia 29 czerwca 2006 r. o odmówiło przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. W dniu 1 czerwca 2006r. skargę na przedmiotową decyzję z 8 marca 2006 r. złożył Rzecznik Praw Obywatelskich, wnosząc o jej uchylenie. Zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie art. 2 pkt 1 i art. 10 ust 1a ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych i zaliczce alimentacyjnej, a także art. 32 ust. 1 i art. 72 ust. 2 Konstytucji RP dotyczących równości podmiotów wobec prawa oraz prawa dziecka pozbawionego opieki rodzicielskiej do opieki i pomocy władz publicznych. Po złożeniu skargi przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Marzenna O. złożyła w dniu 2 czerwca 2006 r. kolejny wniosek o ustalenie prawa do zaliczki alimentacyjnej na to samo dziecko i na ten sam okres zasiłkowy. A Prezydent Miasta Łodzi decyzją z dnia 19 czerwca 2006 r. przyznał to świadczenie na okres od 1-06-2006 do 31-08-2006 w wysokości po 300,00 zł miesięcznie. Po rozpoznaniu odwołania, w którym Marzenna O. domagała się zaliczki za cały okres zasiłkowy, decyzją z dnia 17 sierpnia 2006 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi uchyliło zaskarżoną decyzję (z 19.06.2006r.) w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania
organowi I instancji z uwagi na fakt, iż w obrocie prawnym występuje decyzja ostateczna o odmowie przyznania wnioskowanego świadczenia (z dnia 8.03.2006r.), na którą skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego złożył Rzecznik Praw Obywatelskich. Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Skarga jest zasadna. Zgodnie z treścią art. 3 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 roku nr 153 poz. 1270, ze zm., zwanej w dalszej części rozważań p.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. W myśl zaś art. 145 1 wymienionej ustawy sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie: 1./ uchyla decyzje lub postanowienie w całości lub w części jeżeli stwierdzi: a./ naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, b./ naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, c./ inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zgodnie z art. 134 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Bada więc zaskarżone orzeczenie pod kątem wszelkich naruszeń prawa, a nie tylko tych wskazanych w skardze. Stosownie zaś do treści art. 133 1 powołanej ustawy Sąd rozstrzyga na podstawie akt sprawy. Z wymienionych przepisów wynika, iż sąd bada legalność zaskarżonej decyzji, czy jest ona zgodna z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej. Po myśli art. 50 1 p.p.s.a. uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach
dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Zgodnie z dyspozycją art. 52. 1. ww. ustawy skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich. Z kolei art. 53 w 3 powyższego aktu prawnego stanowi, iż prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. W rozpoznawanej sprawie Rzecznik Praw Obywatelskich składając w dniu 1 czerwca 2006 r. skargę na decyzję Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 8 marca 2006 r. doręczoną stronie w dniu 16 marca 2006 r. dochował ustawowego terminu do jej wniesienia. Wobec faktu, iż RPO nie występował w postępowaniu administracyjnym nie miał obowiązku wyczerpania środków odwoławczych. Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpoznając sprawę stwierdził, iż organy administracji publicznej naruszyły przepisy prawa materialnego w sposób, który miał wpływ na wynik sprawy. Istotą tego postępowania jest ocena, czy strona spełnia przesłanki określone w art. 10 ust. 1a ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. z 2005 r., nr 86, poz. 732 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu, w przypadku gdy świadczenia alimentacyjne dochodzone są od dłużnika alimentacyjnego zamieszkałego za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, osoba mająca prawo do świadczeń alimentacyjnych składa do organu właściwego wierzyciela wniosek o ustalenie prawa do zaliczki alimentacyjnej łącznie z informacją sądu okręgowego o stanie egzekucji lub zaświadczeniem zagranicznej instytucji egzekucyjnej o stanie egzekucji świadczeń alimentacyjnych za okres trzech ostatnich miesięcy oraz wymaganą dokumentacją.
Wymogi, jakie nakłada ustawa na stronę to: złożenie wniosku oraz informacji sądu okręgowego o stanie egzekucji. Obowiązki te Marzenna O. wykonała. Informacja sądu okręgowego o stanie egzekucji może obejmować dane o bezskuteczności egzekucji należności z tytułu świadczeń alimentacyjnych wobec dłużnika, ale taką informacją jest również niemożność wszczęcia postępowania egzekucyjnego, czy to z przyczyn leżących po stronie państwa obcego, czy też niezależnych od tego państwa (np. wobec niemożności ustalenia miejsca zamieszkania dłużnika). Taką informację stanowi też stwierdzony przez sąd okręgowy brak danych o aktualnym stanie postępowania egzekucyjnego wobec braku odpowiedzi organów państwa obcego, do którego przesłano wniosek o wykonanie polskiego wyroku. W ocenie składu orzekającego strona spełniła wymóg załączenia informacji sądu okręgowego o stanie egzekucji, w sytuacji gdy sąd ten nie mógł rozpocząć procedury wykonania za granicą wyroku sądu polskiego zasądzającego alimenty lub nie mógł uzyskać aktualnych danych o przebiegu postępowania egzekucyjnego. Błędne więc pozostaje stanowisko organu o niespełnieniu przez stronę przesłanek z art. 10 ust. 1a ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. Z załączonych do akt sprawy informacji Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 czerwca 2005 r. oraz z dnia 17 lutego 2006 r. wynika wyraźnie, że wniosek Marzenny O. o dochodzenie roszczeń alimentacyjnych został przesłany do właściwego organu przyjmującego na terenie Włoch, ale Sąd Okręgowy w Łodzi nie uzyskał żadnej informacji o aktualnym stanie postępowania na terenie Republiki Włoskiej. Również ponaglenie wysłane przez SO w dniu 19 stycznia 2006 r. nie przyniosło spodziewanego rezultatu. Z oświadczenia wierzycielki wynika natomiast, że egzekucja przedmiotowych świadczeń alimentacyjnych jest bezskuteczna, a ona sama nie otrzymuje żadnych alimentów. Wobec oświadczenia wierzycielki o braku otrzymywania jakichkolwiek wpłat tytułem alimentów oraz podjęcia przez nią wszelkich możliwych kroków zmierzających do urzędowego potwierdzenia zaistniałych okoliczności należy zgodzić się ze stanowiskiem Rzecznika
Praw Obywatelskich, zaprezentowanym w skardze, że wykazała ona bezskuteczność egzekucji. Zgodnie z art. 2 pkt 1 cyt. ustawy, pod pojęciem bezskuteczności egzekucji - należy rozumieć egzekucję, w wyniku której nie wyegzekwowano należności z tytułu świadczeń alimentacyjnych za okres trzech ostatnich miesięcy. Trzeba także zwrócić uwagę, że ratio legis obowiązującej ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej zmierza z pewnością do ochrony praw wierzycieli alimentacyjnych i efektywnego egzekwowania przedmiotowych należności. W szczególności odnosi się to do sytuacji, gdy dłużnikiem alimentacyjnym jest osoba pozostająca poza granicami kraju. W takich przypadkach - również w analizowanej sprawie - bezczynność obcych organów w żadnym razie nie może ujemnie oddziaływać na prawa wierzyciela alimentacyjnego pozostającego w kraju, tym bardziej, iż dokonał on wszelkich wymaganych od niego i obiektywnie możliwych w danym stanie faktycznym czynności zmierzających do wypełnienia merytorycznych przesłanek otrzymania wnioskowanego świadczenia. Mając na uwadze powyższe uznać należy, iż organ dokonał błędnej wykładni art. 10 ust. 1a ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. Odnosząc się do zarzutu naruszenia zasad Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej - art. 32 ust. 1 (zawierającego deklarację, że wszyscy są wobec prawa równi i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne) oraz art. 72 ust. 2 (iż pozbawione opieki rodzicielskiej dziecko ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych) wskazać należy, iż wzorce postępowania w nich wyrażone stanowią źródło gwarancji obywatelskich, ale wobec ich materializacji w przepisach ustawowych (ustawie o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej) regulujących konkretne prawa podmiotowe nie mogą stanowić podstawy rozstrzygnięcia w sprawie, ani być bezpośrednim źródłem realizacji uprawnień strony. Wobec tego, iż organ dokonując błędnej wykładni art. 10 ust. 1a ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników
alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej naruszył prawo materialne, a naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy, Sąd uchylił zaskarżoną decyzję zgodnie z przepisem art. 145 1 pkt 1a p.p.s.a. Z uwagi na brak przymiotu wykonalności zaskarżonej decyzji Sąd uznał wydanie rozstrzygnięcia w trybie art. 152 w/w ustawy za bezprzedmiotowe.